장음표시 사용
101쪽
Drte protestantibus metuendo,tum,& Lluo summiι ure,quod Serenissimus Elector in sacra etiam pontificiam his terris habet, omni quippe episcoporum iurisdictione adhuc sui penis
manente. Vid. FABRI p.r L Inprimis
vero protestantes dictis in locis degentes securos reddunt O dinationes hac de re an. t 33. coniunctim editae sub tit ineror do. triina megen des siὀmifγgatholis en religions exercitu indet Stadi Dannoder, utpote in quibus publicum religionis exercitium Catholicis concessum ita limitatum luit,vt protestantibus, nullo modo fraudi esseΡOssit. . .. ' t '. Ium d p. h. q. XVI. Quod si autem, ut audiui inus, publica, multo
VNT magis ergo etiam PRIUATA sacra per modum dispensanda
sendi cinis a principe indulgeri possunt. Euoluatur huc dissertatio Diniare. H PGMDis de priuatis legatorumμeris, ubi sata priuatorum Q. Mia erotum ab origine mundi ad nostra usque tempora curatuenarrantur. Probe autem sacra domestica discerni debetita . priuatis. Domestica enim, quae in piis precibus & medit tione verbi diuini sine administratione sacramentorum comsistunt, vii nemini interdicta sunt, ita nec ad dispensationis adigumentum trahi queunt. At vero sacra priuata, quae ratem citis uniuersali cultus diuini Gic etiam administrationesueramem rarum ab fluuntur, ut tamen nec publica auctoritate, nec publicis in locis, nec publicis impe r flant, quaeue adeo vel singulis μrruus familiae, vel a quibusdam congregatis adorno διων, per θεdinatum tamen ecclesiae miniserum expedienda, Ionge aliam naturam induerunt. De his enim constat. ea in loci in quibus sacra vigent publica, conmnter prohibita su isse vid. non νι. . inprimisi ecclesia occidentali, de qua consulantur
nus, quani heterodoxorum lacra priuata inde a multis retro seculis opprcssa fuere. Atque eadem prohibitio post re fimationem etiam in terris protestantium retenta fuit, ka ut integrum subditis non sit, sacra pro lubitu priuatim adornare. His autem non obstantibus, in principum tamen potestite ponimuς, circa prohibitiones hasce quandoque dispensares modo caueatur ab iisdem, tum ne frequentior talium saer
102쪽
rum concessio in contemtum publicorum vergat,tum etiam tae. forte comuntur priuat in cretiensicula evadant seditissa, quandoquidem ex historiis constat saepe sub inuolucro pietatis perinnitiosa ciuium eontra rempublicam coniurantium Consilia la-ituisse, priuatosque coetus, religionis praetextu congregatos, .in publica tandem scelerum tonsortia erupisse.' S. XVII. Speetata cultus sacri ratione, PecUliarem Con- Ad ealtum siderationem nunc etiam meretur Dim S TEMPUS , ab ingenereper. elesia eidem destinatum. Pertinet huc maxime t) dies δε- tinet Hiam
minisus a feri , diesque festi in honorem & memoriam san--ἀes laetem. ctorum constituti. Et de die quidem dominico, irisabbathi iu- ρα Meeest. daici vicem subrogato, vexata quaestio est, an & circa huius m eidem δε-
celebrationem potestas imperantium versetur, ita vitam cir-'si tum,ca eultum hoc die aliar iniunctum, quam prohibitionem O VM de pol Perarum mutando aut du=m ando interuenire queant Z Pendet flate do-- autem decisio huius quaestionis a momento IllustΙis contro- fanda oua ...uersiae de origine, moralitate atque obligatione diei dominici, iura diti A. inde a tot annis non sine magnis animorum motibus, in Λn- minis. i .glia, Belgio &Germania agitatae. Integrum hoc argumentum
bri dissert. de iuresabbathi, in qua is eorum sententiae accessit. qui originem diei dominici ex mera obseruantia ecclesia- mea derivan Quae sententia si adoptetur, iam facile per spicitur, quid respondendum sit quaerenti: num principi aut imperanti liceat, per modum dispensandi concedere, vidi ed minico messis fieri possit 8 II. C. defer. c. 3. X, eod celebrentur nuptiae, instituantur iudicia, insinuentur citationes, essectui dentur . exequutiones, fiant exactiones, dic. Scilicet absolute loquendo. talia permittendi facultas imperanti iuxta hanc hypothesint adimi non potest : optime tamen sTRYCΚiVS iudicat, eum. si ad eiusmodi dispensitiones progrediatur, iure suo abusurum, S inprimis scopo ac naturae tam laudabilis sanctique institu-, si non sine vulnere conscientiae & scandalo piorum aduersa-lturum esse. v. d. disperi. e. II. O III. Mihi certe ita videtur, c WM:plura principi licere, quam reipublicae, ut fiant. expedire. Piso Itaque solicite prospiciendum vine in scandalum ciuium tur ci principum exerceantur. Quanquam enim sententia sTRY- qu4
