장음표시 사용
61쪽
temporis periodos , & locorum stationes iisdem figere licebit. Prima , . ab orbe condito circa Mesopotamiam & Armeniam in Adami familia ejusque sinu quiescebant artes & scientiae usque ad Noein, mum & diluvium. A. M. I 6s 7. Secunda , a Noemo intra Armeniam, Babyloniam ct Mesopotamiam in ejus familia resuscitatae sunt usque ad linguarum gentiumque ldivisionem. A. M. Ips7. Tertia, ab hac in Chaldaea per Abrahamum ejuSque posteros excultae fuerunt. A. M. I948.
Quarta , ab Abrahamo, ejusque egressu ex Ur Chaldaeorum propagatae sunt per lterram Chanaan & AEgyptum usque ad Mosen. A. M. 2373. Quinta, a Mois in AEgypto, & ab exitu ex AEgypto in Deserto & Terra Sancta se detinuerunt pinnes populum Dei usque ad Graeciae sapienteS. A. M. 34OO. Sexta , a Pythagora &Thalete ex AEgypto in Graeciam invectae
floruerunt tum Athenis tum Alexandriae usque ad Ennium aliosque Romanos. A. M.
37aa. . Septima, a Romanis e Graecia allatae in urbe ac reliqua Italia stabilem. posuere sedem usque ad Herulorum, Gothorum, Vandalorum &c. in Italiam, l& Turcarum , & Tartarorum in Graeciam& partem Asiae irruptionem. Α. C. 476.
Octava, a Barbaris, sub quorum dominatu
62쪽
tu sere ubique ignorantia regnabat, &aertes ac scientiae in exilium pulsae sunt, usque ad restauratum Imperium occidenatis sub Carolo M. A. C. 8OO. Nona, a Carolo M. dc Lothario in Italia, Gallia, Germania &α ubi sensim instaurari cs perunt, usque ad seculum X U. & XV. Decima, ab his in Italia. Gallia, Ger inania, aliisque Europae regnis atque Provinciis usque ad praesens tempus immensis laboribus dc sumtibus ad summum perfectionis apicem omne disdiplinarum genus effectum esse, propriumque in L. Topa domicilium fixisse videtur.
i Peregrinatio per Artes Sciretias.
Juvat nunc per Usias tantisper disciplinas peregrinationem instituere, eundos per singulas earum , saltem praecipuas; j Celeri tamen passu ac sine diverticulis, i summa solum vestigia sequendor diutius enim & commodius commorari licebit, , ubi cujusvis originem & progrestionem, i plenioremque historiam inquentibus in libris exhibebo. . Grammaticum, quae docet recte loqui ac scribere, ipsa neccilitas societatis hu-
63쪽
manae vix condito mundo seu invenit potius suppeditavit, certis legibus constrututis, ut quivis vel praesens vel absens lanimi sui sensa alteri communicare posset. Haec linguas informat, quarum prima de princeps merito fuisse creditur Hebraea, quando erat adhuc terra labii unius diuem monum eorundem r). At Confusis ad turrim Bahel hominum linguis septuaginta ill rum diversas prodiisse autumant non pauci, quum tot fere gentes in terram post diluvium divisias fuisse memoret S. SCri- lptura. Orientalium autem linguarum lprima .radix ac fonsista Hebraica, qua electus a Deo populus utebatur, S a qua postmodum Syriaca & Arabica profectie lsunt: Altera Orientalium primaeva fuit lGraca, dialectis solum apud varias Grae- lCiae nationes varia. Occidentalium vero tres sunt scaturigines; Primo Latina , Romanis usitati, quae nulli quidem geriti hoc aevo propria, Commune tamen I, minum, qui literis instructi sunt, vinCulum est, & ex qua post natae sunt Itala , Hisipana, di Gallica, partim etiam Brita nica. Secundo Germanica , e qua prΟ- ldierunt Belgica, Danica, Suecica, partim lAnglicana. Tertio demum Solavonica, mater Polonicae , Bohemicae, Hungaricinis
64쪽
ει magnam partem Moscoviticae. Ηe-hraeam linguam nulla hodie terra loquitur rutuntur tamen illa quamvis parum sincera) Judaei hinc inde sparsi, & pauci quidam docti, qui studium illius profitentur. Graecam praeter Peloponesios, M
