장음표시 사용
41쪽
acquiescebant. Hinc epicurei philosophi, Veluti Patro, Philodemus Gadarensis, Syron, inter principes Romanos patronos atque fautores adepti sunt ). et xum epicurei Philosophi Plini fuerunt, qui suam discipliuam latinis litteris illustrarunt; sed eorum scripta omni sermonis elegantia disserendique subtilitate destituta erant quorum tameti numero eximendus est T. Lucretius Carus, Romanus, qui elegantissimo carmino de rerum natura ex Epicuri sententia exposuit.
IΜADVERSI ES QUAEDAM DE PHILOSOPHIAE STUDI APUD ROMANOS.
XI. Jam vero, etsi primo oculorum obtutu philosophiae studium apud Romanos ad satis laetam segetem
4 Brucker hist ph. T. II. P. 67. 5 Cic. Tusc. IV, 3. Cum intori in illis silentibus C. Amafinius extitit dicens cuius libris editis commota multitudo contulit se ad eandem potissituum disciplinain: sius quod ii citabantur illecebris blandis voluptatis; sive etiam quia nihil erat prolatum melius, illud, quod erat, tenebant. Post Amaunium autet multi ejusdem aemuli ratiotiis inulta cum scripsissent, Italiam totam occupaverunt quodque maximum argum litur est non dici illa subtiliter quod et tacito ediscantur et ab indoctis probentur id illi munmentum esse disciplinae putant. s. Fiu. II, D. Ac Qu. I, 1. 2
42쪽
emoruisse videatur tamen, si rem diligentius pol penderimus, nou idem nobis judicium ferre licebit. Ac Primum quidem, quod ubique sere actum est, ut philosophia ad novum populum perlata nova quoque caperet incrementa, Romae Inou factum est; nam neque ullam novam disciplinam Romani invenere; neque veteribus ullas gravioris nomenti disquisitiones Eddiderunt; neque unquam Romae tales philosophicae scholae sorebant, ac tale Philosophiae studium vige-hat, quale in omnibus sere populis reperiri solet, quibus praeclarissima haec scientia primum quasi illuuiit. Quibusdam inter Romanos, teste Cicerone ), et iis quidem non admodum indoctis, totum hoc displicebat philosophat i quidam autem non id tam reprehendebant, si remissius ageretin' sed tantuin studium tamque multam operam ponendam in eo non arbitrabantur. Multi etiam graecis eruditi litteris, contemnentes latinas, se dicebant in graecis legendis operam malle consumere. Alii denique genus hoc scribendi, etsi sit elegans, persona tamen et digniatatis esse negabant. Hinc quoque factum, ut Cicero, jam senex, tu omnibus sero philosophicis scriptis, quod nunc plutosophiae potissimum studio sese d
disset, contia jus contemtores et vituperatorcs seses Tin. I. 1. Acad. u. I. 2 3. Divin. I, 1.
43쪽
defendere, neque hoc studiuna ingenuo Romano indignum esse, et bene cum oriun publicarum administratione conjungi posse, Ostondere cogeretur.
Omniti a perpaucis tantum Romanis, quippe quibus copia erat Vel in Graeciam pinigrinandi vel domi graecos philosophos secum habendi, colebatur ad ceteros autem cives nihil sex ex uberrimo illo lae gissimoque philosophiae sonte redundabat. Omnessere, qui huic studio operam dabant, id ad vitam et Publicam et Privatam melius instituendam adhibebant ). Eorum autem, qui Vero animi impetu atque desiderio quodam ad Philosophiam deserebantur, admodum exiguus erat innexus. Multi quoques ex more, qui tum inValuit, philosophiae studebant.
XII CAUSSAE, CUR IULOSOPHIA HAUD MULTUM PROFECERIT APUD ROMAN OS.
Quod si igitur quaerimus, quid uexit, quod, quum eo ipso tempore, quo Philosophia apud Romanos adolevit atque effloruit, Roma Viris, ingenii animique excellentissimis ornatis virtutibus, multisquo instructis doctrinis, amueret, Philosophia apud Romanos neque admodum culta esset, nec nova caperet lucrementa: haec potissimum tenenda videntur.
