장음표시 사용
681쪽
O Consanima, Cossi inureeb. cinstantio coss. Coa, Goth, necem numerali nota, dignitate R. c. ID. O Seruato Uufructu absunt ab Edit. Siehard. st quibus Culae. IDEM. O Reseruato Uructa, Cod. Goth. reseruationes Us fructus, Edit. Mehard. I
ΤΗzonos ii Iunioris duae tonstitutiones hae
sunt circa donationes: sic quidem ut posteriore, prioris Pars puta fictione Traditionis per reistentionem usu sfructus in donatione reuocetur, pristino Iure renouato. Duo vero capita sunt prioris legis. Prius est, de TRADITIONI s necessitate, de qua suerunt quoque supra quinque leges , Puta lex I. a. q. F. I. Cirea quod quidem Theodosius Iun. L L ita tradiistionem requirit, ut praecise eam requirat, sublata hae parte fictione traditiovis per usus fructus retenistionem: olim scilicet seu iure pristino, seu antiquo
ciuili, retentio seu exceptio Usus FRvCTU 1, pro traditione habebatur, quod utraque haec lex testatur, id est, qui donando rem, v scin fructum eius
sibi seruasset, recepisset, quod in donationibus
saepe factum , cuius rei exemplum extat quoque in L ψ2. in princ. D. de mortis causa donat. ὶ extunc
P. Iai tradidisse videbatur, & sic perfecta donatio : Per
fictionem scilicet breuis manus, κατα συντομίαν, ut Isidorus Basilicorum Interpres loquitur, compendio quodam , ex celeritate coniungendarum actionum, qua vita actione alia subripitur & Occultatur, ut ait lex s. g. pen. D. de donat . inter vir. π puri Ergo olim perfecta donatio hoc casu ceniebatur, etsi traditio reuera secuta non fuisset, pariter ut si
donatam a me rem precario recepissem, aut conducto : L aI. D. de M'. posi t. 77. D. de rei vindicatione. Quibus adde & alias fictae donationis, traditionisque species , t. H. g. I. D. de iur. dot. ι iti
. U. D. de reb. credit. l. Io. D. de donat. l. ρ. g. F. D. de acqu. rer. dom. l. 8. Cod. IV. comm. utriusq. iudic. l. ra. Coae eod. de contrah. empl. t. a. Od. eod.
donat. In usus Ductus vero retentione peculiaris ratio haee est quia stilicet v suffructus & Proprietas inuicem se non compatiuntur in eadem re ab eodem, LI. D. s UuJr I. petatur. Ergo, quae Regula iam notanda est, Retentio usus fructus ipeciein Traditionis inducit, ut loquitur lex st. m pr. seu idem omnimodo est in his eausis usumfructum retinere quod tradere, ut eadem lex ait in M. Et tamen id Theodosio Iun. aliquando mutare visum, I. I. circa donationes requisita praecise Traditionis necessitate : Ratione addita, quod
qui νυ liberalitatem fid est, donationemJ re donata perfrui concupiscis seupit J hoc sibi quo potuerit modo, consignata f tradita J poisse me , praecipuum custodires& excipere, recipere lege dictat debet; ne alioquin
imperfecta vacillet donatio. Donatori scilicet eis rem tradar, vsumfructum nihilominus recipere licet &geservare alia ratione, etsi traditio fiat, quomodo etiam apparet ex specie leg. a. in pr. D. de moristis caus donat. Cum igitur alia via pateat huic Exceptioni ia reseruationi, traditioni satisfaciendum est ad perficiendam donationem. Et vero Tradi. laionis necessitas in donatione, submota fictione reuis manus, Fequiri oportera proculdubio visa. primum' Theodosio Iun. I. I. ut ita hoe fraeno quoinque prolata donationibus occurreretur: quae sanceausa fuit Traditionis exigendae in Donationibur.
Hac inquam ratione motus Theodosius Iun. fictam traditionem sustulit in Donationibus; non vero
quod vir doctiis putabat , quod qui donat, si eo
animo est, ut velit Vsum fructum retinere, non perfecto quodam animi consilio donare videatur: ideoque ut perfecte mens eius eluceat, Imperatoram decreuisse ut ad hoc res naturaliter traderetur. V
tum idem Theodosius Iun. biennio post l. p. seu vit. ad pristinum ius rediit. od etiam Interpres ad L 1. Dp. probauit, & Iustinianus magis probauit,
non tantum relata posterioris legis parte suum in Co-ricem, ubi iam famosa ea ilex est, eiusque materiae sedes , puta l. zy. Od. IV. de donat. verum etiam expressa Iustiniani sanctione, puta l. s. g. vlt. Cod. eod. tit. idque etiam iure Gallico obtinet : de' quo vide vel art. a T. Consuetudinis Pa. risensis, qui ex h. l. mutuatus & art. l. tit. de δε-
Rationem porro addit Theodosius Iun. posterioris suae cogitationis simul& pristini iuris. Nemape non sine magna ratione id ita constitutum, qaod obseruationem turis contrabere potius quam pyopaeare
debeamus. Quorum verborum hic sensus est, strua philolitatem iuris amputandam , quie Traditionis necessitatem praeci te requirebat in Donationibus. neque praestae e exigendam , cum ei per viam fictionis satis commode satisfieri possit. Ita enim hic locus accipiendus est, & nec quicquam mutandus , ut taciebat Vir doctus, qui inuerso mole lege- hat, cum olferuationem iuris p tius quam contrahere, propagare debeamus. Obseruatio, h. l. dcl. t.Dp. est solemnitas iuris, seu scrupulositas : Et haee quidem ratio, quemadmodum in caeteris quoque iuris articulis . seruanda est ita Postrema haec quoque Theodosii Iun. sententia moribus institutoque eius apprime conuenit; utpote q. passim veteris iuris obsimaιionem variis modis contractum de abolitum luit; veluti circa impetrationes & sermulas Actio num, L vn. sip. de omissa actionis impe r. circa ritus& solemnia Nuptiarum & DOtium, L νίου. s p. do δε- ιιHAr: l. vlt. sup. de nupt. Sponsalitiarum item donationum, ιννου. desponsalibus e circa naturales liis heros , l. vlt. Dp. de naturalib. filior circa legitimas parentum successiones, LPh.sup. de legitimis haeredit. Imo & alia quoque parte circa Donationes, i. s. Cossius. de donationibus, quae omnes teges inter se coasis sandae sunt, veluti unius Theodosana Constitutionis partes, qua Obseruationem seu scrupulositatem iuris contractum ivit. Denique ab eodem quoque testamentorum per aes & libram solemnitatem abolitam, doceo ad L r. fv. de testamext. Etsi in donationibus haud ita facile haec Regula obseruanda viis deatur, ne alioquin effusis & inconsultis donationi. hus locus fiat. Ut ad Traditionis necessitatem In Donationibus redeamus, quae ex Postrema quoque Theodoti Iunioris metato, retentionis ususfructus figo
682쪽
mento seu remedio indueitur, idem sane Dieod sius Iun. d. L pli. Dp. desponsalsus, Traditionis
cessitatem in sponsaliuis donationibus omnim mittendam putauit. Unde apriret, paulatim sub Theodosio Iun. Traditionis nes sitatem ita. Ulla tionibus obsolescere ecepissee Usquequo tandem pe
nitus Traditio in donationibus t e Cincia primum indue a 3 e Republica sublata est, quod docet exerate Iustinian, Nouella ID. cap. r. Et hactenus quidem de Regula qua retentio usus fructus pro Traditione habetur: deque eitas ratione.
