장음표시 사용
81쪽
:8 SECT. II. CAp. I. DE IURE DISPENSANDI IN NEGOTIIs
f. XXVI l. Altioris indaginis quaestio est, quae circa
diisensationum poenae, legibus naturalibus adiecte, atque ab ipsomet Deo in lacra scriptura,determinatae,moueri solet. Ino primis illa circa homicidium tofum iam saepius agitata & de hu. ius poena Capitali quam plerique interpretum Genesua. ExM. XXI, D. Leuit. XXIR V. Num XXXV, issi Matth. XXVIJa. OA-poe. XIII, to. a Deo ipso dictatam, adeoque indimentabilem esse
aiunt disputatum fuit. Momentum controuersiare redit num
aggratiatio, quae species dispensiationis est,in poenis delictorum a principe Christiano etiam in eas homicidii dolosi exerceri
queat, ita, ut non obstantibus locis scripturae modo allegatis, secure dispensare, atque reuma inorte liberare possi8 Ardua omnino haec, multisque difficultatum spinis intricata materia est. Nec abnuendum, argumenta eorum, quibus negativa defenditur, multa specie colorata esse. Quod si tamen ει alis teram partem audiamus, tum hic quoque nec responsiones, quibus ad dubia & exceptiones satis fiat. nec argumenta de. sunt, quibus sententia affirmantium praeualere indicatur. Ita immotum axioma est: legem naturae nullas plane determinare poenas. Inde autem prono alveo fluit, omnes poenas venire ex iure positizo. Iam cum princeps iure positivo, cuius ipse auctor est, non sit obstrictus, facile hinc colligitur,nec potestatem eius dispensandi restrietam esse. Videntur qui. dem obstare loca ex sacro codice adducta, sed quomodo ab ipsis theologis nostratibus, Imi Niculo & HANNExENio n) aliis. que
circa religionem legibus exemtus esset, abs rege dimissionem peteret; is auctoritatis regiae per executionem mandati conteruandae ais deo tenax filii, ut maluerit ministrum inuitus, nec sine lacrymis,dimittere, quam dispensando legem vulnerare, aut etiam plures illinstrium subditorum ad similes petitiones, semel faeti legis relaxatione. prouocare. v. r bsMre de ι edit de Nanus rusqu' a sareuocisi .pam
82쪽
que ad eadem responsum fuerit, rerum peritos latere nequit. Interea non inique petitur ab iis, qui contrarium tuentur, ut, siquidem istis sanetionibus diuinis, nos quoque hodienum obligatos credant, sententiam suam manifestis sacrae scripturaedictis exerte roborent. Sufficit enim nobis, qui ex ratione aliter edocti sumus, ostendisse, dicta scripturae allegata etiam alium non repudiare sensu in. Tam diu autem pro conci sonibus rationis nobis standum arbitramur, quamdiu verba reuelationis non perspicue reclamant. Λccedit, quod si au ctoritatis momentrim nic attendi debeat, maior utique eruditorum pars a primis inde christianismi originibus pro assim mantium opinione pugnet. Etenim, ut taceamus, quae it I. DN. THOMAsius in celebratissima dissert. de iure aggratia si priu-
ripis mavelisi in causis homicidii C III. g. i.Fe q. ex historia Profana, imo & iudaica protulit; profecto poenam homicioli remitti a inagistratu seculari posse, iam olim christiani primaevi & horum exemplo patres crediderunt. Inde etiam est, quod pro iis intercedere clerici debuerint & praecauere,
ne sanguis effunderetur c. r. c. u. qu s. id quod permultis ex THOMASsi No, aliisque antiquitatum promis condis, annotationibus illustrare procliue foret. Ex hoc autem simul patet, sententiam, quod poena homicidii sit indispensabilis,
non esse ex doctri Aa primitiuae ecclesiae aut patrum, adde etiam moralistarum pontificiorum haustam, sed forsan propriam ecclesiis protestantibus, post reformationem demum
inualescere coepisse. Cons. Magnis DN. PRAESES In annot. ad G uinum L. IUtis. U.
f. XXVIII. Quod vero circa poenam homicidii asse- Caureiariinus, idem eodem iure modoque etiam ad reliquas crimi- prinopicom-rium grauiorum species applicari potest. Dummodo id in- mendata.
