장음표시 사용
721쪽
r An Materni genetis bona iIIe filius sibi
vindicare poterit. petereque ut a paternis bonis eparentur. definit has l. Constantinus regulariter ad haeredes patris ira pertinere, non vero vindicaria filio tanquam propria posse : Filium , inquam, nullum ius in Aui materni neuItatihus, per se patri quaesitis habere, si se patris haeredem neget, ii hae-xeditatem patris amplecti nolit, vel si patri haeres non sit. Nempe cum id quod maternus Ruus re-4inquit, patri adquiratur. sane confusio paternorum honorum fit: neque haereditas scindi , seu pro Parte haereditas adquiri, pro parte repudiari a filio etiam hoc casu potest i quae vulgata Iuris Regula est. Cum tamen, quae dubitandi ratio pro filio faciebat, videretur filio coneedenda hoc casu separatio bonorum, ut per quem ea hona patri quaesita fuissent, dc sine cuiusquam iniuria ad suum Auctorem redire opor
Sed notandum hae tempestate eo progressam veteris paternique iuris censuram, uti huiusmodi materni generis hona per filium pleno perfectoque
domini iure quaererentur, neque proprietas eorum ullo casu filio conseruaretur. Ergo filio vel repudianti patris haereditatem, vel haeredi non existenti ea hona vindicare non licuit: Ac maxime emancipato. Ita enim retinenda est lectio, quomodo etiam retinet Cod. Iustin. non ut vir doctus faciebat trans. ositis verbis, maxime nis emancipatus per, &e. Etaec quidem regulariter. Exceptionem tamen addit Constantius hoc casu,
nisi filius per honorum possessionem ad huiusmodi beneficium peruenerit: id est, ut accipio, nisi
temere & perperam a patre exhaeredatur filius, vel fraudulenter emancipatus, bonorum possessionem contra tabulas exerceat. Cuius beneficium seu exitus erit, ut Aui saltem materni facultates nanciscaturia Et ita quidem Prima huius leg. sententia nullo negotio accipienda est: quam& Tribonianus leg.
s. Cod. IV. Vnde liberi: quam hinc interpolauit
contaminauit, neque Interpretem adhuc commo
dum nacta est, ne Culacium quidem: IV. Obseruat. 6. & Recit. in eam leg. qui videre non potuerunt ex toto huius L contextu, hic agi de Aut marerni bonis. Ergo Aui materni bona semel cum patris honis confusa, conmixta , incorporata, ab iis separari non possunt; atque ideo cum bonorum patris effecta semel fuerint, ad haeredes patris eorum petitio deuoluta est. Caeterum confusa reuera & commiX-ta seu incorporata ea esse oportet patris honis: Finge
enim legatum aut fideicommissum purum ab Auo materno filio relictum fuisse, vel finge in diem reis lictum, eiusque diem cessisse patre superstite 8 Sane
mortuo patre filius Aui materui bona sibi relicta, v rum per se patri quaesita, tanquam propria vindieare non poterit. Quae vindicare potest duobus adhuc casibus quos excipit hac ι. Constantius. Primus easus est, si haereditatem Aut materni filius nondum creuerit, etsi pater eam filium cernere iusserit: scilicet ut patri hoc casu bona materni generis per filium adquirantur, honisque eius cominmisceantur, non satis est ei delata fuisse. imo nee satis est patrem , cum id sciret, filio iussisse, ut eam haereditatem cerneret sane enim non potuit olim filius L haereditatem adire, vel repudiare , nisi praecedente iussu patris, ι.ε. leg. . S. vlt. D. de adquir. har. sed ut haec bona patri adquirerentur, utrumque concurrere oportuit, & patris iunsum, & filii executionem. Finge enim bonis Aut materni, nepoti quaesitis, patrem iussisse uti filius haereditatem illam cerneret , & antequam id saceret patrem mortuum fuisse, vel filium ab eo emaniaci patum , denique filium propriae potestatis eri. tum antequam diceret Cretionem sid est, antequam cerneret haereditatem, seu verba solemnia Cretionis perageret, de quibus nota iam sunt omnia) antequam solemnitatem Cretionis obseruaret Sane bona illa ad filium pertinent , eaque proprio arbitrio conquirere potest. Non ante icilicet in corpus & censum patrimonii versa videntur, quam
actus ille legitimus perfectus fuerit: & solum patris impetium inefficax est , ad adquistionem horum
bonorum : quia etsi reuera patri deseratur haec hereditas, attamen persona filii media haereditas peruenit ad patrem, ut hic dicitur : Cretionis proinde actus hic legitimus peragi debet. Denique tempus non delatae haereditatis . verum editae his spectatur. Et haec eli huius prioris exceptionis sententia, quam etiam Tribonianus hinc transtulit in I. U. Cod. IV. deitire deliberandi.
Altera Exceptio est, si ante diem legati veI fidei commissi cedentem, filius propriae potestatis effe-bus fuerit: Huiusmodi quippe legata non ante deinhentur, & sie non ante in corpus matrimonii reda
cha censentur, quem die legati vel fidei commissi e dente. De quo plene dixi ad i. II. D. de reguhs imris: quae huc facit, una cum LII I . D. quando dies legator. l. . D. de condit. dc demonstri l. ai. D. LIILput. seruor.
Vl. sa Imppp. Gratianus, Valentinianus & Theodosius AA A. ad Hesperium P F. P. b
QV E M A D M o D v M in aternas sacultates venditione vel donatione transcribere in alias personas patribus non liceat, dὶ ita ea quae pater e) matris ac mater, D quaeque auus g matris aut auia h) nepotibus pronepotibusue donauerint, siue ab intestato
reliquerint, patribus alienare non liceat. De latae vero ab extraneis siue ex transuersa linea,
facultates praeterquam ab his si necessitudinibus D quas locuti l sumus, patribus conserant, quidquid m) filiis positis in eorum potestate detulerint. Dat. prid. Kal. Aug. Acc. IV.
