장음표시 사용
81쪽
44 DE RATIONE ICRIB. Iustudio, poeticae,pbfosophiae,picturae,an musicae dedito fit. In consilio quaeretur, quid cogia te quid deliberet quaquam hoc Quintilianus ad res niagis puta quam ad personas pertinere. Facta,casus, Cr orationes ex tribus temporibus consideruntur . nam non modo quid quisis fuerit, quid dixerit, quid ei acciderit: sed quid agat.
quid ue actum esse uideatur,c3siderabimus.E dem de dictis, er casibus ratio erit.Atq; haec frepersonis attributa sunt.
A' rebus,sive negotijs argumenta multis modis ducuntur. cicero ea quatuor in partes distri, buit.dicit enim,partim esse continentia cum ipsio negotio,partim in gestione negoti confiderari, partim esse coniuncta negotio,partim gestumnegotium sequi. Quintillatim argumenta, quae a rebus ducuntur, quinq; ex partibus duci affrarnut.aut enim qua de causa,aut quo loco, aut quo tempore, ulli quo modo, aut perquς μηκquodsfiat,confiderandum esse dicit. Quae diuisio tametsi a ciceronis diuisione diuersa esse uideatur,eοα .dem tamen tendit. Nam quae cicero cum ino ne gotio continentia uocat, Quintilianus calis 3 reorum appellat:quae cicero uel in gestione nevatij,uel adiuncta,uel consequentis tanquam gen ra considerat, ea Quintilianus non generatim,
82쪽
LIBER I. sed per suas species singillatim exequitur .Nos
quoniam non oratorem instituimus,ut illi facio bantsedscribendi rationem tradimus, locos tunatum illos attingemus,quos ad eam rem esse maxitu me necessarios existimabimus: ne uel adolescenistium mentes his quae minime in usu fiunt,causis iudicialibus implicemuMuel Ciceronem uel Quintilianum ad uerbum scribere,non aliquid de int gro condere uideamur. De argumentis a causis rerum.
Ducuntur igitur argumenta in primis a causs rerum uel acturum, uel agendarum, quum ea quae egimus,aut acturi fumus,nos aliqua de causa velfecisse, velfacturos dicimus. quam materiana Quintilianus ab alijs υλπιν ab alijs Ανναμ υν siriabit appellari. Cause autem rerum consideruntur uel circa bonorum adeptiones,incrementum,com hraatione, umet vel circa malorum euitatione, imminutionem,conuersionem. Quicquid enim facimus, aut boni appetendi, aut mali fugiendi gratia facimus. Hinc naficitur uberrima argumentora materia: siue in deliberando, quum ostendiamus quae bona consequentur,si id fiat quod uotimu3:contra quae mala,si non ut: siue in iudici', quum ostendimim eum qui accusetur, ex ea re magna gri commoda acquisiuilbe,vel fugisse incomumoti.
83쪽
esse, endemus VI em inimicitis,iniurias, it teritus, qui bi immineret, euita Ie. Hubent hae quos cause in epistolis magnum argumentorum
materiam,sue in commendando, quum ex ea commendatione aliquid commoduin euenturum
dicimus uel ei ad quem scribimus,uel nobis ipsis, uel ei quem comendamus ue in petendo, quum ex ea re uel nobis,uel amicis,uel his ad quos sici tabimus,utilitatem,dignitatem,laudem futura demclaramus: siue in consiolando, quum ex ea morte Cr illos qui decesserint,magnam stlicitatem habituros, magnis miserijs liberatos: Creos ad quos scribimus, uel aliquod commodum esse adeptos, uel incommodo aliquo leuatos esse ostendimus. Sunt autem Cr bonorum et malorum false quos
opiniones, quae multorum Cr magnorum errorirum causas hominibus praebent. Multa enim uelut bona appetuntur,uel ut mala fugiuntur: qua opinione,non reuel bona, uel mala sunt. Atque hinc exi tunt psimae animi perturbationes,odiaum, ira,inuidia,crudelitus,auaritia,libido , umbitio, pes,metus,Gr quae fiunt generis eiusdem, quumateriam argumentundi in omnibus causis amaplifimam praebent: quum ostendimus hominem adductum odio, amore, aut alia perturbation
id de quo quaeritur acinu3 admisisse. Atq; hic is
84쪽
ctu in eosolationibus latifime patet, maximampum habet. Posbumus enim facile ostendere uel bona, uel certe non mala, quae illis ad quos scribis tur,mala uideantur illos uero dolore,uel amore impeditos, quae recta sint, minus cernere. quem lacum exequitur late servius Sulpitius, quum Ciceronem de morte filiae consolatur . er de causis quidem rerum hactenus.
De argumentis a Ioco,& tem pore. Cap. XXI.