Sequantur tertio loco Ampliationes duae Regulae scilicet huic, seu fictioni locum esse vult I heodosius Iun. Primo quidem in Dotis datione d de qua tamen nihil exprimitur in L L δ. ea quippe in
donationibus tantum hanc Traditionis fictionem per retentionem ususseu chas Theodosius Iun, aboleuit: sed tenendum dotis dationem speciem esse
Secunda Ampliatio est; huic fictioni locum esse etia stipulatio non intercesserit, in recipiendo scilicet vel retinendo vi fructu: ' Quod de ipsum illi
quod dixi Theodosii Iun. instituto respondet, Obseruationem iuris contrahentis potius quam propagantis. Ergo simplici lege, pacto, & conuentione satis est, si donator sibi usumfructum retineat, citra vinculum, solemnitatem &obseruantiam stipulationis. Qui & ipse casus aliis addendus est, quibus stipulatio non requiritur: Cum tamen tolim ut i traditio non intercederet, stipulatio desiderare. tur; &viceveria: donatio quippe olim perficiebatur, vel traditione, seu re, vel interposita stipula. iione, de ita quidem hic locus intelligendus est, quomodo etiam recte accepit Interpres. Et haec de Ampliationibus. Limitatio Regulae contineri videtur fine ter vir. puta fictionem hanc, seu usum fructum retinere &rradere idem elle I M H I s c A v s I s, seu in donatio. nibus & in dotis datione lassicere. An igitur in aliis Iuris articulis huic fictioni locum esse noluit Theodosiust Fictioni certe breuis manus in aliis P ia, iuris articulis iam per locum esse proculdubio voluit; sed fictioni per retentionem ususfructus, toto Iuse, non in alia materia vestigium occurrit quam in do. nationibus. & in dotis datione. Et ideo de his Iantum cautum videmus: Et sane vix est ut huic retentioni in aliis contractibus vel quasi . locus esse
possit. Et Tribonianus tantum huic legi addidit ind. l. aδ. C. I. MI Pendendo: Quae verba etiam nonnulli aecipiunt de omni alienatione, ut venditionis appellatione omnes aliae species alienationis contineantur. l. v. g. l. de Statu tiber. verum ut in
venditione sola praeter donationem & dotis dationem huic fictioni locus quandoque esse potest, potest enim quis ita rem vendere alicui, ut sibi usum. fructum retineat vel ad dies vitae, vel ad certum tempus sed in aliis contractibus id nunquam euenire potest: v. g. quis ita locaret rem suam, ut usum-
fructum sibi recipiat. Et haec quidem de primo
capite lege δ. simul & de M. vl . huius titi undede. sumpta est d. lex u. C. Iust. eod. tit. quae ex hac integra leg. 8c superiore r. .i opposita . & ex dictis a me iam nouis nonnullis Obseruationibus instructior& illustrior deinceps procedet. Alterum letis δ. caput est, de lNsINvANDAE donationis necessitate, de qua sunt quinque praeterea hoe Cod. leges, de quoi ad i. t. ἴση. quam etiam confirmat lex est. Circa quam Tria definiun
tur. d TEMPORE, de MAGISTRATU, apud quernis
gesta sunt confici da, de Luco denique. .
γnem donavit, siue post De. Tempore is stamitur, Iasinyathitianis επε posse. side 4yte Tradit ea
pore praestuum , itura quoδ u fieri oporteat post donati inem factam, Quod in Galliae Eactis leConsus urimbus prvi hinim est. De Magisratu de quo est quoque sex l. in M. Dp. de lex I. svo apiad quem insinuanda est dona. t tio, id statuitur in lauandam donationem seu gesta' conficienda iis urbe Constantinopoli apud Magistrum chesus: de quo Magistro census in utraque urbe Roma, dixi semel ad L F. sv. de Senator. 6c adit. ins de stud. lib. V. R. Sane & ita ' testamenta
apud hunc insinuabantur, c . Dp. da te m. l. I. Cod. IV. de Episcop. cs Clericis. ter. 6. Cod. eod. de reflament. studiosorum item nota ina Romam venientium, d. l. r. de Hlib. Vrbis R. Irem contraiactus , & ea quae a Tabellionibus Perscribebantur, ueli. Iustin. - . c' emit la te Gressa des In Milans e denique bona de quo a d. E. cxl. . D. de Cens. l. Io. D. de com. diu. l. Io. D. δε probat. l. 7.
Cod. L . de donat. vi & de censuali professione. In prouinciis vero, apud iudices seu Rectores prouinciarum, quod ipsum statuitur l. t. in f Sc L s. Dp. vel si Iudicta non fuerint praesto , & absentes sint apud Magistratus municipales scilicet, id est, Duumis uiros: quod de ipsum statuitur d. l. r. dc y. de quibus suo titulo, de Decurioni. inst. ac nominatim de gestis municipalibus apud hos faciendis ad i. σι. inf. de Decurionib. Et id quidem, si Ciuitas vel Oppidum ubi donatio celebratur, habeat Magistratum huiusmodi: verum quia non in omnibus Ciuiis talibus vel oppidis Magistratus erant; verum Deis fensores tantum de quibus peculiari titula lib. t. Japud eos donationes insinuari, seu Acta super his, consei debere definit Theodosius Iun. .. l. I. quam sententiam memorat Papianus lib. Responseram tit. u.ὶ Sic sane & inuentaria rerum pupillarium coram iis conficiebantur, c υst. μ'. G admini'.
tutor. Acta conficiebantur cum Fabricensium eo n-
sortio iungi se quis postularet, I. vlt. ins de Fabriacensibus. Donationes ergo pariter apud eos insinuabantur. Cuius insinuati Ofiis ut testamen torum, ita de donationum formulam, iuxta consuetudinem Romanam exhibet Marculphus lib. a. D-.37. Atenim Theodosius Iun. donationes apud curatores
Ciuitarum fieri vetat h. t. quod tamen Constantiis no placuerat d. t s. sv. de quibus Curatoribus plene oleo ad L ast. infr. de Decurionio. Et rationem addit Theodosius, Ne tanta res eorum concidat vilia tare. Vnde apparet, vile hoc Curatorum fuisse munus, non Magistratibus nou de larisoribus aequandum, sed inferius, de quo ea l. ao. Ergo apud Curatores in posterum insinuari donationes vetat, valere iussis quae antea gesta apud hos confecta fuerant et ut caeteroquin leses praeteritis calumniam non faciunt: de quo Astra tu. de Consistit.
Tertia obseruantia circa Insinuationem Donaiationis est respectu loci: Nempe Gesta confici super rebus etiam alibi collocatis posse defuit h. l. The dosius Iuli. Et si traditio non nisi ibi fieri posset, ubi res sitae sunt. Et sic differentiam facit inter Tradiistionem quae praesentiam rei donatae omnino requiis
rit ; insinuatio haud item. Atque ita hae t. abrogat Theodosius lun. Constantini legem 3. sv. vhi plura. Et Theodosii Iun. Sententia Constantinianea repudiata, placuit Iustiniano, t. V. Coae de donari eo assumente quod ex hac ι subtexuit Constantini
legi, quam alioquin eqsinusit ex ι. I. b. e.
