장음표시 사용
61쪽
intersecti ditissima ara cum in Alexandra potestatem deuenis
set inter alios captiuos viginti nouem supra trecentas mulieres musicam callentes repertae sunt ut ex epistola Parmenionis ad ipsum Alexandrum Athenaeus refert. Atque unicum hoc testimonium sufficiat quamuis multo plura suppeterent ut veterum Persarum eximiusta circa rem musitam studium innotescat Lydorum aut e gentem, quae supra reliquos mortales in omnem luxum
ac deliciaria genus propensa fuit huiusmodi etiam lautitias sedulo asciuisse nisi creditis aestimonio Herodoti antiquissimi scriptoris
euincam apud que, ut A. Gellius adnotauit,Halyattes Lydiae Rex cum bellum Milesij inferret in exercitu habuisse scribitur non modo fistulatores atque fidicines sed etiam tibicinas concinenteS. Pervulgatum est vetustissimam Phoenicum gentem reliquas on
ne negotiandi nauigandi q. peritia superasse . nihilo tamen socius Musicae oblectamenta ac studium quantum coni j cere li- . et plurimi fecit siquidem Strato quidam Sidonius, quamquapriuata conditionis, luYu ac magnificentia nemini cessit adeo ut
cantores permulti plurimae q. mulieres egregia forma, Omnem
musicam callentes inflande l. tibiae ac saltandi peritae, assidue eum coenantem obieci arent;vt Theopompus apud lianum memoriae prodidit. Quod si Italiam nostram respicimus,Tuscorum vetustissima natio, nobilissima Romanorum veritati huic astruent fidem. Illos qui de Eratosthenes apud Athenaeum scriptum reliquit, ad tibiarum numeros pugilatu exerceri solitos Apud Romanos ve-a o quis est qui nesciat nullo prope in actu tibias non fuisse adhibitas eiusmodi sunt sacrificia, nuptiae, funera, conuiuia,pompae, sus . Quapropter insigne tibicinum collegium Romae etiam fuit; ut colligere licet ex Valerio Maximo; qui lepidam de ijs historiolam refert immo etiam fidicinum ut ex veteri quadam Inscriptione cognoscitur; in qua mentio fit Collegi tibiciuum es fiseinum Romamrum qu Sacris ubiicis raeno sum . Nam quanto studio Romani proceres primo, deinde Caesares musicam prosecuti fuerint, vix credibile est. Plena sunt veterum scripta, quotquot extant, luculentis huius rei testimoni j . referta etiam sunt exem- plis argumentis, similitudinibus, sententijs ex intima musicae di-
dciplina petitis ut videre licet apud Ciceronem, Quintilianunia,
62쪽
Senecam, aliosque Iure igitur vir inter recentiore egregi: eius&grauis,Pontus Tiardeus Matisconensium in orallia Antistes affirmasse mihi visus est, nullam philosophiae partem tam multi formes in species digestam tam sublimibus contemplationibus adaptatam tam familiariter ab ijs exercitam fuisse, quam musicam. Sed neque hoc silentio transmittam, quod grauissimus inprimis autor Cato censorius in Originibus apud M. Tullium prodidit, Morem apud maiores hunc epularum fuisse, ut deinceps
qui accubarent, canerent ad tibiam clarorum virorum laudes at que virtutcs. Ex quo peroicuum est, subdit Cicero, o ca, tus sum fuisse rescrinios vocum fonis es carmina . nam etsi assa voce qui canunt,Diagrammatis non egent; non perinde idem praestare o sunt, qui vocalem cantum tibijs sociant. Que Romanorum veterum consuetudo plane refert illam Graecorusia, in conuiuijs, Scolia quae vocabantur carmina, ad fides deinceps canentium M.
