장음표시 사용
21쪽
nis ab hac interpretatione differentiam attinet, illa positis otriusque definitionibus per se clara atque manifesta est. Scit Dcet dispensitio ut audiuimus, infert mutationem voluntatis dico voluntatis, non legis, in legislatore. Interpretatio autem, quae fit per aequitatem, nulla in legislatore voluntatis mutatio est,sed tantum eius,quod vere voluit, declaratio. Peream enim, ut PuFENDORFFlus loquitur. ex naturali ratione Renditur, casum aliquem peculiarem sub lege non comprehendi, eo quod alias absurai vel iniqui quid inde soret consecuturum. Ita haud raro tam violentae occurrunt
ut in iis legem seruare velle, sit in leges praeci 'uas Peccare. cq igitur interpretatione opus est. Hanc vero cum disper insatione, utut ab hac luculenter distinctam, multoties coninis cli .laltem oti in a canon istis&scholasticis confusam sui in eruditi dudum conquesti sunt v. MCMANN. medit.ροδει. dissert. II. rh. a. in . S C. Ei EGLERus de Iur. M. L. I C. VII. g. 3. qui ipse miratur, tam paucis eam disserentiam esse obseruatam ob aliis etiam non satis explicatam. Hodie tamen oculatiores esse solent, qui qui hoc argumentum pertractant philosophi. Hos inter nuperrime demum celeber. DN. ROEs Rus, Prosesser Tubingensis, in silertar. de ροrestate imperantium legislatoria, anno superiori edita, g. VII. eleganter admodum: N que vero. inquit, confundenda es dispensitro cum inter erati ne secundum aequitatem: Ida ex parte tonit Iegem: haec demtre interpretatur; Ida persinas certas eximit ab obligatione Iegis haec
aequitas ad solas leges reseratur,cum tamen illa in contractibus quoque, imo in omnibus negotiis Iocum habeat. Itaque secundum itilum aequitas fie desieribi debet. quod sit meduina quaeram moratis, qua, quire quid in legibur re negotiis qui seunque aliis iniquum es vel
ridetur,ex naturati ratione corrigitur.
Θ) Recte hine L. Scipio, eum ad necessarium Reipublicae usim pecuniam ex aerario promi opus esset, idque quaestores, quia lex obstare videretur, aperire non auderent, priuatus cl.Hies poposcit, pa te sustoque aerario legum utilitati ecdcre goegit. VAMR MAXIM. Diuitigod by Gorale
22쪽
TVM ET DE FATIs EARUMDEM IN IURE CIVILI. M
haec legem adpraesentem casum nonpertinere Nodis: Iua ad tu. ra/aee ad ossicia pertinet: nustius imperantis, hareuiudicis cuiustiis est. Sicuti vero eaetera maiestatis iura veluti iussacrorum, ius iudicandi, ius ex remae prouocationis, ius ipsum lege erendi ita Oius diapo sonesper certa collegia exercerepotesi imperans,cuius nomine , ouctoritatesit, quicquid ab istis collegiis circa negoria ipsis demandata fuscipitur. t. XUM. Dico denique a restitutione in integrum. Vt Dmique aenim etiam ab hac dispensatio distinguatur, eo magis necesse resituιione est. qtio maior cius in utroque iure non cum dispensatione in integrum. modo, sed S cum interpretatione restrictiua cons iso occurrit. ln genere definiri solet, quod si reductio in pristinum sto. Huim definia
diuisio est, quod alia sit gratiae, alia iusitiae. De utraque dicitur quaestio est quomodo a dispensatione discernatur. Itaque ad esseratiae, quaestionem propositam responsuri cum B. Ti Tlo affirmamus, aliam tiari, illam, quae dicitur si aliae, manifeste satis speciem clitensationis, adeoque iuris gentium, seu iuriS naz non vero Romani est.. n. TiTius in obseruat. adeo . I. Mutera. obfCV eqq. O in ιuris priuaι. Romano Germ. L ι. C. XVIIL Secus pronunciandum fuerit de restitutione, quae dicitur iustitiae,
quaeue conceditur iure ciuilii. ob metum. 2. dolum. Maeta tem. q. absentiam similesve causam s. capitis deminutionem minimam. 6. alienationem, iudicii mutandi causa sectam. Definitur haec, quod βι reductio in prisinum satum iuris, quo quis
ei reuera excidis, via altem excidisse videtur. Haec vero cum dispensatione non coincidit, ut illa prior, quam gratiae voca. uimus, sed ab eadem potius eo ipso differt, quod non gra tiae esse dic x, sed insitiae. Conuenit tamen etiam cum dispensatione, eo.quod de hac non minuS participat, quam de
f. XVIII. Nempe redoIet istud restitutionis inventum G uta scorruptionem sori Romani, nec extra illud facile apud alias haec res tu gQntes reperitur. Dicitur alias remeditim iuris extraordina- 'ἔis ex Esem iam a praetore contra rigorem iuris in gratiam laesorum satione σRaditum, id quod verum est, quatenua cum peculiari sor- interprem-C i ma tkone.
