장음표시 사용
91쪽
Fae dicasac, quidem vel person spirassices. I, bis eam
38 SECT. II. CAP. II. DE IURE DISPENSANDI IN NEGOTIIS ecclesiam pertinentibus ad infinita sere obiecta diffundatur,
palam est, inde innumeras quoque dispensendi occasiones rei ultare. Bria autem sunt povssimum obiecta, eaque genera lia & praecipua, ad quae o innis legislatio in sacris reuocari potest. Vel enim leges ecclesiasticae Xersantur circa perso nas ministerio ecclesiae dicatas; vel circa res O bona ecclesiae vel denique Circa negotia ecclesiasica, hoc est, ipsum cultum ritusque religiosos. Circa singulas sere leges singulares etiam occurrere possunt dispensationes. Id quod ut breuiter de monstremus, initium faciamus a personisfiacris. Hae vel δε--plius ac singulares lunt, vel compositae ac morales; per comps
sitas & morales intelligimus consistoria& concilia, persimplices ac singulares singulos ministros cuiuscunque ordinis & dignitatis.
p. VI. In HIS vero consderanda iterum obueniunt r. vocatio O a. ordinatio. Circa omnia haec uti leges ecisclesiasticae versari solent, iisqu certum modum assignare et ita & facultas dispensandi suum non minus circa illa exercitium obtinet. Ad vocationem quod attinet, illa ut legitima stivique pius ac idoneus minister vocetur, indispensabile Censemus. Occurunt tamen Circa voca Nili aetatem, corporis dispositionem &c. nonnulla, quae licet legibus ecclesiasticis determinata sint, di ensationem tamen haud respuunt. Ita circa atiatem dispositum legimus nouel u. c. I. Er I. ut Nemo annis inferior epi pus & presbyter, nec annis 2ς. minor ria conus creetur. mec minus in iure canonico c. cum in cunctis X. de elect O eleta pol. Cautum est, Vt 3o. annos habeat, qui rigr. ad epilcopatum adspirat. Non alieni etiam sunt mores ecclesiarum nostrarum ab hac dispositione iuris canonici vid. Ordin. eccles elex Saxon. t t. rple eiu stiriendi Aut dor den consistoria len& g. meil auim disertis verbis prouisum, dou hi usulis
id Sc. & ordin. eccle . Gue herbi. de s. Wyost. P. I. c. a. . . . In his enim licet determinationes iuris canonici non fuerint retentae, caute tamen prospectu in est, ne candidati iuniores ad S. 'ministerii munus admittantur, vel etiam aetate prouectiori
bus praeserantur. A principe & magistratu tamen dispenseri' Polle,
92쪽
sie, modo persectio virtutum desectum aetatis sit phleat, idque subinde etiam inter nostrates fieri, ex praxi constat. v. B. 8 m MANNitrorepo . de iure eccles. L. I. S B. STRYCI innotis adeundem p. I. Idem sentiendum de vitio eorporis v eationem & admissionem ad S. ministerium alias impudientest poenisentes disis. Ome. est. devnoculo. Quodsi enim virtutes animi vitia corporis compensent,utique fas est,ut ad illas attendatur. Praestat ministrum carere oculo alterutro quam eccle-sam idoneo ministro. Cons R. BRvNNEMAlmus Leis. Quid in specie de vocatione andro ni tenendum sit excussit post io. FRiD. ΜAYER vn dist. de sacerdoteandrogano Magnificus DN. PRAESES in I. Epret. L. f. tit. XX. . o. VII. De ordinatione ministrorum, olim indiuulsis coνἀnario.
