장음표시 사용
521쪽
INDEX.eillatur eum catholica sententia docente, Deum In se eo nI- tum esse healitudinis objecti im-2 ' peccati poς ilii ii tale in lollere villetur δ' ad rationali Mnal eoncluςiones dueti viam ad pantheismum aperit. Peculiares ualebraiichii et Gioberiti er
ART. l. Erpenduntur onti logismi fundamenta. Dicunt onlologi. I. Eris i iis iniitim percipi nequii per id eam ab ipso distino iam :nam 'qui Plihet idea ab ipso diversa est aliquid particii lare et sini ium-2' infinitum cognos ei nequit ex sinitorum entium consideratione-5' idea eniis in genere, honi, pilleliri nullum aliud objoelum habere possunt, nisi itisin illim. li Entia finii a cognosci nequeunt, nisi prius Deus cognoscatur: nam loeus sinitum non putest cognosci ut eus sic determinatum, nisi
prius cognoscatur ens ut ens-2' varios entilatis gradus co-gDOSeere non p0S sumus, nisi per comparationem cum summa
perfectione-59 eus conlingens cogitari nequil, ni Si ens quoque absolutum cogitetur-4o nequii cognOS i ereatura, nec esse ejus proprium, nisi cum Deo consuratur. l D. Universalia non possunt cognosei. nisi Dei ideae videantur-tiam 1' quae sunt extra Deum singularia sunt et caduca - 2' qui vidui id eam uul- versalem, videt id quod plitra participant-δ' viai verSale iii creatum est. l V. Deus, qui nobis eSt ili lime conjunctus, suas nobis ideas iiii mediate inanisu Stal: nam 1' secus saceret per plura
quod saeere posset per pauciora-2 in soluin in hac hypothesi palam sit omnimoda creati spiritus a Deo dependentia-5' solus Deus in animam immediate agere potest 4' Deus talem debuii intelligentiam es licere, quae nihil iiitelligat, nisi quatenus Deum iri telligit. V. Animo non potest inesSe virtus, qua ideas producat : nam ideae Sunt persectiores corpori biis, quae Deus produxii 2' ideae ex impressionibus materialibus
formari neque iani-5'animus ideas producere non poSset nisi prius rem producendam cogno Seu rul. V l. R itin cujus omnes participes sumus, est ipsa ratio Dei-nam 1' SecuS nunquam cerii esse possemus, omnes homineS ea S dem veritateS vidi re, quas unusquisque videt-2' Scillimus omnes, verilalem a nobis non creari sed recipi-δ' veritates sulit aeternae, necessaria et immutabiles 4' nos intelligimus verita leS quas Deus inlel.
ligit : quod autem Deus intelligit, in Deo est. Resellulitur singillatim omnia 226
CAPUT VIII. DE susTEMATE ID EARUM INNATARUM.ART. I. Variae hujus systematis formor e oriuntur. Plulu-Carlesius-Caiies iani-Leibuit eius, Wolfiu Set liantius-R0sui inii systema exponitur. Omnes ideae eus aliquo in udo determitialiam exhibent. Id ae concresce et abstractur. idea entis possibilis uobis insita. Ejus deler mitiali unes per Seu Sum. uitae bit intellectualis rei pereeptio juxta Rus minium- uti iv rS.ui Eulio absti acti0elum nitim cogniti anu in Drmale et miter icite . . . 254 ART. ll. pendunιur theoria Plutonia es Cartesii. PROP. l. Intelleia
522쪽