23쪽
,1 SECT. I. CAp. I. DE CONCEPTV DISPENsATIONU, ma sua spectatur. Interim illa multum irregularitatis in se
continet. Revera enim sub illo restitutionis nomine con
iunguntur actus plane diuersi ac distin 'i, interpretatio, quam iudex S interpres facere debet, & dispensatio, quae ad iura imperantis originarie pertinet, id quod exemplo quodam Memplum. facile intelligetur. Si quis vi iniusta ad promittendum adiga. tur, is reuera non est obligatus, nec ex pristino libertatis statu excidit, hinc simplici interpretatione ostenditur, quod casus ille sub lege non comprehendatur. Verum si quis fatalia procellus elabi passus sit, ille reuera ius suum amisit, adeo. que ei non aliter, quam imperantis dispensitione succurri posse videtur, utrumque tamen remedium restitutio proiniscue dicitur.
Meu irre- g. XIX. Patet, quam dissicile sit, eius a dispensatione aviare quid discrimen Praecisius designare. Dum enim ipta ex dispen
satione & interpretatione confiata est, nunc utique pro casuum diuersitate mapis accedit ad dispensationem, nunc vero etiam magis ad interpretationem. DeincePS, quatenus
interpretationi opponitur, dicenda est cum dispensitione coincidere, sed & ab hac differre, quatenus Coincidit cum interpretatione. Verbo: restitutio est irregularu quid, S. ut ita dicam, biceps iuris monstrum. Conflatur ea ex dispens-rmie&hactenus cum hac coincidit, & interpretatione, & eatenus ab ista differt. Plus ergo in sinu suo comprehenditi quam vel simplex dispensatio, vel & simplex interpretatio. Vterque enim hic actus Coinpactus &coniunctus unius restitutionis nomine a praetore stit insignitus. Pro diverso respectu dicitur illa competere vel majoribus saltim mapistra- - tibus,vel & minoribus; maioribus quidem,proti mispensationi, minoribus, prout interPretationi propior est. Optime . . hinc B. TlTlvs I. priu. L. I. C. XVIII. g. to. Hodie, inquit, omnes Magi atus, qui habent iurisdictionem ciuilem, restituere posse dicuntur, mori sint compreentes vel tu genere, obdomicis
iam rei. vel saltim ratione causeae controuersie. Vertim in his re-:
Istitutionis diserentia es obstruando scam si eadem dispensioris.
24쪽
TU ET DE FATIs EARUMDEM IN IURE CIVILI ar
res um illa sit rancedenda, tum mulservius subalterni eam merito miture debent, nisi forte essus in iure riuiti sunt expressi, adeoque eorum intuisti Deiatas resiιuendii simplicite concessa. Liquet ergo ex dictis, restitutionis auxilium magistratui subalterno per leges esse concessum, qui alias dispensiore perviam gratiae nequit, utpote quam soli imperantes sibi reservarunt. Proinde restitutio ad terminos iuris est restricta, quos excedere magistratus nequit: liberior est dispensatio, quam princeps indulget, qui legum est arbiter & moderator.
HISTORIA ET FATIS DISPENSATIONUM IN IVRE ECCLESIASTICO
Vmma disendorum in Cap.II. g. . Origo δύpensationum , quae spes voras, vel rei. g. 2. Exempla dissensationcm e fieris fise ris petitarum. F. . Diuersa facies dispensationum antia quarum a modernis per quinque seculariora. f. 4 seqq, P frentia primarasim dissensarioηes erant perrarae. g. S. Disserentia secunda e otim non tam a pontifice Romano, quam ab Episcopis in genere, imo tota Ecclesia concedebantur. 6. 6. cae . imonia de consensu plebis olimadaeispensationes necessario.S. udem. Disserentia tertia olim nunquam diniatur νenia Canonis infringendi, se tantum infracti atque violaIL
Differentia quartar olim dissensiti nes longe alius generis erant, με materiam eformam secte1.Ly. Notandum hoc contra pontifrivrea centiores, ἀθμώιronem abusus antiquarum exemptis colorare in dentes. g. I . Adducuntur speciminis ergo exempla dispensationum ex Perro de Maseca, Thomas o G Florente. f
Scilicet antiquae Horesationes po-
25쪽
rivi tolerantia,dissimulatio'conniventia dicendae era L f. II.