nexu cum electione eorum cohaerente, ceu ex CYPRIAN con
stat epist. n. edit. Memensis, similes dispensationum casus a Dferri posse facile conceditur. Ipsam quidem ordinationem, ritum apostolicum& a nostris pie hactenus conseruatum esse, nemo negauerit. Quod tamen, ceu pontificii praetendunt, iuris diuini Ideoque absolutae necessitatis sit, probari nequit,
Hoc autem praesupposito, per se liquet, dimensandi potestatem etiam au illam porrigi, leuitas tamen foret non facile excusanda, si princeps vel inagistratus a ritu retustissimo, qu-hlicas ob preces, in eo adhiberi solitas, valde commendabili, omnibusque legibus ecclesiasticis probato, temere vecedere, S uni alteriue nulla ursente ratione dispensare vellet. Re
men, ait, non nisisummae necessitatu casu actus ordinationis omitti debet,vel altem proptersicandalum nouitatis euitandum d Quodsi M autems 9 Absit ergo & procul absit, ut dum principum dispensandi ius tu
mur, ad sacrae ordinationis vellieationem atque dissolutionem consilia suppeditemus. Iniuriam nobis fecerit, quisquis scriptionem nostram tam sinistre interpretari ausit. Illud potius semel pro semper a nobis inculcatum esto, nos principes, quorum iura asserimus, simul etiam Diuitigod by Corale
93쪽
autem circa ipsam ordinationem, multo magis dispensatio io,. Cum inuenit circa illius modum, tempus, locum, ceremonias &solennitates. Sic alicubi ordinatio ad ecclesias cathedrales v. gr. in Saxonia primum ad Mitebergensem ac List ensem, & p -
Mea per generaι. artis. de a. Isso. tit. don der ordination. etiam
ad mesamiam alligata est. Alibi vero, ut in Ducatu iniἡνι-- bergico Ordinationes in ecclesia, cui ordinandus praeficitur, per Superintendentes simul cum negotio in uestiturae peraguntur. Indifferentia haec esse, & dispensationi magistratus . libere relinquenda, quis dubitet Θ grauior quaestio videtur, cum quaeritur, an nudus doctor theologiae ipse nunquam ordinatus, alios tamen ex commissione & diseensatione magistratus ordinare possit 8 Al hanc respondit acutim theologiae Rose
negatiue, his ex causis, quod doctores theologiae solenniter Promoueantur non adiura ordinis exercenda, ted ad docendum & disputandum. Verum,cum,ut diximus ordinatio non sit actus necestarius & ad constitutionem ministri ementialis, per consequens magistratus direelicini subsit, huic quoque Integrum erit determinare, per quem ordinatio stricte dicta fiat. Scilicet secultas ordinandi primario dependet ex spe- speciali commistione vel ecclesiae, si hanc ei libertatem pri ceps reliquit, vel principis, quod praxis plerorumque locorum docct. Caeterum solet ordinarie examen ordinationi praemitti. Ab hoc autem quin pariterministris, de quorum erv. ditione ac pietata lam satis constat, dispensari queat, dubium est nullum.
tas σmon - randae nunc etiam veniunt compositae N morules. Inter has
ks, quorsum supra CONCILIA retulimus & CONSISTORIA. Quod consi roriare vero etiam eoncilia Se consistoria aliquam dispelvisionibus ma-ιoncilia oe- teriam praebere possim, sacile intelligitur, siquidem illa victam. GLetiam Orii fui commonefactos Velleo Hoc vero, Ut prudenter, ut tempestiue ut cum discretione omnia gerantur pses obstringit. Consquae superiussct. ILe. I. in Princi P. & fine iam ingeminavimus.
