장음표시 사용
41쪽
Ds CvLΥVRA INGEN. ΙMarcum virtutibus atque scient ijs imbuere, sed frustra;Vt expertus in eo sit quod Aristoteles inquit, Unumquodque recipi per modum recipientis. Quare & Poeta ille in-
Et docet examinandum eisse, Qui ferre recultat,quid valeant humeri. Multa vero Omittenda, quae processura non sint. Ait enim -ct quae
Del'erat tractata, niteficere posse relinquit. At certe quidquid Galenus &alij senserint, mores animi sequi temperatu ram cor- 'poris) ut negandum non est,tum inde, tum C causis extrinsecis aliquatenus a limos inclinari; docendistini tamen quod&nos faciemus, Vbi agetur de Medicina) ne qiii plus nimio eorum sententis adhaerent, ali quam propterea vim arbitrii nostri liber tali putent inferri . Neque anim quemad modum in Idea Bibliothecae Selectae) vlla fuit in Angelis iis corporum consti mio,
qui a Deo defecerunt; nec in Adamo &EUa, qui faciti sunt recti de perseo i, cur silo con ditori non obtemperauerint : neque item scietiam tot rerum Adamus est consecutus,
nisi quod ut boni omnis fuit ipse Deus dator, ita eorum quae perpetrarunt, sponte illim et fuere alictores. Duo igitur haec fundamenta sunto; Alterum Vocatis a Christo ,
42쪽
ANTONII PossEVINI seruis tracti bona, Vel externa; opes, honores,omicos: ael corporis;nobilitate, valetudine, decorent:Vel animi; virtute,scientia. Nume-nι , si autem δb Apostolo noue donorii gene i eorum,quae Theologi gratis data dixerera Cor. ia. Sermone scientiῖ,sermonem sapient: e,fide, DONO gratiam anitatum, Operationia Virtutia, pro-RVM DI phetiam, discretionem spirituum genera linGENERA sermonu. Picter quas infusas J heologi optime nominarunt. Alterum : Quibus talenta datDeus id unicuique facere ut idem ipse inquit Dominus secundum propriam Vimitenam imirum qui bus tradit vel xmum, vel plura, praebere etialiis vires, quidus eorum officium praestet: nisi per eos stet,ac sinant se abduci a vero& re
Porro nisi omnibus omnia det, dicendum n0ncse, Cui laesecisti sic 'Sed utculq; pro priri esu colendu agim,ex quψ non plus, qUa deceat, tributi sit exigendia i a summii suisse OTA. dostima, thi ad Deus condiderit nos ad si iam imagine,libero donauerit apbitrio,quae maxima ditio est; nemini ad coelum uiam inter clii serit, nisi Vocanti obstardescat, eunde esse Spiritu, clivi singulis largitur Vt Vult: proin de corporis cetiam incommoda plerumq; sta perari, si tot caelestibus presidiis Vti velimus. Ceterum Scaliger cordate Hieronymum Cardanum euicit Galeni sententiae mordia
43쪽
DE CvLΤVRA INGENIOR. stycus innitentem , cum scripsit a tempera tura mores duci. Qila de re Vide eun
HAEC cum ita sint ratio ingenia no
icendi quaerenda est ; quae quidem Vna non fuit. Ac primo scite locutus est qui dixit,in Republica proxenetas esse imstis inquirendis ac probandis ne est arios, is suit Plato , cuius Dialogo de S jen Ilistbin ,, tia,cum TheodorUS cum Socrate mi lo , , queretur, sic inquit de Theaeteto: ifficile ,, est admodum , reperire hominem ing , , niosum simul,&prae caeteris marisiueturn, , , atque Virilem. Equidem nec fuisse Vm- , , quam existimo, necesse Video, tui ita na- , , tura sint instituti.Caeterum acuti, Vt hic, , , figaccique & memores ac dociles, pleru- , , que in iracundiam ii petusque praecipites, , sunt , proruunt enirn atqUe raptantur, , , quemadmodum absque retinaculis na-
, , ues;& suriosi potius , quam fortes otia , , si unt, graues autem epe , cum ad disci- , , plinasse conscrunt , ivgnes , torpentes, , , obliuiosi sunt. Hic Vero ita leniter,libe
44쪽
, , re, sua liter, expedite, maxima cum man-
, , suetudine ad disciplinas' quaestionesques, graditur, Vt nec lubricus quietusque olei , , fluxus mollior &stuavior Videatur , Ut, , mirum sit, tantum ingenium tam mature,, ista peragere. Haec Plato, indicans ino , , derata ingenia quae tamen sint perspica- , , cla)esse scientiis apta. Aristote es autem eum ait non posse idoneum esse auditorem ciuilis philosophiae atque moraliu'a , qui ob iuuentu teria di)udicare nequeat ex quibus &de quibus rationes conficiuntur. Adde inquit ) quod cum perturbationes sequa tur,frustra & inutiliter audiet. finis enim non cognitio, sed actio est . Interest autem nihil, iuuenis aetate, an moribus aliquis sit. non enim defectus penes tempus