Varro etiam de vita Populi Romani scriptum reliquit conmui
se in conuiuiys pueros mode te caηere carnuna antiqui in quibus
Iaudes erant maiorum ossa voce G cum tibicine . Videtis igitur quanta sit vetustas musicae artis apud priscos Romanos & quam tum etiam vel rudi impolitoque cos eculo, quo nulli iis pene eruditionis gustum hauserant, frequentaretur. E quo conij cere quis possit, quanto Sconsequutis temporibus, in tanta rerum omnium affluentia, facitura progressus suis et etiamsi recanica institutio, quae post Graeciam , Asiamque deuictam accessit, minime superuenissct . Sed de hoc quidem in secundo sermone propria magis quaedam seposuimus . nunc illud potissmium aestimandum vobis propono, quanto meliori conditione fuerint antiqui res apud Graecos mulici , qui omnes fermae poetae illustre se titerunt quam qui postea secuti sunt, ad hodiernum usquGdiem. Cum vero pocitas simul ac musicos fuisse dices minimo cxistit Parcios oportet, in altera dumtaxat facultate eximie praestitisses; in altera mediocriter tantum Plerique illorum utramq; sic coluerunt, ut simul Atiterint, privstantissimi musici, poetae absolutissimi. Talis titit Archilochus iambici carminis princeps; inuisica adeo peritus, ut complura ad cana spectantia inue
63쪽
Stesichorus, Mimnermus caeteriq vetustiores Melici ac Lyrici poetae . Talis etiam Sappho poetria celeberrima me tantuni Sapphici carminisci sed etiam Mixolydiae harmonic inuentrix. Magnum sine dubio subsidium mutuo sibi praestant, poesis,ac nausica acultas adeo aretis quippe vinculis inter se connexae ab eodem fonte, ac spiritu oriundς. Cum enim ambae ea animi par
te quam phantasiam vocant, maxime dominentur, essici hinc videmus, ut qui imaginandi vi praeter caeteros Valent,pariter in musicis, ac poeticis studiis insigniter excellant: si modo utram l. facultatem excolant caeteris'. ad id necessarijs non destituantur. Nunc vero magna Musicorum pars Cadeo scilicet a veteri orto haec disciplina degenerauit non modo reliquae Omnis eruditionis expers fere cognoscitur; sed vi ivllis Grammaticae, nedum poeticae rudimentis imbui solet. Itaq Psychogaurus hic noster, quo nemo post Herculem Pas quinum organa phys aulica peritius tractasse creditur , cum carmen aliquod modulatur domi , quod verbum abstrusius reperit, continuo illi ad Xorem recurrendum est ut eius vim ac significatum perdiscat. Et eiusmodi hominem, cuius omnis scientia sita sit in primoribus digitis, non deerunt fortasse qui praedicent nostri seculi musicorum principem. sic umi biensi scelum musicam veteres existimabant 'uod videre licet apud Platonem primo de legibus libro totum illum disciplinarii ambi tum, quasi circulum comprehendere, Quare
studium musicum, artem musicam pro poetica facultate usu patarn videmus apud Terentium: qui enucleatius totum hoc negotium tractauerunt, Musicam quae propria siti neque enim
Mundanam, aut Humanam, quam vocant, considero, caelorum
distantias atq elementorum ordinem propor ionem l speculantem: quae metaphorice tantum,&per quamdam similitudinc ni talis dicitur, sed quam proprie loquendo musicam vocant, multis succinctam partibus atque instrumentis esse voluerunt quibus eam posteriores iniuri: ne dicam an incuria spoliarunt ac metrica facultate in primis PM carminum naturam causa S,compositionem innumerorum Vim in humano sermone considerat: iten q. filiatoria, siue hypocriticaci quae praecipue quidem salta
tionis partes, fi Puras, motiones adnumerum concinnare ordina-
64쪽
4 De Prae stantia Musicae Veteris
tia docet, cum harmonia cantu a sociare: tum etiam tot u c0γpori gestus uti apti concinnique, quodammodo mCdulati im non in gratiam histrionum tantum sed oratorum quo l. demonstrat quibus rebus quemnam obsecro mihi ostendetis recentium musicorum, vel mediocriter instructum Nimium lon sinqua foditasse perscrutari me, ac requirere dicetis . Sed quotusquisq; mi sicam profitentium hodie est, qui quae canendi componendi l co Centus artem propius tangunt, solide atq. αξιωματικῶς teneatὸ qui Musticae initia, progressus, species gradus, mutationes; quar l, a singulis autoribus, quibus . temporibus reperta sint, non ignoret: cuiasmodi ea sunt, quae ad historiam,&chro nologiam musicam spectant. Quis numerorum rationes, unde consonantiar, ac dist, nantiae existunt quis Canonis suis quis septem illas harmonte partes ab Aristoxeno discretas quis vocis augendae, conseruan