94쪽
91eollegia consideremus principi subordinata,& ab huius arbitrio cum omni iurisdictione sua ἡependentia. Vtut ergo consi ria ordinarie hunc in finem erecta sint, ut negotia & causiae fa-crae per i pla iudicentur, adeo tamen imperans ad illa alligatus non est,ut huic potius integrum liberumque maneat, si sorte v- nam alteramue caussam cognitioni consistorii subducere, eam- , que consilio aut collegio superiori, vel & aequali, diuerso tamen, quin etiam uni saltim alteriue ex consistorii membris committere velit iudicandam. Pariter de CONCILIIS, quae vel uniuersalia vel nationatia, vel PROUINCIALI A esse solent, quibusque etiam sy nodos sacras comprehendi volumus, Certum, est, horum canones & sanctiones, uti a principis confirmatione omne robur habent, ita& a principe iterum dissolui, saltim uni alteriue o circa illas dispensari posse intrepide
I. IX. Eadem ratio dispensandi etiam circa RES & III. ea in BONA ecelesiae obtinet; neque enim in res & bona minor oe bona reis principum quam in perso υλπιυ',potestas statuenda est. Per esse. RES vero praecipue templa & quae huc pertinent cometeria, Per refotelis per BONA, beneficia ecclesiastica indigitamus. Romani olim liguntur αιemplis inter res diuini iuris & nullius reserebant, adeo, ut nequi- te la cidem area, cui templum superstructum erat, diruto aedificio, coemetaria. in cuiusquam dominium transiret, teste Papiniano, quem citat imperator in g. s. institui. de E. D. Adeo autem diceban- itur nultius, ut neque in priuato, neque in publico patrimonio existere possent, L ι7. de C. S. quod essent in solius DEI patrimonio & iure. Iuris ethni ei superstitionem adoptarunt postmodum etiam christiani, vid. LANCELLOTTus instit. iunean. L. utit XVII seqq. quo clerici scopo Z ostendit ill . nu. Tuo Μ Asius in disertat. de natura bonorum secularisiat. s. Ly. Rectior itaque sentcntia protestantium est, templa esse in pa-
95쪽
trimonio uniuersitatis, de cetero autem subeta potestati ciuili, vid. dissere. sub DN. PE Esi Dis praesidio habita: de potestate ci- circa uiti in templa. Cum itaque nihil sit in republica, quod noi rempla -- imperio supremo imperantis subsit, nec templa ab eo eximen- currunt iura da erunt, sed potius, quia principis est, sacra publica, qua so pertinent ad mam, tempus, atque locum, adornare, etiam Penes iesum erit ad cacis' templorum, in quibus sacra peraguntur, libi curam vindicare. nem, omnia autem, quae circa templa occurrunt iura, vel ad aedis. respectu μ- eationem vel ad eorum dedicationem redeunt. Regulariter i-ius ἀθωώς laque, cum priuatis interdicta sit templorun. aedificatio, ad priscep/ νeI principis dispensationem recurrendum est. Plures autem in quoad or hoc argumento dii mi Bronum species se obvertunt Huc retoria pri- fero, quod princeps dis etfure possit, i circa oratoria priuata, εμι , Permittendo, ut etiam priuati, a templis ordinariis per loco .. ve/quoad rum distantiam remoti,'sibi sacella & oratoria exstruant, in quis empti - bus sacra peragantur. t Circa templa publiem concedendo, blica. diuersiae religionis asseclis, ut non obstante ordinaria prohibiis paraim ad tione, hi templum sibi aedificare, in eoque religionem sitam dedicati- impune exercere possint. Pendet haec assertio a praeiudician mearum. li quaestione, qua disquiritur: Num flatibus euangeticis liceri exercitium religionis alienae indulgere in suis ιerritonis ' q uam infra discutiemus. I. X. Exstructionem templorum ex communi ordinationum ecclesiasticarum praecepto dedicatio. Ot riclinarie haec habetur pro necellaria, nec permitti solet, o sacra in templo peragantur nonduns dedicato Verum uti. certum est, olim primos christianos a statis ac solemnibus ce- remoniis, quibus in templis consecraridis uti solunt, abhor. rentes, acredes suas ad instar synagogariim soluin precibus ad
DEUM sielis & sacrae eoenae usu dedicata vid. PicTET ET
Fert fur les te os chap. p. p. s. ita nen dubium est, quod
hodie num etiam ex principis dispensiti re vel ipsa solemnis δε-
dicatio v. gr. ad parcendos sumtus, omitti, vel & templum non inauguratum, usu tamen sacro religionis exercitio iam desti.
natum, pro solemniter dedicato atque iisdem hiris erictibus ornato haberi possit. Possent ellam adhuc aliae quaestiones
96쪽
v.gr. num templa alienari se ad alios usus adplicari queavi huc moueri. De his vero vi&de quaestione, donaria templorum , sa-Cra uterisDia,turres, Campanas, Sc. tangente ex hactenus dictis Laci te erit iudicium efformare.