Facies dispensationum pos epociam
quinque secularem inque adsecuisculum M. S. 12. Primm corruptionis qua Hsciplinam
dispensanἀJonr fuit νiolentia is parum, ius dispensandi ad se trahentium. I. I 3.
Huius violentiae fulcrum s fomen-ιum fuis ruina imperii in occidente. Vbi de exarcham Romano.
Specialior consideratio seculorum HEVIILIX. σα g. q.
Nondum ramen omnis aetate sa eroa canones reuerentia exoleveris.
Dane Thomas i commentam ingratiam aula Romanae Erat Ium. S.i7- . in
Facies dispensationum ab initio secuti
XL. urque ad aeram reformatio-
Deseculis ML s XIII. g. 2O. Deseculo XIV. g. 21. De seculo XV. D hoe abusus diis spensanssi ad summum vicem
rerigerat. s. aa. Transiris ad querelas pirorumprae santissimorum circa enormes diis spensationum p palium Musa . F. a 3. Ingens queritantium eaterua, primis Pero querela α. CL E Fencaeis Antonis de Dominis. γ. Pauli Suvii. δ flatuum imperii in eois mitiis Norambergensibus. f. r Recapitulatio dictorum re compamistio Hspensationum modernaram cum antiquis. g. as. Multipticabantur leges, ut multiplicarentur Hspensationes, id quod probatur Pariis exemplis. I 16. Audacia Pontificum Rom. est mae. . potestaέ isfrunita. g. eodem. Infinitus Hspensationum circa leges humanas numerus. β 27. De taxapoenicentiaria. I eodem. Facies dissensatιonum a reform Iione Lutheri ad hane usque araaIem nostram. g. 28. D primo quidem istici aRomanois eat botica. g. 29. Iudicum de concilio Tridentino. An axis hoderna eius decreto Fuconfymis P f. eodem. Seeundo inEccle protestantium, iussanior doctrιnapaucis deciam tur. 3. 3ο. Scilicet sol principes, iique, quor ceui erantes Peneramur, sublimi
26쪽
m NRE ECCLESIASTICO TAM VETERI, QUAM NOVO. rs
a Missis,quae ulterius hic dici possent, praesertim de syn.u onymis dispensationis, quorsum indulgentiae, clementiae, humanitatis, beneficii, beneuolentiae, relaxationis, lenitatis, moderationis, auxilii, Duoris, remissionis, gratiae &α vocabula ex utroque iure reseruntur ascHROETERO I eis sect. I. iam ad sata dispensationum ex historia& iure ecclesiastico uberius euoluenda pergimus. Quid iure Romano circa dispensationes obtineat,dedimus modo capite superiori explanatum. Pes itaque nunc etiam in ius canonicum est transferendus. Heic vero cum pro diuersitate
seculorum diuersam iterum dispensationum faciem deprehendamus, breuiter& neruose omnia dicturi hunc ordinem o seruabimns, ut I)quid de origine dispensationum canonistae sabulentur, atti pgamus: II) quae dispensationum facies inprimis V. seculis obtinuerit, delineemus t IIIJ quomodo istae a prima sua indole usque ad seculum XI. paulatim degenerauerint, ostendamus: IUὶ quantus tandem usque ad tempora reformationis dispensationum abusus inualuerit, &ad quem usque apicem pontificumRom.audacia progressa fuerit, adductis quibusdam papalium dispensationum exemplis, declaremus. Denique V considerata paulisper praetenti ecclesiae Romanae facie, doctrinam protestantium hodiernam, eamque veriorem, subnectamus. q. II. Et quantum quidem ad originem dispensationum attinet, ea vel vocis est, vel rei 12sius. Vocabulum dispensatio. vis, a quod ex iure canonico pedethntim etiam ad sora saei D cula. ain Sine dubio hodiernus huius vocabuli significatus antiquissimaeBibliorum versioni, in qua vox όικονομία per dispensitionem .einoi ou F per dispensitorem verti solet r. Cor. IV. l. debetur. Caeterum voces inodulgentiae, remissionis, veniae, dispositionis dce promistue ab antiquis usurpataesunt. Quin & hodienum canonistis solena ne est, diis spe nationes etiam exemtionum&priuilegiorum vocabulas insigniri. . FR. FLORENS OEZ. T m. I.p. a a. Summa di
