장음표시 사용
61쪽
sum oculorum falliit, nisi gustatus adhibeatur; si plerunque in quibus Videantur eadem esse ingenia, interiore disquis tione indiget,
Christianis tutiorem e se Rutionem pernosiendi ingenia; quaρη Ethnicis fuerit.
CAP vae XX. GVstatus porro harum rerum interior quando nobis, itu in Christre luce ver samur,palatum sanatum est, rediit is ad hoc negotium adhibebitur, quam fiebat a Gen tilibus. Cit enim dicat Apostolus, aspirituali iudicari omnia, sane e Christiana & spiritua li schola peteda est uniuersa haec ars pernos cendi ingenia commodissime. Artis ratio duplex: Altera qua comm ixti Ecclesiasticis laici, tias totam rem admini strantipiscopo tamen qui selet esse Aca demiarum Cancellarius praeside, atque ad stitis qui pro tempore eligiatur, Rectore Vt Vocant Vniuersitatum,di Consiliarijs: Alte ra spectat ad ea, quae sunt Vel Canonicor um& Capituli, Vel Coenobiorum, vel aliarum Religiosarum familiarum Seminaria , siue Collegia,quae tamen docendae iuuetutis publicam curam suscepere. Quae quoniam ad
62쪽
ANTON 13 1 os spv1NI culturam ingeniorum pertinent, quod qui dein est tertium ex ijs quae proposuera; ideo 1ion ita multo post de re tota planius. Nunc sat fuerit, ne quis ingenio, temporis, bonorudecoctor si Vt quam quisque artent aptius est amplexurus, in ea se exerceat; Vt animo quae dicturi sumus instulpat. Nimirum
Ne Aristotelem quidem latuise, mortali
gectione. hus a Deo ciuncta communicari, quorum et tarn cauia sat er Π:ns. QuarQ, Vt qui cupit a
plum ad horas putiandas horologium, is re Eta contendit ad artificem : sic qui ingeniorudelectum habet ad disciplinas, eat ad opisi A cem, qui maiore sapientia nos codidit, quarunirer ille fecerit horologium. Disseruit Phi
solbs litis de intellectu, de scienti de mande organis multa, Vt acute & apposite, sic e iam Vere. Duo ait, diuinitus collata sunt homini;corpori manuS, animo mens. Nam & ima. natura n obis indita, quasi organii q uod dam est intrinsecus. At extrinsecus tamqua organa sunt scientia & artes, quas paramus& acquirimus. re quod manus corpori, id in teli est urna ens est, utraque utiq; Vtrius que orgalaum. Nam &manum inquit instru mentum este instrumentorum; intellectum autem spe ni esse sp pcierum.
Deinde sibi certo persiladeat, Deum, qui quoniam nos codidit; optime nouit quid sit in homine, docere nos verissii num ingenio
63쪽
Dp Cur lv RA INGEN runt examen; ita ut qui eo relicto,prudentigiantum sus velit inni ti, in ipsa planitie lapsi rus sit. At certe qui secus secerit,saepe ad Academias se conseret,ut,quod aiunt,Doctoratus insignia suscipiat, sibique apud omnes c5ciliet famam,qui mox coerro turpistimo peccatorum conspurcatus, nec ulla sepictia im- huius, redibit ad sitos; aut certe, quod ispe hisce quoque annis accidit, interscctus iace
bit in plateis , ac Deo & hominibus pessimusui relinquet odorem;pi ster sternam quam daturus est,poenam,si sine Deo,sine lumine, sine poenitentia emigret eVita. Quibuς igitur liqc fuerit cura Principibus,Magisti tibiis,parentibus,ttitoribus, praecepto ribus,
consessarijs, amicis; hi in toto hoc negotio ingenia perpendendi, sibi ponant ob oculos creationis nostrae si nem, clui in eo situs est, ut qui literarum studiis sedaturi sint, S A F s N is
quantur. Quamobrem Sc diligentirum etiam totius vitae anteaci se exhomol. - gesi expiati apud Sacerdotem, eo rcctissimetendant, quod senserint&potisminum placere Deo,ac sibi ipsisaeon ducibilius esse ad si
lutem. Tum utrinque rationes expendant,
quas mox Sacerdoti pio, prudenti, erudito, communicent , ut diuinae oblatas sapientiae S ipse perpendens, dicat quid se, serit. Sic enini recte cupienti non sit trahet Deus lumen suum . Cum e contrario omnem
64쪽
6 ANTONII Po sy VINrtemeritatis limitem ea excedat cogitatio, qua Opinatur aliquis fore,ut seipsum De' conces russit ei, qui semetipsiim Deo subducat,& oculos claudat. Excolendis ingeni,s utilissimam esse nostris nis considerationem, ct eius qui bis indidit Mentem. CADuae XXI.