103쪽
s. De eultuIN SPE. . CIE, quo re
M. MA CL AN A suis nitatur fundamentis & ab i pia quoque Ava. coNFEM. νιιιὸa alia ara. VII. p. m. illic. LONGE ERRARE dicantur, qui illescent,dita ba vi dominici obseruationem prosabbatho tanquam necessaris instisutam '' es: cum tamen&dissentientium opinio suis rationibus haud destituatur idcirco tutissimum erit, ita se gerere christianos, ut quae necessaria sunt, quasi ex libertateε quaelibera, quasi ex ne- .... v. cessitate agant. Dilli mi l is rati o e eriarum &festorum, omnium consessione a nuda institutione humana dependentium,et iam si nec in iis quoque dispensatiom locum demus, nili iusta ne cessitate & utilitate illam exigente.
s. De Glis f. XVIII. Ad cultum IN SPECIE reserimus admini
m sua strationem Iacramentorum. Duo autem sunt iuxta protestan CIE, qua νε- tium doctrinam Nov. Test . sacramenta, BAPTISMUS&S. δελ-ks -- COENA. Ad Viruinque sacramentum homines diuina lege minis fio- adstringuntur. Neutrum ergosub dispensationem cadit. Quae in s. - enim ipse DEVS ceu organa & media salutis lordinauit, ab me. ονυα, eorum receptione Per imperantes humanos dispensiri nequiti qua ri in s Intelligendum autem hoc solummodo desub antia sacramen cerimorias ii, qua talis, seu do sacramentis iuxta institutionem Christi indoetrio m. in Consideratis, non item de ritibus S cerimoniis in adminidio c. stratione eorum adhiberi solitis. Tal es vero in bapIismo v. gr. au - pH, sunt EXORClSMUS & numerur PATRINORUM. . Circae*ι elisis hos enim ritus, Vtut legibus ecclesiasticis plerumque dete sole iis M minatos, Principit rursus dispensani facultatem vindicamus. iiiisti. υο- De EXORCISMO constat, eum ritum in se indisserentem. adjisam eiis ideoque in m Nitis euangelicorum ecclesiis, v. gr. in Ducatuarii l. Wurtembergico, Augustae Vindelicorum, imo in tota Sue. uia dudum iam abrogatum esse. Quidni ergo iis in locis, .ubi , ritus iste adhuc adseruatur, Vel ipsi imperanti vel eius consistorio liceret circa hanc cerimoniam Parentibus infantum, sae- νpe conscientiae rationes praetexentibuS, dispensare ρ DOlenia . dum potius, homines euangelii luce collustratos, & spiritu lis hertatis animatos, ubi de ex om mi abrogatione is orta fuerat non citius sepuisse, cons risera. DN. BRENLYSENil, PRAEsi DE, ill a. quoad -- DN. THOMASIo habita de iure principis circa ad phoro p. merum Eiusdem commatis est numeruσPMrmorum. Est ille utique ita
104쪽
ου indisserens, nec refert, plures ne, an pauciores patrini baptisando adsistant Communiter tamen lege di ordinatione ecclesiastica prospici solet, ut certus saltim numerus eorum admittatur. Eiusmodi ordinationes subinde per enormes, qui circa auctum patrinorum numerum Invaluere, abusus prouo- Cabantur. Ita enim iam tempore CONCILII TRIDENTI-UI, teste sARPio . querelae ciebantur, quod tantus patrinorum numerus adhiberetur. Proferetatur, ait SARpius de concit Trident. L. VIII. p. O . nominatim, uti maximus abusus impedimentum cognationis in babit o contractae, quod nonnullis tu Dei; imvisitabantur viri ad viginti, aut triginta compatres, totidemque mini res commatres, quos inter omno ex consitutione ecclesiastico spirituali cognatio contrahitur. Atque hinc etiam in plerisque o dinationibus ecclesiasticis inedera huic abusii allata fulti Sic v. gr. Per conuisutionem an. Iuo. a FRID. wILHELMO Electore, in Pomerania promulssatam,puniri iubentur,qui plures, uam tres
in baptismo testis adhiberent. Vti autem facilis prohibitio, ita
f. X lx Similia occurrunt in sacramento COENAE. Actis ad Actus ad eam praeparatorius est CONFESSIO PRIVΛTΑ; eaenam prae haec enim ut praecedat, antequam ad sacram synaxin quis ad- paratorius mittatur, plerisque ordinationibus ecclesiasticis statutum est. s .ansso Et circa hanc quidem, tum ob ritus simul recepti communem priuata.
