De febris Ungaricae ejusque symptomatum curatione liber unus, in quo etiam affinium morborum selecta remedia pro methodi nonignaris exstant ... / germanica quondam editius lingua, ab Jacobo ver Sutero ... in latinam conversus

발행: 1594년

분량: 203페이지

출처: archive.org

분류: 약학

81쪽

O M. venaesectionem toties interdico, in causa est, abusus, qui inualuit ubiq; imperitorum item substannationes&multiplices calumniae nec inuatis hoc quod has febres ab aliis discernere nolunt sic nempe ab Italis persuas. Cum

Italici mores in Germania nunqua quicquam attulernat boni Qtios mores si in politicis auersati fuissemus, adhuc essemus Germani

non edesici Italianati Alterare igitur si vis a lorem, primum illum modum omitte. Alter modus calorem in frigus commutandi est efficere ne aluus aditi icta sit. Videmus enim vel

infantes mox ubi obstructi sunt, mire incale scere statim vero atque matres cereolis obstructiones eorum expediuerunt, calore etiam evanescere. Sic etiam magni febris huiusce calore aluum tuam adstringunt. Arefaciunt enim excrementa Vna cum corporis humoribus

et omnia ad siccitatem perducunt Magna isti

tur habenda cura, quo libera retineatur aluus Non enim minima curationis pars in hoc colitiit. Atqui supra fuit auditum, purgantia sere accendere solere corpus adeo ut ab eis nota parum immineat periculi Quapropter leuis trinis cholagogis hic utendum reliqua vero purgantia prorsus vitanda. Duplici autem de caula cholagoga conferunt vel ob simplicem calidam intemperiem, ad eam mitigandam

82쪽

ves quotliam ut aliquoties iam dictum erys

pelatodes sunt i, febres in vis ceribus erysipelata, hoc est, bilosos tumores excitant haecaute purgantia bilem educuntri imminuunt. Ad purgandum ergo&apertam retinendam aluum hi syrmaesim tibi praecipue comi nendati sinto nobiles illi succi rosarum violarum, cum rore Maio mense collecto extracti; succus florum perscorum, prunoris, prunorusylvestrium, eodem illo rore per multiplicem infusionem extractus essentia lactucae 'or tulacae. Haec omnia seruorem bilis mirifice do mant. In quorum penuria utere iure prunoruDamascenorum, vel tamarin dis coctis, myXariis, cum . seminibus frigidis minoribus)et .floribus cordialibus rosarum violaru bOraginis, melissae)Quidana utuntur Cassia, manna,catholico, diaprunon solui: Sed non est dis simulandum, haec omnia nisi per secessum ab ςant, aeque ac rhabarbarum in bilem conuer-ti,4 calorem adaugere. Quodsi clementes illi facilesq succi non mouerent aluum; possent adhiberi clysteres alterantes ex seminibus cydoniorum melonum, cucurbitae lini ex maluis seminibus frigidis minoribus, herbis, frigerantibus mollificantibus dictis ut malua,

violaria, lactuca, &c cum oleo rosiaceo, viola ceo, butyro recenti mixtis, uti notum est. Et haec

83쪽

O M. haec de secundo resistendi calori modo. Postia haec proxime cor est reficiendum, recupe- randae confirmandaeque vires efficacibus alterantibus magnum illum&incredibilem aetastum interea contemperando refrigeranti

bus ad frigus deducedo Veteres sine aliis me diis aqua frigida usi sunt ut infra monebo: qua nos iam praetermissa tibi consulimus, ut aquis tuis stillatitiis refrigerantibus&succis&iu lepis eius loco utaris. Sunt autem praeci puae aquae, rosarum, Violarum, cardui bene dicti Oxalidis, florum prunellorum, in tybi, ci

chorij boraginis, bulgos tri soli acetos,&huius generis aliae His aquis permisceri poscsunt praecipui succi, qui sunt, ulepus rofatus, violatus χXalidis strupus de nymphaea a

cetositas citrii, granatoruniri limonioru sic, c item cerasiorum, cum aliorum, tum vel maxime acidorum, cydoniorum, prunellorum, baccarum sanabuci chamaeacies, mororum: nostratium deniq; vehementer alterantium et

excellentiumsicci ribes inquam &herbeiarum qui acore sito feruore huius febris omnia commodissime restinguunt. Haec ergo inter se mixta frigide non modo vesperiri mane, sed etiam interdiu saepius exhiberi possunt. Licet