primis caueatur. ne quam principis fauori vindicamus pote-natem, eadem is Promiscus&intempestiuo indulgentiae exereitio in delictorum securitatem temere abutatur. Quod si enim ulla usquam, sane in dispensatione poenaxum minima opus est prucientia & cautione. Solicite igitur cauendum,
ut ne, quod principi licet, tu inmerariam licentiam, &quod
83쪽
so SECT. R CAP. I. DE IURE DISPENSANDI IN NEGOTIIs
interdum reipublicae conducit, in eiusdem perniciem vertatur. Is vero manifestus utique regalis huius abusus sciret, si princeps homini scelesto, nulla rationabili causa motus, poeunam capitalem condonaret. Dices: ita ius aggratiandi confundi cum interpretatione,quae fit ex iustis causis. Quod si enim principi non licet nisi rationabili causa moto, in delictorum poenis dispensare, tum aggratiatio Potius actus ivsTiTiae erit, quam actus GRAI lae. Sed resp. per causam rationabilem. nos intelligere non talesn, quae principi dispensandi nece istate in imponat,sed talem, quae saliun inisericordiam eius tantisper prouocet. Hanc enim de insuper habere posset, nec esset tamen, cur revi de iniuria illata conquereretur. Tales vero causae sunt remittere aut mutare poenam ob spem emendariouis; obsudiam conservandisahem unum ex duobus ciuibus aut membris reipubliea; ob merita praecedentia; ob sustentationem familiae delinquentis, alias cum fame S paupertate luctaturae, ob interces onem amicorum vel intuitu delinquentis, vel & intuitu principis aggratiantis. Cons. ili. DN. THOMAsius incit. dissera. de rure aggrat. C. R S. νβ. XXIX. Eo magis vero haec cautela principi comis mendanda, quo pestilentior ubique grassatur morbus, ut ausis ritia imperantium, foedusque ille auri argentique amor di spensationes eliciat frequentiores. Quod enim deplorandum, ea hodie etiam in soro seculari dispensationum corruptela inualuit, ut quae natura sua gratuitae esse debebant, iam mercenariae H euaserint, atque ex illustri clementiae principalis
sost Notauit hoe ipsum etiam B. G. Λ. sTRuvius in dissertat. de dispens 4tiombus a. I 674. Ienae ventilata. In ea enim dispensationes distinguit in mere gratuitas, quales utique debebant esse omnes, & -να cenarias, quae ut plurimum hodie conceduntur pretio interueniente. Dandum tamen, non adeo iniquas istas mercenarias esse, modo ei rara legem versentur, cuius obiectum in se indifferens, nec etiam ob rationes eluitatis lege vel praecipiense, vel probibente, necessario de terminandum est. . Quales quident leges vocare possumus lege tuaria6Dissili od by Corale
84쪽
documento insordidae auaritiae somentum degenerarint. Nec, nimium forsan dixerim, si assirmem, non admodum absimilem' hodie fori saecularis faciem esse ab illa, quae inter pontificios in foro obtinet ecclesiastico Et parum abest, quin ad imitationem Pyrrhi Corradi, quem praxin dispensationum Apostolicarum integro volumine ex nibuisse diximus, etiam praxis dispensationum politicarum prolixiori opere compilari posset. Quae enim propemodum lex est, quae data pecunia non relaxetur P quoci statutum prouinciale, Cuius valor venali incuria dispensatione non dissipet ' quaenam poena in cri- mina sancita, cuius redimendae spem non habeant opulentio. res' ita, ut diu itu m magna prae pauperibus praerogatiua sit,sors- que ciuium pro sortunae varietate admodum inaequalis deprehendatur. A deo fere dispensationes omnes in redemtiones mere pecuniarias abieret Quae cuin ita habeant, equidem malo huic, non sine ingenti rerumpublicarum damno latius se Penti, tempestiue obuiandum, princepsque de ossicio non' minus, quam de potentia sua probe commonefaciendus, denique omni contentione eo contendendum est, ut quantum monitis precibusue apud imperantes obtineri potest, non modo iustitiae rigor gratiaedulcedine mitigetur, sed & gratiarum dispensatio pruuentiae regulis attemperetur. Pergamus nunc ad
IVRE DISPENSANDI IN NEGOTIIS SACRIS ET ECCLESIASTICIS.
tuarias, cibariar, vestiam1 reliquasve, moderando luxui & voluptati subditorum latas.
