De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

151쪽

MILIARIA. 'Scura nerepe singulorum natura est; ac licet macularum, puStularum theoriam hypothesibus fulcire dissicile haud sit, in iam vasto tamen possibilitatum campo , explicationis subtilitatibus innixi, a vero facillime, nec sine magno scientiae ac aegrotantium ipSorum damno, aber ramus. Ipsam Sudoris materiem acriorem sub epidermi de retentam , aut inter hanc ipsam ac reticulum exstillatam , posse cuticulam innumeris in locis, quod applicitae cantharides ad largiorem praestant superficiem , in vesiculas elevare, vel ex ipsa sudaminum ae pMyctaenarum aestivis sub caloribus in cute, his non satis assueta, prorum penitum historia patet; ac

ipsa demiam lingua, cui interim hoc judicium

ubique non competit, miliaris ac redinem materiae quibusdam in exemplis comprobavit. Acἰ- am hujus materiae naturam esse, ex contenti vesiculis liquoris sapore, ex sudoris odore , non ubivis certe, nec solis in miliaribus, obvio, Praepostere concluditur; nec ex Iactis , cuius λsebre secretio arescit, apud puerperas in san guinem refluxu, frequentiora in his ipsis mi 'liare a derivamus. Sola nempe jam debilitat,

152쪽

evacuationes largiores , sanguinisque iactura, febricitantes ad hoc exanthema non parum dis-.

ponunt ; et quamvis in ipsis adeo innammatoriis febribus, robustisque hominibus, miliaria

occurrani ; in genere tamen sensilior teneriorque corporis contextus, nisi maior epidemiae auctoritas id immutet, huic exanthemati frequentius subjicitur. Acidorum etiam in hoc ipso, nisi summa virium comitante iactura, utilitas, theoriae de miliaris materiae natura non parum coniradicit. Quid de putrido in sanguine, accusato ab aliis, somite cogite

mus, jam salis alibi g. 92. in expositum ha

betur. Nec unam ac specificam miliarium causam esse, docet febrium, in quibus ista occurrunt, atque causarum, quae his ipsis subsunt, divolsitas. Nunc elenim, ac saepissime quidem, manifesta miliarium , ut petechiarum, ex primis iis ac saburra origo est et 74. ). Nunc cutis sudore maceratae effectus . 274. haec

esse videntur. Nunc nervosa protinus exanthe malis natura esse con Spicitur: et quae ex tendinum laesione, ex ossium fracturis, vulnerihus exorta legimus, - haec ex simplici tibiae

153쪽

MILIARIA. IS Ibiae, post vulnus, exulceratione cum tetano observavimus miliari a ; ac ipsa demum tristitia, et deprimentia animum pathemata , Vel et singularis intermittentis re ruosae . as. ha bitus, ad illa non parum certe contribuunt. Nunc for tor ad viscera inflammatio ac nimia cordi; reactio, calidiori imprimis methodo adaucta, haec cutis vitia producit.

Contagiosam miΓaritim epidemicorum naturam nec omnino negamus, nec tamen propriam in

i lis, ut in variolis , morbillis , agnoscimus Sed haec ipsa, quotiescunqtae febris, cujus sympto

ma miliaria constituunt, ex contagio na Sce 'tur, locum habebit: quo in casu febris quidem

ex contagio , - ob faventem vero exanthemati constitutionem, cum contagio miliaria propagantur. Quid vero, sub ista, huic magis ex an themati, quam petechiis, occasionem largiatur; - quid constantem febris cum miliaribus tunc temporis societatem inducat: hoc intellectui humano non patet, nec forte unquam lefiet mysterium. Suffcit intelim, sporalica e causis Saepe manifestis fabre seri miliaria , at que nunc ex biliosis, verminosis aliisque S Abur k 4 ris,

154쪽

132 MILIARIA.ris, aut rebus per idiosyncrasiam nocentibus,

,- nunc ex Veneno, ut arsenico, aut mercuria

sublimato assumptis, nunc ex cohibita fuονis albi apud feminas excretione, haec ipsa pro- pullulasse: ut non specificam pro hoc exanthemate, vel sub ipso epidemico furore, supponamus materiam . Caeterum nec petechias nec mi-fiaria per insitionem, ut vocant, in alios propagari, docuit experientia ; atque cum nullum huic exanthemati , quo erumpat , dispareat , tempus, nec characteristicum, quo ubique incedat, signum a natura sit concessum ; cum in multis diversissimisque inter se aflectibus prorumpat, ac uno eodemque in morbo non Una semper, sed repetita in multis expulsione

hoc ipsum efflorescat: hinc satis patet, illius

causam non in specisco quaerendam esse Viru, nec morbum sui generis, nec febrem sibi proprium generare miliaria. Critica miliarium quorundam natura . 323. opathicam eorundem indolem non magis, quam aliarum quarumvis evacuationum utilitas, harum materiam ρνImariam aegritudinem sormasse, demonstrant;

nec illud ipsum, quod Sub crisi ejicitur, pro

155쪽

M I L I A P. I A. IIImorbi superati fomite principali sat tuto ubi

que habetur . 7. ).