683쪽
Lis. VIII. Con. ΤΗΕonos. Ti T. XIII.
REvoc AvΥva. Rubr. & l. r. a. & vlt. h. t. reposeuntur; I. M. h. t. eripiuntur, d. I. Ph. t. ad donatorem reuertuntur, I. h. t. donationes certi S Casibus t formata vide-1icet actione, i. r. &s. seu iudicio: tribus ex causis, q uatenus huius tituli legibus continentu r. Primo ob lupi ETATEM: puta si filii, Ir... si h t. liberi. I. a. h. t. nepotes, neptes, pronepotes, proneptes tuis. h. t. in patrem, La. & L vis h. t. Auum, Proauunt, ae l. vis. quoia P. Garum largitatem percePerunt, I . h. t. seu munifice illam, I. a. h. t. veluti emancipationis tempore. I. vlt.b t. vel in matrem, I. i. dc . h. t. impii, l. a. h. t ingrati, I vis. h. t. contra ipsam venire pietatem, d. l. vlt. arguantur, probentur, ae l. I h. t. declaren cur in iudicio, d. I. a. h. t. detegantur, L δ. h. t. Ne videlicet pietatis praemium apud Qelestos & flagitiosos animos permaneat, ae L a. h. t. lngratitudini SP porro huius caulae legi us continebantur, neque aliae praeterea Parentis querelae admittebintur, Lult. h t. ibit ouo haec actio
personalis, & vindicationis tantum est tum habet, nec in haeredem, nee haeredi datur,d L r. h. t. Et omnia quidem indistincte, quae conata sunt hoc Calu reuocantur, LI. Sc M. h. t. Etsi Matri aliquando dimi uiae tantum portionis reuocandae ius fuit. d. I. ι b. t. quod reuocatur, L δ. h. t. Certe praeter istud quod modo dixi in Matre quatuor haee specialia suerunt. Primo, quod ei quae secundo nupsisset, nullo modo reuocandae donationis ius fuerit, ae l. r. & . h. t. Secundo , item quod ciui Romanae tantum hoc ius reuocandae a filio ingrato donationis competierit, d. I. . h. t. Tertio honeste umenti tantum, d. t. Φ. h t. 9uarto, Mater. ea tantum, quae eo tempore, quo actio intentari coepit, ingratus habebat, reuocare poterat, non vero ea, quae ante coeptum iurgium, ab eo iure alienata fuerunt, d. I. . h. t. Secundo ob AGNr Tio NEM liberorum reuocabantur quoque donationes, veluti sipatronus filios non habens, bona tua omnia, vel partem, liberto donauerit, & patronus postea Iiberos su iceperit, L3. h. t. Tertio ex POENi TENTiA, soloque iuris desectu, donationes inter virum & uxorem, cum ipso iure non valeant, reuocantur: LF. h. tit. Denique Ibmmarii cuiusdam vice notandum, hoc titulo agi de Donatione Matris, I. I. M. h. t. PatriS, Liat. h t. Patroni, l. s. h. t. Mariti, Ly. h. t. & sic de donationibus ab his speciatim personis reuocandis, in quibus peculiare quid conititutum peculiari ratione.
De MATuis donatione, 9 quatenus ea reuocari ob liberorum
L IcEAT Matribus, si impios filios probare se posse confidunt, publice d) adire
ludicia, se Matrem autem ingenuam , liberam, id libertam, libertinam, g cui scilicet Ciuitatis Romanae iura quaesita sunt, ita ut queri h) antiquo iure poterant, accipi audirique decernimus. Itemque filios, filias, ingenuos, ingenas, libertos, libertas, libertinos, libertinas, Cives pari condicione Romanos. Secludimus mulierem, quae in secum di matrimonii foedus innubserit, i & unius tantum matrimonii mulieribus reuocanda ruta donationum pro th dimidia parte decernimus facultatem. Hic autem qui a matreispietatis arguitur, quidquid ex eo quod titulo donationis tenet, eo die quo controue sise qualecunque principium iussu iudicantis datur, habere repperitur 3 huius dimidium victo eripiatur: Creterum, quae ante, adhuc matre pacifica si iure perfecta sunt, & ante inchoatum coeptumque iurgium vendita, donata, mutata, mὶ in dotem data, ceterisque causis legitime alienata, minime reuocamus. Amonam vero matris ita Personalem esse volumus, ut vindicationis M tantum habeat effectum, nec in heredem detur, nec tribua-
684쪽
O Lex . Cod. IV, b. t. hine desumpta,multis mutatis. Iungenda autem ei lex a. nox. infib.t. & lex .sup. de dotib. quae ct ipsa talus legis argumento, ae nominatim versie. asionem eongruit. Hanc leg. suain memorat, ct ex parte abrogat idem Constantius l. 4. ius h. t. Ad hane Iegem &pram respexit Papianus tit. r. GOTHO FR. M Philippus sub Constantio PP. Orientis seil eeti de hoc dicam plene semel ad i. m. ins de appellat. & in Prosopogr. Eidemque inscribitur H lex 2. prox. ID EM.
D Videtur hie superesse vox liberam: nam & eum de filiis mox agitur, ahest. Inig Liberainthie, ct mox rursinn, a libertis distinguuntur, recte et vide Sueton. Claudio, cap. 2μ de Hesythium in ιξε-
th id est eonqueri de filii impietate ct ingratitudine. ID. id Innubere: dixi ad Locis secund. nuptiis, inciae si nupserint. ID. k Recidit haee Tribonianus, pro dimidia parte : de quo mox. IDEM.t cl) Id est antequam impietatis di eam et litem fisco mouisset, antequam egisset de reuocanda donatione ct ut mox dicitur: l anu inchoatum ab eal e sumque iurgium. ID. in Permutare, Cod. Iust. I D. n) Vis Daconis, id est vindictae ct ultionis, de quo mox plura. ID. Q Aiserius satur , quam civis Romanae i Recidit autem haec Tribonianus pari ratione, qua primum huius luis
i) Iustae sunt nuptiae secundae. IDEM.fr Tantum, Cod. Iust. male. ID. Q γρ. Velimus ut Cod. IV. etiam habetur. IDEM
De P A aestv M Donatione: Revocari eam ob ingratitudinem in totum posse.
AU 1 d) nostri pro patribus firma lege sancxerant, Vt si quid patres in liberos is mu
nificentiae titulo contulissent, si eos impios in iudicio declarassent, omne id esse f reuocandum: ne pietatis fg praemium opu celsos h ct flagitiosos animos permaneret. Dat. XII. Kal. Oef. Limenio & Catullino coNss. 3 9 J INTERPRETATIO. Donatio in emancipatum situm hὶ a patre facta, si laesum patre is l) esse probauerit, reuocatur. m) His de iure n) requirendum De reuocandis donationibus.