85쪽
s, SECΤ. II. CAP.II. DE IURE DISPENSARDI IN NEGOTIIs
PR monenda: quorum ιὶ multa hodie inter causas ecclesia caireferri, qua in sespectata res
mere ciuiles atque facularessent. S. I. a) ineptam esse eorumstementiam,quo principi in acrorum non Pt principi , sed νι episcopo adscribunt.
f. a. inris ementia commendatur. 3. De eo storiis, per qua ius Faerorum tommuniter exercerasolet. f. q.
dicatas. S. s.s quidem vel personas simplices I.
di bis consideranda α. eorum Pocatio. g. 6. s. ordinatio. g. 7. vel in sitas re moriare; quorsum confissoria σ concitia Ipectant f. 8.
res intelliguntur a. templa β. coe meteria. g. 9. Rua circa templa occurrunt, pertinent partim adaabficationem. Seodem. Partim ad dedicationem illorum. f. ora sirum parx accessoria coemete. ria habentur. F. .
sepultura. . eodem. Per bona reclesiae intelligantur eius beneficia, inprimis beneflcra maiora ceu Episcopatus, Absiae s
uidprincipesprotestantes hodie eis ca eapitula spersonas canonico. rum valeant ρ s. eodem.
Esum custum ritusque re cerimoanIas receptas. VL α. H cultu IN GENERE, V inprimis depotestare dispensanae circa sacra Eublica. g. 23. Tum respectu Reformatorum. f. I 4. Tum re lectu Romano-Catholicorum
f. rasItem depotestate dispensandi circa fac priuata. g. 6. d cultum in genere perrinet etiam dies s tempus ab ecclesia eidem destinatam. g. 17. Vbi de potestate dispensandi circa iuradisi dominici. g. eodem. s. de euisu IN SPECIE, quo refer mus administrationem scramentorum, qua ritus oecerιmoniausta. Elatorum. f. 18. Dis enset autem princepy cirrasolennia baptisma I. quoad ritum exis ei mi. a. quo ad numerum Patranstis ram. s. eodem.
86쪽
AH- ad s. caenam praeparatorius es confessopriuata. I9. habet imperans ius circa illam dispensandi. f. eodem. Impia mentum L. communionis es' excommunicatis. 6. IO.
De paenitentia ecclesiastica, is an illa possit in muHIam pecuniariam
conuerti. 6. eodem. νDe iure dispensanae circa panes stia, culares cri. S. 2I. Transiim ad res matrimoniales, in quibus hodienum reliquia sacramenti etiam apudprotesames inueniuntur. g. 22. Res matrimoniales faecundissima dispensationum materia. S. II.
Agendum autem hic i destonsulibus
Species dispensationum circadonsatia diser . *. eodem. 09 De nuptiis seu matrimonio ipso. circa huiussolennia num dispensare possi princeps α. qua proclamati nem publicam c. qua benedιλο- nem facerdotalem. S. eodem.
circa matrimonia commhenda occurrunt Paria impedimenta, bines paria dispen Ironum argu menta. S. 26.
Grauissima quaestio est de vinculis eo.
gnationum ac a isatum. f. 27. Di autem cognatio alia ciuitisseu le- galis. F. eodem. Alia naturalis. f. 28. circa gradus iure humano velisaenusta es di cultas. s. eodem. Omnis ergo di cultas riait a reductare duino Leuit. II. Nao. inter dictos. F. 29.
Vbi quaeritur ob an lex Mosaica eris iam hodienum obliget 8 S. eodem. 99 An Leuit. V. persona tantum, an Pero etiam gradus similes sint in- ὸν dicti P f. 3 . Exempla dissensationum,contra eiuε- modι gradu actarum, ex responsis eae consibis collecta. l. 3 I. RAtiones eorum, qui prohibitiones
Leviticas depersonis tantum,non deradibus intellectas volunt. 3 asHis adjiciuntur nonnulla alia. f. II. Pergitur a matrimonio contrahendo ad contractum,νbi nouae ius ensat onumspectu circa nullitas es m.r- . trimomi emergunt. g. 34. An talis dispensatio obtineat in matrimoniis contractis quidem ,sed
ipsa lege diuina nullis 2 g. 33.
Notatur baltacininio quorundam e-c ruditorum. f. 36.
Solutio obiectionum s totius dissertatiorisfinis. f. 7.