Venerationem, tum ob superstitionem vulgi, tum & ob interis esse clericorum, ex nummo consessionario lucra quaerentium, graues nonnunquam Controuersiae oriri solent. Mirandum vςro, ritum in tot ecclesiis Lutheranoruin v. gr. Argentoratensi, imo per uniuersam Sueciam Daniamque iam prorsus ah rogatum , tanta tamen cum superstitione alibi seruari, ut ne ba/ι - - principum quidem di pensitionibus locum Concedere velint, ransius cis quorum interesse per istas vulneratur. Rectius tamen iudi ea illam a
ςabunt, qui, quae fata consessio priuata inde a primis christἱa- spensania. nismi originibus habuerint, ex DA GEO de confessi one auricias ri, PFAFFio de originibus ecta asticis, vel aliunde did runt: bis certe dubium non est, posse imperantes circa ritus huius omissionem non modo uni alteriue istis ex caussis dispen-
105쪽
tot SECT.II. CAP.II. DE IvRE DISPENSANDI IN NEGOTIIs fore, sed & eundem prorsus ad exemplumscclesiarum stare inarum abrogare. Cons. STRYCL. in cit. dissert. de iure sabbathi E . p. 13δ. Longe minorem difficultatem habebit quaestio, qua quaeritur, anne Parochianis, ex ordinationibus ecclesiasticia communiter ad certam parochiam propriumque consessiona rium, quasi iure bannario, alligatis a principe permitti possit. ut alium sibi consesso narium eligant,priori derelicto 3 Quamquam enim secundum placita iuris canonici ius excipiendi conselsones ad proprios parochos restrictum sit vid e. a. X. da poenit. se remiss ubi legitur: omuis utriusque sexus elix, po quam ad annos discretionis peruenerit, omniasua peccata suti somA in ann deliter confiteatur propriosiacerdoti; ex quo canoni-ste inserunt, consessionem alteri faetam, quam proprio parocho, nullam esse&irritam. PETR. de MARCA de benefectis qu. a. f. a. u. MI7. Quanquam etiam similes constitutiones adhuc imrer protestantes vigeant, vid. ordinat. Magdis. ecessc.F. S. r. tibi
dre 'Belit, ubi diserte : da j ein ledet don si inem orbentii ivsermo an desiliribuit Iss, darinneia eraeobnet, brioten und in solution eoalitii solle; facile tamen hoc casu. quo parochusi
re suo cedere detrectat, impetrari poterit consensus eoin orii seu principis, qui ius hannarium relaxet,cons DN. PR aes. in isne parochiali sect. IV. cap. l. g. Ioseqq. s. XX. Impedimentum S. eommunionis seu admissi,nis ad S. coenam est EXCOMMUNICΛTIO, quae diuiditur in maiorem dc minorem. De utraque tenendum, quod, cuius est infligere, eiusdem etiam sit relaxare. Hodie vir que naturam poenae criminalis induit, saltim veri generis poena dicenda est. Quantum igitur alias prineeps sibi iuris in poenas in genere 1 ulnir, eas vel mitigando vel commutando. vel & plane remittendo tantundem etiam in has ipsas sibi vim dicare poterit. Simile iudicium serendum de POENiTEMTIA ECCLESIASTICA, quae olim excommunicationis sequel Muit, hodie autem scortatoribus & adulteris ut plurumum iniungi solet, coram facie ecclesiae in templo publice peragenda. Potissima actus poenitentialis pars consistit in cle. Precatione publica, quae quidem reapse nitul aliud est, quam Pars
106쪽
pars paena ciuilis ad consuetum poenarum finem delinquentihus innime. viii. TlTl vs mini. ivr.publ. L. IX. c. us Exinde autemper se fluit,iIlam iterum arbitrio principum subesse. Quin vero uti solus imperans ritus deprecationis publicae definiri ita etiam penes ipsum erit, istam in mulctam pecuniariam conuertere, aut etiam prorsus remittere, v. Z EGLER. Superistend. c. I, F. 6sqq. S BR vNNEM ANN. iur. eccles L. II. c. o. g. G. M. ubi di Gsentientes quoque adducuntur. Caeterum ut hic principi fa- Eldatem en nisi suadeamus, opus non est; cum notoriumst, nullibi foedam magis, quam in exercrio huius poenae pros Polepsiam dominari, iuxta illud: Dat veniam eoruis, verat censina columbas.