44쪽
Primum, si tempora respicimus, nunquam sane ea philosophiae studio admodum favebant. Jam inde a primis civitatis ivitiis Romani continuis bellis, quae cum vicinis populis gerere cogebantur, ita instituti erant, ut omnem laudem gloriamque in militaribus rebus et in reipublicae administratione collocarent rquae quidem Via sequentibus quoque temporibus ad summam tu civitate auctoritatem adipiscendam unica atque certissima erat. Quum vero ex devictis torris immensae ad Romanos edundarent divitiae, magis magisque in eorum animis belli desiderium auctum est. Quid igitur mirum, quum Romani omnes suas cogitationes in bello et militari arte defixa haberent, Parum apud hunc ferocem populum litteras atque artes profecisse ) Jam vero Carthagine deleta, Macedonia expugnata, Achaeorum laedere soluto, Cortulli eversa et Achaia in Proviliciae formam redacta, saevire Fortuna ac miscere omnia coepit ' . ngentes opes et cum iis luxuria ac magnisicentia, libidines et quae- qu scelerum genera civium auimos pessumdabant. His quidem temporibus, in hac rerum atque otii
M s. te mami eis de spe lat. PHL T. III. luit. Ten-nemanu Gesta. d. h. T. V. p. 104 sqq. Herder Idem α. Gesta. d. M. T. V. P. 243 sqq.s Sall. Quil. . . I. XL XIV.
45쪽
amuentia, ut in deterioris ingenii hominibus luxuriae Voluptatumque cupido excitabatur, ita in excelsioribus animis magnum quoddam mentis doctrinis excolendae exoriebatur desiderium ). Itaque eo tempore, quo philosoplii morescere coepit, et Romanorum aut ad hoc studium persequendum satis exculti videbase, tur antiquus rerum publicarum status populique i genium commutatum Plane erat atque converSum. .
Tum ad rationem, uua romana respublica admini Istrabatur, et ad finem tu ea propositum, qui non solum Publica instituta, verum etiam singulorum civium actiones moderabatur, diligenter animus est advertendus. - Gens romana, unice bello et reipublicae gubernatione occupata, omnem ingenii cultum in civitatis regundae scientia et in arte militari perdiscenda collocabat. Ab urbis primordiis hoc Romanis innutritum atque iustillatum erat studium, ut omnia utilitate, quae in vitam publicam redundaret, metit entur bellis eliciter gestis animum e
licosissimum superbosque spiritus sumserant, ita ut so super omnes alias gentes atque nationes longo
46쪽
Hatos putarenti egari quidem non potest, istam romanae reipublicae politiam in caussa suisse, ut philosophiae studium a multis coleretur et in haud exiguo haberetur pretio at ea ipsa quoque essecit, ut Romani ad philosophiam non integro quodam amore deserrentur, sed ea tantum, tanquam ilicii rumento, ad alia negotia uteretitur ). Eloquentia enim arctissimo cum philosophia conjuncta erat vinculo ). Graeci autem philosophi, qui tum Romae florebant, Omnes sere eloquentiae vi quam maximo pollentes, summos Romauos, qui in civitate cum dignitate ver-
5ari cupiebant, lacundia sua ad philosophiae studium Tapiebant durisprudentia porro, quae studiosissime colebatur a Romanis, multa e philosophia, in qua egregiae a graecis philosophis de cium publicarum
admiDistratione consignata erant sententiae, tanquam largissimo sonte hausit.
