장음표시 사용
711쪽
pothesim eius spectes , de Iure liberorum: si thesim, de vi rescriptorum e pariter ut lex Pit. sv. de diuers rescript. & lex ε. sup. de inus tesam. cum
quihus & nuda precum oblatio OOmparatur : l. s. Cod. IV. de resumentis e uitae quidem tres leges huie nostrae coassandae veniunt, ceu unius& eiusdem conis stitutionis Honorianae partes: de vi scilicet rescripto.
rum Principis & precum principi oblatarum. Et quidem, ut hypothesin nunc ingrediamur
nam quae ad thesim faciunt, ea iam cumulavimus, ad d. l. est. dcd. t. Ad super mutuis CGNI vGvΜqui liberos non habebant Testamentis. Nempe mutua Coniugum testamenta , qui liberos non ha.
bent dupliei nihilominus ratione subsistunt. Primo, si iunctis precibus mutuam sui institutionem Principi in consistorio insinuaverint , neque ea
preces Princeps resutauerit: nam ut maxime super hoc non refcripserit Princeps, attamen testamentum
hoc mutuum sustinetur. Quae sententia est d. l. . Cod. IV. de testamentis P quam etiam expressit Valentinianus Nouella de testam. . . qui & ipse ab eadem mente est : Quam pluribus illustraui ad d. l. K. Secundo, si communium liberorum ius coniuges Rescripto Principis impetrauerint: Com. munium inquam liberorum , quomodo etiam vo.
catur , l. '. inst. de in m. his qua sub TFrannis: Imo S in veteti inscriptione, quae Pisauris, in Corp. Inscript CCCXXII. n. 8.
. . . . CV I IMP. Ivs. e OMMvNE. LIB E RORVM. CONCESSIT. L. n. D.
Vbi ius Commune liberorum proculdubio male exis pressum : scriptum fuerat , vel scribendum i v sco MMvNI, id est, communium liberorum. ca Ergo de Rescripto quo Honorius coniugibus ius comis munium liberorum concesserat, eli haec lex: & quidem in specie huius leg. Catullino C. V. eiusque
coniugi cesserat. Nunc finge, Catullinus impetratum pro se uxoreque sua Rescriptum, quo communium liherorum ius iis tributum fuerat, in iudicio non allegauerat , forte casu , morteque praeuentus. Regulariter qui Rescriptum a Principe impetrauerat, id in iudicio edere, allegare tenebatur: vid. tit. de denuntiat. vel edit. Rescript. Rursum fingehum, cum ab uxore haeres institutus fuisset, decessisse : Quaeritur, utrum id successori seu haeredi eius obesset: an vero nihilominus institutio illa ad haeredem eius peruenire posset Id quod h. l. asseritur : simul & d. l. νθ. sv. de diuersis rescript. ad sumpta generali Regula ἔ seu thesi, etiam ab haeredibus & pro haeredibus posse rescripta Principis allegari , nec excludi temporibus , nec aboleri Casibus impetratum. Ad quam legem plura. Et taxationem tamen seu simitationem addit Honorius eonstitutione sua , Testamentum scilicet quod dixi. vi & impetratum ius communium liberorum ita firmum esse , ut tamen qucretae inoff-ciosi locus supersit, d. l. M sup . de mossic. testam.& sine d. l. s. quae ut ipsa limitatio est legis Theodo- na a. δερ. ibi : Nis forte minureis derelicta: &valentiniani dicta Nouella . vers. ne Iamen: de quoad d. let. L plenillime.
LIB. VI. COD. IvST. TIT. Laei ' omissa e Rubricae pars Cod. IV. quia non tantum in maternis successionibus, verum in omnibus Cretio postea sublata : de quo
agitur Cod. IV. de iure delib. ct de adeunda vel acquirenda hereditate.
712쪽
MA τ ε v N A , Maternique generis hona, olim ante Imperatorem Constantinum M. caeterosque Christianos Principes , filiis delata, pleno iure statim patribus a
quirebantur. Et ideo Cretionis necessitas incumbebat, quia pater in his bonis eraraneus esset. Uerum Christianorum Imperatorum constitutionibu Constantini M. pri mum I. r. a. &3. h. t. dein, Constantii I. ψ. &s. Gratiani & Valentiniani iuri. l. e.'h t. Honorii, L 7. h. t. Arcadii, I. y. h. t. Ualentiniani III. I, p. &I. vlt. h. r. & l. vn Uri tis. prox. ius istud accisum atque immutatum sequentem in modum fuit: Scilicet, cum de Maternis , maternique generis bonis , quae filiis delata sunt quaeritur, Vel de eo iur
quaeritur, quod Patres superstitibus filiis in iis bonis habent , vel de eo quod Mortuis fi-P. vliis. Rursum cum de superstitibus filiis agitur, vel de iis quaeritur, qui in potestate P si i
Primo : De bonis quae in potestate positis liberis deseruntur, & quodnam Ius in iis