Ducuntur argumenta a loco.in quo considearatur ipsius loci natura,maritimus, an merite raneussi, montanus, an planus: cauantitas, ut, longinquus,an propinquus,magmι , an paruus: Qualitas, ut, defertus an stequens, consitim an incustas, praetereas scer an prophanus,publicus an priuatus, alienus,an eius de quo agitur: qua
quidem omnia tametsi fori Cr iudicium propria magis fiunt , ueniunt tamen etiam in familiares epistolas,er in alia scriptorum generu,quum suudamus,uel uituperamuε aliquem a loco, unde oriundu fit,in quo uersutus sittiquum siuademus, vud suademus aliqui propter loci opportunitastem:quum consolamur,Cr eum qui descesserit,in patria, in suis aedibus, inter domesticos, ex βα
miliares defc ille, aut honesti, imo loco seputi
85쪽
ὸς DE RATIONE sc RILtum esse dicimus. quem quidem locum pulcherria
me exequitur Seruim Sulpitius in ea epistola, iii qua mortem Marcelli describit.Ducuntur argu ramenta a tempore,quod uel est generale:ut quanidicimus,olim sub Alexandro,quum reges Roma regnarent, qugni Roma a consulibus regeretur. uellectile quid in annos,menses,dies, horsis distinguitur.Huic cicero occasione adiungi quant temporis lectem facit.omnis enim occasio telum pus est, sed non contra. Eius facit tria tempora: publicum,ut bellum,dies Di:commune, ut mo is, vindemia: singulare, ut conuiuiunt, nuptis.1n omni uero tempore consideratur,quidgestunt
sit,quageri potuerit, quid geri posbe ui ut ridis hoc ait in epistolam uenit. Nihil enim in negotiis aeque, ac temporis opportunita consideraratur, e narremm gestu ue gerenda decernamim. Hanc quos occasionem in Marcelli morte non omisit Seruius Sulpitius.dit enim post coena tempus occisum esse Marcellum,er mane sibi hora decima nunciatum. Iet etiam occasio temporis plurimum tum in deliberando, tum in confomundo. quam quidem partem latii ime tractae idem Seruim Sulpitius,quum ciceronem de morre siue consolatur. De argumentis ex modo sc fa
86쪽
Ducuntur etiam argumenta ex modo,quum
exponitur quo modo,quo animo aliquid a nobri
uel ab aliis factum sit tam partes fiunt,prudenticier ira. Prudenter aliquid factum existimatur, quum ui,dolo,conflio,persuasione,mente denuptuli factum est.Imprudenter contra fies dicitusi quod per in citium,casum, nec statem ; quod praeterea per allectionem animi,irum,ddiriamorem esifactum. Veniet autem hic locus in episto, tis,quum nostrum,uel alterius factum accusabiamus,uel excusabimus,et uenidin petemus. Ime citero sepefacit,quu accusat Pompeium, quod ita bellum administrauerit:er quum se inum excurasul,quod affuerit Facultates etiam epistolis praeos tunt argumenta in petitionibus, commendatioanibuss,praesertim quum ostendimus habere eunt ad quem scribimus, magnam eius rei quam potiumus,praestandae facultatem conferunt etiam plurimum in deliberandos quu exponimus quae neα ressaria sint ad eam rem quam cribimus,faciem
dum.11unc locum tractauit Ocero, quum de Motione traducendae uitae cum Seruio sulpitio eo sultareticonferunt etiam facultates ad reprehelidendum,uel excusandum. cuius rei exemplum est apud Ciceronead eundem Seruium,quvin Pomαpeium accusaret, quod nes militum genere ut rebore,nem confisio satis ualeret. D
87쪽
so DE RATIONE sc RIB. De adiunetis negotio.