dae q. praeceptat quod phonasci olim erat ossicium P tradidit Θ quis
instrumentorum commensus, ac proportiones, praeter ea quae nudi artifices usurpant, penitius cognouit quis prae exercitamenta cantuum, qua via, quoue ordine non tralatilio more, sed accuratius peragenda sint, apte perscripsit ὸ quibus, ut alijs etiam inultis, quae deinceps indicabimus, si hodiernam musicam defici, liquido cognoscitis; nolite per Deum immortalem sic eam suspicere atq. admitari, ut nihil absolutius extitisse unquam putetis. Vultis porro non leui coniectura ex supradictis ducta utamur, ad Priscam eius speciem, quantum longa temporis intercapedo sinit, eruenda Musi eam, ac Poesim eadem prope ratione sorores qu dammodo esse utpote ab eodem fonte manantes qua Pictura, ac Statuaria affines sunt, dissilebitur nemo quod si nulla picturaruveterum vestigia iam extarent, &certe paucissima exta iit at l. cxcij quae supersunt antiquorum pulcherrimis statuis signis .colligere quis vcssct, qualis olim ingendi Ars extiterit, iton dam naretis opinor hunc inductionis modum. ncq. cnim crisimilos him; sed fortasse indubitatum haberetis , quibus temporibus statuaria sic excelluit, ut eicius reliquijs videmus, picturam qn0quc paritor excelluisse . Si eadem igitur ratione cum videatis quacgrcgia fuerit Graecorum, addoctiam Latinorum poesis extant
enim utriusci linguae illustria poemata persuadere vobis enitar,
65쪽
Liber Primus. 3musicam quo si facultatem pari gradu fuisse, non iniqua comparatione usus videbor. At enim dicet quispiam communem habet pietura,& statuaria rationem quae graphis vocassur υMigo ιι disc-gmo qua ex re fit, ut altera sine altera eminere ferme non possit. Atqui hoc ipsum est in quo mirifice analogiae paritas elucet eodem enim pacto Rhythmicam tam poesis quam musica participat: ab eaq. propemodum animatur, ut a graphide statuaria, alq. pictura . Vt enim graphis imago quaedam est unica superficie comtenta, sine profunditate corporca l. mole sic poesis melos quosdam est nudum,in sine concentus compage. An igitur summos fuisse artifices Phidiam,& Praxitelem aut Hegesandrum Rhodium,4 Salpionem Atheniensem quoniam aliqua extant operum ab ijs effectorum reliquiaro itemque Euphranorem, Parrhasium Aglaophontem, Apellem quod horum tabulae quales fuerint, ex illorum alioru stat iis coniectura assequi licet Talebimini Homerum, Eui pidem, Sophoclem Pindarum praestantissimos poetas fuisse concedetis, quoniam id carmina ipsorum declarant Phrynichum vero Timollieum, atq Philoxenum, caeteros'. illorum
temporum Musicos quod eorum mele iampridem abolita sunt, non perinde in suo anilicio praecelluisse putabiti, Absit ut tam modice de vesio iudicio sentiam. Quod si alio propositum me sivrgram argumento,e comparatione scriptorum recentium, cum antiquis petito an hic quOq. παραλογί εδα videbor alci nugari ΘAio quibus temporibus facultatis alicuius praecepta,ac theorem
ta apte, diserte, copiose l. tradita sunt, eam facultatem, seu discruplinam in ipsona et opere, ac praxi praestantem consummatamque fuisse. Ecce enim Architecturam quo tempore no defuerunt scruptores, qui commentarijs suis eleganter copioseq. explicarent, ut Augusti seculo fecit Vitruvius proxime superiori Sertius, Palladius, Scam otius, alij que; opera quo l. illius atq effectionem non
disparem fuisse ex ipsismet aedificij satis apparet. Intermedijsainem temporibus hoc est post magnam illam mundi catastropheu'. ad xv. seculum quibus si qui extant architectonici libri imconditi plane sunt atq impoliti hopera quae videmus Deus bone, quam sunt absurde,&rudite aedificata Mociὀi ur posito, quod verissimum est; si veterum commentari de rebus musicis qui su- a persunt
66쪽
4 De Prae stantia Musica Veteris
persunt, posterioribus antecellunt, ordine perspicuitate, breuit te, elegantia, doctrina; inficiari certe non possumus opera quoq- ipsa hoc est cantus, ac modulationes, recentioribus qua quotlule audimus, praestitisse. Qti m disparitatem mecum interdum reputanti pernatrum sane videri solet, qui factum sit, ut cum aliae liberaliores disciplinae, quas eodem gradu cum musica ponere post