animae cum cortior et iij uti Plioni. 5'ε x Dii a re nequit si inuin locorpus animae cogitali 0 liciti impodiat. lito mollia qui do aliquai re. quam min qua δὲ nu verit. tuler rui: lur. de Pa respondere illi eo possit. Pnop. ll. Nulla sunt Oeae innatae. Non prout i ai artesio inlulli putitur; quia iit est contra experietiliam-et nulla est idea sitiae ad adventilias aut facillias revocari nequeat. Noli ut i litelliguntur a cariesianis : quia horum opinio Supponi l. ideas a percopitone realiter ui, lingui-esi ci utraso usum inti iuum- non stillicit ad iduarum oris iuem explicauilam nec hujusmodi idoae innatae necesSarice , usi. 0ppotiunt cari Psiatii : i' Ilii tua D morali es enitalis est allipia actualiseopilai tu. 2' anima humana est Dei imago. - δ' homo Deum naturaliter cogito,cil - ι' ideae, qtiae in omnibus omittit in aetallina hominibus reperiuntur, a natura Suiit in illide. Singula diluuntur . 2δ9ART. lil. Erpenditur systema Bosminii. Pnop. li I. Rosminii de idearum origine sententia multiplici eae capite rejicienda est. Nam 1' Ex eo quod Piis in Ouini tui a conlin allir, et ex Droprie in illius qua, illi ait et tir ad Scribit. noti Sequitur. id eam eniis csse innatam. 2ο lluc Syfletua id earum rariginem i. in explicat. 5' Ad absurdas enuclusiones nos adducit. 4' Distit ite si ut si uiro, quid sit ens id ale. Praecipuum Rus minii obju- lum. ex ideae universali, gones i. diluitur distinctione lacia inter universale directit in ac russexum, inter lite ab Siraeit ouem Simplicem et comparativam 245 CAPUT lx. DE TR DITION LisHO. Asτ l Traditionalium systema erponitur. Hujus Nystematis auetor, si iiis ac Summa. Primitivi traditionalis mi unguia la-mii iures litaedam traditio itali ini formae. Traditi uitalislae aliorum quo que circa iduarum originem SySlumulum principia admittere aliquatenus possunt . . 24IART H. Traditionalismus refellitur. I inp. l. Absurde asseritur primota
Mi malae. 'g'Quod libet signum nullum intelligentiae sub illium: IIurre potest. nisi mutis rei Sigit ilicatae ideam possideat. vidi igna arti licialia a Siguis naturalibus vim Suam primo a cipiunt, et Vim Pn Ormati di ideas in nientes uppi iiiiiit. 4' Quum id quo ii vocabulo significatur . est res prorsus insensibilis,
re illi iruntur in monte id tu ut uti tali S et ilivor,itatis, nil vocali ulum intellix miliam. PRO p. ll. Absurdum eει puriter, nullam veriιatem ab humana mente cognoscι posse. nisi per divinum recelationem traditione transmissum. Nam l 'fides Siue aliqua praevi .i scientia est impia sibills 2' tu eo Syrii uinale Error us- sint humi ni alii litando physice necessari iis-ei 5 tollitiir discrimen inter Veritates rationales et revelatas. -4v lii inu ab h0
523쪽
diι inne eommunieatam physice necessuriam esse, sollem ad ideas ae veritates quae ad ordinem seu religiosum, seu moralem Pertinent assequendas. Nam 1' secu A plurimi ho initiis in errore neci Ssario detiner 'mur. 2' Instructio nil valet. nisi audiens vi sibi propria veritatem intelligere possit. 5' Si ratio ideas univcrsales primitivas acquirit, et principia quae ex iis emer uuiit, vi sua deprehendit . eadem supremi Numinis existen-liam' et ordinis moralis principia putest cogi DNeere. PROP. lv.