ΙNTERPRETATIO. Pater, uxore mortua,Aliorum bona ita possidebit, ut co) ex his ei me vendere aliquid liceat, nee donare, nee quolibet alio ordius alienare: Similiter se quaecunque aut vel proaui materni, sepotibus, pronepotibus, neptibus p proneptitasse via dono rint, vel fortasse reliquerint in aliaspers nas troferre patri quolibet oriane non Erebit. Sane
s quid extraneorum donatisne ves nere filiis sq) infamilia cr) positis facultatis accesserit, s l alii parentes quam qui supra nominati si sum contulerint, id ιωum patribus adquis rar ut faciendi ex hoc quod voluerint habeant testatem.
722쪽
ce Pater matris, id est, Atius maternus. GOTHOER. cs Mater matris, id est, Attia inaterna. ID. g Ιd est, proatius maternus. ID. h Id est, proauia materna. PD. Aliter hie Cod. G. Da ea qua paων mviris ae matrena qua auar matris σκι a Mnestotius pronepotius donauerint. M. Sichard ita ea que pater matri. ae mater isqueau. matris, aut auis nepoti u 3 cte. Sed Cod. Goth in tepetita lege: ita ἐπ ea quae parer matris orauus matris. ωι auia nepoti po
si Atiu, Cod. Goth. recens manus, ab his, quomodo etiam in repetita Iege. ID. Meefrudines de Atiis, Proauis. GOTHO FRED US. .a 's) id est, quas supra expressimus. IDEM. . . i
no ariegatastius possedis in eorum pse i , Cod. Goth.' sed in repetita lege reeepta est lectio. In n Ausonio. GOTHO FREDUS. Male inrisio Cod. G. sed recte in repetita lege, Ausonio. RITTER
O) exinde ei, Cod. Goth. IDEM. p Nenibus Danonibusue, absunt a Cod. Goth. ID EM. atq) Ad filios in familia pinsis, Cod. Goth. in repetita lege, reeepta est lectio. Ιαθὶ V I casa, additum in Edit. in . IDEM. s MS. N. Deultates accesserint, MS. Goth. Devitates Deeesserint, reeens man. aeresserint, ct ita quoque in repetita lege. IDEM. cu Minorati, Cod. Goth. in repetita lege nominati. ID.
stitutio isthae est, cui sorte iungenda & lex υθ. Cod. IV. quemadm. te m. aperi qua exemplo honorum maternorum c&sic exemplo tegis l. a.I.F. sv.9etiam avo Ru Μ de Auiarum , PROAvo Ru M&Proauiarum maternorum bona filiis delata, a patrihus alienari quocunque titulo vetantur: atque adeo v suffriustus tantum titulo ad patrem pertinere iubentur. Materna primum bona duntaxat Constantinus M. l. I. 2.3. mox & Constantius t. I. Ap. hoc iure esse
Verum ut ius paulatim crescere solet,l. II. g. . D. de legat.y ita hac parte quoque crevit,ac maxime hri. stiana disciplina paulatim patriae potestatis duritiem emolliente. Igitur posteaquam semel initium fecere Constantinus & Constantius a bonis maternis, non ibi stetit exemplum, ubi &coeperat. Mox enim
casus quidam inducti a Constanti O, L F. Dp. quibus auorum muternorum hona filiis derelicta non patri. non heredibus eius adquiretentur. Quod nune hae L pure & simpliciter constituitur, nempe ut ea patribus alienare non liceat. Quod repetita sanistione Honorius quoque L proa . constituit. Quas constitutiones intellexit Valentinianus ι. vn. inst. tit. prox. Ergo voluit hae Limperator, nonnisi delatas ab extraneis; siue ex transuersa linea facultates patribus adquiri. UNrum posteaValentinianus Iun. ινα infesti prox. Utinamhona filiisf. ex matrimonio quaesita , patri adquiri vetuit, & quidem argumento ducto ab Auitis maia ternis, de quibus h. l. &c prox. sicut haec exemplum ducitur a Maternis ad Auita. Tandem ab his omnibus exemplum duxit lustinianus ad bona ex matrimonio quaesita, t. I. Cod.D de bonis qua liberis: di posterius i. si Cod. eod. de bonis qua liberis, ad omnis generis bona aduentitia : vhi fastigium hule rei imposuit. vid. Instit. per quaspersona1.
i Daulo auus, auia, proauus proauia, e nepoti nepti, pronepoti pronepti cuiusli- libet d tituli largitate contulerint id, e) est testamento, sin fideicommissis, legat codibillo. g donatione, th vel etiam intestati successione i) pater filio fili ue integra. inlibataque custodiat; ut l vendere, donare, relinquere alteri aut m obligare n non possit, o ut p quemadmodum ipse super his q licentiam potestatis totius amittit, cd functo s)eo filio filiaue t praecipua coΝputentur, nec ab illius tri qui ex xὶ patre sum
consortibus, D vindicentur. Supplicandi Zὶ etiam in futurum contra haec licentiam sui movemus: &c. Dat. Id. aa Octob. Mediol. Olybrio&Probino coss s. f39sJ , i
INT En PRETAetlo. Iuicquid ad nepotes vel pronepotes, avorum vel auiarum materna
rum munere bb testamento vel Dece One, aut qualibet scriptura peruenerit, sco) ior decipuum, hoc est proprium post patris sibilum vindicabunt, neque in coheredum ddὶ communione mittendum es, quod auorum expressis nominatisque persimis materno rum fueris largitate conlatum. NOTAS . .