Q Ane quod ad finem eum sibi propo-
Gomodo , , onendum atinet, tantum eius esse vim
ιegendi scripsit Basilius, Ut cum nemo inquit ex , , arte laudem consequatur,nis eandem ar- , , tem, in qua se exercuerit, ad eum ipsiim, , finem perducat: ita hic si negligatur,cuius, , gratia quidquid cogitamus, molimur, a , , gimus, facienda sint,non solum proxime
, , accedimus ad bruta, Verum etiam nostrae , , mentes,Veluti sine arte nauigia, quib. de , , sint qui clauu regunt,aut temere huc illuc , , Omni Vento circumferuntur , aut deniq;, , scopulis illita miserrime naufragium pa- , , tiuntur. Et haec quidem Basilius. Id vero etiam cogita tum est, eum qui' nobis indidit mentem, corpori que absq; vlla ipsus cooperatione construcito, &variis qualitatibus praedito infudit, posse
item ad maiores gradus euehere nos ,atq; efficere , Vt quae ex ipsis qualitatibus exi stunt
65쪽
ad certam temperationem redigantur : siquidem nouae frequenter illuminationes e
manant ex illa diuini splendoris abysso in Angelidis mentes; & quatito puniore & eminentiore natura pollent , tanto excellentius conuertuntur ad Deum , sanctis autem iis donis perpetua cuin datoris laude Utuntur; quamobrena pleni harum illuminationum,
eas ali s subministrant; quorum desa deria,ut dictum est , ad altarc diuinum erga salutem nostra: n seduli offerunt. Iam ipsiam intelle elus donum, quod e septem Spiritus sancti
est Unum, mentes nostras attollit ad ea noscenda , quae selo naturali lumine ni quam assequi : nec intime potuissemus indagare: et videlicet hoc dono in fide constabilimur, atque ad diuinarii gloriam procurandam impellimur; permovemurcitem ad salutem proximi , atque ad contemplandam in creaturis altitudinem , sapientiam , & bon talem Dei ; non humanis quidem argumentis , quae ab effectibus perducunt nos in notitiam causarum , sed interiore quodam lumine superinsitisse ; ac denique per cum fit, ut ab eo magistro in primis pendeamus, a quo magiscerium omne, ac disci plina, scriptaque & libri, in quibus Veritas a liqua sit , prosecti sunt. Ipsi in aeternunt gloria . Amen. Et a Davide quidem enixe hoc intollectus donum ad diuinam in-
66쪽
. ANTONII PossEVINrtelligendam legem expetebatur; quod mul to magis faciendum est nobis in percipien dis ijs scriptoribus, qui cum de scientijs humanis egerint,populos a diuina lege,atque a Veritatis semita auerterunt. Hinc itaquς factum est, ut non solum Prophetis, Apo stolis, & quibus extraordinarie sublimium scientiarum munus collatum est a Deo, ve rum 'tiam alijs ad humanas ipsas disciplinas diuina se manus exerueris , ijs, quidemisse ac cupide vota sita Deo obtulere. Albexto Magno, qui capere philoiphica non
poterat, quoniam certis quotidianis precationibus a Beatissima Virgine hoc flagit bat, certis item conditionibus concessum
est. Ac neminem pene latet, oratione plus Nom. quam stud ijs eb scientiarum Thomam quinatem euectum fuisse , quo nescio an aliquis ullus peruenerit, ne dicam altius asstenderit: plurimi vero, qui ad Diuini pectorisostium cum fidepulsarunt, Verum ese
stolus,ac in prς fatione nos attigimus,Deum esse qui petentibus sapientiam largiens, ne mihi improperat. Ceterum pro certo habeat quisque probus adolescens, si certum tenuerit ordinem, munditiem autem animi & corporis ad sicientias adhibuerit, pleraque se, tum naturalia,
tum externa Dacorrimoda superaturum
quandoquidem & sexrum, quod vel rubiagine
67쪽
cvL TvRA IN G N. Ugihe suit exesum , vel aliunde retusum , in- dustria potest expoliri atque exacui. ordi 'nem auteni dixi, quod , ut fere uniuscuiusque ingenio , si immo in gradu una tantum disciplina respondet nimirum cum in eam serio incumbitur) sic varijs sese eodem tempore dedere disciplinis , ingenia distrahit,
mentisque aciem obtundit , ut dumtaec in plures inspicit, nullam integre coiitemple tur atque concipiat. Accedit, si quid unum
