장음표시 사용
61쪽
ridem placet minuta hempe haec rerum quasi in patticulas cociso paruas molesta admodum esse solet. no in temporibus solum, sed in ipsis etiam rebus2 vix de Timaeus a plurare reprehediturquόd minuet dulquodq; minutissima coqlecteturistactam' nimis tradat historiam. Reliqua est nobis occaso quaelatio sine patet . de qua hoc solum praecipiendum videaturi quemadmodum principem reip. in omnem occasionem intentum esse oportet, ut & prosperis via, turi&aduersantibus obstet; non minus historicum
explicatu um esse diligenter quae captae, quae dimissae sint occasiones,quibus diligetius, negligentiust sintvsi illi, de quibus verba fiunt, viti historia sibi constet,& res quemadmodum gesta est cognoscatur, suumq; perficiat scriptor opus. Ex his quae nobis' dicta sunt illud intelligi licet,quod cum de inuentione disputaremus initio posuimus scriptorem suis uiribus historiam examinare oportere,quam si traduturus,ne succumbat oneri, neue ut dici solet in itineare deficiat. Nam non incipere satius est, quam piis non ponere finem, & de inueniendi quidem ratione tot sint nobis dicta, collocationem paucis alta soluamus. Ordinem, dispositionem,collocationem tribus nominibus rem nuncupatam eandem sanc videmus, in qua dilligentius elaborandum est,propterea quod onauem dictionem illustriorem reddit on 'dos
62쪽
D g C ONMI r C. H uT. D rA L. ci do, & suis locis singula disposita,& placent magis,Mnitent. Etenim si contu se omnia posueris, sint liced
es egrinon secus; feceris , ae si mihi praeclaram sic
pellectilem auri,argenti, eboris ostenderis, ut sint tamen qmnia confusa,M coaceruata, quod sit uniuscuiusq; res precium, quae dignitas, que habeant usum, quamve comoditatem vix intelligam, vel si aulea pulcherrima, ornataφ praeciosissimer indomus obseuriore parte collocaueris, impensam omnem,opea ramq; certe perdideri inrigitur urinό paucis e pediam suis quaeq; statuenda locis, qua vis est collo cationis, quam pulcherrime ante oculos ponit Horattius Poetica canens praecepta, vel oracula 'pobus versibus hisce.
vlide perspici satis potest', pri intimi ven ustatem orat xtionis disposumi perfici, ibo ordihem, ordinisvrationem dispositionem Esse . nam quod Poetis pne 'cipitur hac in parte, ad oratores,historico q; trastintur, ' uod in exordiendo ter uari mamme solet, vide tril curiosus unde dueesiduna optime principium 'existimet alioq; Homelus il ou ab riclenas ruptii Inon a Graecorum principum coniuratioue auspica-
63쪽
tus est poema, sed ab Achillis ira, iurgio l quo curii
artificio ut ego quidem opinor cum Amicam Caetaginem aduexisset,illi belli Troiani narrationem altribuit,eamq; ipsam non abultimo repetitam principio,ab equi dolosa fabrica coepit. Sed quid ego Poetas memoro cum spectem Aristotelem in his libris,
quos editos, & non editos profitetur eum ordinem sequutum, ut eorum omnium,quae natura conficiatur priore disputatione initia tradiderit, descripserit: naturam altera. Est certe sortiorum laterum,magnarumq; virium unde sit incipiendum, quousq; pergendii, quid hoc,quid illo loco statuen bim acutius per spicere,animaduertereq; diligentius, quod post pavilo dicetur apertius. Idaec tamen res tanta: 'Hidiatis, tantiq; emolumenti paucisiimis transigitur praecoptionibus. Tria sunt enim quibus collocatio comparatur Assidua lectio,eius,quod scribi; ur cogniti adiuncta pru dentia plerosq; novisse me memini qui, obscurissime dicebant, & collocabat pessimc qu id rea,de quibus dicerent non satis tenerent. An creditis indescribendis regionibus hominum variis legi-ihus,ac moribus, ingeniisq; diuersis parum terum Mistarum scriptores aliquando confundi quod ea neq;: p xcepta, neq; cognita habeant certe di lectione ma agna opus est,quod ostepcimus paulo supra,& eo,der quo
64쪽
quo iam diximus iudicio, unde origine prudelia ducit. sed ia quae praecipi possunt tradamus. Vel reru est
collocatio,vel certe verboru,& verboru quide collocationem cu 'lus optimus dicendi artifex, ut recte M. Tullio videtur,tum frequentia , exercitatioq; parit, neq; enim infantem adsciscimus ad scribendum. praeterea quonia rebus accomodada sunt verba, qui
rerum ordinem rite seruauerit,uerborum etiam tuebitur. quod sim tem Horatius nec facundiam,nec lucidum defuturum ordinem illi cecinit, cui callide' res esset inuenta PTota igitur nobis erit contentio