723쪽
HONORI AN r. huius constitutionis de Auitis
bonis maternis quam Tribonianus praetulit legi superiori quod specialior esset, eadem est lenistentia quae Gratiani l. L fv. Specialia igitur tantum cli singularia in hac sectabor. Primo quod Auitorum bonorum maternorum Proprietatem abiudicat Patri, quocumque titulo ea filiis relicta lae. rint . quod etiam voluit lex superior. Verum his paulo specialius modiam exprimit: siue,inquit, tra mento quo scilicet haeredi indituto adsic tibi tur siue fidei ommisso, legato, codicillo; donatione, pel etiam intestatι Duelisne. Codicillo inquam, quod Tribonianus omisit in id est, etiam minus solemni voluntate. Ergo nullo discrimine. l. Testamenistariae successionis, & legitimae. I. Nullo discrimine tituli, siue in Ilitiationis, sue legati, siue fidei-eommissi. 3. Nullo discrimine actus siue solemnis testamenti siue Codicilli. 4. nullo discrimine libera. litatis, siue inter vivos. siue ultima voluntate. Qui omnis modi sunt quibus res Auitae ad filios peruenire possunt. Secundum singulare est, quod non tantum alienare, sed nee obligare bona illa pater posse diea tur, id est, pignori, vel hypothecae dare: quia&per hanc, ad bonorum alienationem peruenitur ;quare alienationis nomine saepe pignoris datio comprehenditur , etsi expressa non fuerit, L υθ.
Cod. IV. de reb. al. non alienanc
postremum est, quod addit, supplicandi contra haec licentiam in futurum P Ohibitam ess . Nem pe erant quidam eX Parentibus , qui necessitate forte aliqua urgentea rrincipe peterent, ut filiorum hona Auita his alienare, Vel caltem obligare liceret diua re saepe fiebat ut miseri filii bonis suis Dau arentur. Quare noluit Honorius etiam ex rescripto Principis ea in necem filiorum alienari vel obli gari, forte patre necessitates suas obligante. Verum lustinianus postea L Pit. Cod. IV. de bovis qualiberis: ex inopiae causa vendi, Obligari permisit. Ex qua sine causa hac tempestate ipsos filios suos vendere patri licuit: de quo ι νη. Ap. de patribus qui suos distrax. t. Unic. sv. de his qui sanguinol. quibus locis de eo, Libanii, basilii, Hieronymi loca adduxtia
E st τ is annorum 3nteruallis, in bonorum possessione maternae hereditatis a patreia poscenda , aut succelsone amplectenda, infantis filii aetatem nostra auctoritate prae scribimus; ut siue maturius, siue tardius, filius fandi sumat auspicia, intra septem annos aetatis eius. pater aut bonorum Possessionem imploret, aut qualibet actis testatione sue cessionem amplectatur: hac vero aetate finita, filius Edieti cὶ beneficium petat, vel de Recessione sulcipienda suam exponat voluntatem. dὶ Dum tamen intra annum ad iupe trandam bonorum possessionem praescribtum , uterque de possessione ampleetenda celsuum prodat arbitrium. Cretionum ei autem scrupulosam sollemnitatem, siue materna fi liosa milias. siue alia uuaedam deseratur hereditas, hac lege emendari penitus amputarique decernimus. Dat. XVI. Kal. April. Constantinop. DD. N N. Honorio VII. & Theo-
I. sententia, quae eontem est in I
724쪽
t Lex t . Cod. IV. de iure demorandi, hine interpolota est. De Cretione vide I. t. a. q. ct s μ. h. t. ct L vn. Ita
ARe Anti Imp. eonstitutio isthaec est non Theodosii, ut hactenus vulgo allegatur) de
modis a D Qv i R EN D AE, Maternae haereditatis, vel
materni generis, filio iam. delata . primo obseruetur quod Vltimo tamen loco proponitur h. l. Cretionum solemnitatem ab Arcadio penitus hac in re tolli, siue materna filio iam. siue alia quaedam deseratur Iu reditas materni generis. Quod iam etiam cautum fuerat in honis maternis a Constantino M. LI. & a. sv. & a Constantio, Ly. Dp. . I mo& in honis materni generis ab eodem Constantio aliquando l. .sup. Quae omnia ab Arcadio hae L statuuntnr , amputata penitus in huiusmodi haere- date filios. delata. Neque enim , quod credere nos vult Tribonianus in I. ι7. Cod. IV. de i: redelib. quam hinc interpolauit, Arcadius omnem Cretionis solemnitatem in omnibus haeredi hus remisit: et si ex suo sensu eam legem ita accipi velit ipse. Eat nunc aliquis. & Triboniani fide . hunc vel illum huius aut illius turis Auctorem faciat. Sed recte monitum iam duplicem senium afferendum P si Rhodie nobis ad seges Corpore turis inclusas: unum primigenium, alterum ex Triboniani ipsius sensu: Quare cautius deinceps loqui velim iuris Interpre. tes, qui & a Theodosio sublatam, & penitus quidem Cretionem putant: cum neque Theodosii haec lex sit,' neque hac l. omnis Cretio sublata sit: verum in L cc sson ibus filios delatis tantum, ea ratione, de qua ad seg. I.sup. h. t. & ad L UN.Ap. de Cretione: ubi & de scrustulos. Cretionum solemnitate dixi. Secundo iam igitur observetur, filios delata ea quam dixi haereditate, satis esse , si bonorum pocia sici quod ei iam Edicti heneficium h. l. vocatur petatur: vel etiam, si qualibet actis testitione successio suscipiatur, deque e. suscipiencia voluntas exponatur, oc arbitrium prodatur.
Tertio observetur, infimis filii nomine iam olim patrem bonorum posset Eonem petere potuisse: quod praeter hanet te . expreta testatur lex'. Cod. sis. qui ad isti ad bonurum pessissi mem: & lex νn Dp. de Cresiodie: u quidem ira, Vt nisi pater petiit set. deceilente postea filio non succederet: quod
abrogatum tamen ad i. yn. iquae coactanda est duabus legibus prox. huιus tituli. θ At enim ipsum metiam filium vel fili editatem cernere, vel honorum ponsessionem pctere oportuisse. Quod postremum quoque indicatur l. r. C. DA ad SC. Tereulti eodemque pertinent lex s. D. de R. I. 2 sex g. D. de aqquir. ha redit. quae inier se coassandae sunt. Vtrumque confirmatur & l. II. Od. lus. de iure delib. quae duabus sequentib. legib. h. t. coastanda venit.