S X l. Templorum pars accesseria COEMETERI Ahabentur, atque ex hoc fundamento etiam communiter interres spirituales. cognitioni consistoriorum subiectas, numerari solent vid. mgnit DΝ. RRMiD. dissera: de iure erigendi eo et ria. Illud vero per se claritin est, quod Cometretatiqtiae pars accetaria sint templorum principis potestati non minus,quam templa ipsa subsint. Itaque principis erit, dispensare, si extra coemeterium priuatum dormitorium sibi eligere vellet, quod regulariter nemini integrum est nisi impetrata venia BRvNNEΜ. de ruraecia. lib. II c. a. . a. ibique rem innot. Sic etiam cum
sepultura regulariter in temptis sit prohibita, nemo sepulturam in iis impetrare poterit, nisi soluerit dispensationis pretium. vNNEM. cit. l. Cum coemeteriis connexum est ius sepeliendi. adeoque etiam ritus & solemnia sepulturae. Nolumus vero nunc immisceri quaestionibus degenere vel δε sepultum, vid. ii Iustr. DAE THOMAsius m dissert. de iure principis euangelici circa solemnissepult. F. I. 9δ. Ad ritus igitur de solemnia tantum attendamus. In hisce vero di infandis, quantum valeat principis potestas, ii saltim ignorare possisnt, qui naturam rituum ignorant. Itaque luto affirmatur, posse utique principem di- pensure, ut consueta solemnia prorsus omittantur. Quodsi enitn vidua vel haeredes, qualem casum vir illustr. in d differt. asseri,supplicando petant, ut sine omni solemnium pompa, sine sonitu& cantu, obiae inelanciund Silanq, sine concione su nebri, sine comitatu, aliisque ritibus cadauer mortui sepeliatur, c quidem principi potestas non deesse putanda est, quin petito annuere, & contra ordinationes ecclesiastaeas ex certis rationibus di pensare possiti Nec inhonesta tamen, aut infamis pro merea talis sepultura dicenda soreti Quanquam enim minus solemnis Abone tamen non erit. Contra si Principi placeat, ut quibus regulariter fidemis sepultura permissa non est, ii eodem modo, quo alii honestiorum. sepeliantur, V. gr. si circa
Vbi de iure sepeliendi, tum s de
potestate circa solemma sepustura diis
97쪽
Pre bona ec clam intellioguntur Hasbeneficia, in primis beneis scia maiora ceuEpiscatiu
leant' SECTII. CAP. II. DE IURE DISPENSANDI IN NEGOTIIs .
hominis religioni publicae & approbatae haud addicti cadauer dispenset, ut iisdem quibus orthodoxi, ritibus ac solemnibus tumuletur, quis iterum principi potestatem di pensandi denegabit Z g. XII. Sequuntur iam BONA ECCLESIAE, per quae beneficia ecclesiastica indigitari diximus. Quantum
circa haec quoque princeps mutando ataue dispensando valeat, secularifatio, translatm mutatio, & alienatio, tot bonorum ecclesiasticorum post tempora resormationis a statibus euam gelicis facta, abunde docuit; non iniuste autem eiusmodi seculari sationes susceptas fuisse, etsi regulariter prohibitas, vid.