685쪽
D A DRm se patre es,, d. Goth. Ed. Sich. Si Iesus pater sese trabauerit. In Θ Genuri L Goth. a quo absunt sequentia. I DAE M. M Ad ius antiquum seu veterem Iurisprudentiam sese remittit hie Interpres, ut alibi saepe, de quo in P Ieram. G in THO FR, Hinc de iure ste. legit Cod. N. RITTER
PΛτRis 8e M a Tars differentiae in reuocanda donatione liberis facta ob ingratitudinem his
duabus legibus continentur. Nempe Constantius Im P. MATRI Bus, reu candae donationis a se in li- heros factae Ius ob impietatem seu ingratitudinem eorum, quando Ac quatenus competat, & quam plenius hac parte eme debeat ius PATR quam
Matris, definit his duabus legibus. Quae quidem
duae partes sunt prolixioris Constantianae constituistionis ad Philippum PP. Orientis emissae. Ex qua superest & Tertium fragmentum , puta lex I. sv. de dotib. quae hisce duabus coassianda venit, & vero etiam his legibus argumento respondet. Ex quibus omnibus inter se collatis colligo, Conis stantium Imperatorem ea constitutione integra vim& naturam actionum quae caulam doloris & vindictae eontinent, definitum luisse ; actionis inquam, qua ob ingrati vitium donatio reuocatur et de quo sunt haedua se est actio de moribus, quae coniugibus datur; de quo est LI. sv. de dotibus. Ergo cum antiquo iure. aequo iure hac parte fuissent habiti Pater & Mater quod lex I. ac maxime colis lata ea cum l. a. ostendito Constantius constitutione sua differentiam induxit inter Patrem dc Matrem,
imitato videlicet in quam plurimis hac parte Matris iure: triplici respectu; tum respectu Personae ipsius-met matris, tum respectu Rerum, denique respectu
Persona inquam matris respectu , triplici rursum ratione, status videlicet eius, Nuptiarum, & vitae. Status inquam, nempe Matri ciui tantum Romanae reuocandae donationis , ab ingratis liberis, iisdemque ei uibus Romanis tribuit Constantius: sic tamen ut hac parte non distinguat inter ingenuos, libertos, & libertinos, dummodo mater ciuis Romana sit, & liberi eius ciues Romani. Quod quidem singulare matrum Cimum Romanarum priui- Iegium notandum est: Nempe quia matres Latinae
vel alterius status quam ciues in matronarum censu
vix starent, vilitate sua abiectae: quare indignae visae Constantio quibus hoc ius competeret. Quod quidem Constantio rursum placuit L . ins lustiniano vero displicuisse apparet ex eo, quod Tribo. nianus cum hanc legem recidicem suum referret, primum hoc caput expunxit; exaequata hac parte, ut in aliis, matre patribus: vi& altera Latinorum 6c Ciuium Romanorum hac etiam parte differentia sirblata. Et haec de statu personae. secundo, Vniuisa tantum μονογαμω matri hoc
y ius reuocandae donationis ah ingratis liberis tribuit hae l. & repetitat. . ins Constantius: denegato eo iure secundo nuptae. Quod quidem Univirae priuilegium t cuiusmodi multa olim fuere; quo pertinet& locus Tertulliani exhon. ad cast. p.ritim. δc Nou. Iusin. a. & secundo nubentium matrum odium notandum est; Non quasi secundas nuptias damnaret Constantius, vel huius saeculi disciplina, ait enim is diserte fine Euius legis, IvRE nuptias secundas contra.
hir verum notissima ratione, quod liberorum charitatem exuant ferme secundo nubentes, S mutato concubitu a sobole deprauentur: de quo ad i. s.
ins de maternis. bonis. Et sic prior ipsa filios , vel non minus quam filii, se ipsam hoc facto laeserit.
Qua ipsa causa voluit Constantinus M. patremulum fructum amittere in honis maternis filio quaesitis, sit nouercam ei superinducat, d. s. Quae causa est tot fibularum, ne dicam poenarum secundo nubentibus positarum , de quibus suo titulo, sup. ἄμ-nd. nupt. Istud sano ctiam lustinianum pro- hasse docet hoe huius legis caput, in eius Codice positum , nisi quod postea ex tribus grauissimis causis
etiam bivirae hoc ius tribuit Noueli. 22. c. IT. Vnde
Auth. Quod mater, legi huic in Codice Ius. subiecta, desumpta est. At non idem in patribus spectari Constantius voIuit, aut Iustinianus : ut caetero. P,ως uin ad secundas nuptias festinantibus viris non eae-em fibulae impositae: de quo ad i. a. sv. de secundis
Tertio, i& Vita discrimen hac parte induxit Constantius Imp. b. t. quod & confirmat L . ins ocquidem argumento a superiore limitatione , ceu a maiore ad minus, desumpto. Nempe vilibus matribus & impudicis hoc ius denegat, quae portentos vilitatis sunt re abiectae pudicitiae. Quibus vethis intelligit & lenas, & publicae libidinis victimas: cuia
ius alioquin eiusdem Constantii in lenones odii testis est Constitutio eius, i. I. ins de lenonib. In Patre idem a Constantio cautum non video. Et haec quidem de tribus circa matrem limitationibus ratione eius Personae. Secundo respectu quoque R ERvM donatarum Constantius minus priuilegium Matrihus quam patribus tribuit hae t. & l. a. Nempe patres ob ingratitudinem, OMNEM seu integram donationem reuocare possie , quod & ipsum sanxerant Aui suic nempe Diocletianus , Maximianiis , Galerius &Constantius) addita ratione quae tamen generalis est, & nihilominus filiis in matres ingratas aptari possiet Atenim matribus nonnisi pro dimidia parte reuocandae donationis ius tribuit. Quod discrimen eidem Constantio postea displicuit, qui de ideo hac patie hinc legem suam abrogauit t. q. infSed & lustiniano displicui me , huius legis hac parte interpolatio a Triboniano facta edocet. Sed 3c alterum istud respectu Rertim seruari vult hac parte
Constantius : ut inquam, dimidiam partem reuocare possit Mater earum tantum rerum, quas coeptae
litis tempore filius ingratus possidebit, non vero
quae antea quocumque titulo aliena uir, aut venditionis, aut donationis, permutationis, in dotem dationis, & caeteris causis oc titulis; quod & ipsum firmauit l. M. ins Qua parte proculdubio maius aliquod priuilegium patri tribuisse videtur Constantius; sorte, ut ego quidem censeo , ut reuocare POlset res Omnes quas contractae ingratitudinis &reatus tempore possidebat, non tantum quas coeptae litis tempore. Sane & ita reatus tempus spectatur
in reuocandis his quae donata, vel aliter alienata sunt ab his, qui ob reatum bonis postea multati fuerunt , I. I. infri de bonis proscripti lex IT. & l. s. g. . D. de donation. I. vis. Cod. Ius. ad let. Iuc mi satis e l. as. D. de accusat. Quod si ita est, tum id velut Singulare admodum notetur. Sane id ita est ex eo colligo, quod quae haec de Matre statuuntur, omnia καθ' αm ολ it patrum statuuntur, ut eSeoll. legis I. 6c a. colligitur. Tertium huius legis caput HAEREDEs donatarii& Matris respicit. Nempe statuit hae l. quam Ahac parta tacite confirmat lex .ini in Constantius hoc priuilegium Matribus, Ciuibus Romanis, uni in
uiris , pro dimidia tantum patre reuocandae donationis concessium, personale omnino eme, nec inhaeredem filii ingrati dari, nec haeredi Matris. Quod& ipsum circa actionem de moribus inter coniuges statuitur l. U. g. r. D. soluto matrimonio 2 Imo a Coninstantio ipso d. t. r. sv. de dotibus , quae ut antea
ostendi hine l. eo assanda venit: Id tandem ipsum generaliter a iussiniano constitutum, L Pit. Od. IV.