313. Miliarium hinc prognosis ex febris

potissimum, aut morbi, cujus symptoma constituunt, natura, nec minus ex causarum concurrentium indole, complicatione, ex subiecti, ac tandem ex epide micae constitutionis habitu, repetenda est. Valent hinc singula de se-bre nervosa imprimis, nec non de Iastrica vel et insam maioria complicata , a nobis iam adducta 93. io 8. ii 9. ) prognosis momenta: quae febres ex adiunctis sibi diversissimis miliarium causis g. 3r . in ut plurimum majora,

quam simplicior earundem natura ferret, pericula portendunt. Quo magis autem systemanervosum hoc Sub exanthemate aut languet , aut perturbatur; -- quo violentior est viscerum , partiumque vitalium affectio ; quo pallidior et aquosa magis urina, quo profusior ab exanthemate jam expulso Sudor, aut quo major cutis calor est ac siccitas , - quo ma gis inquietudo, anxietas pectorisque oppres j OPOSt eruptionem continuant, vel ab e Xanthe

156쪽

134 MILIARIA. matis reversione divexant; - quo maior in profusas haemorrhagias propensio est, aut quo saepius, in certis epidem iis, paucus ante eruptionem sanguis e naribus stillat; - quo siccior ac tremula magis lingua; - quo prosundior somnus in adultis est; deliri a quo magis urgent ac desperatio; quo profundiu ς cuti miliaria vix conspicua insident, et quo facilius superficiem relinquunt: eo majora plerum que pericula aegrotantibuς minantur. Ex uberiori, aut minori miliarium copia, nos quidem morbi metiri non potuimus discrimina . Nec promptior aut tardior phlyctaenarum eruptio, nec diversus exanthematis color efficit, ut miliare album prae rubro graviorem Semper aegro tantis statum designet. Interdum interim paucis ante mortem horis exanthemata contingunt,

pluribusque talia jam mortuis in pelle florere

ob Servantur. Alvi fluxus moderatus in gastri 'ca prae primis morbi natura et acta jam exanthematis cruptione eximie conducit. Fortior in febre nervosa cum miliaribus di arrhoea funesti pericula exitus adauget. Non pauca etiam ex morbo jam superato, imprimis uerboso aut malignos

157쪽

M I L I A R I A. a S ligno, timenda sunt salutis cliscrimina: quae

in mei astasi ac abscessibus ad viscera, ad nervos, in SudoribUS conlinuis, in memoriae ac mentis imbecilli sale, ac in hydrope interdi na, posissime consi Stunt . 326. Non alii er miliaria, quam ipsa, cui superaccediant , febris, curantur. Hi ne diversam con: ra haec exanthemata naci hodum oportuit a diversis Scriptoribus laudari ; atque sub malori, quam par est, ad solum hoc s=mptoma Medentium attentione, sebris ipsa non raro ac princeps curae praetermittitur momentum . Universalis quondam , febres acutas vix iasin omnes sudoribus pertractandi ratio tempore , quo miliaria primum in Europa comparuiSSe cre duntur, certe sim cricr, neque exhinc pro potissima illorum fautrice accusanda ) quam plurimum certe ex miliaribus origo fuit malorum ;nec tamen ideo haec ipsa methodus in quavis febre damnanda mox erit; ac si cum nervos . ao. - 88. ), per contarium mortalibus funesta, incedant miliaria, valebunt hic regu ὶ ο 9 expositae, ac sudores mOX R Su

158쪽

MILIARIA. 116 scepto contagio Sanis caeterum corporibus, que sub nervosae nou principio, pro-Jecti, hanc ipsam interdum, ac futura in eodem exanthemata mox in sua nativitate suffo- Eabunt. Vix autem , cum radicem jam figerit contagium, ac febris iam infesta exarserit, sudorisera haec methodus, in morbo sudoribus jam nimiis infami, sine majori noxa adminisi rabitur; ac plures certe hic ipSe ex praeconcepta de sudorum necessitate opinione, quam ex propria febrium in miliaria propensione, ac istius malignitate, victimas agnovit. Quae igietur in nervosa iam febre commendavimuS , haec et in ejusdem cum miliaribus complicatione commendamus, aeris temperiem ac puri etatem , ipsius vero aegrotantis singularem in omnibus munditiem; nec sudor sympto alice Prorumpens integumentis solito ponderosioribus, aut calore artificiali , atque sudoriferis pellendus est remediis. Sub majori interim vitalis caloris decremento, quaecunque ad excitandas vires, ac sistendas generis nervosi turbas, in

dicari monuimus . 94. erigentia et diap-

rioica medicamenta, haec et in nervosa milia-

159쪽

MILIARIA. I STrι, non minus quam frigidioris aurae prudens, moderamen, indicantur. Si cum febre rastrica

. 93. - io . ) miliaria nabantur , tunc methodus in hac ipsa commendata lo 9.

- Iir. ) exanthematis eruptione nequidquam impeditur, ac emetica non minus, quλm alvum purgantia medicamenta, sub medio licet effloresce otiae statu, quotiescunque principalis necessitas morbi haec exigat, requiruntur. Nec timendum hic erit, ne per talia miliaris excute dispareat, atque cum damno ad interiorare Vertatur , eruptio. Cavendum interim hic est, ne forsitan nervosi generis ex latente exanthemate turbas, ac consensualem magis, quam ex sordibus oriundam , Vomitur itionem , pro fido istarum signo habeamus; ac ne collapsa jam naturae vires , imprudenti evacuatione , imprimis alvina, cum certo aegrotantium damno, ulterius dissipemus. Quae vero cum e Xanthemate miliari societatem contraxit is ammatoria febrii ii . ii 7. ); haec, imprimissi localis simul visceris subesset inflammatio , Venaesectionibus non minus, quam alia huj .gencris, quae exanthemata non haberet, iubUῖ