장음표시 사용
31쪽
quorundam sensus per uasat, ViX Vmqtiam Vt ab eo pos lint arielli, nisi extraordinaria Deo supponente manu, celeriter in viam red2at, qt v redit isti me ducit ad vitam. Tres igitur tanti istius dani principes sunt Tres prin- causis ta neces io praenoscendae Vt quem-
ratur;sic caussis illis perspectis,facile possimi, citiae praeces re in comoda, anteuerti, vel im minentia averti: Tu vero huius nostri labo ris usus, disciplinariaq; tractatio erit,Deo iuuante, dilucidior atq Vtilior. , , Tres illa sunt: Peccati labes, duae mirifice hebetat mentes, ac cui faces subministrat Satanas, in udus,&praui ideside affect : QDdq; antea non dispicitur, ecquid ferre Valeat liu meri:Nec sedulo deinceps, nec qua decet methodo, nec Vnde oporteret,eXcoluntUr ingC- .nia: nec Vcro doctrina vel sobrie, vel ad usu hauritUr. Prima catssa, cur ingenia non excolantur.
, , fama ignis eius Et alibi: Qui postierit ina- bes, , mudicias in corde sito, & scandalii iniqui , , talis suae statuerit contra faciem suam,
32쪽
32 ANTONII possEVINI, , & Venerit ad Prophetam interrogans per, , eum me; respondebo ei in multitudine im, , munditiarum suarum: iuxta iniquitatem interrogantis ic iniquitas Prophetae erit. Ac profecto ita res habet. Nam S quanta chinq; emineat arbor asecq; floruerit , ac fructus quoque tulerit uberes, si Vermis in radice lateat, non pot*st non exarescere
aut amarore per omnes ramos & fructus,
perq; ipsa fructuu semina non diffundere. Averroes lle quidem limpius, atque a V rae philosephiae semita non Vna in re aber
rans, Vi tamen Veritatis actus, castitatem S i reliquas virtutes, quae carnis petulantiam coercent,fassus est plurimum ad scientias speculativas comparandas asterre adiu
Ceterum cia gradus sint multi,per quos ad domicilium veritatis astenditur, non est ait Lactantius facile cuilibet euehi ad summi uia. Caligantibus enim veritatis fulgore luminibus, qui stabilem gradum t nere non possunt , retioluuntur in planum. porro cana primus sit gradus, latelliger falsas religiones,Vt eas&detestemur,&declinemus: secud is, quod unus si Deus summus, cuius potestas ac prouidentita es fecerjt a principio mundum , dc gubernet in posterii tertius,credere in eius Filium, que legauit in terra, in ope ac doctrina liberati ab errore quo implicati tenebamur,
33쪽
DE'CvLTURA INGEN. formatique ad veri Dei cultum , iustitiam disceremus: quartus, in sanctitate & iustitia eidem seruire omnibus diebus Vitae nostrae: haud mirandum est, si de priore gradu excussi fuerint, qui ad colendum Deum non se contulerunt, sed mundi clementa suspicienteS,coelum,terram,mare, solem, lunam,cae teraque astra venerati sint.' Sapientia enim snἱὲ,fia simul cum Religione colitur, Vbi Vita, quandoctus omnis ad unum caput,&ad unum sum mul cum: mum resertur.De sequenti autem gradu deciderunt, qui cum Vnum esse Deum consenta qsissent,hi tamen a philosephis quibusdam i
retiti, &falsis argumentationibus capti, aliter de unica illa Maiestate senserunt, quam veritas habet. De tertio praecpites ruerunt, qui cum nossent Filium Dei redemptorem
omnium,ac volentem omnes saluos fieri,tamen aut non admiserunt, aut aliter as ceperunt, quam recta postulat fides. De quarto praecipitarunt & praecipitant pluximi , qui
cum mentes & corpora foedarunt & scedant turpitudinibus, intueri nequeunt Deum, ac veritatem, quam soli mundi corde recte videbunt. Iam quod ad Satana, mundum affectus attinet, qui coenam intermiscent, ne pulchri tudo sapientiae cernatur & ametur,id primo statuendum est;daemonum inuidia nil intentatum relinqui, quo nobis subtrahat luce
quam ipsi deperdiderunt. Nam etsi Q ioci
34쪽
inrnuta cognitio, ea tamen per gratiam 3o 'velations .m infunditur , aut prorsus ab ijs abest, aut imminuta esst; cum affecitiua , quae diuinum gignit amorem , omnino Dion si Lin iis extincta. tre & Patres optime ce Areop. sent, vires illorum esse ligatas; intellectione autem peruersi rate affectus & Voluntatis magna ex parte obscuratam. Secunda caussa cur homines a veritate deflectant, ct de parjs hominum ingem,s.
