Commentarivs in vtramqve epistolam Pavli ad Thessalonicenses

231쪽

T ME SALOM. Tradidi uobis in primis, quod accepi,

quod Christus mortuus est pro peccatis nostris secundum scripturas. Et, Corint.1I. Ego enim accepi a Domino, quod Setradidi uobis, quod Iesus Christus in ea nocte qua traditus est, accepit panem S c. Matth. s. Cur discipuli tui transgrediuntur traditionem seniorum. Ex hisce tribus testimoniis triplicem traditionem esse concludo. Primam doctrinae, mediam di-Hinarum caeremoniarum,ultimam rituum

humanorum. Traditio doctrinae est legis E Euangelii, staliorum locorum,qui cuia, allis coniuncti sunt. Traditio caeremoniara diuinarum, est baptismi is coenae domini

cae in nouo testamento Traditiones enim Meteris populi abolitae sunt. Traditio ritu

tim humanorum continet canones Variota

cum de caeremonias,tum de disciplina cleri populi Ixensus libro saepe tradationis iocabulo utitur pro doctrina,quam Apostoli acceptam a Domino tradiderant au ditoribus suis, adeo ut ipsum Apostoli cum Symbolum ab illo authore dicatur traditio Apostolorum poterit alia traditionum diuisio dari, ut alia sit diuina, alia humana,&utral dupleX, nempe do-

ni S rituum. Sed diligenter cauendum

232쪽

E PII T. II. Dest, ne traditionibus diuinis admisceamus

humanas. Est enim maximum inter eas discrimen Diuinae enim traditiones nos obligant authoritate Dei ad perpetuam obedientiam. Humanae autem libertati Christianae cedunt. Praeterea non est ea dem ratio humanarum traditionu, Qtia dam enim aperte pugnant cum uerbo Dei, S abducunt a Christo. V sunt inuocatio Sanctorum, Missarum prophan, ito, idolorum immolatio, nugamentum purgatorij, indulgentiarum abominati

5 multarum caeremoniarum Inepta congeries. Huiusmodi omnibus ph fugiendae de detestandae sunt, iuxta praeceptum Domini, Cauete a salsis Prophetis. Item, cauete a sermento Pharisaeorum . Quae dam sunt pia dc honestae, in hoc a sensetu Ecclesiae institutae, ut nihil fiat inose dinate dc tumultuarie, sed pie ac priidenter, tanquam in conspectu Dei de Ange. lorum ut ordo de decorum, iuxta consilium Pauli, seruetur ordinis quidem est ut praesidentes habeant suo admini strationis reaulam , ut auditores assuefi an ad obedientiam Sc discipli nam,ut De ne composito Ecclesiae statu, paci ac tranquillitati consulatur. Decori uero est ut

ioca tio

i si

233쪽

THESIALON. excitemur ad pietatem illis adminicuIis,

ut modestia e grauitas in pietatis tracta'

rione eluceant. Vertim in his diligenter atteanthi tria Primum ne ad dutem credantur necessariae. Secundum, ne con

scientis iniiciantur laquei Tertium, ne pro cultu Dei habeantur. Porro qui inriregra tractatio de traditionibus humanis in locis Philippi habetur, non opus est hic plura de traditionibus adiicere sed tantum num argumentum aduersariorum

attingam Apostoli Acto is praecipiunt gentibus ut abstineant ab idolothytis sus- focato clanguine. Hinc Romanenses duo concludunt. Primum quod ipsis &Apostolorum succesibribus liceat traditiones condere. Alterum quod populus ipsis obedientiam in traditionibus debeat. Verum illud Apostolorum concilium, quaquam patrocinatur Papistis. Huius enim concit' primum caput fuit, resin quendam esse gentibus suam libertatem. Deinde sequitur aeterna te Dei, de non

Diolanda charitate. Quare admonent gen tes ne sua libertate abutantur in offensio nem infirmorum fratrum,atque haec quo que ex aeterna esst. Hanc nunc accommo

dant Apostoli ad Proesentia tempora, Sci homi

234쪽

saomines in hanc sententiam. Praeceptum Domini est, ne fratres infirmos laedatis. sed fratres infirmi laeduntur, si idolothy tis su flocato sanguine uescamini, edi cimus igitur uobis in Uerbo Domini, ne cum scandalo manducetis. Ex his puto intelligi non solum quid de traditionibus sentiendum sit Verti metiam quomodo importhmis aduersariorum obiectamentis sit obviandum.

Ipse autem Dominus noster Iesus Christus es Deus & pater noster qui dilexit nos, Medit

cosolationem aeternam,S spem bonam in gratia , consoletur corda uestra, S confirmet uos in omni sermone Scopere bos

no . Haec postrema huius capitis pars est. quae ut supra in indicatione ordinis admonui, continet iiOtum d precationem pro Thessalonicensibus , Nimirum tDeus ipsos consoletur ac confirmet in om

ni sermone d opere bono. Hoc est, ut plano

235쪽

TRES SAL N. pleno uerbi Dei intellectu instructi, sit clum edant cogniti uerbi in omni opere Dono aeterum diligenter obseruetur

ordo uerborum Pauli. Primo loco Clari situm ponit,per quem ad patrem habemus

accessum ona , c Eplacs. 3. Qui nimii ne larisio mediatore in conspectum m :estatis prodeunt, suae temeritatis poenas luenti Et us fidei admoneat nos,vocat ip Ium nostrum Dominum , ut quem fide possidemus uictorem Sathanae ac donatorem uitae aeternae. Deinde addit, is Deus. qua uoce nos admonet maiestatis diuinae'S omnipotentiae, unde fides solatium a cipiet aduersus omnium hostium pote tiam Sc consilia Praeterea subdit, S pater, ii non solum Omnipotentia diuina, UOrumetiam affectus paternus ueniat nobis in mentem. Quare thaec tria simul cogitemus, accesitim nobis patere ad Deum

per Claris una fide: potentiam Des quas tesit nos liberare, affectum paternu quo nos ut filios in dilecto complectitur. D inde a priori beneficio confii mationem potit,inquiens: Qui dilexit nos laedit con

solationem aeterna per Ueibum Euangelii,

cdtinuando, scilicer,sua erga nos beneficia ct spem bonan ingratia, id est,gratuita iri

