장음표시 사용
21쪽
Illiberalitas non est suo senem mortale peeratum. R IEIniustitia magis in deposito quam in cambio repetitur. Iot Intellectus illius prqcepti,no concupisces rem alienam. Eos Intellectus I. Alearum.C.de Religiosis,&e . aia Intellectus c.Per vestras.De don.inter vir. dc uxor. Ei
Intellectus illius loci,Mutuum date nihil inde sperare . i s Intellectus c.In ciuitate,& c.Nauiganti,de Vsun is Intellectus verus c. nsuluit, de usur. et Intellectus regule iuris,Minus est habere actione qua re. Eo Intellectus illius Melius est res quam spes. 8o Intellectus illius fructus aeerbus minus valet. go Interpritatio doctring Innocentii, & Panorm.in cap. ex parie, de Alie.iud.met.eausa fact. ra Interesse iustum quid p s et Interesse verum,& non reum quomodo eonsideretur. grIus canonicum pluribus poenis afficit usurarios. et Ius,&actio ad rem tanti valet,quanti res ipse. 6 Ius exigendi censum primo in re fundatur secundario in
persona. . . . is rustificare diminutionem pratii ob anticipatam soluti nem dissicile. Iustinianus Imperator admisit quatuor concilia. a Iustinianus prohibuit id quod concilium prohibuit licet permiserit Iustitia commutatiua inter datum, & acceptum equali-- tatem eonstituit.
Iustitia pretii in censibus non determinatur per Bullas Martini U. Calixti III.&Pii v. ist Iustitia pritii census non pol in uniuersum determinari. 36 Iustitia pritii census non est sumenda, quemadmodum in aliis rebus venalibus. 16si mira pritii in censibus attendenda est serendam rati
22쪽
nem fructuum rei super qua census est eonstitutus. is Iustum rei praetium est quod de re ad numeratum inti nitur hic & nunc. g. & Is Iullum pretium census diminui potest propter onus, cui subest emptor census. 16s
LE O E s ciuiles non puniunt usuras, sed non denegant actionem in iudicio ad repetendum sLeges ciuiles usuras permittunt,& non aduersantur legibus canonicis. FLeges humanae non omnia prohibent, quae sunt contra
Legis intentio semper est inspicienda. I ii Lege naturae quilibet de suo disponere potest. mLeges ciuilcs,& ecclesiastice de restituti,ne rerum, quae per ludum acquiruntur non disponunt. Us Leo X. certa scientia montem pietatis approbauit.Lco X.Florentinis scripsit,ut parum pro libra acciperent
Litari potest aliquis de effectu bono, qui sequitur exactione mala. IssLex,& consuetudo attendi debent in praetio censius. 166 Lex papq circa spiritualia ubique seruanda. 38s Lex praecipit solos actus virtutum. 2 os Lex poenalis ante sententiam iudicis non obligat poenam soluere. 2II Lex si eontractum non inualidat obligatio tenet. 22ILex non applicat lucrum pcrdenti ante iudicis sentcntia. I 2 Libcralis nemo prissimitur,qui est in necessitate. IssLiberalitas donandi in monte difficilc praesumitur. 2 si Longitudo, & breuitas temporis pritium cambii non debet imminuere. II Locus sacer non facit ludum esse mortale crimen,nisi e set specialis prohibitio legis. xos Lucrum cessans ab inuito cellare debet. 1 sLucrum cessans habet locum quando debitor est in mora. 1 sb , Lucrum
23쪽
Lucrum cellans vluris viam aperire videtur. Lucrum cellans antiqui doctores damnarunt.