V vnio ad alteram cautim, qua in eo si is
tam esse diximus, quod anteqtia ad studia scietiarum conserunt se adolescentes, nodispa tui, ecquid serre valeat humeri. Quod quidem tanti ene ponderis flato existima uit, ut emit)etissimum supra reliquos magi stratum diririt instituendu, ad quem ingenia examinanda pirisertim puerorum atque adolescentum adducerentur: Aristoteles autem non parum,sed totum Reipublicsbonuin hoc positum esse asseruerit. Primo igitur de Varietate ingeniorum,nmox de necessitate ac ratione singula pernoscendi agemus ; Vt deinceps , quae cuique cultio adhibenda sit, ordine dicatur.
4ngentu ea indoles est, qua facile, vel disi
35쪽
s culter res, aut artes addiscuntur. Naturam qui Vocarunt, nori eam intellexerui, qua somma quaelibet subitantialis designatur : qtisse cum deteste rei , principium operandi est. 1 Eo item nomine qui particeps rationis es hanimus natura dicitur ; quo chim insormemur , idem quoq; principium est omnium,
quas edimus,operationum. Cum autem animi, de quibus agimus, eadem persectione ei- sentiali sint oti ines, siue sapiant, seu desipiat, sane natura haec, ingenium non est. Unum e nim esset in omnibus. Quamobrem Aristoteles, atque alii, Naturae alteram notionem tribuerunt, quae cum per cam fiat,ut habiles vel inhabiles simus ) existite quatuor primarum qualitatum temperatura,calidae,frigidae, hium idq,siccs, unde & ingeniorum va rietas prodit. Quin & eiusdem hominis,vel pueri,aut adolescentis; Vel viri,aut senescentis Varia cernuntur studia, quae manant e di uersis aetatum temperamentis. Vt liti puertantum non distabat a bruto, is postea gran
dior factus miram ingenii vim , demum &fortitudinem vir, ac prudentiam ostendat senex: alij vero, qui Viuidiores apparebant, postea stupidi, aut stipites pene sunt . Ac non defuere qui, cum summo fuissent ingenio , kienthsque praestarent , partim omnia, partim pleraque dedidicerint. At haec vel morbo, Vel culturae des tu, vel contrario habitu, vel miraculo constat accidisse . No C a tuni
36쪽
36 ANTONII Possu VINIME SA- tum est illud Messallae Coruini, qui a diutur-
morbo nominis quoque sit oblitus est.
ptiis. liby. Corruptione enim interioris sensus, quae di- cap.a . citur phantasia , scientia penitus corrumpi Solin. e. 7. potest. Sed de culturae defectu postea, cisi ad id, quod tertium huius capitis membrum est , veniemus . Contrario autem habitu, quem quis captiosa ratione deceptus induit.
abeatisi: ma cum quinquen Fὸrdinrid. i um ante moletem Omnino quae didicerat, sim ignorauit; quippe qui ab eadem virgine impetrauerat, ne se in philosophorum opinio mihi ni a Christi fide ac charitate si D ahis. neret mori. Plato autem ad tres causas resert ib. ingeniorum diuersitatem, ad humanam , n dia s. δε turalem, diuinam, Humana, Vt sit, lex, e - his, .ri diuersa. Naturalis, ele-Mas1 mςR 'Orxim atque alimentorum Varietas. Fie in arg. Diuina, siderum Angelorumque potestas, dial. o. do de quibus fusius,qui eundem Platonem Fici- gibus. nus est interpretatus, cum Hippocrates de aere, aquis, locis edisserens, ex ijs diuersita tem ingeniorum effici dixerit . At cum di Versis populorum mores Alexander ab A p - , le andro reserat , idque quod Apostolus e Menandro aduersus Cretenses scripserat, fuerit etiam prouerbio eo confirmatum,
tres hasce literas, CCC , esse malas, quibus Cretenses, Cilices, Cappadoces indicarentura
37쪽
tur , haecque omnia ante Christi aduentum, peccato in omnes inualescente, verius dici possent: postquam tamen et iis benignita R. paruit omnibus hominibus, &claudi sicut cerui ait Propheta salierunt, & quae erat in aridam, sedita est in aquosia D; nemini ad capessendum diuinam gratiam obfuerunt aer, aqua, locus,in fluxus iiderum, orbium lationes, siue alia quaecumque ; modo Vocanti Christo aures & cor aperuerit. Ingenia quot licia, ex Aristotela. CΑΡvae XI.