27쪽
cularia transiit, sua equidem vi & virtute natiua longe aliud quid significat, quam istam a lege exemtionem. Antiquissimus tamen hic, quem nunc obtinet licet peregrinus atque adscitistius, eiusdem significatus est. Quιγd enim graeci per μγ νε-
νοώias, vocem ipsis familiarissimam, innuerunt, id latini voce dispensationis, iam inde a primis sacculis adoptata, exprimere Consueuerunt. Sed facilia haec sunt& proletaria. Maioris momenti inquisitio est, quae in ipsa narra originem restat. In
hac vero inuestiganda inter canonum interpretes nonnulli ad paradisum usque regrediun ur. Ita enim PYRRHvs CORRA Dusan praxi dubensit. I. I. cap. II. eius natales iam inde a Dei, cum Aa amo& Eua circa poenas peccato promeritas benignissime dispensantis. exemplo repetit, mox & ad dispensationes Dei cum Noacho eiusque filiis, Abrahamo, Iacobo,totoque gene- Te humano, quatenus cum hoc per interuentum Christidispensatum suit, prouocans. Sed nimia haec ost con RADi dili4 gentia. Vt enim de exemplis allatis sententia in haud dica- mug nobis certe de absoluta dispensationum origine sermo non est. Neque etiam de illarum iustitia & aequitate loquimur. Haec enim utique cum ipse legesserendipotestate coepit, sitqui, dem omnino iustitia ein aequitatis natura postulant, ut insuper habita stricti iuris ratione, oporteat haud raro αγκαlatae M uti& uni alteriue legis cui alias obnoxius est Obligationem relaxare. Sed quaeritur potius de origine dispensationum ecclesiasticati canonica, quam utique non ante primordia christianismi quaeritare licet. Itaque sunt, qui, ut scisa OETERus dissert. cit. MI II. notat, hanc ipsam in decantatissimis illis Seruatoris verbis ad Petrum: dabo tibi claues e c. pronunciatis,fundatam Pu tant, ad clauem uendi etiam potestatem dispensandi reuocantes. Sunt etiam, qui ad locum a. Cor. II. prouocant, ubi
Paulus de condonationibus a se Corinthiis in persona Christi factis loquitur, has ipsas condonationes nil nili dispensationes
fuit Ierati. Verum ut taceamus, ipsum ex Pontificiis DuRAN-DuM ad .. utent. dis. ao. N ANTONlv M pari. I. tis. o. diserte sateri, quod nemo ex antiquis doctoribus hos textus ita exPo-
28쪽
IN IURE ECCLESIASTICO TAM VETERI: QVAM Novo. 1
fuerit, certe interpretatio dicti primi a pontificiis, elaues Petri ingladios, & potestatem docendi in potestatem dominandi. Conuertentibus, plane Pqruersa est. Ibi Sed & alter locus ni .mium Obscurus est, quam ut clari quicquam pro dispensationibus inde elicueris.1 f. III. FRANC. FLORENs, superiori seculo celeberri- Exemptimus iuris canonici inter Gallos interpres, & ipse etiam Origi- dissensarionem dispensationum ex sacris literis derivat. Idem vero non numefaeris tam ad uicta & mandata,quam ad exemyla prouocare audet. In literisperse actis enim Christi & Apostolorum earum originem is se repe- ωrum.