Verum, quod Quartum dc quod potissimum huius legis argumentum est iEtas hare is mis hinin re Olim non certis annorum interuallis cireuma scri hebatur, eo quod alii maturius, alii vero serius fandi auspicium sumerent. Quare determinata ta tantis haec aetas non erat: verum hae i. Arcadius certis annorum interuallis in bonbrum possessione a patre vel filio ipso poscenda .-infantis aetatem praescrabit, intra septimum videt ennum: sic ut intra eam aetatem peter bonorum passessionem peta i& post eam aetatem ipsemet filius. . Quod &ipsum
diserte canstitiuum: d. l. v. Cod. IV. de iure detio. Quomodo scilicet pubertas olim non certis anno ruin interuallis circumscribebatur , eo quod alii serius, alii maturius pubescant; postea vero circum scribi coepit. Ita quoque hac parte in infantis aetate circumscribenda euenit: quod utique satius, quam si interio iure agatur: Ergor infantis cetatem septi-mG anno circumicribit Arcadius hae t. Quae & ipsa olim Ulpiani sententia fuit I. I. g. a. D. de adminisci tutor. ω Modestini l. I . D. desponsalia si fides Tribonianos nam imo utrobique emblemati Triboniani accepto ferendum id est. Et sane cum passim in iuris consultorum legib. mentio fiat eius qui fari
non potest, vel potest, aetas tamen certa non dX- primitur: veluti d. l. s. D. M R. I. I. r. Cod. Ius ad SC. Tertuli. l. st. D. dea uir. haeredFι. , ,
Sane si ad Hiilosophos itur, & Stoicorum iam
olim sententiam . ipsi ut caeteroquin .septimum quemque annum aetati adsignare seu imprimere voluerunt, ut Seneca dixit p. de benef. r. Ita hanet Infantis aetatem prima aetatis hebdomada definiueare, quod ea dentes homini cadant, mox,enascaniaxur, verba homin es dicant antequam suo loco ea dicere possint, siue non loquantur , sed ut loqua tur: in a de re si ni notissima iam loca Varronis, y. de lingua latina pag. v. edit. Gothos, M. Censorini, de die natali cap. 7. & l . Artemidori z. o eo
s. Adlatur & hic Aristophanis locus ἐπ ετης ων
Transierit puerum, nondum omni dente renato.
Post hanc sane legem exerteiam Macrobius i. inso mum Scip:onis. e. F. Eodemque anno, id es, septiμio, inquit. plene absiluitur integritas loquendi evideatur dc uidorus XL Originum a. &Graeci inter pretes ο νηπιος ο επὶαεο ς κή ὁ γ έου τοὐν εχέα, ε τῶν Quinto obseruetur Tempus petendae bonorum possessionis, nempe intra annum bonorum possςΩsionem peti oportere. Liberis scilicet annus hae parte datus etiam olim: Vsp. fragm. t. ay. g. lo. 6c
IX. a) Impp. Theodosius & VALENTiΝi AN Us A A. ad Senatum Vrbis Rom. Post alia.
SI Ug h) uxor intestata c) defecerit, superstitibus communibus filiis in patria potesta
te degentibu , utitur maritus prisco ben*sicis iuris ac legum, circa ussim fructum retinendum, quandiu filii in potestate consistunt, aut in pnubenda dὶ aliis liberalitate eloe, triεntem sibi ex Constantinianae s legis beneficio conquirendum. Si vero viva matre emanet nati sunt filii, tunc demum quia st) omni commodo d*stituitur o pater, nee retinee usum fructum virilis g)ei inter filios, seu unus seu plures sunt usus fructus inbuim uapoinionis.
Si vero mulier moriens alios ex filii. zmgnoip to a patro, allosis patria poteritodimiserit
725쪽
, LIB. VIII. COD. THEODos. Tiae. XVIII.
serit, in casi dispari utitur i maritus defunctae beneficio , quod casui utrique perscribi
mus, th) aci est circa eorum quidem portionem, quos adhuc in sacris retinetvsumfructum ex legum auctoritate tenebit l & praemium mὶ debitae cum volet n emancipationis accipiet: In eorum vero parte, Ῥὶ quos exisse de potestate vitia matre constiterit usum fructurai vimus M inter eos portionis secundum praescripta q) percipiet. In Nepotibus
etiam vel neptibus hoc obseruandum esse ceri mus, r ut maritus, qui uxore mortua, eX an- u Ditis, Cum nepotibus Vel neptibus ex hac lege ad emolumentum vocandus est, si unus vel una, pluresue nepotes ex filio uno vel pluribus qui in potestate desec runt. o procreati sunt, hoc iure utatur, quod de filiis constitutum est: nam licet hoc nouum praesens Lex constituat in nepotibus; cvὶ non est tamen x ab re, ut in hoc yὶ casu deteriores esse nepotibus filii non sinantur. Habeat igitur auus veniens cum nepotibus in potestate durantibus usum frustam bonorum omnium, quae ex demetae auiae successione delata sunt. Cum vero iis vi quoque libertatem emancipatione largitur, similiter &P.663ab ipsis, sicut de filiis constitutum est, trientem sta pro praemio manum tisionis bb) accipiat: vel si ex pluribus alteros manumittit, alteros retinet, ex parte manumissorum trientem, ex parte vero in potestate manentium retineat usum fructum. Quod si nepotes sint,
neptesve, aut ex emancipato filio, aut ex filia procreati, aut ex cc ipso in sacris dd) auia vivente dimiis, idem auus virilis ee cum ipsis portionis habeat usum fructum. Si vero ex nepotibus neptibusue tempore quo in auiae successionem re vocantur , alii in aui sunt potestate, id est mariti defunctae, alii siti iuris sint, circa personam quidem eorum qui in potestate consistunt, & in usufructu gg consequendo, & in trientis ex emancipationis praemio conquirendo ratio supradieta seruetur. in his vero qui sui iuris sunt, facultas capiendi usus fructus virilis hh) inter eos portionis habeatur. Eadem autem & de pronepotibus sexus utriusque sancimus, manente definitione. ii) quae de singulis sanctati kk est si filii sint pariter ac nepotes &c. Dat. VI , il) Id. Nou. Rau. DD. N N. Theodosio Xll. &Valentin. II. A A. CONSs. 426.JlNTERPRETA Tio. orsi upersite marito defecerit, se omnes filios in patris potestate dimiserit, pater de maternis horum bonis usu ructum habeat, inque ad illud tempus, quod lex Nouelia mm) constiιuit. Quod si post matris obitum filios nn velfluum pater emancipauerit, de eorum portionibus, quos liberos facit, trientem a Miis pro collata libertate percipiet,
coo) iurisuo pp) perpetuo vindicandum. ἁuod si versite matre pater Alium sqq) vel si-
lios emancipauerit, quia non potes matre visa de Aliorum portionibus vindicare tertiam portionem , necesse erit ut post matris obitum, si verses pater fuerit, a singulis emaneipatis Fliis v rilem, id es de uno mediam, de duobus tertium, de tribus quartampercipiat portionem in Usym- fructum, quoad que rr) vixerit possidendam. iss) Quo aliquissii visa matre a patre emancipali fuerint, ct aliqui fortasse no fuerint, circa emancipatos, Inon emancipatos eadem, quae superius comprehensia est, a paι reforma seruetur. Quodsi mortua uxore fllii non fuerint, ct neptes vvὶ vel nepotes ex suis auus paternus habuerit, qui omnes in aui potesate consistunt, e dem quae de Aiis, ct circa nepotes in omnibus forma feruetur. At veros aliquos ex ipsis nepotibus auus emanPIstare volueris, tertiam similiter partem cxxὶ sicut O desiliorum partibus acci
piat portionem : nam ct de pronepotibus similiter obseruari ZZὶ lex ista constituit. NOTAE.