bonis patres habeant filiis superstitibus , haec constituta fuerunt. I. In Maternis nem Pe bonis duntaxat, ad filios in potestate positos, deuolutis, patribus proprietatis ius ademit Constantinus M. atque adeo cretionis necessitatem in his remisit, i. r. a. & I. h. t. Quid igitur 3 Patres quamdiu eos in potestate retinerent, neque nouercam iis superduin Cerent, ususfructus ius seu dominium possessionis in iis bonis quamdiu vixissent habebant ex Constantini M. constitutione, I. r. a. h. s. ut & I. s. proprietate videlicet i ad li- heros pertinente, d. l. r. & a. h. t. sic quidem, ut ea bona mortuo patre praecipua haberent, & a patre alienata, ab emptoribus, nulls praescriptione obstante, vindicare possent, d. l. l. b. t. si vero patres Nouercam filiis suis superduxissent, usum studium donec minores tantum essent, filii, neque ultra, obtinerenta l. 3. h. t. si vero patres filios post delata his bona materna emancipassent, non iam vim fructum amplius , verum trientem bonorum maternorum , pleno proprietatis iure , quasi pro praemio libertatis & emancipationas consequebantur , d. I. r. & a. h. t. Haec de bonis duntaxat maternis Constantinus ita statuerat: in caeteris antiquo iure seruato : sic ut Aut materni, ulteriusque materni generis bona filiis in potestate positis delata, ad patrem pleno iure adhuc pertinuerint, atque adeo cretionis in iis amplectendis solemnitas necessaria fuerit, i. s. h. t. Verum &hoc postea immutatum fuit a Gratiano & Ualentiniano Iun. a. Materni quippe etiam generis successionem Aut inquam & Proaui materni, Auiae, Proauiaeque maternaeὶ filiis in potestate patris positis delatam usus fructus tantum titulo ad patres pertinere voluit, alienandi, obligandive ea iure adempto I. 6. h. t. quod etiam confirmatum postea ab Honorio
in his remisit, d. l. g. b. t. Et haec de bonis maternis, maternique generis, ita constituta fuerunt. 3. At Ualentinianus Tertius tandem, etiam ea bona quae liberis ex Matrimonio adquirerentur, patri adquiri noluit, Lun. ins tit.prox. Et sic de bonis delatis filiis in potestate positis. Secundo; Emancipatis vero filiis, materna maternique generis bona si defeerentur, patrem in iis virilis tantum portionis usumstudium habere voluit Ualentinianus Tertius l. p. h. t. Eademque omnia seruari voluit, si partim in potestate positis, partim emaneta patis filiis materna maternique generis bona delata fuissent: d. l. s. si Nepotibus, Prone potibusque, in potestate Auorum vel proauorum positis, vel emancipatis praedicta bona delata fuissent: dist. Et haec de eo iure quod parentes superstitibus liberis in maternis, maternique generis bonis habent.
dem indistinistri seu sine temporis distinctione, filiorum successio ad patrem pertinebat e Verum Constantius hanc distinctionem induxit L . h. t. Vel filii, quibus quaesita suit successo materna maternique generis, intra sextum aetatis annum decedunt, & tum successo illa ad proximos materni generis pertinet: vel post sextum annum, & tum ad patrem iure patrio, vel ad patris genus transmittitur,d. I. . Eademqueetiam obtinent in bonis ex pate no genere, vel amicis paternis: d. I. . h. t. i
neris. Nempe de FORMA successionis huius amplectendae. Cretionis igitur solentinitas, si materna filios haereditas deserretur, remissa fuit, L l. a. s. δ h. Mox & si alia materni
713쪽
videt. generis, d x. h. t. Quid igiturΤ sifilius nondum septem annorum esset, pater bonorum possessionem. implorare debebat, vel qualibet alia testatione actis successionem amis plecti: s vero filius Atreuis esset, suam ipse voluntatem exponere debebat. vel Edicti heneficium petere, LI.RL
scia EMAT is Mus de bonis Maternis, Maternique generis, ct ex M trimonio quaesitis. Vuodnain ius in his Patres habeant, ex Christianorum I p. constitutioib.
, I. Supersiribas filiis : Hoc stinguendum. Vel hona illa delata fue
I. Materna quod unum Constaniatinus M. constituit, i. t. a. & i. probauit Conis stantiu , L.F. a. Materni generis: quodGra. tiatius & Valen. Iun.addidit, i. o. probauit Honoarius, i. I. Emantipatierit postea filium; quod facere ferme solebant, ubi filii legitimam aetatem at tigissent; quo easu pater trientem proprietatix iure conse-
pater a. Noveream filiis superduxeisl xerit. Hoc casu pater nudami honorum filii tutelam ha bet , seu administrationem,
tum in his casu ita di l habet, quam diu filii vivunt, Cretici. nis solemniis late in his reis
a. Emancipatis: & tum virilis tantum portionis usumfructum in his pater habet, L s. 3. Matrimonialia: Quod valentianus III. eonstituit,
su ita distinis guendum;Jvel filii illi . quibus bona illa delata
s I. Intra sextum aetatis annum , hona illa pertinent. Non relictis fratribus & l ad proximos materni generis ex Constantusororibus, & tum si mor. J L . tui fuerint a. Post sextum aetatis annum, Cretionis quoque solemnitate remissa ; bona illa spectant ad patremi & proximos paterni guncris, d. l. . a. Ruictis: de eo vide pli.