686쪽
eod. in omni donationis reuoeatione, νι hoc fur , causam doloris agit. Sitalisque ratio est actionis quomodo ipse loquitur , usisse ad primas personari iniuriarum, L a. Fis. D. de eou vion. o. g. a. D. donatorum scilicet, set, nullai luentia concedenda fluis c utiomb. dccluerelae inessiciosi, de .quo omni dona oris sute/ssoribus huiusmodi querimota m pri Plura dαι . A. , . . mordium insiluere, es asseritate eius Isitare, vel Caererum videri ponit, & istud hae L non m se aduersus eum qui ingratus esse dicitur, ροι AE ersus nus quam superiore, κα - αντ iam λην patris dici. eius Decessorem. Ratio porro b. L haec redditur, seu constituit tum argumento harum duarum K. inaquod haec actio vi beationis tantum effectum ha ter se eoniunctarum; tum quod diserte de Matre id heat, id est, ut recte Culaeius, Vindictie & ultionis statuitur : Actionem pero Matrir, inquit, persona. propriae: Quae ila ipsa causa redditur in iudicio de tem esse polumus: sic ut contra voluerit Constantius, Moribus; quia ad pecuniariam causam non respicit, hane actionem patris quoque haeredibus & aduersus sed eo ercitionem continet d. b U. f. t. Dinoc matr. haeredes competere.&Ly. D. de pactis dotati. vindictam persequitur,
De Li AEROR v M si eruenientia: deque reuocanda eam ob causam Patroni in libertum donatione.
SI unquam, libertis patronus, filios non habens, ωὶ bona omnia, vel partem D aliquam facultatum, fuerit donatione largitus, & postea susceperit liberos, totum quidquid largitus fuerit, fg reuertatur, sh in eiusdem donatoris arbitrio ac ditione i in mansurum. Dat. v. Kal. April. h Arbitione&Lolliano si cores f. bss JINTERPRETATIO. Si quis silios non habens, bona sua , vel partem bonorum, liberiis donaueris, ct is m qui donauerat, fllios postea habuerit, donotiones in libertis ivi factas so) ad integrum sm vacuantur. q)ALIA. Si patronus Alios non habens, se aliquid liberis dederit se postea susceperit liberos, quidquid largitus fuerit reuertatur in eiusdem donationis arbitrium. NOTAE.
batur λ mox dicam. ID. M ODIDum PQ legunt M S. d. impressi omnes. R ITTER.
gis Longobard. Rotharis e . I7ι. pag. 28. edit. Murgior. siue Leg. Longobard. Lιb. 2. tis. I4. I. Ii. G OTHO FR E D. Caeterum in Cod. Gothan. Iegitur. si quisquam tibertis paternos filios non habens. RITTE R.
partem considerabilem, per modum auota, ut loquuntur. GOTHOF RED.
interpretatio abest a MSS. ct editis. RITTER
DE sup xxv Eui Euri A , ut loquuntur, seu ne, est haec singularis ili famosa Constantii Imp. de Aos NATION a liberorum, donatori, constitutio t Constantii, inquam, qui ut verus brias post donationem meram & simplicem ab eo sa- leg. Λuthor est non Constantinus, ut quidam alleis stam . dequo reuocanda: eam; ob causam donatiu- gant ita unu hoc tempori Augustus erat, ut Tom. II. . Oo oo iam
687쪽
4am is Notis ostendidi Aesie nou Constantias ae ciuis stam, quod ex hoc coice Tisaque i has volebat: Cu. ius eiusdem alioquin imperatcgis duae iam fuerunt supra Gonstitutiones hoc so titulo, in eodem argumento de reuocandis donationibus occupatae: puta I. dc. a. sv. & quatra insuper lex . prox. μέ eaeque omnes de reuocanda donatione Oti ingratitudinem. De quoaIioquin Principe Amm. Marcellinus exere
mo lib. M. scribit, eum facilem fuisse adimere qua δε- nabat. Et haec quidem dicta sint de argumento, simul de de Conditore huius leg. De specie seu hypothesi eius nune. Ponitur ea in patrono & liberto e definiturque adeo donationem honorum omnium, vel partis etiam, a patro no in libertos collatam, quo tempore is orbus erat
seu liberos non habebat, susceptis postea liberis reuncari. Quae quidem lex quotidiana , Omniumque
re decantata, versataque etiam virorum doctorum
commentariis & repetitionibus, & in his Ripae, rira quelli, Paponis, Caroli Molinati, qui eam ut loquvn.tur, sua & legitima dote honestarunt , illustrata; imo etiam in causa praedicti Caroli Molinaei in foro Parisiensi illustrior euasit, multa habet de quibus quotidie quari solet. Nos de illo nune, sed potissimo, videamus: Num haec constitutio ex Constantii mente, vel ex iuris principiis. & sic si ad merum ius respiciamus. extra hypothesin suam trahenda sit , ut ita hoeptiuilegio seu bvius teg. beneficio potiantur , quicumque tandem , orbi donatores honorum omisnium, vel partis eorum, si post donationem libearos susceperint. Qua parte tres alioquin extantsen rentiae, Prima est Assirmativa, quae etiam in communem usum de praxim euasit, existimantium omni donationi hanc tacitam conditionem inesse,& conia sequenter natis liberis, quasi conditione desectaeon dictionem ob causam competere: atque adeo Impe. ratorem in sp. huius leg. ex facto tantum contuitum de patrono scilicet&liberto, seu de facti contingenistia haec verba inserta, sed nihilominus ad alios eam porrigendam. Secunda sententia est Neganrium.
Tettia inter hos distinguentium media inter eum qui donauit desperans de filiis , ut is donationem reuocare possit: non item, si non desperans. Mihi certe spretis aliis, ex Iuris Rom. principiis Negativa semper placuit: quae iam olim Aetonis quoque fuit, Accursit, innocentis, Odofredi, Cyni. Gui-lelmi de Cuneo , Raphael, Saliceti, & Baldi,
Philippi Cornei, non uno cons. & aliorum complurium : quos allegat Tira quellus in verb. libertis, num asi dc o. quam δc secuti postea quam plurimi. & ia his Corasius in suis epistol. eap. so. HO-to mannus, Antonius Faber. 7. Coniec . I . de T. &Τiraquellus tandem ipsenum. 7 in L p. libertas, in puncto iuris , seu de mero iure veriorem esse agnoscit: ut in ea scilicet tantum donatione haec lex procedat quae a patrono facta est liberto, de quo nuncupatim loquitur, & ita quidem nuncupatim, ut si filium phratimque considerea, facile intelligas de ea tantum donatione loqui velle. Huius rei argumenta haec, ex hire ipsa M. desumpta habeo, quae omnino suadent, & inculcant, hanc leg. singulare priuilegium continere & ad patronos libertos restrictam: denique hanc let. exorbitantem a iure, seu regulis iuris com
Primum quidem, indicio esse potest Inscriptio ipsa legis; inscribitur ea scilicet, seu data ea est, ad
Orfitum Prasino Vrbis; male enim in Codice Imsinianeo id mutatum in Praefectum Pratorio, ut in - is iam ostendi: Vnde tameta, ex hac inquam praua lectione, parum aeuti nonnulli Sententiae negantis i quam nos tuemur, de ipsi defensores arguo mentum, ni scio qua r tione, sumebant. Nempe
enim Presectus urbi Prsprius .lis, Patronos Intu,& libertos, Romae Iudex seu cognitor erate ut d tet lex r. f. a. & ro. D. O Q. Praefecti visi: ae nominatim , quod ad speciem huius tu. proprie facit, si patroni egerent : Sed s Patronos, inquit IurjΩconsultus in L I. r. f. a. EGENTEI defuit libeνιis a
dira , maximes aegros sie esse dicant, de erantque a liabenis exhiberi. Quare in proposita specie patronus, qui bona sua in libertum contulerat, susceptis iam liberis , agens apud Praesemim urbis Orfitum , deliberto suo questus videtur, quod se ad inopiam per effusam liberalitatem perductum , liberisque suis
exhibendis non idoneum, tumidus adspiceret, retentis quae ipse olim desperatione liberorum donanset, denique inofficiosum ita quodammodo Peragebat. Quomodo etiam in uniuersum Romae apud Praesectum, urbis querelae seu accusationes officii male praestiti, & inofficiositatis, instituebantur, udostendunt sex 4. ins prox. lix vn. sv. de in . donationibus: l. sup. de in . resam lex pn. ins tit.