etiam aquae sontanae commiscere. Alteran

tia isthaec non calori modo, sed etiam veneno,

84쪽

C A P V ex innata qualitatevi substantia resistunt pre sertim citria aurantia, alia, quae pullieribus cordialibus permisceri blent. Autor etiam tibi sim, ut in principio crescete etiamnu morbo, et nulladum exstante cris, frigida ista caute tractes Mapplices loquor etia de localibus, quirefrigerandi gratia exterius imponuntur)ne per acris impediaturi debetq; occasio exhibendorum de qua inferius dicetur probe

attendi ac faciendae sint evacuationes prius, quam cris ingruat; ne in eruptione naturae opus turbetur.Fere enim natura, vel ad bonum, vel ad malum viam quaerit, qua morbum subita sue ad vitam, siue ad morter conuersone terminet. sarta alterandi ratio est per c uenientis succi alimenta ubi inueteratae capOnis aquae stillatitiae, vel contus e carnes nil prosunt. Sed si succum carnium, aut aquam Caponis omnino exhibere vis, fac sint recentes. Verum de hac re plura in capite de virili instauratione. Quinta via consistit in topicis quae inflammatis membris exterius imponi solent. Sive autem haec aquae sint, sue unguenta, siue cataplasmata, siue cucurbituls siue alia quisequentur i admodum frigida imponi non de bent, neq; capiti, cordi, pectori,Ventriculo, neq; fronti, collo, lumbis quantumuis refrigerare

debeant: idq; no modo,ne natura quod antea

85쪽

OCTAVUM. 3 quoque dictum in suo cursu impediatur: sed

etia, ne calor introrsum repellatur unde damnum irrecuperabile faceret aeger praesertim in ardore linguae Ac multi quidem hic latrocinia committunt, dum gargari simos extremae frigidos ingerunt,4 calorem ad extrema Ouer iii in repellunt. Quare caute ac prudenter hac in parte se quisque gerat. Haec febris principalia viscera, cerebrum, cor, hepar mire accendit. ea, quanam ratione, non modo per localia sed etiam jer pulueres tum exhibendo, tum imponendo custodiri conueniat, in capite de instauratione viriuri resectione copiose monstratur. Illinc igitur talia epithemata et alia petenda Cibus potus, omne auxilij genus eo dirigendum est, ut aestus corporis & putredo auferantur ne membra siccentur, omnis humor pinguedo discutiantur, nerui venaeq; contrahantur, fons vitae humidum radica te exarescat. Vt enim antea dictum, haeclicae sunt hae febres, hoc est, maligni moris, consuetudinem habet omnia exsiccandi exurendique membra denique nostra ad meros a bones, quas exusta candelaru ellychnia redigendi. Qilod, ut caueatur, totum etiam cor

Ius collo per dorsum, brachia,crura, pedes et atera humectantibus, refrigerantibus linimentis inungatur.Ad hoc N butyrum recens, Vel

86쪽

Tvel oleum violaceum, aut rosaceum vel storonympliaeae, vel cucurbitae quodcunque ex his habere potes)aut unguentum rosatum Me suae reduc ad teporem, immerge molliculum pannum, aut spongiam, qua perunge totu Compus, manu calida leuiter humore impinge, donec imbibatur Pinguedo muris alpestris, anseris Soporci innata est hunc aesimn compescendi virtute praedita. Hac ratione corpus nomodo refrigerabis sed etia paulatim imbues humore, qui obstabit ne partes eius X siccetur. In casse necessitatis aegri aqua calida irriga; aut alia refrigerante aqua vi rosarum, solani, c. Sed his tamen tepidis utere. Possint aliae fi eri revulsiones, quibus calor atque dolor ad

ea locat membra dirigantur deducanturque, quae minoris sunt momenti quales sunt. frictiones mollibus patulis aliaue ratione ad

ministratae, similiaque Ac si periti adessent medici, qui ex usu iudicarent, posset etiam se quens administrari revulsio, qua ego saepe Lirimum profeci.quotidie semel et iterum plantis pedum acetum, sali rutae succum illeui; cruribus autem aquam saliam calidam impo sui Pauperibus etiam lacialia calente aqua circumdedi caput quae viridem favum elicuit eis sudorem Imposui docostis in laterum punctionibus, easque mitigaui. Adeo, ne ista

87쪽

De omnis generis sympto matibus huius febris Ac primu de phreniti deri veternoso capitis asscetu Cap. IX.