I. ta) Imp. CONsΥΑNTi Nus A. Consulibus, Praetoribus, Tribunis plebis, Senatui salutem b dicit.
PLAc vir, c salua reuerentia & pietate sacris d nominibus debita, ut potestas quidem & ius se fruendi res D liberorum suorum in sacris g) constitutorum
in maternis duntaxat facultatibus penes patres maneati destituendorum hJ autem liberorum i) eis licentia derogetur. Cesset itaque in maternis duntaxat mccessionibus comis mentum kὶ cretionis; si & res m quae ex matris successione iaὶ fuerint ad filios deuolutae, ita sint in parentum so potestate aDque dominio, ut fruendi sp) pontificium q) habeant, r) alienandi eis licentia derogetur: nam maternum patrimonium ; quod filiis in potestate constitutis obuenerit, cum patre mortuo sui iuris fuerint, praecipuum habere eos, & sine cuiusquam eonsortio placuit. Quod s si pater suum filium ti) patrem famisias videre desiderans, eum emancipauerit repraesentare & Φ maternam debe, bebit x substantiam, ita ut filius aceepto munere y libertatis, reique suae dominus effectus, ne videatur ingratus, tertiam partem custoditae set sibi rei, muneris causi, parenti offerat: aestimatione, si res diuidi coeperint; aa honorum virorem bb arbitrio permittenda; quam tertiam alienare quoque pater si hoc maluerit, hab init ) liberam po-- testat9m. Ante emancipationem au tam parentes, penes quos maternarum rerum utendi
fruendique potestas est, omnem debent tuendae rei diligentiam adbibere, & quod iura filiis debetur, t in examine cdd) poscere, & sumptus ex fructibus iNpigre facere, see R
714쪽
litem inserentibus resistere, ad que ita omnia instre, tamquam solidum PD perlactumque dominium fggὶ & personam gerant thh Iogitimam; ii ita, ut siliquando rem alienare voluerint, likὶ emptor, vel is cui res donatur, ill observet, se quam imm) par tem earum rerum quas alienari prohibitum est, sciens accipiat vel ignorans: docere enim Pater debet, proprii iuris eam rem esse quam donat aut distrahit: & nn emptori, si velit, sponsorem coo) aut fidei utarem licebit accipere ; quia nullam poterit pp preest q)ΤBtionem opponere filiis, quandoque sqq) rem suam vindicantibus. Dat. XV. ro Kal. Aug. Aquileiae, ssὶ Recitata apur Vettium Rufinum ti) P. V. vv in Senatu, xx Non. yy Septembr. Constantino A. U. χχὶ & Licinio coNss. INTERPRETATIO. Legis sitis reliqua pars in aliis legibus continetur uaa hoc tantum de bbbὶ reliquis legibus plus habet, cco ut patres, qui filiorum res gubernare iussi sunt, negotia eorum summo sudio se integritate agere procurent, ut AEddὶ mihil per negligentiam eorum filiis pereat, se ructus rerum maternarum ne aliqua negligentia redigi vel vendi fa cisint, ut ex tempore competenti, Aur lex Nouella dicit, portiones Dassili sine aliqua imminutione percipiant. Ressitiorum patribus alienare non liceat, hoc est nec eee ventaere, nee
donare. ffD Uuod si Drtute piissumaserint, emptor vel qui donator accesserint, ggg grandi
se fidicitudine se cura custodiant, no Aiorum res a patre venditas, thhh aut donMas accipiant, aut Hentes, aut etiam nescientes. Sed compellant patrem, qui venditor vel donator
fuerit, se filiorum res in sua retinet potestate, ut probetsbum esse quod tradidit. iii) Etiam vi suspicionem likh suam post abstergere, sideiusrem a patre venditore percipiat, ill) qui
obligatione rerum sitarum damnum emptori non mmm faciat ἰ quia stann) de uncto patre Iicet filiis res suas a quibuscunque per is, sub venditae, siue donatae a patre fuerint, in suum
a) Lex r. Cod Iust. eo tis. hine mire interpolata est. Huius leg. meminit Valentinianus III. I. s. ἰη'. ct Iustinianu I. 6. g. 3. c. Iu Liae bonisque liberis. G O THO P R ED. b Similis inscriptio letu ia. Dp. de Iurisdia. Deis a. Dp. de libertis: & legis ML ing. M se sation. de qua in Prolegsmenis. J quae omnes inter se coastandae sunt. ID. . Od Prineipium huius legi, deest in Cod. Iussi usque ad , Nes eu ex matris. ID. d) nera nomina patrum siliis: seu sacri quodammodo filiis patres quo reserti possitne quae simplicius is Epictetum
seribit: de υπreoκη τῶν γονέων si κυ τους γονε ae σκαν πρὸς τους πω et na λωοὶ υπιλάμβαιον. Quodque Pisidae, apud Stobaeum nrmon. qa. pag. 29et. edit. Tigurin. Issy. dicuntur parentibus quasi Diis liliasser quodque idem ait, Sermon. 77. pag. εο t. parentes post Deos plurimi fieri, quasi secundos ae terrestres Deos este, Squasdati, velut Deorum imagines: τους δευτερουα-ἐπισείους τινας Ιας-νων Θεων tiκοva.. α Sermon. eod. pag. I. μετὰ τὸ γ σου νώ δωμιδεον πλειτο, ποιuσθαι λογο, γονέω9. Huc proxime spect/t quod Vlpistia iis l. s. D. ae obsequiis
parent. of paironis praes. scribit: Liberto os Istio semper bonusa of SANCTA persona patris ac patroni videri debet. IDEM. e) Musas quirim omnis fruendi, Edit. Si eli. R ITTE P. Frui, eum acetiativo. Ita &t. a. δερ. de me reanis, Museia perfruantur: vide Gus r. GOTHO FR g; in Deris ranstituit lilii, bis di l. 9. ins h t. ct . ulr.δεμ δε inees. πνρι. I. Ut. λ'. quem m. muner. cisu. l. eu euvguo S. Dp. de iis ae a tui'. l. 7. ins δε Decurim. id est, in potestate constituti: ut vel haee lex docet. Vide plura ire Glast &lsalduinii in in XII. Tabul. ex Scaevola, ubi de Deris priuam. In h) Desiluere, est re aliqua priuare. ID. . i) Liberorum, abest a Sichard. RIT TE R. l. Conuentum, Cod. U. I D. l3 De Cretione sui up. titulus a. lib. q. ubi dixi plene: de eadem agitur L L. g. λ'. b. t. GO THO FR, m) Ηine incipit i. Cod. usi eoae. HL ID. nin Sive ex tessumento, sive ab intestato: add. Cod. IUL ID. io Parentum voluntate, atque potesate vel minio, Cod. Goth. RITTER
715쪽
kk Rem alienam emere voluerint, Cod. Goth. manus recens, alienare voluerint. Cod. W. alienare valuerist emptori.