vel de secularifatione vel de natura bonorum seculari torum scripserunt. Et de BENEFICIIS quidem, quae minora
vocant, quae & initio statiin reformationis in manus protestantium devenere, res extra controuersiam cst. Altioris naturae quaestio videtur de beneficiis maioribus, v gr. Episcopatibus, canonicatibus, Abbatiis&c. quae in territoriis protestantium sita, suis tamen iuribus ac priuilegiis, per instru mentum iacis ipsis confirmatis, gaudent. Cum enim haec publica ruantur libertate, cumGue iura v. gr. capitulorum vi sanctissimae pacificationis inuiolata manere debeant; non sine conis tradictione disquiri solet, an , & quatenus in ea status euangelici su premam potestatem exercere, Consequenter etiam circa iura & statuta eorum dissensare possint 8 sed facilis responsio est, si fundamenti loco lubsternamus,principes protestantes hodie omnia omnino iura in eiusmodi capitula obtine. re, quae in eadem Oli in obtinuit papa. Quandoquidem enim
in instrum. pacis omnia papae & episcoporum iuriscalesio suspensa est, hanc ipsam line dubio hodie principes exercent, non quidem iure, ut supra ostendimus, popali S episcopati, sed iure maiestatis & seuperioritatis, adeoque statibus euaneelicis eandem circa statuta capituli dimensandi licentiam adscribi inus, quae olim competebat ipli pontifici, modo iusta ubiuis ratio concurrat. Ita ii capitula illum,quem ob deficiens requi-
98쪽
sACRIs ΕΤ ECCLESIASTICIS. Mum eligere nequibant, postulent, tota posuistis ex principis gratia dependebit, haecque omne suum ab ipsius dispensatione ' Obtinebit implementum. Ratio est, quia quod olim sibi iu- ris su insit papa, illud hodie rediit ad status. Nec aliter pro
' nunciandum etiam de aliis dispensationum speciebus. Dispen- sabat olim Papa circa natabum Afectum, si quis inter canoni- cos eligendos existebari, dispensabat circa diuersitatem patriae, dispensabat circa corporis vitia aliasque intabilitates. Quidni circa easdem hodie etiam principes nostri dispensare posisent 8 Secl& aliae adhuc in hac materia se osserunt quaestiones,' V. T. an cumprincipum dispensatione duae praebendae uni conferrip seus an una diuidis an conferri sub condisionet an maIrimo- nium eianonicis concedit Porro et an dispensiari possit s vocandus operam sudiis, vel plane non dederis, vel mu per constitutam rempus, scit. consuetum triennium canonicis regulariter praefixum p item an dispensari p'ssit contra capituli statutum, iquo eanonicus nouiter samissus primo residentuc anno singulis vombiu dormire tenetnr in templo J Cum enim papae dispensati res circa haec omnia hodie cessent, iam iter mde principum potestate quaeritur, praesertim cum capitula
sola de stitutis suis disipensare nequeant. Sed posito supra
genuino decidendi fundamento, nam omnia plana arbitramur atque eXpedita, cons. STRYCK ICtus deiuripap. p iuc. eu-
q. XIII. Ita pergimus ad NEGOTIA ECCLESIA
STICA h. e. ad ipsuin cultum ritusque & cerimonias in eccle-sa receptas. Considerari autem cultus potest vel in GENERE vel etiam in SPECIE. In GENERE consideratus vel
internus vel externus est. Internus, uti nulli hominum imperio ita nec dispensationi subest. Externas iterum vel publi. cas vespriuatus est: de utroque quaestio occurrit,quantum iu-xis circa illam principi competat. Potest autem uterque ite-xum vel in respectu ad eiusdem religionis vel etiam in respe-Hu ad iuuerse religionis socios considerark Quantum ad eiusdem religionis locios attinet, equidem, si ciuiras, si pogus aut vicus sit, in quo sacra pablica vel nondum institu vel ob
99쪽
ta ea sacra publica Tum respectuReforma.
Tum reste-ctu Romam. Catholico .
ρε SECT. II. CAP. II. DE IURE DISPENSANDI IN NEGOTIIs
numerum auditorum augenda sint, quin tum princeps dispensando atque permittendo subuenire possit, dubio caret. Quod si autem de diuersae religionis esseclis sermo sit, v. gr. si quaeratur, num princeps euagelicus in territorio suo possit vel Romano.Catholicis, vel & si Lutheranus fuerit, reformatis, sacra publi- ea indulgere' paulo dissicilior & ex rationibus conscientiae intricatior quaestio videtur. Excussit hanc materiam DR MiN-ΠΑRDus in dissert. sub DN. PR.Est D. habita de potesate ciuili in templa. Eius igitur placita a Viro Magni f. approbata, sequuturi. assirmamus, utique&in hisce casibus tantam principis potestatem esse, ut positis Ponendis, quandoque salua conscientia diis spensare possit.
