De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

162쪽

16o M ILIA L IA. si refrigerium ac suppressa transpiratio pra i verit, infusa diapnoica, haustus salinus cum refractis tartari emetici , aut et camphorae, aetheris vitrio lici dosibus , balneumque tepidum; si virium jactura compareat, sedata istius causa, nutrientia, excitantia externa, interna, frictiones cutis, sinapismi, vesicantia scilicet, vini portio generosi, alcati volatile, serpentariae Virginianae infusum , corticisque

decoctum, indicantur; et c. Ipsius vero a miliaribus reconvalescentiae cura , pro Varia febris praegressae, ac effectuum morbi natura, ad leges iam satis expositas suscipienda est. Quae sine febre incedunt miliaria, ea vignon ubique periculo carent, et eorum ad instar, quae chronicam ostendunt indolem, pro causae latentis, et morbi, quem comitantur, diversitate, tractanda Sunt.

163쪽

VARIOLAE.

. 3Σ . Ad funesti Mori libus, ac solo iam

aspectu horremii morbi , variotarum scilicet, descriptionem pervenimus, quae solae StrageS, quam pestes simul omneS, majores, ex quo Se anel Europam invasere, iam pridem ediderunt, quam edere hucusque continuant. De cutaneae huius affectionis , quamvis hanc eruisse tam magni vix intersit, quam plurimis disputatum fuit. Intera in si quis lethalitatem variolarum , qua pars, ut Videturi, non minor duodecima morientium hoc a mo bo internecionem agnoscit, consideret; - Mquis oculorum obcaecationes, ac venustalis humanae per horrendas cicatrices devastationem rimetur; si morborum fere omnium hoc ex uno, licet iam superato, propullulantium animo quis numerum concipiat ; - si quis denique Soriem super omne nunc genus humani mextensam , ac universale , quoil huic mori, persolvimus, tributum, sedulo perpendat: mi I il . III. l rabi-

164쪽

rabitur is, doctos in arte viros, versalosque in Antiquorum lectjone homines dubitasse, an morbus, de quo agimus, posterior sit tam fidis observatoribus , quibus nos imagines popularium affectionum, quotquot habemus, accu-aatissimas debemus, quibusve laegligentiae notam inurere eo ipSo non verebantur, quod morbum inter omnes primum communissimumque iam oscitanter ab Antiquis observatum esse assererent: ut nos tandem, eo quod pictae ab

ipsis imagini morbi nomen non simul subscripserint, quid demum morborum depingere contenderint, jamjam haberemus inter nos litigandum . Certe primam variolarum descriptionem magis, quam ipsam hanc pestem , Arabibus nos debere videmur ; ac si hic ipse populus , unde nam hoc malorum genus sibi adscitum esset, ignoraverit , nos certe tam antiquam originem eo inu S er Ucmu S, quod nec primum quidem hujus contagii in Europam ingressum Saracenorum bollis, ut videtur, anteriorem sat tuto indicare valeamus. Variolarum igitur antiquitas certas ad regiones, quibus nullum cum Graecia, nullumque diu cum Europa commercium

165쪽

VARIOLAE . a 63 erat , restricta, a nemine in dubium est revocanda : sed ante praedictum tempus continuam fere variolarum pestem hac orb:s in parte exstitisse, aut Graecis adeo Romanisque Scriptoribus, quin solita, et qNam parvis alias humat ni corporis affectibus adhibue ire, rndustria medicis eandem fastis intulissent, jam cognitam fuisse, hoc gratis admodum a pluribus as ς Um-l ptum esse videtur; et Americae totius, Sit,

i xi e , insularum australis Oceani nuper detectarum , e empla du longa populorum hoc a flai gello immunitate abunde testantur. l Nullum interim , si morbitiosum excipiamus,l morborum semen iam perennem in solo huma-l no radicem, ac varῆola, fixit; et qua semel or-l bis in parte infelix hoc lolium germinare coepit, in hac, aeterna forsitan, nec ulli conceS l sa toxico, fertilitate propagatur. Hoc scilicet,

,- nec tamen alio, aut ex ipsa corporis structura desumendo 27 . in argumento , neceS

Sariam , aut inevitabilem hominibus , mutua commerciorum necessitate devinctis , pestilen tiam variolas dicamus . Sub hac nempe rurumi conditione paucissimi hoc a morbo immunc,

166쪽

extremam Senectutem attingunt: et sicut matris ad sinum hoc infensum contagium penetrasse, foetumque, ovo licet absconditum, inquinasse compertum est; ita caduci, ac naturali jam morti vicini, senis hoc idem fata crudeliter praecipitat. Nemo hinc ante obitum beatus; nec homines, qui variolis immunes a vita excesserunt, vim contagii eluserunt magiς, quam morte praevenerunt. Nonnulli iam materno in utero ab illo multati, aut paucis m do, nutricis alientionem fugientibus, abscessu- Iis, nec reliqua ex ii Silem cicatricula notati, immunitatem mentiuntur. Sunt forsitan, sed de paucis hoc asserendum credimus, qui, ob peculiarem, ut vocant, idiosyncra Siam, vario-iarum contagio resistant.