87쪽
ΗIe vero praemonendum si multa utique hodienum
etiam ex praxi protestantium inter socia & ecelso Lca reserri, quae si ad genuinam eorum indolem a tendas, ciuilia plane atque secularia sunt, nec nisi temporum abusu ad sorum ecclesiae tradum. Exempli loco inseruire poterunt Πιra sepulturae, &quicquid porro in consistoriis nostratium circa coemeteria tractari solet. vid. ii l. m. THOMASivs
in diuert. δε iureprine. Ganget. circa solennia sepulturae, ut est
DN. PRAESES in de ιure erigendi coemeterium cap. I. ubi origo coe- meteriorum examinatur. Eandem in clallem coniici inus etiam rer S. causas quascunque matrimoniales. In primitiua
nim ecclesia res matrimoniales ad solum iudicem secularem spectasse, certo certius est, idque satis etiam euincunt tot ab imperatoribus christianis de matrimonio latae leges dictaeque sententiae, in codice tam Theodosiano, quam Iustinianeo reperiundae. Suffragatur huic assertioni nostrae celeberrimus Tubingensium Cancellarius, DN. CHRis T. ΜΑTTI . PFRF-vius in excellentissimo opere is originibas Leocles. In hoc enim C. IV. si a. p. aor. Iam se dispositio, inquit, sepulturam matrimonia, nequidem ad iura sacrorum, sed ad iura mai satissumma in genere pertinet S c. Agnouore hanc veritatem etiam inter ipsos pontificios viri longe praeflantissimi Seiam olim quidem Cui LiELM. OCCAM , Anglus, Regis consiliarius, qui dispensationem a Lunovi CO IV. imperatore a. t 62. in Caussa LvDovici Marchionis Brande taburgiet e& MARGARE-Tii Ar, ducissae carinthiae. factam egregio responso defendit. E receintioribus autem M. A. de Domi Ni S inrep. ecclec L. V.Cy. ubi per integrum caput fusius demonstrat, matrimonii vinculum S causas a propria potestite eccletiastica non pendere. In primis vero integerrimae fidei Gallus, Io. LAvNolus, tua in aureo tractatu de REGIA in matrιmovιam porsate, tum S in inice locupleti sim erratorum contentorum in libro sic inscri. pto, Dominici GALEst 1 ECCLESIAST1CAru matrimonium potesa
88쪽
resus. Vt adeo mirum sit, reperiri tamen inter ministros euangelicos, qui potestati seculari iudicium & cognitionem iri causis matrimonialibus disputare, quin& ipsos principes,ex
consis ortis suis in controuersiis ad matrimonia & nuptias lpectam ibus subiicere audeant. I. II. Videlicet hi omnes inueterato prauudicio abre- μὰ ineptam pii, quasi principes nostri omnem iurium circa sacra comple. esse eorum Num ex eo tantum sundamento, quo episcopi personam reprae- semen iam, sentant, eXercerent, de iure sacrorum eiusque iusta indole & i principinatura minus sobrie philosophantur. Alteruin ergo & quod iussacroiam et V loco praemonendum auximus ad genuinam iurisdictio- rum, non renis ecclesiasticae repraesentationem, lectori non satis commen- principi, si dandam pertinet. In huius enim idea & conceptu si erretur, ut episcopo nec fausto etiam tramite ad ipsis dispensationum species inne- adscribuur. gotiis ecclesiasticis progressus fiet.
ω Temperare mihi non possum, quin adducam paucula ex dicto LRv-
Moi tractatae. Potissimum vero legi meretur caput XL partis I. Vbi . Synopsis rationum, quibus theologi magno numero ab ipso allegati. . regiam in matrimonium potestatcm stabiliuere, exhibetur. Vnicam 3 tantum rationem hie excerptam dabimus. Matrimonium, inquit humanus contractus cum fit sequi ur illud ciuilium legum dispositioni subracere. Nam omnι contractui commune est, νἱ pro varietate temporum-hoMinum aliter atque aliter iniri ρυμ cs debeat, ita ut ad commune reipublica bonum referatur, quem finem omnes tractatus maxrme matrimoniales spectant. auemanimadum ergo ma stratum esse oportet, qui aliis com actibus leges straescribat, eosque ad re publica νtititatem Hrgat, sic necessariosequitur. ιHm magistratur, qui contra. Num eo ubialem tutis legibus rigat tar moderetur, taque tanto magis, quanto Plus commodi, si bene, re ginnio plus incommodi , si male imeas ur, ex hoc conrracta ad hominum Deserarem manare solet. αuos autem si sacramentum. nihil ιnteres omnino, tum quia ratio sacramen ii matrimonio superueniens humanum contractum non mxtat , se sto.
rius Uri ιdoneam materiam senonis. aeuare secularis IrincePr amque Diqitigod by Corale
89쪽
36 SECT. II. CAP. II. DE IURE DISPENSANDI IN NEGOTIIs g. III. Itaque iterumherumque inculcandum,& quod
sectione II. c. a. g. N. Oso. iam docuimus, Cum emphasi inunc repetendum est, ius circa sacra ad solos principes, eosque, qui sacros summi imperii fasces tenent, pertinere. Nullum prosecto, nullum alium nos iurisdictionis ecclesiasticae fontem agnois
scimus, quam supremam in requblica MAIESTATEM. & si de solibus imperii.quibus etiam nobiles immediatos an necti mus.
sermo sit, S V PE R IO RI TAT EM TERRITORIALEM.