sequuntur ea quae cicero adiuncta negotio a pella qui loci fiunt plurimi, quos ipse brevisime perstingit, inlisianus latifime tractat:nos eos
tantum, qui nostrae institutioni conuenient, e plicabimus:caeteros omittemus. Ducuntur igitura diffinitione nonnunquam argumenta,quum uocabulum,aut rem de qua loquimur, diffinimus, ut per eandem definitionem,quod uolumusan ramus.id fit uel interrogando,uel astimando.Interrogado C Nonne uirtus uiri propria estis a uiro appellatus uel sicQuid est umicitia s nihil aliud est,quam mutua beneuolentia. Asr mundo μ:Quodsi amicitia nihil aliud est, qu4m mutua beneuolentia, nos mutuo amemus necesse est, Ramici uolumus appellari. Ducuntur urgumenta a genere, pericidisterentibus, propriis :=ed quoanium haec in epistolam,uel aliud scripti genus uanunquam,uel ruriflimGer distulandi tantu gratia veniat,omitto. Quod si quis ea, de quo distra tuturus est ciet:baec quoque, fine quibus sciri ita non possunt,teneat necesse est. cuntur etiam a sene argumenta, quum totum in suas partes diuidimus,uel genus in se flectes distribuimus. Qitie a Quintiliano partitio nominatur . Hinc multis modis argumenta ducantur,quum omnia
88쪽
LIBER I. si diuisionis membra a nobis ad eandem eoncluseo
non deducunturihoc modo Q nu uirtus uiros bonos esciuis ametur,ab aliis expetiada est,utulis placere posimus :si non ametur, expetenda est, ut nobis inis placeamus.Item diuisitone utimur, quum duabus,aut pluribus propossitis partibus, quamcunq; nobis concedat aduersirius, uicimus, hoc modo: inium antehac ad me non scripseris, i uperbiae, aut negIgentia te accubem necesi. si est.tu uide,utra te minus deceat. Item quu ommuta diuisionis membra confutamus,ut ad id quod volima , deueniamus, hoc modo:Fafὸ te excuru
t tubellarijs,aut amicis,aut peregrinis aiatorissus senti dedises Nabellaris stilussaue sicepisse dicunt, amici istine nulli huc ueniunt, peregrini istuc iter facere non postunt. Quod si his omnia
ius nulls dedisti, nullas profecto dedιsti. Item quu pluribus enumeratu partibur,caterus conmfutatis,extremam relinqui ueram necesse hi,hoc modo: Aut uoluisti ad me scribere,aut per mustra occupationes,uel aegritudinem non potuisti, aut copia tabellariorum non habuisti, aut certe negligens fusti noluisse te, quum me magnopere
aemes,non puto . occupationes habes aut nullus,
aut pasci'mas.aegritudine nulla laborasti: nam. φmnes, qui istinc pro strii fiunt, te uulantem uia D a derunt:
89쪽
s, DE RATIONE sc RIB. derunt: Tabellarij quotidie ultro citro comeisunt.Quod si haruncuusirum nullum afferre potes,negligens fueris necesse est.Atq; haec a Quintiliano remotio appellatur. Aum autem rerum
omnium ratio ab init s per incrementa ad summmam,sive finem procedat, probantur ultima ab initi',uel incremenis,hoc modo: Quu adolescentiam tuum continentem Cr studiosum uideam,no posbum de reliqua aetate no optime sterare.'omsantur contra ab ultimis prima,hoc modo: situ omnes gratis doceas, ostendis te no lucri causstiteras didici'.Probatur res a similibus M,Si Homerus legendus est,uirgiliu quos legi par erit. Α' dii milibus:ut, si cicero imitandus est,no Plautum,aut Naeuium imitari conuenit. A' cotruri': nt, Si uirim praemium meretur,uitiu certe upplictu merebitur. A repugnatim uti amicus est, amicum odisse non potest. A consequentibus tum natura, tum tempone. notura: μ Si fides utrius
est,nemo est princto fullendus. a tempore sic:si loris initium aestas attulit, e-Dema meast rat necesse est Quae agi Erconuerti possent, hoc modo:Si nemo est furendus indem uirtutem esse
par est:item,Sisine caloris Dems attulit,eius iniritium aestas afferet. Quaedam ex rebu3 mutua confirmationem praestantibus,siue ut Cicero appettitsub eandem rationem genientibus argumenm ta
90쪽
LIBER L neu na cuntur:ut,si licet poeticem distere ocere cur non liceat discere enim quisquam,nisi doceatis
tur,non potest. Eodem modo vendere, er emean,Iocare,Cr conducereo caetera quaesie mutuo
consequuntur. Similia bis sunt,quae a causis appellat Quintilianus, quum ea quae facta sunt, ab his quibws efficiuntur,causis probantur: vel contra, quum escientes causae ex rebus elyctis ostenduntur. Quae quidem aliqgando ex utraq; parte nocessaria unt: aliquando ex altera tantum: alia quando uero ex neutra. Ex utras sic, Sibos exortus est, dies est item ,si dies est, pol utis exortias . est. Ex altera sic, Fuit apud igne,ergo est calidus. haeepars necessaria est: sed no, lidus est,iuit igitur apud ignem.potuit enim uel sole, uel alia causa feri calidus. Ex neutra parte necessaria sic,
Exercuit corpus,ergo robustus est:uescotru,Roribullus est,ergo corpus exercuit.horum neutrum
necessarium est. non enim quisquis corpus exeracuit, bustuι est neq; quisquis robustus est, corapra exercuit.potest enim er ille exercitatione robustus non fert,er hic robustus ne exercitatioα ne esse.Quo loco inud uidendum est, ne causae nismre remotae,et ex alto repetitae alterantur: quod . poetae nonunquam faciunt.v Vtinum ne nemonis Pelio fecuribus caesae cecidi sent ubiegnae ad terrum trabes.rem deinde sequitur: Nam nunquam