Lucrum laudabilius in negociatione,quam in cambiis. Lucrum eo iustius, quo incertius . Lucri cellantis ivltitia obscura, & lubrica . Lucrum celsans, quomodo sit licitum . Lucrum quod ex pecunia sperari potest,non totum est inpactum deducendum . t si Lucrum cessans bonorum arbitrio iudicari debet. 1si Ludus ad exercitationem corporis honestus . i DLudus delectationis causa honei as, si in eo finis non constituatur. IssLudus voluptatis doctrinae Christi,& sanctorum non repugnat. Ius Ludo illicito qui interest peccat, si ei ex officio alios retraherc incumbit. Iyy
Ludi prohibiti simplex spectator no cooperas no peccat. I si Ludo prohibito qui interest peccat, si voluptatem ex illo capit. IvlLudus per taurorum exagitationem,sublatis periculis licitus est. IsoLudo peccata commissa de illis non est letandum. ivs Ludentes ludo lucratorio relaxandi animi causat, etiam quod aliqua summa pecuniae exponatur non peccat. Xys Ludus lucratorius cx suo genere non est peccatum . tot Ludus ex malis euentibus illicitus efficitur. Eox Ludus ex immoderata lucri cupiditate illicitus. Eox Ludentes latrones a philosopho dicti . honLudentes cum non dominis, & cum his qui bonorum administrationem non habent peccant. 2os Ludentes cum fraude, & dolo peccant.Ludentes temporc implendi diuina mandata , & diebus festiuis peccant . tos Ludentes eum aliorum scandalo peccant . togLudens licite non violat priceptum de non concupiscendo rem alienam . aos Lud ns udri piohibito peccat. tor Luden,
24쪽
Ludens ludo prohibito semper venialiter peccat. t Ludere ludo lege prohibito animo lucrandi etiam notabilem quantitatem non est mortale peccatum. 2 Ludere non est mortale peccatu, nisi propter illum omittantur ea, quae sunt ad salutem necessaria. et os Ludi fortuiti magis liciti, quam industrii. Ludo acquirens ex vi naturali, & diuini legis non tenetur rellilucre, nisi in tribus casibus. et os Ludi conuentiones debent esse libere. 2 I oLudens ludo lcgc prohibito,si lucratur non tenetur restituere,nisi lex impediat transsationem dominij res,que ludo exponitur. 21 Ludo perdentes no repetunt, neq; iuris actione utuntur. 5 III udo acquisita non sunt necessario pauperibus erogada. vi x Ludo acquisita si restituenda sunt perdenti restituenda sunt, nisi ille ad ludum traxerit. 2rs Ludentium paritas quomodo sit intelligenda. axo Ludens si perdit non tenetur soluerc si lex concedit repetitionem . Exa Ludo prohibito vincens ante traditionem illi factam nullum ius acquirit, sed post traditionem rei, qua expoliari non potest, ante iudicis declarationem. ais Ludens qui alterum excedit,si vincit tenetur restituere. 11sLudentes ignorantes conditioncm alterius, durantc tali ignorantia, qui lucratus cst potust sibi retinere. 1 ssLudentis conditione meliori declarata, qui acquisiuit
restituere tenetua. t EsLumen naturale per peccatum obscuratum. 13s
MA A c R AE Lugdunensis valor. Ios Marianus Socinus senior de ludo semper cum Diuo Thoma concordat. sMercator non potest tantum vendere, quantum emit,&lucrari pro labore periculis,& expensis. . as Mercatores tenentur subire pericula negociationis. 26
25쪽
Mercator non potest expectato tempore tanti vendere in fine nundinarum, quanti in principio valebat merces . At Mercator non vendit ad tempus eodem pr*tio , quo ies valet numerata pecunia. 3 et Mercatores necesse habent alienis pecuniis credito acceptis negociari. δ' Mercatorum sagacitas in dando, & capiendo ad eam. bium pro qisdem nundinis. io
Merces absentes vilius valent, quam praesentes. Ili Meretrices turpe lucrum restituere non tenentur. 211Montes fundati super publicis redditibus iusti sunt. 2ga
Montes imprestantiarum ad instar censualis contractus. 23 AMontium ius emptum vendi potest, sicut & censius. 2 32Mons Florentinus erectus fuit nomine donationis. 233Mons non fundatas in redditibus usurarius reputatur. 23sMons pietatis a pluribus pontificibus approbatus. XJ sMons pietatis inter doctores dubius. is sMontis iustitia obscurior quam census. gyMontem quare priuatus non potest erigere. 238Montem priuatus posset erigere eisdem legibus si abdicat a se pecuniae dominium in pauperes. 5st Mons pietatis depositarius effectus in aliquibus locis. 2 rMons depositarius repugnat capitulis montis pietatis. 2 i . Monti pietatis mutuans, quomodo potest aliquid ultra