sn Aquileia Constantimis M. eonstitutus hoe tempore. GOTHO FREDUS. ita Resiius Rustuus in V. fuit a die XIlI- Kal. Septemb Constantino A. IU. d: Licinio IV. Coss. vi testatur vetus Au Otor Notilia Praefectorum Vrbis. Eidem inscribitur Anno prox. 3ι6. Sabino ct Rufino Coss. Daes.sup. de longite .n seripi. qui dieitur PP. X. Id. Ian. Romae. Sane in Codire quoque usi. in huius legis subseriptione add. Sabino 9 Rinno coss. ibi: Dat. - ι Aquileia Sabino O Rusino Coss. Quare putem omnino Coss. huic tigi subseriptos irrepsisse ex occasione sequentis constitutionis. ID. vu) PP. in nonnullis male. ID. xxj metiata in Senatu lex, quae ad Senatum data b. I. ct L .sup. de Senmoria. ει Nebaly coss. seu Lecta, L. 8. o. δερ. HPraso, ib. I D. Cod.wureeb. Recitata in Senatum, sed COd. Goth. hie multum a librario corruptus, habet: Κeri rata Aruileia fecundum uua Risium Rosnum no. in iudicanιi na:um Sep. Confantino Aug. 9 Lirinio CUC. En ineptias Seculi' RIT TE R. yy Nonis ergo senatus eoactus: cum ex Augusti instituto tantum Kalendis ct Idibus cogeretur. GOTHO FRitet Abest nota numerat. a Cod. W. dc G. RITTE K. Main Habetur, Cod. Goth. ID.
CUM ad patrem aliquid ex materna successione, interposita cretione, so perue
nerit, & ad liberos maternarum rerum suecessiones defluxerint, ita eas haberi Dplacet in parentum potestate, Ut dominium tantum possessionis gὶ usurpent, alienandi vero licentiam facultatemque non habeant, h Vt cum aetates legitimae ci) liberorum ad emancipationem parentes inuitauerint, & patresfamilias videre liberos suos k3 Voluerint, tertiam partem maternorum bonorum eis filiis clὶ tanquam muneris in causa offerant: quam si suscipiendam patres n) putauerint, faciendae diuisionis arbitrium permitti oportebit iustitiae o honorum virorum: per quos facta diuisone tertiam partem oblatam parentes ita accipient, p ut alienandi quoque eius patres sq) habeant facultatem. si modo ullus n potuerit. inueniri, cui placeat hanc amplecti licentiam: eum omnimodo las conducat in adniti, ut pio sedia iis assectu mere tur accipere d eam quam patribus diaerint portionem. Dat. VII. v Id. Sept. Medicit. Accept. Non. Octob. Constantino A.
716쪽
INTERPRETATIO. Materna bonafiliorum defuncta uxore ita prior poliaeat, m umfructum de his habeat: sed quantum aut quandiu habeat, lex Nouella n constituita Dias,ohendi tamen aut donandi ex his nutam pater habeat potestatem. Sane Elam mortua matre emancipauerit, de honis maternis, id est, de emancipati filii portione, lasei lius ceto Muneris causa de maternis bonis tertiam osserat sortionem: quae tamen aa) in ipsius proprietate mansura es ita, ut eam pater bonis viris diuidentibus consequatur. O tamen tantum patris
nomen bbὶ ad hoc aiauci poterit, cc) vi rem filiorum impia cupiditate suscipiat, aut aliis derelinquat dd) studere ramen lios decet , ut id quod parentibus eausa emancipationis obta-lerint , seruitio ee) ct Iietate recipiant.
ca) Abest baee Lex a Cod. Ius. GOTHO FR. . . 'th Hie Seuerus Viearius est: eui his ipsis c os s. interibitur Io 9. ins de appellat. ID. e) Id est, seposita, semota. IDEM. d De Cretione ad i.super. ID. Creatione, Cod. G. hie et in Rubrie. Titui. aeui huitu vitio. Certe voeabuIi antiquissimi significati s ita fugiebat hos homines, uti mox creatio, mox,gresio, mox aliud, in codd. inueniam. R I TTE R. e Id est peruenerint, deuolutae fuerint. GO TE OFR. . ' f) Habere, Cod. Goth. RITTER
gὶ Dominium possessionis, pro usu mumi: Possessio usus rumis: I. I. D.FUusfr. petarur : ProprIetas redituum, De. 1 .eirea f. C . IUL de M. Seriesiis. Ita dominitim possessionis, t. I. Coae. Gregor. F sub alterius nomine, m. . M. 3.Λliud stilicet est dominium possessionis; aliud do inium proprietatis: cquod & solidum re persectum dominium dicitur, I.super i. ι. 4. Cod. IV. de probarion. deci . D. quibur moris usus', amist. dieitur ct Dominium viusseu ctus L is. Φ. g. quod vi aut eum. Ita Praetor dominium tribuere dicitur , id est, possessionem, L i D. de sonor. possvraetor enim dominum facete non potuit, sed bonorum postesibrem tantum. verum de hoc plura U. apud Dbei
IN sis v Α TvM d est, quosdam patres principalis e) coniugii copulatione destitutos in perniciem filiorum ultra misericordiam Isin saliguinis properare, & receptis g
deinceps aliis matrimoniis maiorem sibi in rebus filiorum vindicare perisnain t sh ) qui quoniam in his vlafruchiarii remansisse si videntur, usurpare ea ac Peruertere confidunt, ut per hoc his qui in orbitate th) remanserunt, nulla nec possidendi nec litigandi latribuatur occasio. Ideoque placet, ne quis pater receptis m deinceps matrimoniis, earum rerum quae prioris coniugis suerunt, sibi ius defendendum existimet, nisi tutelae vice. donec minores probata n aetate esse so) videantur: His autem moderatio nostra
717쪽
γγ Id est primum: Principale pro primor nam ct ita infinioris eonis'is. In fa Miserieredia cinguinis. IDEM.fM Meeptis, hie ih ins id est, repetitis. Reeipere, pro reincipere, ct repetere. Imin) Persona pro potestate, auctoritate, pontificio, iure personali, portione. ID. ii Id es remanserunt, uti,f. esse videantari id est, sint. ID.
ikὶ Id est, filiis matre orbis. ΙDE M. cl) ld est, iudicio repetendi. IDE M. id est, repetitis, ut sap. ID. n veteris iuris restigium hic eontineri nonullis videtur, quo masculorum pubertas inhonesta eorporis adspectimis α rem quippe probari vult coi Id est, set. ID.