gatis a. Secundo, de Donatione vera & absoluta . ut vocatur i. n. q. a. 8c l. a. 3. Pit. de mora. eaus don. hic agi meminerimus e cuius sane natura seu coninditio ea in commune est , ut perpetua sit & irreuocabilis , l. II. g. vlt. D. de donat. l. II. Cod. IV. eod. LI. Cod. eod. hoc tis. δο ς ἀνοι οδοτος , utque nullam tacitam conditionem ex unius donatoris voluntate toto iure admittat: dissiciliusque adeo semel persecta reuocetur , vel pro donatoris arbiistrio conditionem recipiat: nam etsi donatio non sit contractus proprie , t ι . D. de precario I per inde irrevocabilis est: atque si esset contractus, utinpote quae utriusque consensu constet Ac perficiatur, ut docet inter alias eleganter lex K. 7. Cod. IV. de covindict. ob causam datorum: eoque fine donatio fit, ne donator recipiat t. I. g. r. D. de donat. & ut nulloP.6r casu ad donatorem reuertatur , d. l. Ac t. Π. g. a. D, de mortis causa donat. Vnde etiam generalius tradium est , perfectam donationem nullas Conditiones admittere , l. F. Cod. IV. de donat. qua sub modo. Vnde etiam insertur, easum hac L conia tineri a Regula exorbitantem , qui proinde temere ad alias personas interpretatione trahendus non
Et profecto , quod Tertium argumentum esse potest , si extra hanc hypothesin haec lex obtinere
deberet, ecquis dubitaret, mentionem eius aliquam fieri oportuisse, cum Imperatores data opera causas reuocandae donationis recenserent, tis. de in . donat. Ac tit. de reuoc. donat. quod tamen nuspiam fit. Imo diserte ab iis definitum, nullam aIiam ob causam meram & simplicem donationem reuocari
posse, quam si reuera & proprie in cissa ea sit, vel
ex ingratitudinis cause, vel ob conditionem non impletam: Quare neque nostrum est, nouas causas fleconditiones extra speciem & hypothesin eius comminisci, vel legibus iuperaddere. Quartum dc validissi inum argumentum praebent Personae illae, de quibus agitur in sp. huius leg. puta liberti & patroni: ac proinde peculiaris harum per sonarum inter se σχε raς: de per hoc ipsum vera&genuina Ratio, qua singulare beneficium huius i. nititur. Notum est scilicet, quanto olim liberti vinculo patronis eorumque liberis coniuncti , nexique fuerint, propter grande idet. beneficium , ut vocatur I. E. D. de Mn. libera. Summum beneficium, ut Tullius, summumque libertatis pretium , ut Terentius. rem inaestimabilem denique ab his accepistam : Omitto quae reuerentiam Patronis debitam spectant, notissima etiam sunt obsequia, operaequa& ministerium i imo & hona libertorum patronia certis casibus debita 3 Certe Liberti & patronos, desectos saeuitatihus d Patronorum libem, virosisque inquam, egentes exhibere seu alere de suo cois tantur non minus, inquam, Patroni liberos
688쪽
quam patronos ipsos, d. I. r. f. a. D. de of Pras constitutione Iustiniani, de ture Patronatur, dieun visi: L H. D. de adquir. hared. L F. U. U-δo. , tur liberti Patroni liberis videri συππῆς. Culaei ora de uno no liberis: L I. D. de operis liberi enim non adsentienatuis, qui eoniunctum a Papinias rem. I. I. Cod. Ius. eod. Etiamst filii Patroni haeredς no in d. g. ia dici tradit . coniunctum hospitio, is 'non extitissent, d. l. 73. in tantum, ut si pauperrato miliaritato, conuictu, ut sic coniunctio intelliga laborantes relinquerent, iis ministrare C.gorentura tur hospitii atque cons tudinis: addito, non alia vel etiam vendi possent, L . g. I. D. ea nosc. liberi cohiunctione libertum patro i liberis eo nitin Quae omnia constituta sunt ad remunerandum tam Etum: etsi idem tandem fateatur Recit. in Cod. liberia grande libertatis praemium. Quare & nunc Con tum esse coniunctiorem quam alios, quia sit ex ei stantio Imp. minus serendum visum, si libertus dem familia, ex eodem nomine, quia idem nomen Patrono prae Patroni liberis funus quodammodo habebat cum Patrono. Hi ne igitur quoque facilior superstiti duceret, opimis eius spoliis ditatus: bo- donationis in libertum collatae reuocatio, sortiorianisque adeo ipsius incumberet, qui de suo eum , que in eo & maior ratior ut mirari satis non possim
eiusque liberas si quando egentes exhibere, seu alere tentantes, fortiorem esse rationem in extraneo. ad cogeretur: Praesertim quod Liberti ut iam olim, reuocandam donationem, cum maior sit affectio de ita & hae aetate apud Patronos gratia praeualentes amicitia in libertos quam extraneos: Nam imodi blanditiis nihil non in propinquorum necem eme- eo, libertum magis conιunctum esse, nexumque Pa-rehantur, bonaque eorum ad se pertrahebant, di- trono, & ideo facilius reuocari donationem in uitii sique augebantur immodicis, quod saepe factum eum factam. Quare tandem dicamus, quod in si- docet vetus fistoria, quam in rem vid. & cIa. g. δ. mili ait luriscontuitus in L at D. de Legatis a.*uod D. mandati: & quae scribo ad L Io. f. de psoribu . Patroni personae praestaretur, hoc nequaquam ad Quare etiam deprehendere licet, hoc saeculo fiς- alium Pertinere oportere. Et ita quatuor iam argu-quentibus constitutionibus Iibertis occursum, ne mentis ostendimus halus Di beneficium ad alios
vel aduersus patronos ceruices erigerent, vel Pa- quam Patronos non pertinere.