a in Abest haee lex a Cud. Ius. Quibus autem stribus haee eoniungenda sit; dicam in Interpretaιione. GOTHO FRED. ib Si inor, MS. W.&G. ct Edit. Sichard. RIT TER. Q intestato, Cod. G. ID. db Vel reponendum hie, a filiit, vel pro liberalitate, seribendum libertate, quod Anianus suadet. GOTHO FR4 -.
Vtramque viri beati contemiram firmant Codices mei, w. enim legit, in praebenda filiis fiberalitate, ct G. in praebenda siliis lib/nate. Siehard, praebenaea filiis liberalitate, quomodo etiam habent CDiaeian. omnes. Feremutassem lectionem, restituta illa, quae est in lyarilina vitiina, ad quam expressum Exemplar Marulli iaminc nisi hie nostri aliam forte ex Od. Reg. lectionem animaduerterem, quam tamen nee ipse probabat. R I TTE R. Φ L. . mp. intelligit. GOTHOF RED USsea Cum omni, Cod. Goth. Ed. Sich. quoniam omni. R TTER. f I testiuetur, Cod. w. ct Ed. Siehard. ct prior. Ciliae. ID. O Virius. Cod. Goth. ct mox, Utisfructus portionen I D.
726쪽
SI ba sine liberis unus vel una morietur e cὶ filiis, & superstitem fratrem vel fratres,
sororem vel sorores,& patrem relinquat, siue is emanci'atus, siue in potestate desecerit, eius portionem, quam ex bonis maternis, vel Vnde d) iure quaesiverit, pater sine dubio contequatur. iugi dominio possidendam. Quod e) si nouercam superduxerit, ea quidem quae filius de iunctus extrinsecus adquisierat, sibi habeat parer, perpetuo σ) iure corninii possidenda: Bonorum vero ex matris patrimonio filio qui defunctus est quaesito rum fgὰ solum usum fructum retenter, hὼ ad alios ci) ex eodem matrimonio natos post eius obitum proprietate reditura : 60 Et si ante mortem filii domum secundis nubtiis cie cupauit, lὼ similem casum mὶ sequatur, ut filio extrinsecus adquisita perpetuo iure posti deat: maternarum autem rerum eius solum usainfructum retentet. nὶ Quod oi si fialius filiaue extantibus liberis adhuc positi p in potestate defecerint, portionis eorum to tius solum usumfructum morientis retentet, q) nepotibus, id est defuncti filiis proprietaia te seruata. Si vero nepotes tempore mortis maternae extra aut sint potestatem, ipsi illico in patris sui matrisue successionem vocentur. tr) Scetera. Dat. VII l. sὶ Id. Nou. Rau. Theod. XII.&Ualentiniano ii. ΑΛ.cONss. 426JINT En PRETA Tio. Si amissa matre, patre superstite, unus vel una de siliis siue emanet patus, ite non emancipatu ineflliis moriarur, pater t) mortuositio in rotam illius portionem tare succedit. Γuod si aliam inorem duxerit, haec quae de maternis bonis mortuus filius derelinquώ, vi pater υAfractuario tantum ordine possibit post eius oblitam ad se tres mortui. ex resem -- trimonio natos, quod ilis de maternis bonis habuit, reuertatur. Aliunde vel silio qui moritur adquisita, in proprietate patris ixi residebunt. Godsi sitius vel Mia, viso patre habentes iis PM moriantur ty) pater res nepotum ,sicut norum, iure usu seu rio retin/bit. Si vero hsi qui mo riuntur, emancipatus vel emaucipata moriantur, in portionibus eorum in integrum Alii ut Miala aut potestate succedant.