ET Aristoteles quidem ingenia facit ita
plicia;alia,qtiae a natura bine conserma ta sint, quae diuidit in vivida,& stabilia: alia, A- quae male ; cum nimia Vel mobilitas surO-riII. rem, vel stabilitas stupore na gignit. Atque . ad haec sane capitaqDild ii iid ingeniorum est, non incommode referri posset, qualia sunt praecocia, Ut in quibusdam pueri S cernitur , RUOS ανορρο e etc Vocavit Sophocles , quasi diceret Viri pueros , quos item Graeci alij
discentes dixerunt: contraria vero, seroti na, magna item, parua, mediocria, felicia, a pia, mepta, Velocia, tarda, acuta,Obtusia: Vr solix ille sit dicitiis, qui in se uno ini lenerit de
doctorem , & disciplinam , & docendi
38쪽
ANTONII PossΕVINI Viam ac rationem , seque ipsum habuerit semper in sua potestate. Sane aliqui Gυτοδ δ' ακτοι, quas absque aliena disciplina eruditi visi sunt, quales Sancti Augustinus , Anto
nius,Stepnanus Anachoreta,luernardus, Ioa Des item PT cus Mirandulantis superiore exeunte seculo, quem Naturae miraculum VO
cῖueriliat, qui la ingenii bonitate narratra rim i . fratriS filius Ioannes Franciscus nullius
fere praeceptione, mutorum praecentorUrn subsolo ad quaecumque appellebat, ea est as , secutus.Sed tamen hi pene omnes τοι potius dicendi si int, quos peculiari pri uilegio , sed tamen is usassidua mox oratione cooperant bus, Deus edocuit. Nam cap. 1. - &pnaeter Salomonem , de quo supra dixi libri mus , Beselees , Ooliab, in templo ornando, Damel, Hieremias, reliqui Prophetae, atque
Apostoli, Hor AEgyptius Abbas , Misia AEgy ptiaca, barbarus quidam Serulis, quiis . lib. AVgusti Di s Vt hic ipse scriptum relitaliteras ipsas nemine dcicente, tridua chrisiau. pretat, i S, Ut sibi reuelarentur, Orans opti me didicit; Rona ualdus Abbas eodem modo Psal morum sedi as interpres ; Ephraem Syriae Eremiti, cui csraeci sermonis usum S. Basillius Detini prςcatus obtinuit. S. Tho- , maS A trina I, cui quod continenter iaci bat) oranta, cua; in locum Prophetarum dis sic illina uiri incit stet, assuere Apostoli P trus,& Paulus, th:i senium Scripturae aperti
39쪽
Ds Cur ῬvRA INGENIOR. 39runt;S. Franciscus, Ioannes Traiectensis. qui ab aratro Vocatus ad Episcopatum , Rege Clotario diuinitus literarum de virtutum Ecclesiasticarium cognitionem a cepit; Hil degardis Spanheimensis Abbatissa , quae Octoginta annos nata, multa scripsit, Latini sermonis ignara, coelitus crudita; Catherina Senensis, Baptista virgo Gennensis, Tereis in Hispania, paticos ante annos: ine eo li' bentius attuli, tum quoniam hostes ipsi Ca
tholicae fidei busto Dei iudicio, in suos libros
magnum istorum numerum exempja contulerunt, ut nihil iam offerre pomor cusationi:, cur tantos viros a Deo edoctos re tectis haeresibus non audierint: tum Vt cor dati intelligant, diuersa quidem esse ingenia, at non tam e qualitatibuS corporum, a sena ediuina prouidentia sapientis me unitiei surn hoc pendere negotium; lua de adhuc. Verum enim uero , quoniam & ad pro-- No scurandam omnium salutem , non quam ad humanas scitantias edocenda pluria irrum profuerit, si noscantilreorum,
vetercS VOCauere Barbaros, non Cadem Ona
nium esse ingenia di id quidem stilius cr
cendum, quium de Theologia cum Gentibus liam dε uuMndis agem tus; quo loco naturam notri Or-n urbis,ac rationem prochirads Indori m) salutis, cx opimais dc oculatis testibus ac f dis Dei operarijs, ad eam tractationem retulim S.
40쪽
Accedit ad haec omnia,quod philosephi, i ii & ante hos diuina scriptura , docue j adeo nasci quosdam ingenio, uti aliud capere queant , quam materiale quiddam , quod in hominum obsequium o-l perantur. Natura seruos dixit Aristoteles, si quos haud putat liberalibus artibus esse ad ii dicendos. Natura autem qui dicuntur serui, hia reliquis distinguendi sunt, quos leX, aut conditio, quales qui in bello capiuntur; vel emptio , Vel merces, Vel virtus, aut charitas s . crunt,ut alijs alii serviant.hi enim a disciplinis haud arcendi sunt. 4. Sed S: Hippocrates dixit , quae seminis ad tellurem proportio est , eandem scientiae esse ad humanum ingenium; quae neque' u Vnit tersa eadem est, ac quamuis aliqua pin- stacunda sit , excolenda est tamen, ac dispiciendum cuinam semini sit aptior. At ne hoc quidem satis Tempus enim sationi idoneum expectandum est; mOX ena tum semen expurganidum; multumque in id impendendum laboris & temporis , Ut ma diridata turestat . inin Clemens Alexandrinus
suo . cum animos nostros Vocasset agros anima
tos hisdem diuersitatibus,quibiis sunt agri, , sub ectos esse homines ostendit. Nec Cicero secus censuit, qui dixit repugnare natu
vae, esse hoc ipsiam, quod est gigantes pugnas e cum c o . Satcgerat ille filium