' et nullo

236쪽

EPIST. II AD nullo nostro labore partam . nimirum dexterna loria possidenda per Christum, modo is eum firma fiducia recubueri mus Haec inchoatio beneficiorum ei euidens testimonium est misericordiae. Multi itur inchoatum beneficium perti cere, Inde sequitur quod renati possint retinere dona, cum se petunt iuuari tutata dictum, Lucae cap. 13. Qxiant magis pater coelestis dabit spiritum sanctum pe- entibus. Observetur quoque ii testimonium de diuinitate Christi, quod sit distincta persona a patre , aequalisque

Dotentiae,&maiestati cum patre. Nam cum Paulus Christit inuocat, statuit eum tibique praesentem SceNaudientem anxio

cantes , quod sanὸ proprium est 1innat naturae. Et cum distincte ponit Christum Oatrem personarum distinctionem νnoscit, praeterea quia hi fili nomen priori loco,& patris persona posteriori, de alias in scriptura ut in uerbis baptismi, patris

persona praecedit, intelligatur O tentiae S maiestatis e qualitas.

237쪽

SUMMA TERTII

PRO cursu Evangelii S pro se orari potat consolans Thessalonicenses 5 orans pro ipsis, praecipit ut fugiant ordinis de sertores,ut ipsi suum exemplum amitando quae decent agant utque Placide tanquam fratres admoneant delinquentes, quo in uiam redeanti

ORDO ET PARTES

c APITIS TERTII. Hoc caput paraeneticum est, S continet uarias S utiles admonitiones, quod in sex partes licet distinguere. Primum enim hortatur pro cursu Evangelii de pro se fieri preces, Deinde consolatur eos, erigit aduersus defectionis periculum, Tertio loco precatur pro ipsis. Quarto,bortatur ne commisceantur cum inordi P a nate

238쪽

nate ambulantibus, sed se potius mei Pluna uitae imitentur. Quinto, hortatur ad laborem εἰ alia officia. SeXtO QUO modo cum delinquentibus agendum sit monet. Posthaec suo more claudit Epistolam.

EX GAE SI S TERTII

cAPITIS CUM OBSERVAatione doctrinarum.

Quod reliquum est orate fratres pro nobis, ut sermo Dos mini currat glorificetur, quemadmodum Mapud uos,&ut liberemur ab importunisic malignis hominibus.

HAec prima huius capitis pars est,continens hortationem , in qua Paulus hortatur Thessalonicenses, ut pro se orent, addit huius suae exhortationis dii a causas. nam quidem ut sermo Dei currat hoc est propagetur spargatur passi in per orbem S glorificetur hoc est studium serat in auditoribus,tit Deum ex

fide

239쪽

fide lorificenti Posteriorem Iero, Ut ipse Pauliis liberetur ab importunitate

malicia hominum, Cum Iudaeorum Iudaismum miscentnim im tran elio tum aliorum prophanorum hominiam, qui omnia in quaestionem Ocarunt, Ut hac ratione doctrinam Euangeli Uel per turbarenti et malitiose extinguerent. EX

hoc loco tria discamus, primitin nemi nem eo progressum esse in pietate, qui non Opus habeat communibus Ecclesiae pre cibus. Qtiare admoniti Nemplo Pauli magnifaciamus Ecclesiae preces , easque pro nobis fieri exoptemus. Deinde com mune piorum officium esse precari, ut Eu angelium late spargatur, ac fructum eaerat Idque cum ut Deus glorificetur, tum iit multi nobiscum celestis haereditaris, destructo regno diaboli fiant participcS. Tertium cauendos est hominc importuno S mali es nos, ne illo um intempesti uis quaestionisus illaqueati, a redio eri tatis cursu deflectamus. Est enim humanum cor , Ut inquit Nazianzcia Us, Vcluta

arida stipula, quae scintillis emorum facile inflammatur , sed difficile rursus Σs in

guitur.

240쪽

EPIST. IL AD

Non enim omnium est

Ratio per querelam, quasi dieat, multi sunt quidem qui fidem iactant c deiide importune disputant expauci sunt, qui Uerὸ credunt. Explicat igitur hisce uerbis Paulus, quosnam supra importunos malignos uocat, nempe eos qui fidem ii mulant de interim fidei hostes se vita decuriosis quaestionibus declarant. Oratio mutata in concretum clarior est, Non omnium est fides, id est non omnes suntlidoles Haud enim raro abstracta Hebraica consuetudine pro concreti Ponuntur.

Fidelis autem est Dominus, qui confirmabit uos, & custos diei a malo.

Haec consolatio est secunda huius capiris pars, qua erigit Thessalonicenses, asMersus defectionis periculiim, quod tum Midebatur imminere, ab iis qui importu ne . maligne quaestiones inutiles moue hant Obserua autem hic argumentum Pauli sumptum a fide Dei: quod in hunc modum

Inciresc cla

soli