727쪽
VALEuxi si Aui Tertii, Placidiae filii, qui hoe
tempore octennis tantum erat sunt hae duae uis: quae partes sunt prOIixissimae Constitutionis ot diserte etiam vocatur L ML Ap. de Cretione: & t. s. Cod. ius. de legib. valentiniani huius ad Senatum Vrbis Romae; cuius duo summa capita fuerunt. PriOre quidem is recensum Iuris & Constitutionum instituerat, ut apparet ex L vxtis . de respons prudentum d d. LI. Cod. Ius. de legib. l. 7. Cod. eod. de precib. p. ostre. Secundo vero capite,de Bouis Liberorum, Iureque Parentum in his prolixe cauerat. Ac primo
quidem quid facto opus sit, si infanti vel pupillo filio delata fuerit hareditas , L It cod. Iust. de iure delib. Seeundo, Quod ius pater habeat in bonis libe rorum. Et primo quidem in his quae a se prosecta sunt; quando videt. & quomodo pater donationem a se factam ob ingrati vitium reuocare possit, L Pit. Dp. de reuocanc donat. Deinde quod ius haheat inhonis filiosam. ex matrimonio adquisitis, t. vn. infrit. prox. Quod ius habeat in bonis maternis,& ma. terni generis pater superstitibus seu viuis filiis, p. b.t. Quo iure patres liberis mortuis succedant, num etiam his succedant si eorum nomine non creuerint haereditatem filiis delatam, vel honorum possessionem eorum nomine non petierint i l. . Ap. de Cretione Quomodo succedant liberi in concursu cum fratribus desuncti t item si nouercam superduxerint, denique in concursu eum liberis defunctis filii Z l. vlt. h. t. Et haec de Patre. De Matre, quando & quomodo liberis succedati agit lex s. si . delegitimis haereditat. I l. II. cod Ius. desis. re legitim. Et haec quidem fuit continentia orationis VaIentinianeae ad Senatum Urbis Romae: unde ha dual es desumptae sunt. & decem insuper illae, qua
rum argumentum iam edisserui , quaeque omnes his duabus coassandae sunt, ceu ex eadem oratione
desumptae. Nune de duabus his sigillatim, & hi
uiter quidem. Ergo priore lege g. definitur. Quodnam ius Patres vel Aui habere debeant in bonis maternis te materni generis, quae delata sunt filiis: Nempe in iis quae delata sunt filiis in potestate positis, si eos in potellate retineant, usum fructum bunorum eos habere, si vero postea emancipent trientem bonorum pleno iureconis sequi, confirmata hac iri re Constantini M. constituistione L . a. sv. fi vero hona delata fuerint filiis iam emancipatis viva matre, vel Auo materno, virilis perisceptionis usum fructum patri cedere. Eademq; omnia obseruanda si filii partim in potestate positi, partim emancipati sint: ut singulorum ratione quae superius statuta separentur. Rursum eadem omnia dicenda sunt circa bona nepotibus vel pronepotibus delata: sub eadem semper distinctione. Et haec quidem 1ententia est λογοδαιδαλου constitutionis nonae. Posterior: s legit, quae ultima est, hoc titulo, sentenistia haec est. Primo, Patrem cum fratribus vel sororibus defuncti filii, ei succedere pro virili portione pleno proprietatis iure. Secundo, si nouercam super. duxerit liberis, siue post, siue ante obitum filii, de cuia ius bonis agitur, in extrinsecus quidem qua sitis pisnum dominium portionis suae habere, in maternis solum usum fructum proprietate salua, exteris liberis seu fratr hus defuncti. Quae quidem poena secundis nuptiis posita a Valentiniano ii I. in hae P. ut in si
mili, in eodem argumento maternorum bonorum,
Constantius L p. sup. ubi dixi. Postremo legis ultimae capite Valentinianus quo. que definit, quid iuris habeat pater in bonis filii decedentis relictis liberis in potestate sua positis, nemis
pe usum fructum pariter omnium bonorum, nullo iure patribus concesso, si extra eorum potestatem fuerint constituti.
MILIAS EX MATRIMONlO ADQUIRUNTVR.
LIB. VI. COD. IVST. TIT. LXI. Vbi Titulus ita extat: De, bonis, qhae liberis .in potestate patris constitutis, ex matrimonio, vel alias acquiruntur, & eorum administratione. Qua mutatione nil opus
erat: Alii milias enim iidem sunt cum liberis in potestate patria
728쪽
l. 9 Impp. Theod. & V A L E N aei N i AN v s A A. ad Senatum. post alia.
CVΜ venerandae b) Leges φ vetuerint, paltibus iure potestatis conquiri, O quidquid
eorum filiis auus auia , proauus proauia, alio d modo a linea materna veniente, e quocumque titulo contulissent, fὶ hoe quoque conuenit obseruari ; Vt quidquid vel uxor g) marito non emancipato, vel maritus uxori h) in potestate positae, quocumque titulo vel iure contulerit, siue transmiserit, hoc patri nullatenus si) adquiratur: adque ideo in eius tantum cui delatum est, iure durabiti & cetera. Dat. VII. ci) Id. Nouemb. Rauen. DO. NN. Theodoso XIl. & Ualentiniano II. AA. coNs S. f 29.J INTERPRETA Tto. Acut id quod atius vel auia materna nepotibus pronepotibus positis in patris potestate donauerint, patri non adquiritur, ita cor quidquid maritus uxori , vel uxor marito in patris potesate positis donauerint, aut testamento dimiserint, id ad patris domi
nium minime pertinebit, sed hoc sibi filii ad integrum vindicabunt.
a) Lex . Cod. sis. de bonis quae meris, die. Meminit huius Iegis Theoὸosius Iun. Valentiniant enllega t. 2. 3. Cod. IV. de
bonis quae tiberis: & Leo Iuip. I s. eo tit. Me in init at Papianus, Respons t. 23. Quibus autem ea DTVns tuti
semia sit , iam di iuni est ad duas postremas superioris tituli leges , quae de ipsae de earum numero sunt. GOTH DFREDUS.
b Venerandae leges. v. parari L de Consit. Priaeipum. D. Constantini M. Dae i. x. 3. Cυnstatuit L .f. Gratiani & Valentiniani potissimum tex6. sup . tis. prax. ID.