3mus, ut ea quam memoraui architectonica ut ars medica ut 1-litaris, tot omni genere laudis praestantes autores sortita sint; ninca haec infelix facultas, tam paucos nacta sit qui illam pro dignitate excolerent. Nam si quis mihi exceperit Iacobum abrum, Franciscum Salinam, Iosephum Zarlinum, Vincentium Galileium, Michaelem Praetorium, Marinum Mersennium, Herculem utri aritim alios l. perpaucos; quem vos mihi ostendetis qui triuia-
si quaedam ac plebeia, centies ab alijs dicita non ediderit' Arta non hoc maximum indicium est quam fi equenti olim in usu fuerit ira l. musicae species, tam contemplatrix, quam effectrix,
quod in multas valde l. inter se discrepantes sectas diuisa fuerit;
quae a suis autoribus nuncupatae, per longas scholarum successiones perdurasse videntur Θ Nam praeter duas illas celebriores, quasi e diametro inter se pugnantes Pythagoricam, at l. Aristoxeneam, nonnullas Porphyrius recenset, quas non temere alibi memorata reperiemus ut Archestrat eam, ab Archestrato sequi Plinlomaeo prae luisse videtur in sensus iudicio cum ratione iungendo:)vt Agoniam, Philisceam, Hermippeam . Quibus addere licet Antigeni deos,& Dolionios, ab Antigenida,& Dorione denominatos; a Ualde inuicem contrarios , ex Plutarcho satis constat. Nam sicut sectarum diuersitas apud philosophos, quae in tot varias discordesque sententias abierunt, indicio est, quanta contentione, subtilitate, copia, ac studio partium philosophia olim agitata fuerit quod etiam in Iuris prudentia vcteri Sabinianorum, Proculianorum sectae ostendunt; in medicina, praeter alias magis speciales, Dogmaticorum, Empiricorum, inter utram l. media Methodicorum . sic etiam necesse stiris eam Musicam tam longo tempore, tantisci. opinionum dissidis per qua diligenter e Xercitam fuisse . Nihil enim est, quod ingenia sic cXacuat, ac scientias,& disciplinas ad summam subtilitatem, ac persectionem perducat
67쪽
ducat quam assiduae seruentesque congressiones, non eadem sentientium concertationes' tam lingua quam stylo figentes. Reliquum est ut perscrutemur totidem ne tantis' stimulis atqui
incitamentis Recentiorum acuatur industria ad hanc facultatem ampliandam excolendamque,ut priscorum hominum acuebatur. Primum antiquiores apud Graecos musici ortu ac dignitate illustres; grauitate morum conspicuit; liberaliter instituti fuisse leguntur. Deinde Diuinos honores vetus Graecia ijs decreuit qui praecipuo aliquo inuento non mediocriter humano generi profuissent. Quae quamuis damnabilis fuerit atque impia consue-,tudo multum tamen sine dubio valuit, excitandis illorum animis ad easdem artes, atque inuenta nauiter amplificanda . Scitum: enim est, Artes honore nutriri; casque tunc maxime florere, cum Principum ac populi fauor Lugiter ijs aspirat Multum etiam praemia ac liberalitas procerum erga tenuiores prodest atque haud scio an multo magis. Quarto vero loco miram quamdam ad. excitanda studia vim habet aemulatio inter eos qui ad eam dein coriam nituntur. Quibus in rebus quam longe a et rum consuetudine desciverimus, quaeso mecum diligenter at-itendite. Primum si persone inter se contenduntur, lici vi potest, quanto interuallo prisci illi musici dignitate atque existimatione his nouit ijs antecesserint. Dicam audacter quod res est, etiam . . te audiente Philopone nec verebor ut aegreteras si quid a me liberius expromitur noui enim moderationem animi tui ac veria: tatis studium . Deinde cum vir h0nestus sis atque integerrimc ei in e minime tibi molestum esse debet , si exij qui eodem artificio victitant, no paucos tui dissimiles reperhri Imrmauerim. Quid
enim e An si Tassus noster aliquem ex ijs Regibus aut Linucibus, qui ad sacru* bellum Hierosolymam prose t fiunt, coniugis sua:
custodiam, uni cuipiam ex vestro, vel cantorum cluetu, demandasse,
scripsisse ut apud Homerii Agamemn' ad Troiam proficiscens fecit mon eum qmnes deriderent, exsibilarenti IDicet aliquis,
tu meram nobhsabulam, non quoddost, iij vera est, infesti-lmonium aduocas. Et ego quoque ab ulanfesse Π0n historiani pii
tu verumtamen princeps illa poetgrum Vipdte morum arta tis
suae non ignarus, minime sabulatu esset opinor, Clytemnaestra
68쪽
ο ι Praestantia Musae Veteris .