COss r AKTINi M. tres hae sunt constitutiones de Misternis bonis filio in potestate posita delatis: Quodnam videt. ius pater in iis habeat filio
superstite. Qua parte veteris iuris duritiem Con stantinus primus emollivit. Nempe iure veteri ante Constantinum M. sicut alia hona aduentitia Ca
strensibus exceptis fili' in potestate posito delata,
ita & materna patri pleno iure adquirebantur, sicut ea pater alienare posset. Quod etiam Thalelaeus ad hane l. lib. o. βασι κῶν, tit. ψ. & Aecursius
optime notarunt. Quorum sententia euidentissime probatur, L ff. s. a. D. is adquiri haered. l. I. g. LD. ad SC. Tertullianum e l. 3. f. q. D. de donat. inter vir. σ uxor. l. r. Cod. Iul. de tiberis exhib. Quibus necquicquam obstat lexpen. D. ad S Teris rassidui a verum est;olini quoque successionam matris filio delatam, sed commodum eius patri adquirebatur. de quo ea L nihil dicitur: Imo probatur euidentillime hac t. r. . l. a. quae omnino abrogatorias veteris iuris formulas aperte continent, novique
iuris indices flant. Vnde dc Cretione de qua dixi ad tu. de Graione. Dp.ὰ hac in re olim opus erat: Quandoquidem in h/s bonis extraneu esset pater,& filii persona subducta, patris tantum cui successionis emolumentum quaerebatur. persona inspicie batur. Caeterum in extraneis haeredibus tantum Cretio requirebatur teste Vlpiano tit. aa. g. . Atenim Constantinus M. ut proprietatis ius patri abrogauit, ita cretionis necestitatem remisit. Et quidem cum praefatione honoris; salua, inquit, reuerentia pietat acris nominibus debita. Nempe, ne quis alioquin putaret se patriae potestati cuius hic olim inter ali γε neque post rei nus effectus fuit. ut omnia per filium patri adquirerentur) vel saltem pietati, ideo detractum quid velle & reuerentiae,
quae tam acro nomini debeatur: & ne contumaciam filiorum in natres erexisse putaretur. Cui etiam occurrit altera cautione quae continetur l. a.
Cum omnimodo, inquit, fisios conducat adulti, ut pio si distatis asse tu mereantur accipere eam, quam par ιhus dederint portionem: de quo postea. Nempe Constantinus M. quemadmodum ab una parte Ueteris patriae potestatis duritiem ratione honorum
emolliendam putauit. ita parte altera filios in officio continere armisus est. Quod Christianae disciplinae Yemperamentum hic secutus est Constantinus: qui ct caeteroquin perfractam veteris patriae potestatis .duritiem infregit. Et hac quidem parte profligata
ea iniquitatis specie, qua fiebat, ut ii heri a parentibus spoliarentes , vel nequitia tui babebat vetus Interdictionis formula) vel etiam iniustitia, dum
ea in alios ultro conferrent quae natura Iiberis eorum destinasset & addixisset. Quam rationem suo instituto hae in re reddit eleganter L es. Cod. IV. de honis qua tiberis : Et Inst. per quas personas nobis adquir. g. r. a. Quare huic rei fibulam imponi ae-sMarrenis bonis initium duxit Co8stantinua M. nsque erum Flora, cius censura hac partestse -
tulit, verum ut ipsemet his prostetur l. r. in m ternis DuNTAxΛT bonis , seu facultatibus nouum& aequabile ius induxit, quo &. parentibus simul &liberis consultum esse posset. Secuti enim postea Principes hanc aequitatis speciem ad alias quoque
traduxerunt, ut caeteroquin ius paulatim crescere
solet: de quo postea. Constantini igitur temperamentum istud est, ut dominium honorum maternorum penes filios, quamlibet in patris potestate positos, manere velit, soloque ut loquitur l. a. dominio possessioni, , de quo in No is iam dixi: id est,
usu fructu uniueriali eorum, penes patres quamdiu superstites sunt, relicto. Et sic Cretionis necessitato hic sublata, ut antea dixi. Sub his tamen adhue quatuor conditionibus, & limitationibus. μιmo, ut Pater Omnem tuendae rei diligentiam adhibere debeat: ut quod filiis debetur ratione bonorum illorum in iure poscat, ut sumptus ex fruincti hus impigre faciat, ut litem inferentibus seu ex iis bonis quid petentibus resistat , denique ut ita omnia agat tanquam solidum perfectumque dominium & personam domini gereret legitimam. Ex
quo animaduertere licet, quodnam genus Vsusseu -ctus hoc fuerit, nempe plenissimae potestatis, plenissimae administrationi & dominio proximae : δ
quidem cum onere actionum & expensarum eorum bonorum ratione. Quod in usu fructu uniuersiali obseruand tim est: nempe ut commoda, ita onera omnia usu fructuario incumbere actionum mouendarum, excipiendarum, silmptuum in id faciendorum ex fructibus impigre. Haec prima conditio dc lex est, quam huic usiiDuctui posuit Coi stantinus M. cum alias fructuarii non teneantur impensias ficere in proprietatem, nisi ad
reficiendum, t. p. g. a. D. de Uuscar. quemadm. in litem autem si de ipso usust uctu ei lis moueatur, non etiam si de proprietate. Sed non exigit cautionem a patre Constantinus M. quod Thalelaeus rursum recte hic notaVit, cum alias cautio ab usustuctuario exigatur. st boni viri arbitratu νιrumfruiturum c suo tempore restituturum. Idque aperte Iustinianus cauit ι K. Oct. I. Cod. Iust de bonis qua liberis.