Esse putat. Ita Christus ipsi dispen sie dicitur quando discipulis, quibus ad opus praedicationis missis pera & sacco interdixerat, imminente passionis tempore utrumque, & peram & saccum, restituit. Pariter inter dispensationes numerat, cum Paulus Timotheum Lystris circumcidi passiis est,qui idem tamen abio tempore circumcisionem Tito prohibuerat; Sic &factum Petri ad I. II. ob quod a Paulo obiurgabatur, ab eodem inter dispensationes resertur,quanquam inutiles & intempestiuas. FRANC ELORENS. o Tum T LAI Z.seqq. Veruli enim vero, utut concedamus, quod ipsi determinare non audemus, ista Christi & Λpostolorum facta inter veri nominis dia sensationes pertinere. id profecto tamen mox ex ipsis hisce o- .riginariis primaevisque dispensationibus patet quod nimium quantum ab exemplaribus suis desciverint sequiorum temporum dispensationes. Patebit hoc ulterius si iam ad ipsa prima christianismi secula progrediamur, sique nunc II ouae dispensationum facies in primis V. seculis obtinuerit, delinee
- g. IV. 'Enimuero id dum facere aggredimur, quam di Diuersis D. uersa, obsecro, rerum primaevarum iacies ab ista sequiorum ei, dispen. temporum Corruptela nobis se obuertiti Complura certe sationam integra emuxere secula, antequam vel ullum di ositionis antiquarum a pontifice Rom. solitaria ac praeeminenti quadam auctori- a mode is
29쪽
ra απ.LCARII. DE HISTOR. ET FATIS DISPENSATIONUM.tate fame vestigium apparet. Equidem ruris dispensandi ex ercitium in ipsa quoque ecclesiae insantia viguisse, dubium est
nullum. Neque enim ecclesiae disciplina, quae ab apostolorum tempore iam firmata & sundata suit ine omni dii pensatianis temperamento seliciter exerceri potui Tet. At vero si di spensationis ecclesiae primitivae ad sequiorum temporum &praesentes quoque seculi mores componantur, toto viaq caelo a dispensationibus illae hodiernis diiserunt,ita,ut nomen quidem hodie supersit, rei autem paritas dudum evanuerit. Agnoscit id testis omni exceptione maior PETRus de HAR. CA, olim archiepiscopus Parthenis. Vix enim ille in famo- is opere de coneredaIacerdotii ct impexit L. III Cop. XIII. XIV. Er XV. de dispeusationibus tractare incipit, cum mox Cap.
XIII. 3. a. veritatis radiis perstrictus, attamen, inquit, es Doei. bus antiquis utamur hodie, magnum intercedit disiramen inter mo res amiquos O nostros, cum maioresnostri seueriss se accuratius db ρtinam canonum eolerent,quae apud nos rem vas inhumanius tractatis. Hare autem est summa disserentia, τι mari videtur quod πω veteres nunquam daretur venia canonis infringeni, sed
infraesi se violati poena σὸ gradiissemas e ausias aliquando remiguoretur, hodie vrao legum canonicarum venia in antecessua came
Dunnis, g. V. Consistit autem antiquarum diapensationum abho. rimae. .lim diernis disserentia potissimum in co I. quod antiquitus illaedis jus fioia per rae fuerit. Neque enim nisi ob urgentissimam necessRnes erana tutem, o vel &ob euidentissimam ecclesiae vMisarem ii, Dserear. gebantur. Et ex tribus quidem primis laculis nulla prorsus
si9 Necessitas, ut Seneca aIicubi, magnum humanae imbecillitatis patrocinium, omnem legem strangit. Eodem itaque neeenitatis telo coacti patres disciplinam, quam alias intemeratum seruare
30쪽
IN IURE ECCLESIASTICO TAM VETERI, QUAM NOV. 1
dispensationum vestigia su rsunt, non quod tales nunquam extiterint, seu quod istorum temeorum historia infelix quosdam naufragium perpesia sic μὶ Praeparcos tamen in dispem incla suisse priuiniuos patres, iam quarti seculi historia edinaeet ostendens episcopos tum viventes canonum longe obseriuantiisimos suisse. Quin & ipsos Pontifices Romanos praec, Puam quondam in sancta canonum obseruantia laudem secta vis eue,testatur MARTINus I. papa, cum episis defensores inquit
. at i , VI. Secunda e potioribus disterentia haec est, quod DFrem iaantiquae dispensat es non tam a Ponti se Rom mi quam ab secundis omnibus promiscue Em opis, quin ntiam ab ipsa plebe data non tam fuerint. Episcopi cerae aequaliteri rami es saeuit Lem di- a post cespensandi, nulla a pontifice Romano dependentia, lad om Romano,. Anaria potius potestate proprioque ime ekorcebant. Atquet quam ab E. haec eximia veritas tam luculentos in historia ecclesia- psopis in mea radios spargit I ut contra solem Pugneis quisquis eam in genere, imo dubium meare ausit. Quare Gram L. THoΜASMNus, semiger etiam pleberatissimus ille disciplinae ecclesiasticae inuestigator, sine ulla totaque Ec- haesitatione in haec erum est verba a Ne ambigi quidem EDd .lsa eoncea quoquam poto, quin simi Osecundi adeoque o sensi etiam vibamari
ris poenitentiae labori AE preme ama , Ut ad Saracenost aliquam deficerent, fior docuis et o NA Ras, νMariam paganos io oecidente, νό dolistis Bituridensis areiaepiscopus monuis NICOLA N , qui secum dum Canones modum poenitentiae minuenda illi communi. v. NiC Lb s- seps. ad Rouci uvM - an M. -NeNAM. Pansiens edit. α ιoam III.