; ,.s. XXI. Quod attinet ad β. COENAM, sorsan &hie
. quoque nonnulla licitarum dispensationum exempla ostendi Posiunxv. gr. Cum de panc orbiculari quaeritur: an princeps dispensare possit, ut in casu, quo communicantes scrupulo conscientiae anguntur, alius consuetus panis isti substituatur pilein an permittere idem possit, ut S. Synaxis non in templo. cui ordinarie eius fruitio adstricta est, sed& citra aegritudinis easum, in priuatis quoque aedibus, nec post concionem tantum, aut lacra publica, sed etiam post alia pietatis exercitia primatim instituenda, distribuaturi Sed nimium haec delicata sunt, & sorte illorum auribus, quibus salcem in alienam invisum immittere videbimur, odiosa. Itaque manum de tabula.
f. XXII. Ad sacramenta pontificii etiam RES MATRI. MONIALES reserunt, ipsum quippe matrimonium in sacra
mentorum numerum ab iis collocatur. Alia quidem aeque si. nior protestantium domina est: si tamen praxin eorum rei; ciamus, non adeo procul a pontificiis abesse, saltim aliter docere,aliter agere videntur. Quanquam enim sacramen thdogma ex matrimonio exulare iubeant, illius tamen saeces ac reti quras nondum omnes expurgarunt, uti id egregie demonstrauit B. I . SAM. STRYCK. m issera. de reliquιissacramensi inmmrimonial. Et forte haec genuina etiam ravio est, cur Cau- tam iure diis spensandi
107쪽
' eo SECT. TCAP.II. DE IURE DISPENSANDI IN NEGOTIIssae matrimoniales hodienuin inter spirituales & eciae, astitas reputentur, ita, ut tractatio earum communiter ad consistoria
ablegetur. Quo enim alio praetextu inter res sacrasti spirituales referri queant, non erspicio, siquidem, ut supra I.v.