tronorum sanguini . vel consanguinitati Per hos Sequuntur alia argumenta, quae suppeditat ipsa iniuria fieret. Hinc adeo, leuem etiam ob offen- legis huius dispositio. Ad primo quidem ; quod
sam sub Patroni imperium & ditionem reuocari eos haec lex procedat per modum Regulae uniuersalis: Dp ό,si primus voluit Constantinus M. Constanti in stri pa- unquam, inquit, libertis Patronus, unde a contra ter, Li. Ap. de libertis re eomm liberis seu, t. a. d. rio essicitur, secus esse, si donatio fiat alteri quam Inst. eod. quod in liberis emancipatis haud aeque ob ' liberto. Denique haec lex et si intra formam gene tinuit, ut docet Iun. utroque Cod. de ingratis liberis, ratem dispositionis concepta ad speciem tamen Hine, quod huius L fini assine est, liberto haeredς suam restricta est, alioquin enim Imperator, si ge- instituto a Patrono, fratrem, fratris testamentum neraliter id in omni dosiatione intellectum volu in per querelam inossicios euertere poste, velut no- set, nedum in ea quae fit libertis a Patrono, hoeiata persona instituta, definit idem Constantinus nuncupatim expresso, & sic si ad omnes promiscue M. l. 3. Dp. de inosi resam. quae cum αιι eoassan personas hanc leg. porrigi volitisset, eur non uniuer da est, quam legem ut deformarit Tribonianus, sali pariter enunciatione personarum quarumcuniavid. l. ar. Cod. IV. eod. tit. Hinc & alias dona- que id indicasseti quod utique factu facillimum tionem in libertum collatam facilius reuocari Po' erat . ita; Si qui uam requam filios non habens, veItuisse offendit lex r. C. Ius. eod. tit. de reuocanis δε- smili formula: veluti, Me libertus, spissa renus nat. veluti ob obsequia tantum neglecta, & inib- ut L Ia. Cod. IV. de procuratoribus: vel non libertis lentiam: Vnde iam colligitur, beneficium in libor' tantum, sed etiam ingenuis; ut .r . Cod. eod. detos, diuili nexu, eoque tam enixo, Patronis pa ro- Legatis. Quomodo certe uniuersalem vocem initio
notumque liberis deuinctos coniunctosilue, colla' legis usurpauit, ad perpetuitatem iuris indieandam, tum reuocari facillime, leuique de causa Potuisse & ne intra indiuiduam speciem seu facti contingen hoe Leeulo: beneficium, inquam, libertatis, d. ιι- tiam, casum, & consultationem huius legis disposi de liber is, Successionis, d. l. s. de inoff. test. dona- tio restringeretur; verum ad similes de Patroni, ditionis, h. l. idque in gratiam Patroni, Patroniquo libertis casus si quando deinceps aptaretur. Denia liberorum, & eonsanguineorum. Adde S illud que haec lex regulam quidem ponit uniuersialem quod nonnullis olim visum in sp. l. V. Od. Ius, de verum in donations Patroni tantum. Et sic huiure toga is. Item quod cum donatio in ossiciosa Iem' obtinent illa, verba Iegis inspicienda esse , neque cetur a filiis ad legitimam usque, facta a liberto re- vltra ea dispositionem illius trahendam: item statu
uocetur in totum, de quo postea. Vt omittam et- tum quod non dicit-, nec nos dicere dehemus: vel iam grauem libertorum hac aetate conditionem pu' verbis statuti seruiendum sine alia interpretatione: hi leo respectu, si quid a dominis testamento Vel Tandem statuta tantum disponere,quantum loquun- donatione meruissent, in sp. d. l. m. ins depistoribus. tur. Quae omnia . & similia Iatissime refert Tira-Item quod omnibus honoribus omnique Palatina quellus, tenorem priuilestiorum ad uneuem seruania
militia liberti excluderentur, L νία Ap. de liber- dum.
tis. . . . . Sequitur alterum Argumentum ex ipsemet huius Tota proinde huius Constitutionis Ratio verti- l. dilpositione: Nempe Constantius imp. definit, tur in σχεσει seu relatione personarum , Patroni etiam PARTE flantum aliqua bonorum donata, dona inquam, & Liberti, seu in iure patronatus, ex quo tionem a Patrono in libertum collatam, reuocari alioquin iure obsequia, operae, alimenta, ministe- oportere. Quid enim Z hoccine idem admittendum ria, iuraque successionum Patronis debentur : cu- quis putet in alterius vel extranei aut ingenui dona ius patronatus, cum amplissimum sit, Pars & ista tione, puta ut partis tantum honorum donatio fa
quoque est . Inde igitur etiam lex tacitam illam cta ab eo qui liberos non habebat, susceptis postea conditionem, s liberos non susceperit, & praesum- liberis reuocetur λ Imo contrariam colligimus ex ptionem hoe easu facile induxit. Non vero, quod L 3. Cod. Iust. de inoff. donat. vulgo creditur huius I. & heneficii ratio vertitur in Adde & Tertium, quod TOTAM donationem pietatis coniectura, seu ampre & affectu pareatum reuocari vult Imperator. Quid enim i meetne in liberos, vel eoniectorata mente aut Voluntate idem in extraneo admittas, ut videlicet donatio in donantis, vel etiam errore donanti et verum ut di- solidum reuocetur λ Atquin inossiciose etiam dona x in scita σχεσει seu eoniunctione liberii, cum Patro- tiones a Patre in filium emancipatum factae. susceno Patronique filiis. Quomodo disertς Papinianus Ptis pustea liberis reuocantur tantum, quoad de L pa. g. r. D. de condit. s demonstrat. ιibertum con- tum bonorum subsidium, d. l. s. Coc Iust. δε laog
i Num patrari tiberis,. dixit: ia ςst singulari nexu donMd 4teus si donati facta fit a liberto. ut etali tuo
obstrictum, alligatum: Quomodo etiam in Graeca ex L 1. D. I qiud in fiaud pare. Praecipuum ergo Tom. II. oo oo a istud
689쪽
istud in Patmno i quomodo de praecipuum hoc fuit
Patri, ut omnem donationem ob ingratitudinem filiorum reuocare Pollet, mater non nisi dimidiam,
Et his quidem argumentis, extra hypothesia seu speciem suam fano in. trahendam nego ex Constantii mente, deque mero iure seu principiis iuris. Neque enim adeo urgeam . quod pω authoritate quoque adduci posset, & vero adduci possie Putauit Tiraque lius in V. liberata, num. o. Interpreta tiones huic L in Me Cod. Theodos subditas, vel etiam Graecorum praeiudicium: qui sane & ipsi intra hu-tas L hypothesin sese continent: quia interpretes tantum illi agunt, non vero iustos Commentatores. At enim urget postremo loeo solemnis iam Augusticii locus, seνmone a. de Pisa Clericorum, qui etiam in Decretum relatus est e. vlt. c. II. M. . ubi Augustinus diu post hane lemn scribens ait, Ecclesiam donatariam sussceptis post donationem a donatore liberis, in potestate habuisse ΙvRE FORI, ne eam reddereti Verba Augustini sunt de Aurelio Carthaginiensi agentis: Midam cum filios non haberet, neque speraret, res suas omnes retento sibi Uu uesu donatiis Ecclesiar nati Jnt ei filii postea, or reddidis Episcopus, nec Giam opinanti illi qui donauerat: In potestate habebat Disopus non readere, sed i v R E FORI, non iure coeli. Vbi vides etiam ius fori allegari, atque adeo ius promiscuum & commune, ne quis alioquin id ad Ecclesiam donatricem restringat, quasi illi tantum hoc priiii legium datum fuerit, ne donator susceptis liberis ab ea donationem auoca