Cedonas , Thessalos &c. insulasque subitactas recepit etiam Graecia Magna, id est. Sicilia cum maxima Italicae orae illius parte, quam coloniae e Graecia ductae inserierante porro Graecia Asiatica, in qua assioles, & Jonii habitabant: frequens quoque inter Romanos Literatos graeca lingua fuit, quemadmodum inter Nostros Latina. Haec iam lingua latina, cuius meminisse instituti mei est, primas cunas nacta est in Latio, illo paucorum milli xium agro a Roma versus Campaniam se Porrigente, angustoque Italiae angulo, in quo Saturnus e regno Cretae a filiis suis Jove, Neptuno, ac Plutone pulsus Iatuit. Initio rudis admodum & asipera fuit, ut ex antiquissimis illius vocabulis ,
tanquam ruderibus relictis manifestum est: neque cultura adhiberi poterat uti agrorum, ita & literarum inter armorum
strepitus & bellorum tumultus, quibus tunc cum vicinis populis perpetuo impi, citi erant Romani r iis vero domitis expoliri ac florere caepit a. U. C. s I quando
65쪽
Coss. C. Clodio & M. Tuditano Lmu Andronicus primus latinas literas publicae docuit, cuius exemplum postea non pauci erigendo scholas & praecepta tradendo intimitati, ita ut ad haec tempora merito suVenilis aetas latinitatis referatur. Imperio autem potita gens Romulidum linguam suam cum iugo multis etiam dissitis populis imposuit. Interea Romae plus semper exculta sub Livio, Julio Caesiare, & Marco Tullio, regnante Augusto, virilem perfectamque . aetatem attigisse visis est. Ab hoc tameta splendore suo sub Tiberio paullisper declin re, sub reliquis Impp. enervari cum moribuS, atque sub Antoninis omnino in pejus ruere elepit: fatalem denique ictum inflixerunt
tot barbarum gentium incursiones Her Iorum , Gothorum , Longobardorum , Vandalorum, Hunnorum occ. quae Cum Romana potentia ipsum quoque nomen ac linguam exterminare conabantur. Certe. Corruptissima erat per aliquot secula, Splurima barbarie consiperis. Carolus M.
fuit & Lotharius, qui instaurato Imperio Occidentali de latina lingua cum aliis h
nis artibus exilio revocanda consilium animum carpere. Tandem circa secu
66쪽
Ioviano Pontano, Poggio, aliisque restia tuta, & dato velut signo in Italia, Gallia, Hispania, Germaniaque sequencibus seculis ad pristinam dignitatem evecta fuit. Aesis eodem fere cum Musica natales habuit. Quippe diversiarum nationum homines, dum sacrificia, convivia, &nuptias celebrarunt, primum tibiis de fidi-hus utebantur e tum etiam Voces iungebant & cantus, quin & saltus ad tibiae vel citharae sonum: unde pedum numerus atque mensura, inde harmonia, demum rythmi & metra prodierunt. Erat autem Moses ante Graecos aliosque populos, qui post mare rubrum sicco pedo transmissum, demersumque cum . exercitu Pharaonem primus edidit Canticum seu carmen hexametrum, quod nos Heroicum Vocamus, cujusque initium est: Coramus Donum cs . Non minus inter sacros Poeistas, a quibus originem duxere profani, embnuerunt Job, David, Salomon, Jeremias, Isaias, caeterique Prophetae, quorum libri ligato sermone conscripti sunt ut quibus- clam videtur & vaticinationes continendseu praedictiones futurorum, unde postm dum Poetis nomen Vates multorum jud, - Cio adhaesit; licet Varro ct eos a Viem. ἡ disco c. 15. o L. 4. de Ling. iatis.
67쪽
dis versibus coiere autem vincire est ita dictos existimet. Post hos in Graecia maxime floruit Poesis. Quippe ut superiuS commemorabam, Graeci ad literas eois eris das in AEgyptum prosecti in lacros ibi Codices incidere, e quibus depromtas historicas narrationes ob rerum sublimit tem & stupendam varietatem acimiratione primum, tum etiam metro & versibus com.