Eoque etiam aptari posset butus let. Praefatio, saluanuerentia, &e. Quae & ipsa aptari possit ei quaestioni, virlim Pater In marium facere teneatur λ Item
virum male administrans remoueri possit ZSecunda conditio est ; in tantum haec hona extra dominium patris esse, ut ea alienare non ponsit quocunque titulo, & emptori vel donatario, siue scienti, siue ignoranti euincere, sue neces lario, putavenditionis, siue voluntario,puta donationis. odrassde ipsum stat um de materni generis bonis l. 7. inf,. r. eo addito, quod nec obligari possint, de quoad d. l. 7. Quare alienata filium vindieare posse,ion Obstante quacunque temporis praestriptione uuanquam 3O. annorum praescriptionem postea hac parte excepit Iustinianus Novea aa. cap. a 4 Ex qua vide etiam cs.so. de bonis primi matrimonii filiis
718쪽
donatario Constantinus, ut si seeurus esiste velit. sponsorem aut fideiussorem a patre accipiat, ut ita indemnis seruari possit. Ex his duabus conditionibus ecillatis inter se, Ii-
quet hoc casu fallere regulam, qua dicitur, absurdum esse. m cui alienatio interdicitur, ei permutatur actiones exercere, L . g. a. D. de iure deliberi Sed
vitium huic Regulae iure facit plena & quidem patris
administratio, dominio proxima.
Tertia eonditio est ut si pater filium postea
emancipet, usu sfruetiis hic amittatur , Ut pote qui iure patriae potetestat. stantum debebatur: Et sic maternam substantiam repraesentes, id est, in praesen i tradat filiis. Sed tamen hoe casu Constantinus M. pro Emancipationis praemio , gratitudinis ergo, & muneris cuiusdam specie, trientem seu tertiam bonorum matris partem patri tribuit, i. r.& a. b. t. Quam Constantini M. constitutionem memorat Valentinianus Iun. l. p. inf. h. t. & Iustinianus L si. g. i. Cod. IV. de bonis qua lib. & g. a. Ins. per quas personas nobis adquiratur. Qui eam abrogat. interpolata haec ut recte indicauit Contius I. var. Oct. y tributa inuicem dimidia vis fructus honorum : & sic usum fructum hunc pro parte emancipatione finiri voluit, pro parte vero retineri: cum antiquo iure totum peculium aduentilium penes Patrem remaneret, nisi in emancipatione pater ei donasset, t r. D. quando de pecuso iactio annatis: Lil. 9 a. D. de donationib. Caeterum pleno dominii iure hane tertiam Conis stanti nus M. ad patrem pertinere iubet, sic ut eam alienare quoque possit. Addita eleganti ratione: Quod omnimodo flios conducat adniti, νt pro sedu-titatis assem mereantur accipere eam, quam patribus dederint portionem. Nempe soluta potestate ferme euenit, ut etiam pietas frigescat. Quare ut in Officio continentur emancipati, publice omnino conduc t & honuin est , ut a patrihus quid illi sperare polsint, idque pro sedulitatis assectu emereri, id est
sedulitatis ossiciis: q ro ipso sensu Tertullianus y. ad Nationes e.4. nouamsedulitatem dixit, sedulum uxoris ossicium ut omittam . alia de sedulitatis voce Nempe humani ingenii vitio sedulitas ferme flaccescit, Rhiata spe praemii, quae contra exc latur, si quid ab altero expectes. Quod ut alias tum ad filiorum sedulitatem & pium affectum excitandum apprime facit. idque est quod Ambrosius dicebat
ep. as. I su humano haereditatis pecuniaria gratiam
facere, vi venerabiliora fini iura pietatis. quia hoc quoque plus defertur parentιbus, ne laesa pietas patris vi catuν se εtiaretatione, MI abdicatione eontumacis pignoris., Hoe interim loco notandumest. quoiul. a. dicitur, nempe cum ad aetatem legitimam, id est, maiores annos, peruenissent liberi s filios ferme a parentibus emancipari solitios, seu ut ait aetates legitia mas liberorum parentes ad emantipationem inuitassee Sie & Aristoteles I. magno=um moralium se: scri-hens, filium patris quandam esse portionem, subiicit: πλῆνο ιν την της άνθος ταξιν , καa πνριδῆ υ αυτει. Nisi iam virilem indueriι Maiatem, qua ab ipso separetur. quamquam & minores
quoque interdum & infantes emancipatos ostendit lex a. Ap. de donationis. vhi & de legitima aetate dixi Nempe quia administrandis iam rebus suis sunficerent. Atque hoc sensu, LI. dicitur, flius rei sua dominus essectus. Quarta lex siue conditio usuifructus in bonis maternis patri concessi, quam Constantinus M. apis ponit, haec est, quae continetur LI. quod si pater Nouercam filiis istis superducat, seu ad secundum matriis monium festinet, usufructu isto penitus excidat, bonaque ea tantum tutoris vice administret, usque
quo puberes facti fuerint, quo tempore filiis&con
seruentur & restituantur. Notissima ratione, quod mutato concubitu parentes a sobole deprauentur. Quam rationem hic satis aperte indicat Constantiis nus M. In perniciem, inquit, filiorum ultra miserico
diam sanguinis properare, re receptis hid est, repetitisJ
matrimoniis maιorem Abi in rebus filiorum Pindicare
personam. Haec indicti secundis nuptiis odii causa Constantino M. fuit in hae specie: fuit de filio eius
Constantio in specie l. I. sv. de reuocanae donat. quae ob eandem causam matri secundo nubenti rein
uocandae donationi ob ingraditudinem a filio den gat. Fuit & Valentiniano Tertio in D. I. iat. infh. t. Et si alioquin non tam facile patri secundas nuptias contrahendi poenae positae fuerint, de quoad i. a. sv. de secundis nuptiis. Et vero caput hoe abrogatum a Leone & lustiniano l. s. Cod. IV. delegitim. haered. l. νθ. Cod. eod. communia desuccessons. l. vlt. Cod. eod. de maternis bonis. Novellaa. c. s. qui
volunt usum fructum patri porro constare, etsi ad secunda vota migrauerit, nouercamque filiis superduxerit. Sane moribus quibusdum hodie in Gallia veluti Bituricensi, t. r. arr.is. ubi Guardiae seu Isailliae locus est, pater administrationem bonorum suorum habens, si ad secundas nuptias migret, usu fructu tum honorum ad liberos pertinentium priuatur: Eadem prorsus ratione qua hae lex nititur.