Neque mouent contraria argumenta pro communi lententia assirmante: Non mouet, inquam,
argumentum ab ultimis voluntatibus seu dispositionibus de fideicommissis, ubi coniectura pietatis
promiscue admittitur ad auocandum emolumentum, ne quis videt. alienas suis successiones, praetulisse videatur, ut in se. leg. Ioa. D. de condit. is demons'
l. yo. Coc Ius. de fideicommissis , l. c. f. νθ. Cod. eod. de insit. σ substititionibus: Nam neque in verisimili voluntate donantis, neque in coniectura pietatis nititur bullas leg. ratio seu dispositio, verum in sola
σχήσει personarum i iureque patronatus fundata eaeli, ut superius ostendi. Ac proinde huc aptantur Brocardica illa, pbi eadem est ratio, idem quoque
ius satui oportere. Vbi eadem es ratio, non dacitur extenso, sed proprius intellestus. Non videtur omissum, quod eadem ratione concludit. Ratio ligis, mens
illius dicitur. Ratio legis es Iotior ipsius pars. Ratio legis potius inspicιenda quam verba. Ratio statuentium
praualet verbis flamentium. Lex exorbitans extendiatur cum es fauorabilis. Sed & alia longe ratio est
ultimarum voluntatum, quae cum ab unius testantis voluntate pendeant, coniecturam illam pietatis Prudentum interpretatione facile admittunt, Ut auocari emolumentum speratum queat, non ita donationes. quae ut dixi ex consensu utriusque consistunt,& perficiuntur. Non mouet etiam lex o. g. vlt. D. depassitis: qua potissimum etiam mouebatur Molinaeus: ubi agitur de pactione quam socer cum dotem promitteret. fecerat, ut haeredi suo consuleret, fratri scilicet suo, quod nullos eo tempore liberos haberet, quia tu erus let. specie , ut alia omittam , aperta fuit Paciscentis mens, non tam fratri suo quam haeredi consultum eum voluisse. Vide de hac L plura apud Λnt. Fabrum p. coniect. F. in f Non mouet tertio Lex Longobardua, duobus locis, lib. a. tit. de successionibus II. I. U. tit. ao. I. I. De ea enim ultro id fateor porrectam huius leg. dinpositionem & aequitatem ad omnes, aliquo tamen
filiorum & filiarum discrimine. Non igitur ad alios extendenda huius i. dispositio , ex mero iure, Ac Constantii Imp. mente. Non magis quam segem D. g. r. D. de condit. re demonst. aut legem t. Cod. IV. de reuocanis donat. alio scuad alios quam libertos, trahi feram ; quod tamen voluit, imo & in argumentum pro adfirmante senistentia attulit Cuiacius Obseruat. lib. ao. e. 1. 6c Rαι-
rationibus in Codicem. Nam imo conditio illa, s a liberis non decesserit, de qua agitur in L L a. in persona equidem liberti locum habet, qui Patrono eiusque Iiberis coniunctus est, id est, nexus, alligatus , ut superius ostendi: Nam & ita libertus qua nodoque cogi potest cum Patrono morari, eumque sequi, L ao. 3δ. in M. D. de operis libertorum, ιιa.
Od. IV. eod. itemque certo loco morandi conditio ei a Patrono iniungi potest, L I. in L. D. de
atim. legatis: l. II. I. a. D. de condit. σdem. vel ab aliquo loco non recedendi, in aliqua ciuitate do
micilium habendi. His inquam conditionibus lo. P.629cus est in libertis defuncti ἔ At non in aliis , quia per eas itis libertatis infringitur, d. l. II. b. a. D. de condis. π demonstr. Atque adeo neque illa, s a liberis non disices u. Quare ut dixi d. l. Id. g. l. a.dalios quam libertos porrigi non potest. Et si vorum alioquin sit, quod ibi interiungitur, de his quae ex
pecunia donatoris comparata sunt, in aliis quoque donationibus obtinere, ut in sp. t. sa. f. t. D. de donat. inteν viri es M. l. ιδ. Od. IV. famil. ωcisc. Simili-liter neque principalis dicta legis r. Od. IV. de reuoc. donat. definitio ad alios pertinet, quam ad libertos, alii quippe praeter libertos ad obsequia non tenentur; illa saltem, ob quae denegata donatio ibi reuo
Et sic de potissima ad hane ter quaestione. In alias
enim nunc me non diffundo, ne iusti Commentarii modum egrediar, & quia pleraque iam ab aliis occupata. Maneat proinde haec huius teg. definitio, persectam seu collatam a Patrano orbo inli herium a spe successionis submotum donationem, subcreccente postea sobole patrono donatori, reuocari. Quod etiam Politico forte schemate seu arcano constitutum, ne ingenuarum videlicet Ac Nohi- Iium ferme familiarum patrimonia seu bona, ad li-hertinos tam promiscue, tam facile, inconsulta seu effusa patronorum liberalitate transirent, commeais rent, cum illas stare florentes, his contra deiectis publice intersit. Quae ratio non insubtiliter ad superiores adiici potest.
De MA aestis iure in reuocanda donatione ob ingratitudinem liberorum, altera Constantii Constitutio, qua in imo capite derogat legi I. 6p.
quis forsitan M filiorum maternam ri munificentiam consecutus in matrem impius detegitur , D non is in dimidiam portionem, ut ante suerat iussum, i rei donatae, sed omnem substantiam proprietatis amittat. Matres vero quae in secundas conuenerint
690쪽
tegrum morabit God si mater haec, Ο quoris do uis, adsecumdas nuptias era reis, contra donationem per quamcunque scea n v veniena nutum haben potesotem, seriuris iniis reliquo lego , quae sub titulo De q) seeundis nuptiis continemur ..
DE MATERNO iure in reuotanda donatione
ob ingratitudinem filiorum , est haec altera Constantii Imp. con tutio, qua unico capite primae legi suae, quae prima est hoc titulo Ap. derogatum it; nempe ut non dimidiam tantum donationis ab ingrato filio reuocet mater quomoda cauerat d. l. I. sv. verum totam. In caeteris d. l. r. confirmata, de ea quippe lentit Constantius h. l. non de aliis legibus, quae sub titulo de secundis nuptiis continentur; quod Interpres perperam tradit: ac nominatim in eo, ut mater hiuira, seu quae secundo nupsit, a filio quamuis ingrato reuocare donationem non possit, quam ex hac ipse isse sententiam Papianiis in Responsa sua retulit eis. t. Proculdubio autem id ita mutata sententia definitum nunc a Constantio ad suggestionem Osti P. V. qui, teste Ammiano Marcellino hb. ι . cap. K. vir prudens fuit, deformissum negotiorum oppido gnarus. Et certe , cur hae parte matris ius deterius esse debeat; nulla iuris ratici patitur: cum arquam matri liberi pietatem & reuerentiam praestare debeant atque patri.
De M Asti Ti donationibus reuocandis, per viam actionis.
ΜAp ir us donationes, quas instabiles c) esse testatur, d) formata legibus ε ea petat actione. Dat. V. e Kalend. Iul. Conap. Theodosio A, ni a Mundi,