VALgum iuravi Tertii. Plae idiae F. haec consti- nosci oportet , undecim praeterea capituIa extant,
tutio est quae extati. I. C. Iul. de honis qua libe- quae ad duo summa capita referuntur : Quorum pii, cuius meminit quoque Theodosius Iun. Valenti- priore continetur ανα ισις iuris , quo pertinent niani iii Imperio Collega ἔ l. a. dc s. Od. IV. d. riti quinqueries: puta lex vn. sv. de Responsis pmdem de bonis qua liberis: vi&Leolm p. l. s. Cod. eod. tiri tum P La.3. Cod. IV. de legibus: pem Cod. eossis conis quae omnes cum l. U. eiusdem tituli, ad huius let. inter- tratus: L 7. Cod. eod. de preci. Imp. ogerendis: Po-pretationem pertinenti steriore adium de iure patrio ex materno quo spe Est autem ea , pars, seu capitulum . quomodo fiant septem aliae leges: praeter han eg. lexvn. su voeatur d. l. a. Od. IV. prolixioris Valentinianeae de Cretione : l. x de legitim. baredit. l. n. dc ulti Constitutionis, seu orationit ad Senatum urbis Ro- Dp. de maternis bonis i l. vlt. de reuoci donat. l. Inmae emi ire: cuiusmodi orationes hoc Codice plures Cod. Iul. de iure deliber. Quae leges omnes ceu occurrunt, de quibus semel in Proletomenis 2 de in eiusdem orationis partes huic massandae sunt. AeParasitio, de constitutionis. Prisci m. Est inquam nominatim ibi diligentius cautum , quid iuris pa-haee lex Valentiniani, ut ex subscriptione patet, rentes in bonis , quae liberis adquirunt, haberent. in qua haec lex Rauenna data dicitur et quanquam De bonis maternis & materni generis actum fuit Leo Imp. d. t. s. eam Theodosi re Valentiniani aliis capitibus. constitutionem vocat: quia scilicet utriusque nomi- Hoc capite cui ad eius sententiam acceda na pro more tum recepto inscriptio tegis praeserm Sc mus agitur de bonis quae filiis familias, seu libetis communi seri ne consilio imo solius serme Theodosii in potestate patria constitutis ex matrimonio ad- imperio, eum Valentinianus hoc tempore Octenuis quiruntur : Qui Titulus huic legi, hoc cidire, de tantum esset, omnia peragerentur, sic Vt non minus iusin. praefixus est. Et continet noe eapit iam iuris Theodosio, quam Valentiniano ea re adscribi haec incrementum seu argumentum & extensionem a bo- Oratio de Constitutio possit. nis maternis, & materni generis, ad hona ex matri- 'Cuius auidem Orationis, quod di ipsum prae monio adquisita. Igitur, quemadmosum exemplo Trita mattra
729쪽
maternorum bonorum,. de quibat fuit iam olim Constantini M. leo. Ly. IV. de bonis matrenis: &Constantii lex . F. eod. ιit. materni quoque generis bona quaecunque, patri, dominii iure adquiri vetuerunt Gratianus ti valentinianus LM eod. tit. & deinceps Horio ius cnon Areadius, ut Cui acius voluit; l. I. eod. tit. seu La. C. Iusi eod. ita hoc capitulo Valentinianus III. hona quoque Choc quoque , inquit lex, conuenit obseruarιὰ filiis familias ex matrimonio adquisita patrihus dominii iure adquiri vetuit: tertio pedato & ineremento, quomodo serine ius paulatim crescere solet, & incrementum mispere , & hac quidςm Paric, hoc aeuo. quod ακρον& praefractum patriae potestatis ius magis magisque exolesceret : ae nominaum in hae specie, fauore matrimonii: Nam etsi matrimonio, filii filiaeque
quod hete ipsa lex testatur, non emanciparemur, seu tutis sui non essicerentur , attamen eius Occasione quaesita non eodem iure haberi oportere visum fuit, quo caetera. Igitur, quida uid uxor marito in potestate patris Posito , quidquid maritus uxori in potestate positae quocunque titulo vel iure contulisset, veluti donationei vel trans Milet, testamento scilicet, Ut recte hic Interpres, seu ultima voia Iuntate, ut Theodosius ipse d. a. Od. Ius. de bo ni, qua liberis: ubi hanc f. explicat, id patri nullatenus adquiri, verum in eius tantum, cui delatum esset, inre durare voluit.
Atque haec quidem plana est 6c persipicua
huius L interpretatio , quae Vlieriori non egere iam olim videri poterat explicatione : Et tamen ut haec Constitutio de bonis ex matrimonio quaesitis in hoc argumento matrix est, primaque huius materiae sedes , ut potet qua tua hoc nouum primum in ductum fuit; ita varias deinceps Interpretationes di Ampliationes nacta est ἔ tam a Theodosio ipso, quam a Leone , qu4tuor Mibus, Puta l. a. s. ue. s.cid Iust. de bonis quae liberis e vi caeteroquin Ius inisterpretationem deliderare solet. Sei licet Theodo sus d. l. a. duabus clarioribus Interpretationibus eam illustinuit. Primo enim definiuit, huius leg. dispolitionem minime pertinere ad dotem. vel donationem a pa tribus persectam, eam quippe soluto matrimonio ad patrem
Secundo, cum hae l. definiatur, haec hona ex matrimonio quaesita patri nulLGenus adquisi, sed in eius tamam cui delata sunt iure durare, id ita explicat, quoad dominium & proprietatem : eorum enim usum fructum nihilominus ad patrem pertinere de finit: quod & ipsum Leo constituit d. l. . alienandi tantum vel obIigandi iure ei adempto. Tertio; Idem Theodosius, d. l. s. hane Constitutionem hoc addito confirmauit, ut si filii morerentur in potestate patris adhuc constituti, relictis huiusmodi honis ad liberos eorum ea bona iure haereditatis transmitterentur , non ad Patres iurgpeculii. Quarto Leo Imp. d. t. . in tantum ad filios coniuges haec hona pertinere voluit, ut eadem ad filios eorum transimitti voluerit, etiamsi ex eodem matrimonio procreati non essent, verum ex alio: imo & portiones fratrum ex eodem matrimonio pro
genitorum decedentium ad fratres superstites per
Quinto, idem Leo d. F. hoc ius porrexit quoque ad Sponsos , cum de eo dubietas inducta fuisset; eo quod haec lex Iide M ore & marito ageret. Et haec de huius lag. interpretatione , deque bonis ex matrimonio quaesitis. Et sic illustre hic exemplum habemus iuris semel constituti receptique . quam late id sese processir temporis diffundere 1 oleat, nouisque interpretationibus illustrari, & argumentationibus ad alia extendi desideret. Atque ita etiam Iuliinianei Codicis Interpretes teg. I. Coae Iust. de bonis quae liberis: quae hinc desumpta est,una cum quinque sequemibus eiusdem tit. ex his quae modo dicta sunt, deinceps clatius adhuc. ni fallor, illustrare, unaque fidelia & continuo spiritu explicare pote
Tandem, quod modo vidimus Iuris incrementum
circa eandem speciem honorum ex matrimonio quaesitorum, ubi ea semel exemplo honorum materno
rum maternique generis inducta fuit: idem & ad aliam speciem eodem exemplo postea a Iustiniano porrectu in est, nempe ad alia bona extrinsecus quaesita, t. si Cod. Ius. eod. tit.