ostensum fuit, tota matrimoniorum causa in se res mere ciuilis atque secularis est. Magis cum doctrina sua pontificiorum praxis cohaeret. Horum enim a multis inde seculis hoe sacrum stratagema fuit, ut, sacramenti notione matrimonio imposita, causas matri muniales omnes ad forum ecclesiasti eum transferrent, easque a solis clericis, excluso penitus laicorum grege, iudicari paterentur. V. STRYCK. Ac cu. cap. a. IO. N Caeterum ex dictis etiam per se patet, cur materiam de matrimonio in tractatione nostra ad hunc usque locum reiecerimus. Neque enim commodior alia, quam Post sacramenta, eius con-
. siderandae occasio visa fuit. Rει matri. β. XXII l. Ad ipsam vero eius considerationem quando
moniales fae, nunc accedimus, praenotamus, nos equidem minime latere,
eundo a nullam vilibi ampliorem dispensationum segetem patuisse, dispensatio- quam in rebus matrimonii. Et fatendum sane, integrum hienum mavis volumen conscribi posse, si vel unice sata dispensationum in ri . caulis matrimonialibus occurrentia recensere, & de singulis earum speciebus dignam instituere tractationem cupere-inus. Ueruin enim vero uti ipse dissertationis nostrae sub manibus adauctae conspectus monstrat, breuitati hic ite rum studendum esse: ita & eo breuioribus in hoc arguinei to nobis licebit esse, quo plures iam in illo euoluendo vires
--- . . suas Non eo tamen animo haec estamur, quasi obseruantiant modernam improbaremus. Potius ita statuimus, causas matrimoniales iudiciis ecclesiasticis non male committi, sed alio ex sundamento, Id licet ex delegatione principis, quippe cui liberum est, ad quodnam iudieiuni istas reserri velit. Iam vero aliud est, eonsistoriis rerum matrimonialium cognitionem prorsus abnegare, aliud, eandem abnegare saltem ex spurio fundamento. Quod sit enim principes illas theologis relinquant, non deest consilio prudentia, ceu ostendit celeberrimus domi is nus pFΛPFlus de orig. ecclesP. aao. σ8. ta7. Dissiliroes by Gorale
108쪽
suas exercuere. Vt enim de pontificiis, qui integris vastisque voluminibus suam de sacramento matrimonii doctrinam exis Iosuere, nil dicamus, quis nescit, quot etiam nostratium opelinam suam huc contulerintl adeo, ut qui quisere de dispensationitas scripsere,praeter dispensationes matrimoniales prolixe&cum magno eruditionis apparatu discussas, nil sibi tractandum sumserint. Videantur modo, quos citat iapENrus in Bibliotheca iuris. Quae cum ita habeant, breuiter saltim, & quali uer stricturas in materia hac procedemus,alii sorte,eique commodiori. occasioni, uberiorem eius discussionem atque ex genuinis sundamentis suis deductionem reseruaturi. g. XXIV. Occurrunt autem in consideratione rerum Agendiam
matrimonialium I. SPONSALIA. II. NUPTIAE seu MATRI. autem his MONIVM ipsum. Quae circa sponsalia praecipere imperan- i deθουὰ-tes solent, sere huc redeunt. i ne fiant clandestina. a) ne inui. liburitis parentibus contrahantur. 3 ne, si vidua aut viduus illa cete .hrare velit,ante tempus finiti luctus iterentur. ne mutuo dissensu pro lubitu & propria auctoritate iterum di sibi uantur. Et haec quidem praecepta eo siaepe robore induuntur, ut quae in Baudem istorum praefracte ineuntur isonsalia, ipso iure nul- la atque irrita habeantur. Nec iniuste. In principis enim
potestate est omnibus negotiis externis & cum ciuitate connexis suam formam, suum Ordinem, suosque limites praefigere. Vanae autem princi eum vires ellant, nisi & facta, in malitiosam legum detraudationem suscepta, iterum annullare ac-que irrita efficere possent. Interim quot hi piaecepta, tot iterum noua dispensationum argumenta. Itaque dispensat spretes dia. princeps I. cohibendo essectum legis, quo irrita fuissent sponserita sprefatis.
Hum eontracta. Licet enim decori bonique ordinis ratio exi- num circa. gat, ut sponsalia non clam, sed Publice, Praesentibus honestis θοὰssia dia ' testibus, peragantur, ideoque leges clandestina prohibentes ures non iustae tantum, sed & suo modo necessariae dici possint;
poterit tamen princeps a rigore suo aliquid remittere, &vel ob fauorem matrimonii subsecuturi, vel ob alias rationes, ne sponsalia corruant, dispensare. II. Consensum astarentibminiuste denegatum Dyplendo. Variant doctores, an consensus pa-. o . ren
109쪽