uxorem ab Agamemnone longinquam expeditionem suscipieti
te, citharoedo commendatam fuisse; qui eam iuis cantibus oblectaret;& salubrib monitis regeret; nisi optima tunc existimatione fuissent artis musica professores . Nunc aut quam bene audiant quamquam multi excipiendi sunt optime morati, ac tui Philopone similes ) nihil dico amplius res ipsa satis per se clamat: Ne l. id dissimulat ordinis vestri princeps Zarlinus;et si quis alius ingenuae veritatis studium profitetur Gallileium enim tamquam paulo sibi infensiorem eiurabunt fortasse nec auscultabunt Guidone, quamquam recentioris Musurgiae archageten ut nimis antiquum dicascum. Verumtamen operorpretium cst audire quid iste de artatis suae cantoribus iudicauerit: Temporibus nomisi inquit cin-
re omnes homines maxime tui sent amores. Sed missum faciamus tam rudis seculi iudicium ne quis argutulus in huius politi ris homines illud maligne detorqueat. Caeterum non est quod
quisquam causetur parum referre quali nam ortus sit genere is, qui Musicam artem exercet: aut quibus moribus praeditus nam Primum,etsi multos videmus obscuro loco natos in musica ac poetica mirifice excellere; quod animum sortiti fuerint nobilem ac liberalem ideoque sublimes ac splendidas quoque cooitationes Parturiant; haud paruum tamen afferre cumulum posse videtur ad animi praestantiam atque indolem, claritudo generis, atque natalium ac nobilis liberalisque educatio. Quam esse causam audiui qui dicerent, cur in Venusini Principis, ac Thomae Peccij patrici Senensis canticis, nescio quid non vulgaris ac plebei s poris scit elegans ac magnificum audiatur De praemijs autem at l. honoribus veterum musicorum multa passim ab autoribus narrantur, quae, ut hodie mores sunt, Vix credibilia videntur . nam ne quid o ouar de theatralium ludorum impensis quae tamen magnam habent cum rebus musicis assinitatem atque apud Plinium aliosque scriptores cognosci possunt Amoebaeus professione citharoedus, cum Athenis prope theatrum habitaret, nunquam in scenam canendi causa prodijt,quin Atticum talentum peraeque in fingulos dies acciperet. Quod si Atheniensium ciuitas, cuius n5imn cnsae fuerunt diuitiae,iam liberali stipendio cantores autor
uit quid secisse tamdemcxistimatio Macedonii Reges tanto opu- leutio
69쪽
Liber Primus. Iemiores atque Alexandrum inprimis posteaque illos qui vel
Alexandriae, vel Antiochia regnarunt, in omnium affluentia, rum huic praecipue delicato doctoque luxui deditissitino. Sedit ad Romanos nostros transeam, Roscius ille Ciceronis familiaris; quo etiam defensus est; mercedem diurnam de publico mill denarios,sine gregalibus suis accipiebat ut scribit Macrobius tria
Saturnalibus qui quamquam proprie comoedus erat, non musicusa quoniam tamen comoediarum etiam quaedam partes an bantur; non ab re fuit eius quoq meminisse M. Antonius Tri uir Anaxenorem quemda ob insignem citharodiς peritiam,qua, tuor ciuitatum tributis locupletavit. Vespasianus princeps,quaquam alioqui sordidus atque auarus, ut Suetonius in eius vita narrrat, ludis quibusdam in thearro Marcelli exhibitis Apollin ri tragoedo quadringentos, Terpno,Diodotoque citharoedis