730쪽
Arcadius. Arthadius. III ita, illyrieae Perpensas , Perpensa. Quam lectionem notauit qunque Gothosrediis ct habe quoque Codex Uureeb atque Mai cellini auctoritas eam confirmat. Nova manus supra Voc ni μν pensu notauit eouserata. Vine n i. Turiano O ,--MO COSS. Vineeneio ct A. siano Cho consul. Noua manus supra τὸ cho seripsit
nterpretationem a librario omii Iam ad marginem seripsst
Aureliauo, Ariliano.PR V. PODaι V. Dat. Quarto. Coestantinopoli , constantinopolim. Domimo, Domno: quinio. hoe euo soleban . eo s. Aug. I. Theodosio tertio. Abundantis, Hastu autio. Interpretatio.
Auteriore, ameri ri. Damnant, dampnant.
XII. GL Dpr. 'n'nιinopoli. TMed. Aue. III ef Abux,-diantio V.C. Cost. Undecimo Cal. ept. Constam inopolim Theodosio Aug. ct Hahundantio V. C. Cons. Interpretatio
2va eommuniter omnes ιenet, quam omnes communitet tenent. male. VacAeι , Eclacliet.
P. R. IV. GL Sept. p p data Iri Cal. Rept. librarius recentior ωὰ PR. ad marginem notat popuIo indicare. Romae, Roma G. Interpretatis. eun et hie superaddidit recentior manus reseripta. A Prinei ibus fuerint obtentat fuerint a Principe optent .
Tata. Facta. At, νε, Alligare, . Successoribus emolιιmenιa confvbantur, SueeesIbribus eo. runt exequi liceat, quomodo is Nitianus babet. p P. data, mi Coa. Tu. σonsontian .ssue. V or Licinio V.C. Coss. Constantio Airg. V. 2 Licinio Cons.
Mue o P F. V. Seuero ppo. via. Not. B. in natis ad b. LQuoties. quotiens. Uraeiudicium per Iuditium. Femittitur, Remittetur. Tissius neeotii, Ius negotii. recention manus supra jὲ Larseripsit iure. Prin/ipatis. Prinei pales. Exhaurit, exautoritate. Nee ρν seriptionis igitur peremtortae r ωπινιο stetatis , me contra edictum stupplicetur, Peremtoria retratio petatur, nee rescriptiones igitur, nee eontra edictum subliivium tibplieetur. Meia, Nieeae. recte, ut Cod. Iust. via. Non M. δ. . . CC. absunt. Interpretatio.
Praseriptis, perscripti se , i
A mincipe Moratoria prieminio quae L δusam prolon. gat Mneedi potest supplieantibus , peremtorta verorae eatissim tollit erincipalem concedi non potest auteoni es a fuerit tul valet. . IL
Zenopbno, Signofilo. UR CC. absunt. Interpretatio. Bute iserum in Ara addistim , Dalmatio O
P. F. P. Praesectum. A. IX. Ang. χ.cto. Interpretatis. Data, abest.
Cum sine acerbius perurduendi. Cum sit aeerbius perurgruendis r pro perurguerior. Co . m. habes perurgendus , si pra τὸ acerbius legitur Rrrius. ἄlupra perurguendis scriptum δε nanias, ab antiqua m nu. Pudore. pondere cum Illiam. Conueniseι. O nuenerit Constantinopoli. L cintlantinopolim. ιonis ει S gric μν. CC. Anthemio &Sagris. Inter8re atio. Dimerenaeam solutionem, d merendas soliti iones. Cuυιionem, cui hie superaddit tuti e uentionem.
Impp. Arearius of Honorius . . Remigio v. P. - sunld. Aug. Remigio po Aug. Conte=ιιionem, sia erius a latiuin litem. πιι ab Θerede, vel ad heredem. Muae testatori competiisse, Glolla his superaddita actionestio complaeuisse. δ
o tantinopoli, Constantinopolim. D DUO inione confutam lucuna es of verba nesio graapparenι, COH4... quarto ... duobus. ' . Interpresatio. Contestatus, hie superadditum eonfessus. io os . abest or. HIDιι, suprasci iptum acclamati. Aua.ir, ct hie si peradditum tesator. Praesens, ad pr seri . seres esus, heredes eius. P=vfuit, proposuerit. Prohibeιών, prohibeantur.
x laniam. Eusenium. Seriptis, praescriptis. Siseris misris liseris, saeras nostras literas. Ese credendum, esse credendas. Decimo quinto, quinto decimo. Grene, ROlnae. Pria. GL ιΙ Kal. Sciturniuυ, Saturnido. Inre prefatio. Minime quisquam, nemini qiiicquam. Prostaueraι, probauerιt, uoua manus emendare voluit,
Nee vllius ilignitate cte. ad finem usque hie desunt, imo ct intepietatio altera abest.
Ex omni Ostere, ex ouini eius eo ore. Fecitatur, reeitentur. Silentiam, seleneia. Censemus, censuilinis Eius panis prae ream, eius Partisse dedat. Emineat, inmineat. Se si debeat. sequi debeant. Septimo M. sexto Id. Di . m. ah est . .
nredas. XIL Theodos. Aug. seetimo. non iniana II. AU. GF valentinianus seeundus C posireeeng manus, haec mutare studuit, in posuit. Hrerpretatio. Papiani. Papiniani. Subini, sauini. ofa prolata, prolatia diue 1 . .