s. XIV. Et de REFORMATIS quidem deciso expe
dita, nullisque difficultatibus obnoxia est. Id unice dolenis dum infaustisuismatis se inina eo usque inter nos radices egi sese, ut sacra nobis inuicem denegare internamque istam spritus communionem, in qua nos versari utriusque partis viri pientissimi perspicacissimique dudum ostenderunr, externae Communionis denegatione offuscara atque conturbare audea
XV. Ad ROMANO CATHOLICOS autem quod
attinet, ante omnia dispiciendum, utrum principi in territorio per pacta cum subditis, in pri missuribusprouincialibus inita liberum aisue integrum relictuin fuerit, quid circa publicum religionis exercitium disponendum censeat, an non vero Dee territorii ianda inentali aut religione capitulation in ipsi ma. nus constrictae fini8 Posteriori casu nolim ut pacti & iuramenti princeps temere obliviscatur. Vereor enim ipsius conis scientiae, ne quod tuto omisisset cum huius laesione perpe. tret. Deinde constans regula est: tum demum diapen dum esse cum vel necessitas vel utilitas rei publicae id exig it. Uerum uti, florente pace religiosa, nullus necessitatis praetextus militat; ita nec utilitas quaepiam ex tali dispensatione facile sperandar e contrario potius damna reipublicae metuenda, si religio stabiliatur, quam infelix experientia totius iam non ecclesiae tantum protestantium, sed & ipsi rei publicae insidio. sana
100쪽
. ' SACRIS ET ECCLESIASTICIS. 29
sam docuit ac periculosam. Secus tamen pronunciandum de
priori casu. Quod si enim sacra publica a libera imperantis. dispositione pendent, certe nec Romano Catholici ab eius benignitate excludendi erunt. Quin vero quam vellemus lut principes Romano-Catholici eadem hic nobiscum princi pia fouerent, nec potius sua in nostros acerbitate nostris similem in suos extorquerenti Sane inter summa principis regalia reputandum: tolerare dissentientes. Uti enim vera ipsi. us & maxime quidem christianae religionis natura postulat, ut ne dominium in conscientias affecteinus: ita etiam eauendum est principibus, ne forte praecipuum maiestatis suae axi cima, in tolerantia dissentientium positum sibi a quoquam eri . ei patiantur. Atque hinc int pide asserimus, posse utique tuminos imperantes, salvis dc illaesis ecclesiae, cui alias adhaerent, vel cui modo nuncium misere, vel denique, cui regendae quocunque acquisitionis titulo recens admouentur, iuri-hus,etiam Romano-Catholicis publica indulgere sacra. Caute tamen & prudenter ut hic agant necesse est, ne scilicet iure suo in praeiudicium reipublicae, vel de in exitium ecclesiae hactenus dominantis temere viantur; in primissi de principe euangelico, Catholicis exercitium religionis in ditione sua concessuro,sermo sit: huic suadendum ut illud non nisi sub re-
strictione additisque conditionibus concedat, quales v. gr. es se possent, ut solemnes processione expositiones venerabilis ac cetera omnia, ex quibus lacra euangelicorum turbantur,illisque ullum praeiudicium assertur, intermittantur. Haec si obterueti utique non habebunt subditi,statusque prouinciales, quod conquerantur, clam ipsi neque directe, neque per indi. reelum hac publicorum sacrorum introductione in religionis suae exercitio violati dici queant. Eiusmodi prudentis dispensationis exemplum superiori seculo HANNovERA & ZELLA
praebuit; ibi enim Seren illimus Elector Brunsvicensis & Lu
rum sacra an . i si . illic platae exulauerant, potestatem dedit templum de nouo extruendi, idque vi iuris inritorialisaeique cohaerentis iuris reformandi, sine ullo tamen praeiudicio, inde N forte