est; sed quia de vivit, & singula persequi
tur ex perturbatione;talibus enim cognitio perinde atque incontinentibus inutialis evadit. Illis autem perquam utilis esse potest, qui secundum rationem, & appe- titiones&adtiones sitas moderantur. Sic
ille, ilii si Christum nouisset, dixisset cum Paulo : Animalis homo non percipit ea quae Dei sunt. vel cum Iacobo: Qujasi quis auditor est verbi, & non facior; hic
comparabitur Viro consideranti vultum natiuitatis strae in speculo, considerauit enim se&abiit, &statiria oblitus est, qua lig
45쪽
Ds CvLT RA INGEN. 6stis fuerit. Qui autem perspexerit in L B C A. perfectae libertatis, & permanserit in ea, non auditor obliuiosus laetus , sed factor Operis; hic beatus in faeto suo erit. Atqui 3c
Salomon in malevolam animam haud in Sap. r. gredi sapientiam , ante Platonem & Aristo telem testatus est. De examine ingeniorum Ioannis
rum examine, disciplinas,quae memo
ria comparantur, scribit esse, Grammaticam , Theorscam Legum, Arithmeti cam, Theologiam positivam. qud Vero in tellςcti Dialecticam, Naturalem, ac Mor lem Philo phiam,Practicam Legum, eam scilicet qua cauta publicae defenduntur. Theoricam Medicinae, Theologiam Scholasticam.quq autem cogitatiua,sue dianoea, Artes ac Scientias omnes, quae ad figuras, ad symmetxiam &proportionem, ad harmoniam pertinent. has esse Poesim, Eloquentiam, Musicen, Praeticam Medicinam, Mathematicam , Astrologiam, Administratio nem Reipubicae; Artes,Militarem, Concio nandi, Pingendi, delineandi, scribendi, legendi, machinas excitandi; amanuensibus
46쪽
s ANTONII Possy VIVI pluribus eodem tempore varia, recte omnld, dictandi ; moribus praeterea esse commo- dum, estiuum elegantem , ac procurandis negotjjs acrem Affert autem exempla. Nam sit de vocibus ait loquimur;cum hae non natura;sed inuentorum arbitrio impositae sint rebus, Vix quam lintellectus, memoria vero omnino cuncta es icit.Quod& in pueris cer
ni docetAristoteles, illos facilius ducere lin- Silas,quam grandes natu,etsi hi ratione plus valent, res ipsia mons frata Sic ille. At duo hic perpendenda sunt: Alterum i Posse hinc natu grandiorum ingenia detemreri ad inguis addiscendis; Alterum , Existia
mari fuisse temere ac fortuito nomina re
bus indita;quod sane falsum est;ac si genera
tim accipiaturo Diuinae Scripturae contra rium. Equidem in Varijs prouincijs expertus,quod ad primum attine in eam opinio nem dudum Veni , aetatem quidem puerilem non ob ipsam memoriam potissimum dictionibus alienarum linguarum addiscendis ac pronuntiandis esse aptiorem ; Verum facilius id consequi, quod soluta alijs curiS, feruentioribusque animo rurn affectibus expedita,quodq; tenerioribus organis praedita , minus patriae linguae 'stueuerit. Veserum enim uero,sa n idein incumberent pro- uectiores, multitudi neque negotiorum de
posita , sensuum item illecebras vel vocati ad religiosiorem Vitam, vel sanctis sepe Sacramentis
47쪽
Ds Cur TvRA INCEN. 4 Aramentis cohiberent; tantum ab esse, quin linguas addiscerest,ut etiam rectius &bre uius quam pueri asiequerentur. Adest enim iudicitim acrius,quo ex flexibus, & compo ditarum vocum derivationibus docentur, ac ducuntur in notitiam plurimaru rm,qUM ex principibus tamquam radicibus exi sunt. Elymon. illud si , quo adsecuto, aetera pleraque non tam memoria , qUam iudicio comprehenduntur. Graecam lin- guam , felicem in componendis simul sim plicibus vocibus,atque in epithetis apte con cinnandis,quae rerum notiones aut proprie-etates ponunt ob oculos , viri docti non immerito commendant. Ea de lingua nos sus, ide Theologia cuim Graecis controuersa egimus. De Latina quoq hic dici pos sent aliqua; tum quod&a Graecis multa ac ceperit, qui a Phoenicibus literas ipsas mutuarunt quod p0stea planius erit attin gendum ) tum quod inter Latinos , ut doctissimus,celebratus est Marcus Varro, qui M