Qui tributum semel huic morbo persolvit,

hic metu liber medios inter variolosos tutissimus incedit: ac licet plurima secundae insectionis exempla, quorum aliqua, nobis quidem haud conspecta, negare non contendimus, a multis adducantur; communis tamen et in vulgum nota , ex Superato Semel morbo , securitas, ad

167쪽

VARIOLAE. Iossibiles a regula communi exceptiones restringit. l ars. Sunt autem variolae contagios Uml exanthematum primariorum genus, quod prae

viis plerumque febre, nausea, vomitu, dolores epigastrii, a compressione aucto, apud infantest Sopore, convulsionibu S, apud adultos sudore, i tertio, qt: artove die, ad faciem potissimum,l aliisque in locis ad cutem, sub macularum ru brarum , nodulo subduro in centro praeditarum forma prorumpit, ac vel in pustulam phlegmo-noideam, sensim Suppurantem, aut in Superficialem ac ichorosam ex plurium pustularum confluxu nascentem vesicam, crusta foedi coloris mox obtectam , aut demum in pellucidas, Vix Suppurantes, phlyctaenas, vel in duriores

ac fere verrucosas eminentias assurgit, ex Sicc.ati: r, ac reliqua in cute macula, in multis vero pertinacissima cicatrice ac soveola, in crus: s decidit, morbumque in alios, praedis post iob, quacunque demum arte admotum, eundem propagat.

168쪽

31 . 328. ) faciem sub diversis epidem iis ac ire

aegrotis diversis assumit, atque tam contrariae inter se offert symptomata , ut eundem vix morbum exhibere , cuivis istorum non satis experto videatur . Nunc etenim ut simplex morbus variola incedit ; nunc aliam pro Socia affectionem agnoscit , aut cum exanthemate longe alio complicata efflorescit. Nunc discretae ac distinctae inter se pustulae, tot solitarios in cute abscessulos constituunt; cum in aliis, aut majorem ob numerum in agmen collectae, corymbosae , aut ob maiorem viciniam inter se eohaerentes aut, ob communionem Pu stularum ad amplioris vesicae extensionem confluentes , variolosum quasi ac impurum ma re offerre cernuntur. Nunc magis adhuc abnormes a consueta exanthematis figura abludunt, ac Sub vario aspectu , periculo , illis fere , quas υurias Vocarunt , consimiles apparent , atque nunc serosa et crystallina, loco PuriS.,. materia repletae, aut lymphatico , ac interdum danguineo, aut nullo humore refertae, aut Solim descentem ac verrucosam sere referentes natu

169쪽

R I O L A E. a 67xam , efflorescunt, aut demiam atro mox colore notatae sensuque carentes, sphaceiosam induere indolem reperiuntur. Sed majus certe , quam quod ex contento his in pustulis liquido, vel earundem ex figura, numero, positione petitur, divisionis momentum ex febre, quae haS omnes variolarum varietates, non species di Versa S, forte comitatur, hauriendum est. Nunc scilicet vix ulla febriusympio maia exanthema hoc circumdant; n Unc, pro varia constitutionis annuae, subiecti, causarum concurrentium condit jone, aut nermosam

malu uamque variola, aut gastricam , aut in flammatoriam , saepeque mixtam , agnoςcit ex sc-bre dominante indolem . Quar spurias dixero variolas, has, licet veras interdum praecedant ac annuntiare futuras videantur; licet ex insitione, cum pure varioloso ac optimo instituta, spurias provenisSe reserant variolas ; ac licet ob similitudinem in multis cum variola legitima, iam communi, quam anomala seu abnor mi, cum hac ipsa confundi facillime queant zad aliud tamen morborum genus, utpote a Vλ riolis natura diversas, relegamus.

170쪽

168 VARIOLAE. De variolis λternti , quas plurimi negarunt, affirmarunt aliqui conspicui in arte virii nos ex propria observatione, nihil quod has lites componat, habemus. 33o. Epidemice plerumque variolae, inter infantes maxime, sed nulli hominis aetati auti emperamento parcentes, grassantur, plurimo que simul, non solius Semper naturae, sed et Grais Acautae culpa, aggrediuntur. Sub certis, sed ignotis, at mosphaerae conditionibus, V riolae sporadice hinc inde propullulant, ac paucis contentae victimis iam gressus sistunt, ac obtuso placantur contagio. Endemicum vix non morbum civitates hominum undecunque ad eaS dem concurrentium numero refertae in variolis. patiuntur. Verno plerumque tempore hic morbus caput Suum effert ; aestivo, tu plurimos ac ferocius dominatur; autumno adventante, mitescit; ac

hiberno sub gelu extinguitur. Constans interim in his regula non datur; ac tempore se

re quovis civitatem adoriens, Vix natus, inSI'.

dias saepe struit ; adultus placide decurrit,