XV. Deinde Romani philosophiam, egregie jam per
sectam, acceperunt a Graecis Hinc factum, ut ad eorum scripta praestantissima, tanquam Templaria,
47쪽
omue imitandi studium dirigerent atque componerent. Ubi autem littera diu et a excutiae ingeniis, alii populo traduntur, eas ad summam jam Porsectionem absolutionemque adductas esse, opinio invalescere acie Huc accedebat, quod philosophia, non animi quodam desideri', sed externa cum Gra
cis conjunctiune ad Romanos traducta erat. Iam vero lingua asina ad philosophicas notiones exprimendas adhuc rudis erat atque iuculta Romani igitur, qui PhiIosophiae operam dabant, patrium sermonem fere negligebant, et graeca lingua adultilosophicas disquisitiones utebantur. Et vero ipsi graeci philosophi,
qui Romae commorabantur, nihil aliud secerunt, quam ut Veteres disciplinas inplicarent, confirmarent, et ulterius incolerent, Vel etiam diversarum scholarum decreta inter se conciliare studerenti ovas autem scholas nullas condiderunt. Miramurne igitur, Romanos Graecorum discipulos, se novi quicquam esse in philosophia iuventulos, animum des
pondisse )3Porro Romani, qui philosophiae operam dabant,
plerique erant viri summa dignitatis, qui belli pacisque artibus et rerum gestarum gloria immortale sibi
48쪽
comparare studebant nomen. Qui viri quamquam iis ingenii facultatibus instructi erant, ut inultilosophia propria, quod dicitur, Marte excolenda vires suas periclitari potuissent tamen negotiosa quam agebant vita impediebantur, quo minus tantum in hoc studium impenderent otii, quantum ad novas in eo disquisitiones instituendas necessario requiritur. Utiquoque eo tantum consilio philosophiae navabant, ut Iio studio vitam sibi pararent suaviorem. Vix unus niterVe reperitur, qui, ceteris omnibus posthabitis, Philosophiae sese dederit. Denique soli nobiles atque Beati Romani philosophiam tanquam sibi propriam vindicaverant Graeci enim philosophi, qui Romam sese contulerunt, in opulentorum aedibus delitesc Dant, ibique philosophiam tradebant. ullae igitur Romae philosophicae scholae florebant, ad quas omnibus ad meliora discenda aditus patebat ' .
XV 1. Neque parum philosophiae studio apud Romanos obsuit, quod illud haud magno tu honore habebatur
ab iis. Nam honos alit artes, omnesque incenduntur ad studia gloria taeentque ea semPer . quaσομuae quosque myrobantur Ubi artes atque i
49쪽
terae noti dignitate quadam atquo existimatione gaudent; ibi nullum vige novitatis studium, nullum quod ex novis inventis exoritur gaudium humanissismum atque nobilissimum. Humana enim natura ita comparata est, ut, quae disqui5iverimus atque i v nuriinus, ea cum aliis communicare cupiamus. Ubi vero artes Ou commuta quodam studio colutatur,
neque novis iuventis pretium atque honos quidam statuitur ingenium torpor inertia atque secordia occupat, ejusque vires stangit et debilitatio addiscendis iis doctrinis, quae jam paratae sunt, acquiescunt homines, nec acile in duum eas augendi locupl laudique laborem suscipiunt Multum quoquo impedimenti philosophiae liter Romanos celebrandao attulisso videtur id, quod eam homines graeci tradebant; qui etiamsi doctrinae eruditionisque laude
florebant, ob atiimi tamen levitatem, quae RomanOxum gravitali prorsus repugnabat, in coiitemtu quodam habebantur, neque adeo philosophiae studium horum animis facile insinuare Poterant. Denique in exquilaendis caussis, cur philosophia
apud Romanos haud multum profecerit, diligentissima nobis habenda est ratio eorum ingenii atque indolis ' .
50쪽
In Romauorum nimirum ingetii mirificam quandam miramur gravitatem atque majestatem sed non eatidem tu eo deprehendimus mobilitatem atque agilitatem Haec autem gravitas in subtiliores rerum notiones atque disquisitiones haud ita facile penetrare potuit; sed in illustribus atque claris vitae actionibus Versari,
luit. Itaque philosophiae operam dabant, non hujus scientiae divinae desiderio quodam agitati, sed quod intelligebant, multa ex ea ad vitae reique publicae conformationem peti posse praesidia. XVII. Haec igitur sunt, quae de philosophiae apud Romanos statu ante Ciceronem praemonenda nobis visa
sunt in quibus explicandis uberiores et prolixiores esse debuimus, quia ea non solum, quomodo Cicero dophilosophia apud Romanos meritus sit, luculenter Ostendunt, Verum etiam nostrum de Cicolonis philosophia judicium moderabuntur. Vidimus igitur, parum adhuc in philosophia a Romanis prosectum, et quae ab iis in hac disciplina relicta erant monumenta UTPauca perque exigui fuisse phetii. Rebus igitur ita comparatis, extitit Cicero, atque philosophiam e Graecia traductam inter cives suos propagare apud se constituit. De cujus Vita, quantum ad nostram disputationem spectat, Postquam Paucis expediverimus, in sequentibus qua Poterimus maxima diligentia ejusdem philosophiam exponero ingrediem .