장음표시 사용
22쪽
24쪽
Liber primus CAPUT. Leuia sit rasea p
cinandi. Eodemq; sensu Dialectica saepe dicta est.
rationalis, ἀ λογω dicitur et quae vox Graecerationem significat ,quam eXcolendam Logica sibi Ratiocinari autem est rationis rui facultate Additur bene, i. e. recte, scienter, eX pedite ad persectionem artis ab imperfectione facultatis naturalis distinguendam. Logicam potius, quam cum P. Eamst Dialecticam, dicendam duxi, quod eo nomine tota ars rationis aptissime significetur , cum Dialectica a
25쪽
verbo Graeco in artem potius interrogandi respondendi, i. e. disputandi fignificet; ut eX Platonis Craulo, ex doctrina Peripateticorum M Stoicorsim, Fabio, Suida, aliisq; docetur. Et tamen Plato in Alcibiade primo idem vult essem δαλ ωι, quod ratione uti. Prior significatio d. rationis usum nimis angusta est; posterior, si inter authores de ea non convenit, nimis
Ratiocinandi autem potius dico' quam disserendi i propterea quofi ratiocinari, non minus late quam ipsa ratio, idem valet proprie quod ratione uti; chm disserere, praeterquam quod VOX non plane propria, sed transsata sit, non latius plerumq; pateat, quam disputare. Addunt nonnulli in definitione subjectum Dialecticae, i. e. de re qualibet: sed hoc cum Grammatica & Rhetorica commune Dialecticae fuit, ut in prooemio vidimus; non ergo hic re
C A P. U. De poribus Logica, et Argumenti Generibus
RAtiocinatio autem fit omnis, rationibus vel solis ia per se consideratis, vel interis dispositis ; quae argumenta etiam saepius dict. Logicae
26쪽
Cap. 2. Mrtis L ἰca. 3Logicae itaq; partes duae sunt 3 rationum si eargumentorum inventio, eorumq; dispositio. Secutus veteres Ramm , Aristotelem , ciceronem, Faesum, Dialecticam partitur in inventi nem M judicium. Verum non inventio, quae nimis Iata est quocunq; modo sumatur, sed argumentorum inventio, pars prima Logicae dicenda est: dispositio autem eorum, cur sit secuuda, non judicium, seeundi libri initio respondebimus. Sed neq; haec partitio suis auctoribus selijsdem vel aliis caret: Plato, in Phaedro, dispo-stionem inventioni addidit e, Aristνteles ειξιν; . Top. 8. I. quod idem est. Et cicero, de orat. fatetur, inventionem k dispositionem, non Orationis esse, sed rationiS.
Inventionem autem ia dispositionem quarum tandem rerum nisi argumentorum.
Argumentorum itaq; inventio Topica Graece nominatur ; quia τάπης, continet, i. e. locos unde argumenta sumuntur, viamq; docet ia rationem argumenta bene inveniendi, suo nimirum ordine collocata ; unde vel ad genesin, eXpromantur, veI in analysi explorentur, inventoremq; smul vim atque usum e Ponit. .
Argumentum est quod ad allaxid arguendum assectin es, Id est, quod habet affectionem ad arguendum 3 vel ut Cic. in Τop. quod affectum est ad id de quo quaeritur : id interpretatur Boe rhim resertur, vel, aliqua relatione respicit id de quo quaeritur.
27쪽
Ista affectione sublata, argumentum non est , imulata, non est idem , sed ipsum quoq; -- l
Ad arguendum autem, i. e. Ostendendum; e plicandum, probandum aliquid. Sic juxta illud tritum, degeneres animos timor arguit, εχ η id.4. O ilud Osidii, Anaret virtus, argvitari; malis. Explicare autem M probare etiam simplicis argumenti propria atq; primaria vis est, unde a- liud ex alio sequi, vel non sequi, i. e. uno posito, alterum poni vel non poni primitus judicatur rquod de inductione quidem recte monuit Baconus noster, de Augment. scient. l. s. c. . uno ρθ-disD mentis oppre, illκd quod qκaeritur, O inveniri O italeari sed hoc de singulis argumentis :fimplicibus non minus verum est. Εκ quo etiam sequitur, judicium non esse es-teram Logicae partem, sed quasi effectum utris'; partis communem & eX utraq; oriundum 3 Ex tyllogismo in re presertim Oubia clarius quidem at secundario tamen contra ac pleriq; do
Aliquid autem , cst id quodcunq; arguatur rquicquid enim est, Mit esse fingitur subjectum in Logicae, ut supra demonstravimus. Argumentum autem proprie neq; VOX est neq; reS 3. sed affectio quaedam rei ad arguendum 3 quae ratio dici potest ut supra. Tractat igitur Logica neq; voces, neq; reS. VO-ces quidem, quamquam sine vocibus potest ratiocinari, tamen, quoties opus est. distinctas tantum non ambiguas, non improprias, ab ipso lusu loqendi videtur jure sane postulare : res IH
30쪽
sas artib. quasq; suis relinquit , arguendi duntaxat inter se quam habeant affectionem sive rationem considerat.
Ratio autem dicitur, voce a Vathematicis petita, qua terminorum proportionalium inter se certa habitudo significatur. Argumeη tum δῖ artificiate aut in artisiciale. Sic Aribtot. Rhet. I. II. quem Fabius sequitur,' l. s. c. I. Cicno in insitum M asiumptam dividit. Artificiale autem dicitur , non quo inveniatur arte magis quam inartificiale, sed quod ex sese arguit, i. e. vi insita ac propria. Artificiale Ut primum, vel a primo ortum. Primum, quod est siue originis. Id est, affect1oncm arguendi non modo in se habet, sed etiam a se ;quod infra clarius patebit, cum quid sit a primo ortum docebitur. Primum est simplex aut comparallim. .
Simplex, quod simpliciter o absolutὸ coUd ratur. Id est, simplicem habet affectionem arguintadi id quod arguitur, sine quantitatis aut qualitatis cum eo comparatione.
Simplex est coUentaneam aut rigentaneum. Nam quae sine comparatione considerantur, ne cesse est vel consentient inter se, vel distentiant. Conseηtaneum est quod coηθη tit cum re quam aris ghit. Id est, ponit, sive affirmat esse rem quam arguit. Estq; conpeηtanesim absolute aret modo quodam. Absolute, i. e. persecte 3 absolvere enim est perficere. Aristotelis quoq; haec distributio est. Quae autem absolute consentiunt, eorum alterum alterius vi existere intelligitur M sie consentiunt causa ia effectus. Atq; hae sunt argumentorum distributiones generales ex affectionum disseren-