sortem recipere. 5 ηMons si cogitur sub interesse mutuo accipere potest aliquid plus a pauperibus exigere. 2 3Mons si pecuniam in pauperum commodum deputatam alteri mutuat, potest a mutuatario aliquid plus exigere pro interesse. 2 3Mons pietatis apud Florentiam in immensum crescit. 2 6 Mons pietatis potest pro assecuratione capitalis, & certi
lucri aliquid accipere ab his, qui ibi titulo societatis
pecunias detinerent. 2Mons pietatis non opus est, ut totam pecuniam quam accipit ab aliis negocio exponat. a s a Mons qua ratione plus capere valeat,quam dare. 2 s yMons si pecunias negociationi expositas aliis mutuat potest
26쪽
test accipere interesse lucri cessantis. Igo Mons negociationi pecunias exponens magnum comm dum Reipublicae faceret. 26r Mons pietatis in aliquibus locis faciem mutauit . . lonMons pietatis pauperum, & egentium pecunias negociationi exponere deberet . . . Montis dominus si usuram exerceret non esset illi facienda restitutio. 56r Montis dominus non potest remittere restitutionem de pecunia , quae per usuram extorta est. 26o Neque de illa pecunia,quq in pauperu vium deputatur.ibid. Montis Dominus potest remittere restitutioncm de illa summa pecuniae,quq per negociationem acquisita esti is Morales reguis semper admittunt exceptionem. sMoralis doctrina respicit ea, qui ut in pluribus conti gere possunt.
Mutuandi obligatio facit , ut aliquid i mutuatario ultra sortem accipi possit.
A TvRA Lia praecepta non possunt aliqua humana Iese tolli,aut dispensari. XXNemo in necessitate constitutus liberalis prissimitur. 533
Nemo volens damnum patitur. aso Numus mensura uniuersalis rerum venalium. 8s
Numi duplex usus primarius,& secundari . scidiumi emi, & vendi possimi. Ioo
o Brio Avio soluendi censum an inhaeredes transeat. D Obligationes hypotecariae, &sdelutariae pro assecuratione solutionis census rebus pereuntibus cessant. I et fiostensio pecunis non sufficit ad census emptionem is 16 3
27쪽
PAcetuM redimendi diminuit praetium. IPactum redimendi censetur pars pr*tij. ros Pactum, ut emptor censius praetium repetat qliandocunque voluerit fieri non potest . te Pactum de retrouendendo cum praetii modicitatc suffi- .ciunt ad reddendum contractum usurarium. ssPactum do retrouendendo quomodo sit licitum. s6 Pactum de retrouendendo non diminuit praetium ultra tertiam partem. set Papa declarat que sunt diuini,& naturalis iuris . to Pauperes iure naturae non succedunt,nisi quando Dominus rei ignoratur. 2 Pauperes sunt Domini pecuniae montis. 23 8 Pauperes in monte pietatis Florentino patiuntur minorem usuram, quam c*teri . t 6 Peccans legis autoritate no peccat quomodo intelligitur. 25 Pecunia presens plus valet secundum Cateranum, quam in posterum habenda. 6 Pec. ia cambio exposta traiectitia dicitur. ros
Pecunia ex pecunia non nascitur. IIo Pecunia in cambio per Bisuntium quare asportetur. Is APecuniam in monte pietatis detinentes non possimi titulum emptionis praetendere, neque census, aut reddi- tus, neque motui . et TPraesentia notarii, &textium non sufficiunt ad fraudes incensu tollendas. Ist Praeceptum iustitiae annexam habet restitutionem. 25
Praescriptio in poenam negligentiae ad lites tollendas Ic-gibus ciuilibus inducta est. 2t praelia rerum fion ex assectu, aut singulorum utilitate fingenda sunt. 2 Pretium iustum ex communi mercatorum viuna constituitur. a Praelia rerum crescunt, & decrescunt secundum copiam,& raritatem emptorum, & vcnditorum. as
28쪽
Praelium iustum legittimum invariabile. rPraelium legittimum variare est mortale crimen suo ge- έPr itur. naturale distinguitur in insilium,medium, &supremum. . ia
Praelium rei unum est cum latitudine. Pretij iusti terminis consistentibus licitum est contra- ηPraelium reiunum non indivisibile.