c Rε Tio Nis G obseruantiam praecipimus remoueri, per quam filii patriae potestati
subiecti res ex materna hereditate, vel ex diuersis d) successionibus, ad se deuolutas , antehac his in quorum potestate fuerant adquirebant; Ut intra sextum annum facultates ad se pertinentes e si quidem superstites D - . intra praefinitum tempus fg ex materna hereditate vel genere h ad ipsos deuoluta sunt, ad proximos i) pertineant: Quoniam priorem nostram h iustionem, quaesive temporis distinctione Aliorum Decessones ad patres iusserat pertinere,
sequitatis ratio corrigi persuasit. Si quis vero ex paterno genere, vel amicis Paternis, quacumque ratione reliquerit, id simili iustitiae moderamine ad patrem, aut ad patris genus pertineat; ut ex utraque familia manantes facultates singulis quibuscunque cessisse potius. Pos quam adepta esse videantur. Post emensium vero sextum aetatis suae annum, adaeque sine eiusdem cretionis necessitate, delatas sibi qualicunque successionis genere se cultates, ad eos, in quorum potestate sunt, iure patrio transmittant. PRPrid. Id. Mart. Heliopoli, Constan tio A. II.& Constante cONSS. '
719쪽
. co Et deuotu . ID. t. Nouemdecim, vel viginti literae hie desiderantur me tamen ut ante, Quidem, intemoscam adhue, tinere. Quare hane laeunam ita suppIeo, ad patres nouerint pertinere. ΙαM a. Et Me totidem literarum Iamna est: quam se e1 pleo, vstra eum unum fuerint, ευσε. Ιαθὶ a. Et hie totidem literae desiderantur, quas ita repleo, decesserint ilia qua. IDEM.th 4. Et hie par ferme laeuna: quam ita expleo, ve genere diuerso successionis. Imci Eorundem. In Ic Haec vox no vn omissa in prioribus editionibus qua tamen in Ata. extat. IDEM.
V. 0 Idem A. ad Leontium b Comitem Orientis.
i se patris sc) negat heredem , defuncti aut d) suscipere lacultates non potest:
.ma Xime emancipatus, nisi per honorum possessionem e) ad huiusmodi beneficium f) peruenerit: Et, quod maternus auus relinquit, patri adquiritur: Etsi legatum fideico missumve esset solutum , gὶ bonorum patris emistum est: Quod si fidei commissi dies logatiue iam cesserat, th) ad heredes patris petitio deuoluta est. Si vero filius familias ab auo suo materno heres ostenditur institutus, patre cernere i) iubente , filioque cernente, persona filii media h) hereditas peruenit ad patrem; Dudum ti ' siquidem placuisse m gi temporis, in heredi n inefficax esse, adque patrib. . la sollemnitas, cretionis adq p
excepta causa maternorum q) ...... here certi G
simum est, r; in quibus vis ac vocabulum cretionis s) expulsum est. Nec vero dubitari potest, si prius quam legati vel fideicommissi cederet dies, aut iussu patris diceret st) cretionem, propriae potestatis .erictus est, arbitrio suo eundem haec potuisse conquirere. Dati VIII. Id April. Limenio&Catullino coΝss. 3 9.J
berandi. Est autem haec lex proeuldubio emissa ad consultationem, quod eius verba abrupta Pstendunt, ct ad factum se reserentia. G IT IO F R.
R. P. male, quod etiam testatur L. I. is. R ITTE P.
gὶ Vel etiam pure relictum, nondum tamen lalutum. In th Contra si non eemrat ; vide finem legis. ID. ij De Cretisne, vide Lia 2 4. δερ. ID. M Et se actu eius legitimo, & eretione per eum peracta. denique ministerio eius. IDEMila Hine inelpit noui selii laeinia in MS. ID. in) Viginti tres vel quatuor literae arrosae,se tamen ut post vocem placuisse literae P. vestigium extet, itaque repIeo, prio
lanimque nouimus more longi temperis. m.
De bonis maternis, vllisaeuctua titulo patri quaeri, vide ι. . . I. IV. ID EM...co Vide L ca. 3. 4. IV. io .. Dicere remissum, est solemnia cretionis verba direre, quae vide apud Ulpianum fram. G. Ia. F. 28. In
nune videndum, quem non aliter emere licit, nisi scopo. utriusque propint .
Prior ι x ψ. est de Duessione, seu bonis filiorum Selanctorum 3 eo scopo, seu fine, ut Patris, & pa.
Cous Autri 'Imp. duce hae leges sunt: in qu n l mis sirpylan iis . I i sensu carum eduiscendo, Delis natatore opus estet, atque Oedipo: nos lacia a quantum P tuimur, supplevimus. Det stilu
720쪽
ternorum propinquorum haeredum in sueeessione filii concurrentium, iura discingat: id est, Quidnam iuris pater in bonis filii eo decedente habeat, quid heredes eius: in bonis, inquam, filii, siue ea
ex materna hereditate , maternoque genere pro- manent, siue ex paterno genere, aut amicis pateranis. Hi duo stilitet fontes sunt, haee duo ferme aduentiliorum bonorum genera, quibus filii in po-P.6s8testate positi loeupletantur: Ergo eum antea sine temporis distinctione filiorum successiones ad patres pertinerent, Constantius L . ita distinguit; et, inquae, ea bona delata suerunt filio intra sex. tum aetatis annum, vel post: si inter sextum aetatis
annum delata fuerunt, vel de hpnis paternis qua ritur, vel maternis: si de maternis tum distinguendum, an post sextum aetati nnum decesserint, de tune ad Patres ea pertinent: an intra , & tuoc adhaereges materni generis. Si de honis patranis, quanis
docunque filius decesserit, bona illa ad patrem, vel patris genus pertinent. Si vero bona filio delata
fuerint post sextum annum, quaecumque tandem .