plexi sunt, admixtis tamen, quum fidei visitatis luce destituti eas, adsequi satis haud poterant, innumeris fabulis de primo chao, de Iove, Saturno, Giganti. hus , de Prometheo, Deucalione, O ' pheo, Hercule &c. Propriam vero sibi
Musarum sedem condiderunt in montibus regionum suarum: Heliconem in Baeotia,& Parnassum in Phocide. In his collocarunt Apollinem tanquam Praesidem Maiarum, quibus singulis certum genus Camminum velut inventricibus attribuebant. Inde ex fonte Hippocrene, Pegasi ungula excitato, fabulas suas pleno gutture hauserunt, in totum terrarum orbem postea sparsas. minuerunt inter graecos ruetis Homerus, Hesiodus, Sappho, Pindarus, Anacreon, Menander. Uti autem Graeci ex AEgypto, ita & Romani e Graecia Po seos artem in patriam suam transtrere,
in qua optimi quoque Poetae Latini non
68쪽
tam surrexerunt, quam nati sunt, dc qu, dem in diverso carminum genere Lyrico, Elegiaco, Heroico, Scenico, uti Ennius, Plautus, Accius, Naevius, Terentius; potissimum Augusti Caesaris & Maecenatis aevo ut Horatius, Catullus, Tibullus, Ovidius, Virgilius, a quibuS Omnes a tis Poeticae divitias in hodiernam usque diem in nostra deportamus gaetophylacti. Metorica , quam bene dicendi scientiam finit tinctilianus cu , cum stabilita hominum societate initium ortumque suum habuit, praesertim ubi familiae amis Pliores, urbes, ac respublicae constitutae fuerunt, Oportebat enim in his esse albquos , qui aliis suaderent, alios defenderent , exhortarentur alios, & recte facta laudibus exornarent; quae omnia latius quoddam sermonis genus, magis politum di elabor 3um, a vulgari & communi diversum requirunt, uti apud Tullium cx recte animadvertit Zeno dicense omnem
vim loquendi in duas partes tributam pugno Amilem esse: quoa latius loquerentur Metores Dialectici autem compressius. Quapropter idem Cicero eius originem ad primos urbium Conditores & Legisl . tores referte Aristoteles autem tribuit
69쪽
Siculis, hominum generi acuto di ad dicendum promtor Quinctilianus Emps docti Pythagorico, quem prima Rhetoricae fundamenta jecisse prodit. Ut paucis
omnia dicam, prima & rudia elementa in quibusdam hominibus natura inchoavit et observatio autem, quid quave ratione unus altero melius diceret, adolescentiam ejus promovit: studium vero & ars perfecit virilem aetatem, in Graecia quidem, ubi Athenis floruere Viri eloquentissimi Pericles, Isocrates, & Demosthenes rRomae autem, ubi Crassus, Marcus Amtonius , Cato, Sulpitius, Hortensius, praecipue autem Tullius e Graecia redux, qui postquam illius oratores declamantes solucite audivit, eloquentiae latinae parens ac Princeps evasit, unus omnibus aliis superior. Ibidem Quinctilianus non tam voce ac eXemplo, quam calamo & libris suis Rhetorem numeris omnibus absolutum informavit. Nihilominus fateri oportet,
jam ante Graecos & Romanos in populo Hebraico Viros fuisse eloquio praestantes.
Certe de Aarone ipse Deus cyb ad Mosent Aaron frater tuus, scio quoa eloquens Atripse loquetur pro te ad populum, Er eritos tuum. MOlis quoque eloquentiam cele
70쪽
tens in verbis θ' operibus suis; cuius et quentiae Vim satis expertus est Pharao Rex AEgypti, quando coram eo pro populi libertate peroravit. Interea Romae Imperio ad unum Principem devoluto, constitutaque Monarchia, dum libertas quae in Rebuspublicis regnare solet, Oinpressa fuit, non amplius publico in soroagitabantur causis dicendo ad concionem, quae reS mirum quantum Rhetorum studia & mercede aluit, & honore accendit: sed Juris periti privatos intra parietes eas disicutiebant subtilius quam eloquentius, & ad legum apices magis quam ad Rhetoricae artis praecepta eXpen- derunt. Ita taetrum, ut & dignitas Rhetorum, & ipsius artis studium langueret, atque ad declamationes duntaxat, panegyricaS-que orationes Rhetorica deserviret. L tius tamen propagante se Christiana religione profanis Oratoribus successere sacri , qui e cathedris & suggestibus ad refertiss1mum populum summa eloquentias . deque summis rebus perorabant, quem- 'admodum Cyprianus, Chrysostomus, Gregorius Nazianzenus, Augustinus, Leo M. Ambrosius, Gregorius, aliique SS. Patrum, viget me mos iste etiamnum hodie in Ecclesia Dei, in qua profana Rhetorice subito sacram se factam esse miratur & gloriatur. V. De