Praetiorum distinctio in abstracto potius, quam in usu . Prattium in magnis mercibus non est ad numeratum. IPraelium iustum ex natura sua sempersest ad numeratum, licet s ecus per accidens contingat . i H Pretium in venditione ad tempus non potest augeri pro-
portionaliter iuxta temporis auistionem . IPretium minuere ob solam anticipatam solutionem non licet . es L
Pretii varietas in pauco et e debet.
Pretium census non iustum usurae speciem habet. I Pretium censui semel constitutum immutari non potest ex parte vendentis. . . Pretium , quod datur pro assecuratione capitalis bonorum arbitrio iudicari debet. Prodigalitas dc sui genere non est mortale peccatum . to et Prophanae comedi S non sunt recitandae in loco sacro . x ob Publica potestas tenetur soluere interesse his, quos monte deponere cogit . . Pupilli apud Florentiam coguntur pecunias tuas m monte deponere. c
U Illudo perdit non potest capere de rebus vincen- tis. ir Qui perdidit nullum ius habet, his repetendi quod vin . ei tori dedit ante sentcntiati, iudicis . t a JQui in ludo in tuto manet haben, punctum svnimum , . potest totam summam ludo exponcrc . I
29쪽
Qui sentit eommodum sentire onus . ggrQuod non in actu est, sed in potentia non est extimandum, perinde ac si acta esset. 5s a R RATIO mensura virtutis. is3 Recambij lucrum quomodo licitum sit. ii rReceptio integri prsiij non est conditio neccssaria in een
Recompensatio damni , quae a pauperibus in monte pi tatis exigitur oritur ex mutuo illis dato. xs 8 ReguIae duae D. Thomae de lucro cessante, & damno emergente exponuntur. Is Regula ad dignoscenda iusta pretia. tyRes tanti valet,quanti vendi potest quomodo intelligitur. x Restitutionis poena a ludo tolli potest per contrarium usum . a is Restitutio iudicio superiorum facienda est , quando reis ctor ecclesie de quo verisimile est, quod pecuniam in malos usus dissiparet. Ait Restitutionis vinculum oritur tantum ex iniustitia. 2 is Rcstitutio eorum,que per ludum acquiruntur non resipieit dierum diuersitatem, sed personarum,cum quibus Iuditur. iis saeSEDEs apostolica eonsulenda super montium erectione. 263 Simonia de iure positivo datur. i8FSocietas capitale periculis amissionis semper exponit. asssocius potest alteri socio assecurare capitale, & certam lucri partem. assSoti dictum notabile. ISoti ratio pro censu personali minus efficax. I s Soti ratio contra assecurationem capitalis soluitur. t s e Sorti quidpiam commistum absque Dei tentatione non
30쪽
est peccatum. Oh sortium usus non illicitus. xxs Sponsiones , seu vadiationes non sunt virtuti contrariae. xis Si alter spondentium in tuto manet, ob certam scicntiam lucrari tuli e non potest. 153 Sponsiones cauende ob multa peccata annexa. 22s Sponsiones D. Antoninus non facit peccata mortalia. x is Sponsionibus, lucrantes non tenentur restituere, neque pauperibus erogare, licci consilium sit sanctum. iis Summa Siluestrina alia ratione excusat camptares pas rum montis Genuensis, quam faciat Caietanus. etsT IAvRos temere aggredientes grauiter peccant. Is Teloneum erigere ad fenus exercendum non licet. log Tempus sacrum de sui genere non facit ludum esse mora tale peccatum. io Trahens ad ludum quomodo teneatur restituere. 2Ioi v. TT ENDERE ad rempus usurae speciem habet. rv Venditio ad tempus scandalos a. svenditio ad tempus non iustificatur propter pericula
vendentis, neque propter futuras expensas, quas timet. irvendere pluris expectata solutione licet, quando venditor erat seruaturus. igVendero ultra dimidium, & emere citra quid. XoVenditor qui per fraudem seductus vendit, non praesumitur volens, neque sciens . XL vendere carius credita pecunia,quam ad numeratum licet, infra terminos iusti praetij. 3 o. N et svendentcs ad tempus fere omnes eodem pretio vendunt. 3 vendendo ad tempus ta facili linea iustitiae transilitur. Is venditio