de Latina lingua conscribens, origenes eius atteiatauit elicere , Vnde multa, quae huc faciunt , siappeditantur; quamquam nec viri foetus integros habeamus t & vero in huius , fragmentis nonnulla acutiores desiderent:
non quidem illa , quae spectent ad emendati Orem editionem nam id olim praestitit Antonius Augustinus , cum Romae , extabant Varronis, emendatiora
48쪽
' ANTONII PossEVINI Verum quod natura Verborum & dietio innum ab eo penitus inspici poterat. Μitto quae Plato in Cratylo, Eustathius in Home
rum,GraecUs auctor in Elymologico, Germani in componendis nominibus; 3c recentiores alii in eruendis Vocum originibus e laborarunt. Patet enim late campus in quo non tam memoria, Vt diximus, quam intel lectus cum fructu collaborent. Certe cum notiones cae sint , quas appellamus rerum species mente comprehensas, cumque quod utique manus agit in materiam, hoc agat intellectus in notiones, quarum notS sunt Veseba; quanto fuerit expeditior intellectus, ac proprietates rerum melius discreverit, 3c quibus vocibus id efficiatur, fuerit assecutus; memoriae etiam ipsi stippeditabit, unde firmius,quae apprehenderit retineat. Quod
certe puerorum non est. Propterea & Aristoteles ipse in tradenda philosephia, noua
inuexit nomina,quae plus iudicio,quam memoria indigent: & Philosi,phi nostrates hoc ipsum, Iraecam imitati rationem,facere cΟ- nati sunt: minus forsan apte, quod Latinae linguae vim & causas omnes haud percepe rant;at non prorsus inepte ijs qui sapiunt, ac quibus ad res p robandas incommoda est verborum circuitio.
49쪽
De nominum impositione num a natura , an
IAM quod suspicari quis possit, nomina
temere ac fortuito indita fuisse, eum ambitrio non natura dicantur imposita, sic sentiendum, & adeo dicendum est ijs, qui s Elinguis dant; Deum ipsum fuisse primum,
mox Adamum,qui ea imposuerunt; summa videlicet ratione , non autem casu, nec procuisque hominis arbitrio. Et Adamum sane nominauit Deus Variis nominibus , siue eo ipse quodTerrenum; sive Enos,&Isch;quOrum alterum, obluiscentem, altόrum significat virum, imposilit etiam nomina luci, coelo,diei,noeti. Adamus autem Chauce, si ue Euae, silijsque, e quibus certa etiamnum remanent eorum inter gentes Vestigia nominum,quae ab Adami vosteris fluxere, qui in Varias Orbis partes commigrarunt. Ac cuHebraea lingua omniuin prima fuerit, inde Graeci,Latini,ac plerique alii populi earum
dem Vocalium atque consonantium nomi na, & idem pene alphabetum accepere, quod adhuc retinent. Tostatus sane tantae eruditionis vir diser- Tost. te inquit,Adamum accepisse a Deo linguam 3 n quod ad alia omnia attinebat perfectam; S G sD exce-
50쪽
e ceptis quaeaci animantium nomina perti
autem plurimarum notitiain vocurn diuinitus l)ausistet, eum nomina ijsdem indidi se an irriantibus , quae horum naturiScongruerent, siumpta e diuersis causis, siue 1 propria different;a,s se a naturali proprietate,ime a motu,satae a figura, siue ab aliqua peculiari actione, siue a singulari aliquo &proprio accidente. Ceterum, Ut linguarum con fusio sub Babelis turri secuta sit, aut aliae inueterauerint,Vel prorsus smmutatae sint, aut irruptionibus externorum commixtae munus antiquum obtineant:id tamen certu est, in omni id omate quaedam esse tam qua pria mitiua, e quibus ratione plus quam arbitrio misi, dζdu nxur latonem proinde mota C lvio Vocum Pas potissimu sacras spectantium,ad sapientes potius quam ad alios pertinere. Quamobrem &sapierites,& qui ratione utantur, rectit saep ri linguas addiscent.. Latinam,ct Grviri linguam qui careant, quique alia quaedam noverint, eos non esse inhabiles per cipiendis Jeculatiuis scient tys, contra
enserit. CAP vae XV. Ay dit Huartes,scientijs theoreticis eo rum ingenia apta non esse, qui Latina linguam