cena, nonnullis centena quibus minimum quadragena sestertia, super plurimas coronas aureas dedit Hodie eis inter cantores accitharistas recensere quidem nonnullos possumus ex artificio auo aliquantum locupletatos 1 ex symphoniurgis autem, veris i. muscis, ut arbitror neminem inod porro quarto loco supra innuebam,quantam vim aemulandi studium ad consummandam , expoliendam l. musicae artem attulerit, res sic sthabet. Nulla fere fiebant apud Graecos sacra certamina siue ea uniuersa Graecis
essent,siue singularum nationum, aut ciuitatum nulla festa nulli ludi nulli canentium, ac saltantium chori nulla apparatiora spectacula immo ne apud Romanos quidem inuamuis tequentissime ederentur quin scenici omnes, musiciq. artifices, seu voce, leuorganis canerent, siue saltarenti quod ad musicam quoquo
pertinet quin propositis amplissimis praemijs, partim honorificis
tantum partiti etiam non modice lucrosis, inter se concertarent. Quo pertinent non unius generis coronae,palmae, currus, immunia rates, vestimenta magni proiij, numerata pecunia, ex aere armento, auroq. vasa aliaque quae recensere non vacat ut nemo tam ignauus esset, quin ad alacriter munus suum obeundum eoreoi animaretur. Iam vero eiusmodi coetus, at l. panegyres anta vlendidiorum hominum Vndi l. consuentium frequentia atq. Pr ratu tanta hilaritate, ac laetitia celabrabantur: agonishiata,
70쪽
ro siue certationes ea legum equitate ea iudicantium religione: ea dignitatis opinione peragebantur; ut omnem prope lidem excedat. Plura in hanc sententiam adderem ac specialibus exei plis conquisitis, eam illustrarem, confirmaremque, nisi Agonistica
Petri Fabri viri undecuinci doctissimi, ac solidi iudicis extarent; ex quo caetera peti possunt. Hoc solum addo in Pythij praecipue certaminibus quae non minori ferme, quam Olympia dignitatGerant) acroamata musica sq. ab antiquissimis i mporibus omnifariam fuisse adhibita non humanarum modo vocum, ad cithara tibiamq. canentium; verum etiam tibiarum per se nec unius soriatasse generis: earum vero praesertim, quae inde Pythiarum nomen sortita sunt corruptoq. etiam num Vocabulo Dαδει vocantur a
Craecis vulgo apud nos ia r aflatando qua in panegyricum reges quo 1 nonnullos depugnasse legamus, ut aetate Pindari Hisronem Syracusanum qui curru pariter, at l. equo singulari vidit; quanto fuisse tunc in pretio credemus auteticam apud Graecos a tem quae nunc quidem prorsus euiluis in qua Midas quidam Aorigentinus cum victor extitis et a nobilissimo poeta Pindaro,pi cherrimae dae meruit Epinicium quam hodie q. nonine admiratione legimus non minus quam iden ille Syracusarum Rex, Catana conditor Hiero Dignum profecto pretium quo'ii tuisai: imo erecto cX celso l. praeditus certator , perpetuis laboribus, ac meditationibus, ad promerendam musicarum conmmissionum
palmam, egregie accenderetur. Verumtamen, cum non praemiorum tantum proposita spe, sed etiam paenarum, ac dedecoris metus a tergo Vrnens, properantibus ad laudem, incitamento esseo soleat si vertim aestimare volumus, non minus posterior hac pa tri quam illa priori. hodierna aetas dcbilis, at l. infirma est, promouendae musicae gloriae. Non defuerunt quippe antiquius qui partim scueris admonitionibus, ut philosophi; partim ii diculis, ac naordacibus dic tis, ut Conaici poetae, nimiam musicorum licentia
quae unius cui iosa nouitatis, caetetorum secura, nonnunquam
petulanti iis uagaturo compesceret; at l. in ordinem redigeret. testimonio sunt clegatos Pherecratis, aristophanis versus apud Plutarciminci qui biis musica ais inducitur queribunda , ac detestans nouas corruptelas, ac distorsiones, quibus in dies magi