HSth addiscit nus, id quasi firmum ad alia si perstruitur: e quo deinceps tuto peruenitur ad apicem . sed haec planius in Philosophicis. ordinem item intelligo, quo omnes animi vires ad id, cui vacandum est, ap pusile connitatur , ita ut, nedum alteha tan tum utamur , reliquae iaceant , atque, Ut ita dicam,se desertas relinqui aegre ferant: cum, siquis omnes vires ordinate ad discendunt intenderit , Vnitiersus ipse homo euasurus
sit doctus;faciliusque reliquis adhibitis,quas ocant, animae potentijsue res ipsas sit percepturus : quemadmodum pluribus manibus quam una, leuius onera, licet grauia, gestantur. Q od ut magis liqueat, sciatit qui solum speculatione pascunt intella
aut sine hac memoriae tantum mandant
quae audiunt , aut legunt; vel intellectu iamemoria posthabitis Unam ipsem volun talem specie pietatis quadam asseruiit addasciplinas, hos, absoluto studiosum cum E 2 culo,
68쪽
68 ANTONI 1 PossEVINI culo, non admodum Vtiles futuros. Nam vel docere alios nescient , aut cum auoc, buntur a libris, in coelone ut aiunt an inter1is Onsistant, ignorabunt Vel occasionesse tacitorum ac speculationis vix fructum aliquem serent,ob ouem scientiae comparan
Res itaque haec summi momenti est,sed quam perpauci consequi possint, qui inpri
mis sedulo virium animi sui, quas poten tias dicunt utendum est enim ad pietatem piorum vocibus ) ad praelectiones diuinas non ad habuerint. Diuinas autem praelectiones Voco, quas in Dei schola orando & meditando pernecessarium est, ut unusquis si si velit agere semo,comprehendat. constans Deliberatio,ct labor culturaniorum mirifice utilis. CAP
yui & animus constans,vic firma. liberatio ni prorsus repugnet natura)faciunt , Ut qui haud omnino sit stud ijs as tus , aptior far si primae cauta diligentius cooperetur . Cleanthes, qui sicut Xeno crates tarciistismo fuit ingcnio, dictus ea Hercules alter sapientiae, quod labore ac studio insignis philosophus euaserit. Accede bat summa inopia . Nam ut vietum quo
69쪽
ridie quaereret , noctu aquam atris hauriebat: quare & φρεαντλης Vocatus est, quasi a quae haustor . Demosthenes pronuntiandi
difficultatem, ac tarditatem ingenij Vicit industria squod norunt omnes) ac diligentia. Baldus , cui iam seni ad studium Iurispru dentia: venienti , Ut probrum obiiciebant,
dicentes: Sero ad haec venis, o Balde;quam ob rem causarum in altero saeculo oris patronus: nil territus ita profecit, Vt cum nominis celebritate mundus adhuc perdoctis eius scriptis utatur. Ign tius LOyola Soci tatis nostrae, excitante Deo, fundator, cum aulico, ac militari genere Viuςndi, sieculo renuntiasiet, grandisque tate iam, spoiit
quc pauper, lingui primum Latinae, mox scienti js se dedisset, procul non solum a filis,
Verum Q. Omni humanosblatio atquestib-sidio, Guni alijs Lutetiae suam praestaret OP ram, interdum autem l Othomagum Nor maniae Metropolim petens, nonnu nquam item in Angliam traijciens , ut tantum stipis sibi eum ad finoin , ad quem vocabatur a Deo , corrogaret; non tam sibi scientias est consecutuS, quam Ostium tot Collegiis & Semin i iis aperuit, in quibus plurimi in uniuersia orbe Christiano er
70쪽
TO ANTONII PossEVINI cultura Ingeniorum quanam breuior, facilior
Sapientiae, cum non excoluntur inge .pia. Id vero cum accid i ab imperitis, & improbis praeceptoribus ; scholis & publicis Academijs, in quibus antiqua disciplina non viget; a ratione studiorum praepostera, a sOcijs, ab egestate, gb imbecillitate virium, ascriptis, aut libris v*l inemendatis, vel labe aliqua aspersis, vel in quibus vi* vlla certis fama sit methodus, quodque nec sis trie, nec ad usum discitur ; agendum laic est de totare, Deo aspirante , aliquanto accuratiUS,
quandoquidepi & dimidium facti s ait ille)qui bene coepit, habet: ac Dp fit, ut alii nobis in itinere praeeant,nisi sarcinae,qu-S equo gerimus, rite prius aptentur, quam ex hospitio discedamus. De pi Sceptoribus id con stat, quales sunt duces, tales fore diisendos. Si enim caecus caeciana duxerit , ambo in so-Ueam cadunt. inquit Scriptura. Hinc Vero& multiplex illa opinionum hydra , & Variae Philos phorum sectae, & haereses, atque haeresiarchae, qui orbem inflammarunt, atque