hona sint quando cunque is decedat, bona ea ad patrem iure patris transmittuntur. εIntra sextum atatis
runt, vel l μ' sextum annum, & tum ad
vers. ut intra, Intra senum annum : tunc ea
ad haeredes materni generis pertinent. Perss Nero.
l paternis, indistincte ea ad patrem , vel pa-l terni generis haeredes, pertinent: persc. sit quis vero. Maternis distinguen.
a dum , virum filius decesserit.: Post sextum atatis annum. t Et tum quaecunque bona sint, ad eos, in quorum potestate sunt, eat transmittunt, vers post emensum. Et commendat hane temporis distinctionem Constantius ab Aequitate. AEquitatis . inquit, ratio corrigi pers sit. In paternis equidem honis, vel paterni generis , eam distin ictionem non induxit, siue ea filio delata fuissent intra sextum aetatis annum, siue post sextum: item virum delatis illis, intra sextum decesserint, vel post sextum. At in Maternis , maternique generis bonis, eam duplicem differentiam induxit: Nempe ut post sextum aetatis annum delata patri cederent; intra sextum delata, filio intra eundem sextum decedente , ad materni generis heredes transimitterentur: si post , ad patrem. Cur vero haec tam diuerse, & quaenam ratio harum differentiarum ἔ delatorum inquam bonorum maternorum intra lex tum aetatis annum, &post Z item decedentis filii intra sextum , vel post
sextum annum t Quaenam, inquam, ratio aetatis istius sex annorum Z Certe septimum quemque a num aetatis signum imprimere dixit Seneca 7. de benes. c. I. Et post septimum quemque annum aliquid noui naturam ostendere creditum, teste Censorino de die Na ali, α δ . vide & Artemidorum, 2. ονει ρου. c. 7s. Itaque & Stoici septimo anno seu prima hebdomada infantiam terminabant, qua aetate videlicet homini dentes cadebant, &qua plene absoluebatur integritas loquendi, teste Varrone apud Gellium Noct.bbS. e. Io. Censorin. cap. I. Macrob. I. in Somn. Scipionis ea fi uidpro X l. Origin. c. a.& sie Iurisconsulti infantium septimanam termina hant, L .f. a. D. de admin. tutor. Imo& l. 1. inst.
h. t. quae in hanc rem &expressissima est. Quare vi. sum m ibi aliquando hic loco, sextum, reponendum, septum, id e septimum : Nam & ad eum annum usque pater ipse bonor. possessionem petere debebat, HLy. infra Si huic sententiae suffragari videatur, quod Constantius initio huius legis de Cretionis obseruantia remissa ait. Veliane, quia ita visum ConstUtio Impp. infantem a sexto anno iam fari posse.Ergo quaecunque ratio sit, nondum firmis nixa sadieibus in filii
persona, ante eum aetatis annum bona delata videntur usque adeo maternorum naturam semper sapere: neque propter Quinquennalem tantum, aut sexennalem forte filii edueationem, honatam cito ex una familla in aliam ea migrare voluit. sic familiarum tuendarum & conseruandarum in his honorum ra-
Tom. II. tionem haberi voluit Constantius ut ex utrarium inquit, familia manantes facultates fingulis qui- Uunque cessisse potius , quam adepta esse videantur. Quod exemplum nota odum hic Regula in foro noti iasimae: Paterna paternis, Materna maternis: Cui &iureciuili locus est in fratrum successione, I. II. g. I. Od. Iust. de legit. haeredib. & Noueli. δ . c. I. Sane huc referri potest Quaestio illa, inter Bartolum & Baldum agitata, num iure Civili parentes diis uersae lineae ita succederent, ut quique bona illa quae
a linea sua per lienerunt consequantur, an vero linedistinctione honorum aequaliter succedant Ut ut sit haec lex ex intima iurisprudentia petita videtur, quam proculdubio hausit Constantius a Belytiensib. I C. quod suadent etiam huius L inscrip tio, & subscriptio, quae utique ad Phoeniciam, ubi Berytus, pertinent. Nempe Proposita haec lex H
liopoli , & data ad Dion ium: qui Dionysius idem
ille videtur, qui sub Constant mo M. Comes in Syria Phoenice fuit, cui etiam inscribitur lex φ. infra de famosi libellis: eademque dicitur PP. 0ro, quique in Synodo Tyria praesedit: de quo vide Auctorem vita Constant. lib. q. c. a. Socratemum. l. cap. at Theodoretum lib. I. c. v. Athanasium Mol. a. pag.
72δ. ZIo. 73 . Tom. I. Oper. edit. Li . Sane & haeelex in Syria Phoenice data Heliopoli, ubi Constantiustum erat. imo & hoc ipso mense Martio data ad Prouinciales Foenices, L Iov. de incesis nuptiis. Quin αsupetiore mense in eadem Fceniee data Laodicear, lex
ρ. Cod. Iusti qui admitti ad bon. possess. Denique
hoc tempore in Phoeniet a positus Constantius multa
de iure sanciuit, ac nominatim multas inanes verborum & rerum solemnitates abrogatum luit; ut docet praeter hanc legem, lex IT, Od. IV. de te mentis: lex M. Od. eod. de legati e d. lex L evst. Cod. qui admitri ad bon. psis. Neque dubito quin haec omnia Berytiensem luris consultorum suggestione, qui tum in fama erant; de quo dixi nuper ad veterem Orbis descriptionem ac nominatim Anatolii Berytiensis lC. de quo Eunapius in Proerso, P. Isso. edit. Commetin. Ethaee de lege Quarta.
Quinta lex est de Materni generis bonis per filium patri quae filis, quodnam ius in illis habeat filius ea-tre mortuo, si patri haeres non existat. Finge enim fiIium patri haeredem non existere, sed alios haere P επS s s s a dei