in disponendis rebus, in quibus id priscipi solet, ut
is ordo seruetur quo res gestae fuisse dicantur, ut gestis coeant gesta, tempora temporibus aptatunque ordinem mutare saepe cogimur, cum o uti liquid nobis altius repetendum est,aut digrediendum, quod nec temere, nec crebro fieri oportet, sed utilitatis
alicuius gratia ; vel ut historia sit expressior, uel molestiae vitadae gratia, quodcaute nimi. est faciendui vel hominis alicuius, aut loci significandi, quod fit tribus de causis,vel cu ex infimo auspice vel virtute, vel sortuna ad summu quis sit euectus, quemadmodum de O Mario Salustius, cpius primordia narrat in Iugurta, vel quod frequens de illo habenda st in historia mentio, ut idem Sillae ingenium in eadem historia ponit ante oculos, Vel cum ingenium ii I minis
65쪽
destia, vel Crassi eius, qui cu illo ipso Scipione suit consul virtus summa describitur. Est .n. vitae specululi istoria,actionumq; omnisi dux, atq; magistra, adde vero si altius quid repetendu sit no est ut aiunt ines pienduab otio, sed unde necesse sit incipied A quo
res postulet praegrediendu. cum aure molestiae vitadae caula digredimur dada primu opera est ne ab scopo discedamu ut cito reuertamur, ut casu, no spon, te, id ipsu narratioe poscete digressi este videamur ullud vero attendendu est diligentius, coimgit.Π. pleirumq; ea nobis esse narrada, quae pluribus gesta sunt locis, maximis interdum maris, terrarum oteruallis, seiunctis, atq; remotis . Hic ergo videndum eris ut interpositio hes tum fiant, cum maxime decuerit non sine praefactione quadam .dum haec aliis locis geruntur: alio: conuertenda est oratio: ad ea reuert m ur, quae geriantur alibi,& quae sunt eius generis. Illud certe iidi iij, sepius tellabor dispositionem notam praece sinuam scriptoris' prudentia, diligemtia, iudicio, exercitatione* parari, omnia . n. quaeq; ad breuitatem, quaeq; ad perspicuitatem spectantiatq; proficiunt sunt in collocando accuratius consi deranda, de quo plura dicere non libet, non quod
argumentum dificiat, sed quia quae dici possunt sRhetoricis
66쪽
DE CONsCRIri HIs T. JDIA L. CIRhetoricis libris petuntur. signi hcauimus enim initio historicum oratorem esse, & magnum quidem oratorem, ab ipso igitur sonte diducendum videtur, quicquid ad hunc locum consere putabitur. Ego i quidem separaui ab oratoriis historicas pnxceptiones, Vobis ut morem gerere,ut leuiter eruditi orationem ab historia seiungerent, & quatenus histori-icus oratoria capiat,Vtaturq; rhetoricis cog stercthquare de collocatione haec satis. Tunc quid m, qui proximus mihi sedebat iampridem inquit oratione
tuam interpellare cogitaueram, continui me tamen,
atq; cohibui ne si dicentis impetum tardassem no facile foret eadem vim accipere, denuoq; recuperare; puto.n.intentum animu relaxari nolle,cio nec quo semel pergere instituit rade peruenerit, nunc Vero quonia collocandi fine secisti,locus mihi tui patet intempellandi.na ea quae de argumetis dicuntur ab his,qui dicendi arte tradiderunt, εe inuenienti, disponenti arbitror esse eomunia.Reperioda sunt.n. prius argumeta,repertas disponeti. QMaero igitur primu utatur ne argumentis historicus,& si quidem utatur, qua potissimum sint collocanda ratione,quae cum ille dixisset,atq; conticuisset sateor erubuiste me,quod id novideram, quod ille vidisset; Tum quod ptixter spem
ceciderat, iam enim omni me molestia putabam esse liberatum. Ne tamen infantissimus uiderer cum Ia praesertim
67쪽
Q VENTvRR Cosci a Ipraesertim tam multa solus dixissem in hune modurespondi. Neq; argumentis historicum omnino carere doctissime vir assirmarim,nec tamen quemadmodum in oratione summam in his ipsis historiae positam esse crediderim,quod fine contra In oratione sentio,cuius summam argumentis constare liquere
mihi satis existimo, quod quidem si modo audiendus est Aristoteles patebit omnibus, ait enim philosophorum, rhetorumq; maximus causarum corpus
probationibus confici,corpus autem probationum, praedicat entimema,quod secus habet historia unde veri petitur simple puraq; narratio, non factum ne sit quid,aut quo iure sit factum disputatur, & quinniam me prouocasti hunc quoq; locum, ut caetera
carptim attingam. . il l l δε- alimentorum explicatio.