xoε SECT. II. CAP. II. DE IURE DISPENSANDI IN NEGOTIIsrentum ad liberorum des onsationes etiam diuino iure requiratur 3 Quicquid vero huius sit, tenentur utique parentes di sensus sui causas exponere, quas si princeps non satis aequas ac sufficientes deprehendat, poterit omnino, Ceu communis patriae pater, suo ipse consensu interuenire, & quod ex parte parentum naturalium deficit, supplere. V. BRvNNE'NΝvs I. E. L. n. cap. 16 f. s. Ill. Tempus praeseripti iactur obbreuiando. Ne cos iuges viduati mox iterum ad noua sponsalia prouolent, honestas exigit. In primis vero in mulieribus viduatis necesse est, ut ob inceretitudinem prolis, quam forte adhuc ex Priori marito concepere, intra praestitutum anni spatium se Contineant. Poterunt tamen rationes & causae interuenire v. gr. diutina defuncti ab uxore absentia, item longior morbi Vehementia, ob quasi cessante grauiditatis periculo etiam rigor legis cessare, & circa luctus terminum licite dispensari queat. IU. Sponsaliorum ex mutuo dissensu dissolutionem ratam habendo. Scilicet inter alias ordinationes matrimoniales etiam haec reperitur, ne semel desponsatis integrum amplius sit, a 4 fide data, etiam mutuo ac libero diisensu, resilire. Et si fatendum, quod res est, vera huius prohibitionis origo, prout in iure canonico, utque etiam in ordinationibus eccles occvrit, ex erronea & confusa sponsaliorum doctrina fluxit, maxime ex praue intellecta distininione sponsaliorum de praesentie&futuro, de cuius incongrua praxi in Ierris protestantium integram dissertationem Des paκsgs edidit. Ex illa enim sponsalia inprimis pura h. e. verbis de praesenti Concepta sita enim doctores plurimi hanc disti iustionem consueuerunt applicare instar matrimonii iam initiati, adeoque in dissolubilia habentur. Quami ram vero, ut vir Magnificus I. c. solide Ostendit erronea haec doctrina sit, alio tamen ex fundamento, ob honesta. tem, puta, Publicam,atque ob periculum ex eiusmodi licentia oriundum, recte transactiones istae prohibentur, ita tamen, ut
istiusmodi prohibitiones semper, salua principis dispensandi
μθ De nupti- M. XXV. Post sponsalia NUPTIZZ seu MATRIMO isseu matri- NIUM IPSUM considerandum venit, illud qu .lem vel ve
110쪽
contrahendum, vel ut iam contractum. Dicemus autem Prim. Cisea baia deriti us ecclesiasticis, quibus matrimonia apud nos inauὀu sl nisiirantur. Secundo de impedimentis quae ex legum dispositio- ωomne matrimoniis obstant contrahendis. Rituum, quibus matri' sara pinu monia inter protestantes inaugurantur, quique princi Pum de' prinis, cretis atque ordinationibus determinantur, potiorea sunt: ae. πινγο publica desponsatorum proclamatio et benedicti acerdotalis. QuO- eiamatio niain autem isti ritus ac solennitates,quantae quantaesunt,a prin' nem pubαcipum dispositione pendent: hi etiam in illis dispensare pol.
sunt I. Irinam proclamationem vel ad unam, vel ad binam re. ivmdo,ves etiam plenarium eius neglectum permittendo. Licet enim honestatis ac decori ratio requirat, ut sponsalia ciuitati publice intimentur, ne vagabundi,aut aliunde impediti,teme. re copulentur; saepe tamen rationes ac motiua suppetunt,quae omnem dispensandi difficultatem tollunt. sTRY x. in notis ad EstvNNEMANN. I. E. lib. cit. P. XVI. S. K II. Benedictioni sacer- διὰ sis dotalis omissionem concedendo. Dura haec videri assertio Posset dicti rimiis, quos opinio de singulari benedictionis huius sauelitate su despraeoccupauit. Aliter tamen sentient, quibus penitior hu- bis .aus solennitatis natura rite perspecta est. Actum ageremus Scsine necessitate euagaremur, si originem & sata eius inde a prima origine mundi usque ad aeram christianam, &ab hac per omnia christianismi secula usque ad hanc aetatem nostram e- uoluere vellemus. Egregie enim id ipsum iam praestitere viri celeberrimi. n. sTRYCx in lakae dissert. de reliquiis sacramenti &c. & Magnis DN. P R AE s E s in disseret. deI. P. euanget circa suemnia matrim tum S excell. DN. s AHME, Prosessi Regiomon in dissert. de matrimonio letitimo absque benedict acerdos. Summa dicendorum huc redit, quod liρολογία, fatente HiLDEBRANDO, celebri theologo, de nupt. vet. Christ. neque de iure diuino po- M. neque deiuregent. neque de iure civ. matrimonio essentialis, sed tantum ritus ac solennitas sit, libero imperantium a