Ea enim omnium collegiorum, quorsum etiam ecclesia spectat, in re publica natura est, ut principi subiaceant, huncque omnium actionum suarum, Cum republica connexarum, dominum & rectorem venerentur. Quicquid vero collegiis relictum, illud omne principis beneficio adscribendum, utpote in cuius potestate suit, libertatem eorum vel laxare & ubstendere, vel etiam statu reipublicae ita exigente, iterum restringere& determinare. Loquimur autem de actionibus&negotiis collegiorum, consequenter etiam ecclesiae, externis, adlaphoris, in se indifferentibus, libertati atque ordinationi humanae obnoxiis, nec ulla lege diuina iam determinatis. Dgitur deponendus vel tandem est error iste Communis. qui plurimorum mentes hucusque fascinauit, quemque Icii non minus quam Theologi errarunt subinde arbitrati,ius sacrorum principi,non ut principised ut isopo competere, eumque ideona ill i us exercitio non tam principis, quam episcopi, aut papae Personam sustinere. I S IV.
quepotest hunc contractam irritum facere, ac si non esset adsecramenti dignitatem euectus. OH Euoluatur M ignis DN. PRAEs Es aQfert. de iure episcopali princi . et ang. v bi haec omnia fuse & accurate pertractantur, & maxime etiam ad obiectiones ex verbis instrum p. c. quibus ius dioecesanum re iurisdictis ecclesiistica cum omnibus suis oeciebus contra AE conf. electores, principes, flatus eorumque subditos usque ad compositionem chrisianam distati relitionis SUSPENSA dicis r art. V. g. I. coli. eumpac. Nigros S. ao. desumtos, solide respondetur.
90쪽
sACRIs ET ECCLESIASTICIS. 8 g. IV. Caeterum, uti omnia alia regalis, in primis ius Deciis si Ro- ,
ferarum per certa principes ac determinata collegia exer- reis, per quacent. Parum vero refert, quocunque illa nomine compel- ia acrorum lentur; quemadmodum & idua certum est, in princi Pis ar- communiterhitrio esse, quibusnam ipse sacrorum curam theologis ne, anpo' exerceri Ericis, an etiam collegio ex utrisque mixto p demandare Velit. solet. Communiter in Germania consistoria, quae vocant, in hunc finem constituta sunt, ut negotia circa ecclesiam & religionem occurrentia per illa expediantur. eὶ De his vero obseruandum quod omnis illorum iurisdictio,quanta & quantilla ista sit,
unice a principe dependeat. Delegata enim potestate non proprio iure conlistoria utuntur. Et quanquam utplurimum ad imitationem consistoriorum episcopaliuin in papatu, quas officia latus vocare solent. instituta fuerint, absit tamen, ut eorum o
iurisdictionem ex potestatis episcopalis, a nobis hactenus reiectae, late derivari patiamur. . V. His ita praemiis atque sundamenti Ioco praeliba Vres rumpo tis, iatti inoffenso pede ad ipsa dispensationum exempla pergi sas dissen-mus. Quemadmodum vero potestas dispensandi, ceu supra sisdiis; SPEI I. Cop. II iam ostendimus, eo usque se extendit, quo in I. estra O potesta ferendi leges: ita cum haec in rebus sacris S ad ν,β-m GUM . eccle-
so Illud vero notabile, neque Hamburgi, neque Norimbergae laodienum consistoria reperiri, manifesto utique argumento, hanc sententiam ab initio statim reformationis obtinuisse, quod consistoriar a liberrima imperantium constitutione pendeant. Apposite vero ill. DN. THOMASIvs rn diss de L prisc. evang. circasolenna sepult. F. XIX. . p. ao. duo hic extrema vitanda esse, ait, νnum neρutemus,eon oriorum instιιutionem esseremplane inutilem, aurre tibi. damnosam es dandam ese operam flatibus imperii, νι consistoria instisura rursus abrogent. Ab . sic Sapienter fecerunt principes, qui conssorιa introduxerunt,mamme : primis temporibus, s suas baad Διιe habuerunt rationesnaura, qua σfacile recenseripossem sex in tuto nobis libraes esse υ ιμώ-.: Od tamen nec ex altera pane putandum es, re potioram Lamam esse uecessi tem &c.