PREvi TE nunc etiam de miscellaneae huius sebris symptomatibus f hoc est co-

currentibus affectibus)quae ego obseruaui, verba facienda sunt et ostendendum, quanam ratione oppugnari curarique possint. Duo autefiunt eorum genera alterum pathognomonicorum, quaecum morbo se efferunt,& licet ab eo separari nequeant, morbus tamen ipse non sunt alterum criticorum, quae aliquanto demum post morbo se vel intendente, vel remittente naturae operatione superueniunt, quae ad significandum vel prospera, vel aduersi faciunt.Vtrumque genus pro natura et differentia cotagij ac membrorum, tum principum, tum aliorum circa quae apparet, variare consueuit. Nam, ut etiam supra significatum, haec symptomata varia sunt, pro varietate ioco

88쪽

cipientur. Iam duo graues,& vehementes capitis aisectus ac rationis obloesones primit no bis occurrunt; quorum imagna diligensq; ha benda est ratio. Prior est phrenitis, ex magno caloreri inflammatione membranae proxime cerebrum ambientis oborta sulphureoriarsenicali veneno erysipelas ibi excitate. In hac aegri ad modiam insaniunt&furiunt iam rident, iam irascuntur, iam ad verbera proruut, di omnino instar furiosorum egerunt facies ardet uti pruna; queruntur se in capiteri oculis vehementissime pungi & sane punctorius dolor adest ingens petunt sibi caput, circula datis etiam circulis sortiter vinciri maximasti ariditate linguae 5 oris laborant. Hic probe cosideranda est aphorisini Hippocr.doctrina: Despientiae, quaecum risu sunt, securiores: quae vero cu studio periculosiores Vbi in commento Galenus adiicit, Omnium periculosissimae, quae fiunt temerariae Addit idem, Q laecunq; ex la fiunt caliditate sine humo re vitiosi , similes quodammodo sunt eis, quae ex ebrietate contingunt maecunque vero ex

89쪽

multum exusta, ut iam magis ad atrae bilis naturam accedat siunt in aniae fatis surioia Hiedisserimna cum causis breuiter indicantur a Galeno Alter assectus est veternosius et narcoticus, pro natura frigidi sivi veneni cum pulsa torio&grauativo ut loquuntur dolore Caput his aegris est graue, in quo sibi plumbu in

vile putant iacent sine siensiusi&rationis siti continenter. apertis quidem oculis dormi unt hinc inde se volutant; saepe urinam reddere cupiunt quam ubi reddiderint, obliuis eun tu matulae dum item cibum capiunt obdo miscunt per nares crassum phlegma, ceu nati cum emittunt aut ne quidem possunt emitte-

re quicquam ratione non constant, mira loquuntur,perterrefiunt leuiter, et facile conuulione corripiuntur, in qua puma peros emit

tunt evomunt Periculosium misierabile est accidens. In his duobus capitis assectibus magnum curationis disserimen est obseruani magna adhibenda diligentia. De qua pau- repetendi Hippocr.aphorismi In quo morbo somnus laborem prςstat malum est.Et uui G

stem Quibus cum oculorum conuersione veleontortione sopor fit, pernicies praesens est

90쪽

Decalido illo pungenti capitis affectu.

Cum igitii magnum calorem pulsatione, inflammatione faciei in aegro animaduertis: dolorem item per oculos erumpentem, qui rationem imminuatri furore inferat cubili te nebras inducito in aere fac ille temperato cubet. Non sit ad modiu calefactum conclaue sed tamen liberiam a ventis intenso frigore.culcitras linteamina violarum rosarum, aut nymphaeae aqua consperge. Capiti raso contu fas rosas, violas, aut flores nymphaeae, aceto Osaceo calido rigatos impone, adiecto fati mo mento et oleo vel ros aceo,vel violaceo vel florum fambuci hoc obseruato, ut panni sortiter 'eXprimatur; ne nimis sint madidi Cerebrum confirma odoriferis floribus & herbis nodulis ex ambia 4 c. su flatibus aquis vitae Pessissitem ex bombyce confice quos aqua, audace torosarum immersos in aegri nares immitte. nec omittas hoc Xyrrhodino, donec muta tionemri remissionem caloris sentias. Singulare est id, quod sequitur, ubi oculi vehementer illachrymant se album en ut probe agita cum aqua rosarum admisce aquam florum sambuci, ac boli Armeniae unc.s immersa cannabe, impone temporibus & vertici into ve

SEARCH

MENU NAVIGATION