ARGvMENTO Ruri duo constat esse genera, altera quidem petuntur ab arte, altera sunt artis empertia, quae tamen ut mihi yidetur cum ad rem,de qua agitur pertineant inde petend. videntur, sed
quoniam no arte parantur,sed petuntur extrinsecus, arte merito vacare dicuntur'. his igitur argumentis, quae comparantur arte historia non utitur nisi in cicione aliqua deliberativa, vel certe suasua, nam cuin omnibus genisibus,quod inter clarissimoscostat authores,sint idem status,eisde ex locis venabiniur . argumenta.
68쪽
argumenta. In orationibus igitur quae miscebuntur historiae, nihil vetat artificiosis argumentis uti ; in historia nihil est opus, nisi sorte utamur emplo, quod ouidem non tam argumenti vim habebit ut quibusdam placet quam sFrax Ego confirmare potius,& declarare,quam probare censeo, non quod historica exempla vim probandi non habeant, quibus &oratores,& philosophos probationum nomine uti plorumq; video. sed nunc de historia loquimur, quae exempla sumit magis ut confirmet aliquid, quam ut
probet. his autem argumentis,quae diximus ariet carere utitur historia crebro , sumuntur haec autem
ab authoritate.utitur verό cum factum aliquid, vel non sectum ostendit potuisse et non potuisse fieri, in posterum quoque sermonem trahit quid euem rerum sit si hoc statu gubernetur Resp. Jllud etiam quaeritur,& in utraq; partem argumentis exagitatur quid fuerit, aut non fuerit futurum, qualia ar me ratione ει o plerumq; ponuntur, quaesent verisimi. lia Ciceroni;sed eum haecomnia ut dicebatia ad eo
iecturam reserantur,quaeargumentis nititur: extrare
perris, parum erirnegotii historiam scribeti cum antificiosis argumentationibus. Illudprose tenebo. in n. cceterae Paratiosinandi genera histotico
cognita osse oporterb, iami propter Orationes, Rum
etiam quod ab oratore no separo quod initio mihi dictum
69쪽
ro VENTVR X. Cog cI Idictum est opificem, conscriptoremq; historiae.Ipsa vero expertia artis argumenta leuius, grauiusq; sunt tractanda,utres ipsa, causal poscere, ac desiderare uidebitur . quae cognitio prudentiam desiderat,scriptorisq; iudicium, ut argumentoru habere delectu possit. pugnat Dion nescio quis, contra famam,&multo confirmatam tempore,& plurimorum autho, ritate roboratam,contendit victam Graeciam, uici se Troianos, intelligit veterator dissicilem a se causam susceptam,austoritate sulcitur Homeri; convturq; illum ipsum poetam, unde captae Troiae nobilitata sit fama aliud sensisse, Graecorumq; ignominia ocultasse cosulto. Hunenis ab ipso sebs di in
tuetur Homero omnes saneriderent, siquis autem
contenderit argumetis etiam quae nobis largiunt artes utendum historico fore, non repugnabo, ipsa se tamen veritas sua sponte pateficiet. Nunc illud, uod exciderat, dicam no paruum scriptori nostroibesse laborem eum in eum locum deuenire comtingit , ubi variat authores, opinionibusq; certatur: Nam si omnes narrare voluerit in eum saepe recidet lampulum,ut nullum inueniat finem . si praeterierit nescisse credetur,plurimum amiserit authoritatis, Medium igitur teneat oportet, ut & celeberima dicat,& quasi per transenam ut dicitur capitibus, s miss expositis absoluat, sc&historiae satisfaciet, ει retinebit
70쪽
DE CON ac Id. H T. DIAL. XI retinebit authoritatem. Illud quidem animadue tisse vos arbitror aliud me probare,'aliud confirmare pronunciasse.Cofirmatio sanc genus probationis videtur, & in hanc sententiaconsuevit usurpari. Ego verό leuiore probatione cofirmationeuocaui intelligens historiam leui potius opinione, quam argumctis demonstrantibus niti. Sed locus admonet,ut de confirmatione, di illi finitima consutatione paucis agamus. Tum audientium quidam tractus inquit rerum, sermonumq; natura vel inuitus nobis gratificaberis. ego vero quasi ea res nihil ad me pertinuisset dicere perrexi. Confirmat orator quidem vel cum
ea, quae narrauit argumentis asseuerat, atq; muniti
vel cum siquidem narratio no subsit ' proposuisi
vel quae suadere conatur rationum robore probat,
cui videndum est ne ves minimum relinquat is almdientis animo dubium.Sxtenam quicquid relictum sterit locum aduersarii vel ritionibus dabit,vel cu
luniis. Confutat auicin orator cum alier luS pallis argumeta reprobat, efficitq; ut auditor intelligat nulla penitus vim habuisse. At hiltoricus neq; tanta co-fligit me, neqi collato Marte contendit . quare nQv te re leuem quandam vel persuasionem , uel os , nionem historicam nuncupauimus confirmatione, nam & ab Maduersarius nec de vita,auesama, πη- nisue contenditur. Sed iam vos meas ineptias audie