Diei nequit, verbum eaeternum, aut signum quodcunque arbitrarium esse eondi ionem necessariam ad hoc . uι homo ad eapedi-ιum suae rationis usum. seu ad claras distinctasque cognitiones perveniaι. Nam i ' necesSe non eSl, ut mens au objecta coli- templaiida alterius monitu dirigatur. 2' Signum externum nequit esse conditio necessaria ad hoc . ni mens reflexionem exerceat. 5' Ad ideas acquirendas naturaliter homo incitatur a Scit alio iii hiis et phantasmatibus; ad veritati S apprehensio nom ac iudieium ab Qvidentia. Vnop. V. Vocabula. qmΠiqvam ad intellectus persectiunem Promovendam sinι summopere utilia. non sunι tumen illi ad cogitandum absolute necessaria. Vocabula pi ae caeteris phantasmalibus intellectus operationibus juvandis opportuna vocidunt-memoriae maxime juvant- inter signa principatum obtinent-Scientia ruin et traditionum thesauros stommunicant ei irati Sin illunt. Nun tamen ad cogitat 1-
dum sunt necessaria: nam l' id ex diciis liquet 2' pluia cogitamus, quin vocabula quibus ea Significantur, didicerimus aut bo memoria teneamus-4' celeres qua Sisam appreliciis iuves voeabulorum reproductione exsequi cSt in ipsSsibile-5' pluies assici iones internas. V0cabulis exprimere non poSSumit S. 0ii aestio, utrum homine S ex Se loquelam aliquam iuvenire aueaut ad controversiam cum traditionalibus non perimet.
Nee esἰ quaestio de lacio Suil de hypulli ubi qua iam possibili. Quid de ea asseri cum eui titudine poSbib; quid tu utiamque partem disceptari . - 'ART. lil. Salism objectis. Arguunt 'ex laclas. Naturae lex est, ut
ad ratione usum homo perveniat ratiuuis alteri u S auxilio. Pu ri qui extra humi iam societatem adoleverunt, et Suruontuli. Arguunt 2 ' ex analogia. ireS omites quae in rerum na-Mira vigent, externo ali spio iiicit diliciato egeni, ut tu uclii in exeant Arguunι δ' ex analys intellictus. nomo Sine biguo, c0uitare u equit: nam l' constat homilium Sua verba cogitato a Ille ilium Suus coxi latinnes Verbi S Eloquatur. -2v nubibu uin ipsi et cum Deo lacili colloquimur. -5' verbum Πie IitlS ESSE 1 itale' est cogitationi -4' ideae intellectuales, vagae et miluni illae, Bolum per verbum et in verbo percipi po,,uul. -5' hi umii Scogitatio spiritali elemento ut Suti, ibi it coulcbcui Opor .uι . CAPUT X. DE /UDICIO.
524쪽
eonuenientis vel diserepantiae inter ideas. Nam ' haec apprehensio est causa serii nautivum iudicii. ideoqtie ab ea di lincia-2' apprehensio consoquontide. est apprehensio convenientiae, sed noli psi judicium D si judicium esset hujusmodi apprehensio, nullum esse posset judicium temerarium, et monita quae ab omnibus philosophis traduntur ad prudenter judicandum, Omni sensu carerent-ι' nulla insuper esseni judicia imperata-5'Dullum judicium salsum esse posset. 6' idem proba, lur ex notionibus communiter receptis de variis mentis statibus respectu vortialis-7' ex judieii nomine ei expressione . 264ART. II. Utrum judietum sit aetus intellectus. an vero voluntαι a. Pnop ll. Iudicium non est actus a voluntate elicitus, sed ab intellaesu. Nam io judicium in filium objectum tendit sub ratione veri. -2o term iiiiis jndicii est actus essendi obieetivus expressiis per assii in aliun tu , non proSequendus per voluti ia-tem -5ο saepe judicamus contra voluntati S propensionem. - 4. idem ex judicii nomine et expressione colligitur. Opp. 1' Iudicium est assciis iis vel dissensus : assensus aulem et dissensus id om est ac velle et nolle. 2' ludicium est quies quaedam desiderii sciendi aliquid : desiderium autem et quies
voluntatis sunt. Subditur reSpon Sio . . . . . 270 Aaτ. Ill. De iudieii natura. PROP. III. Iudicium est aetus, quo mens binos coneeptus in unum componit. Probatur lv ex humanae mentis limitatione ac persectibilitate. B audirii termitius uno conceptu coli lineatur Oportet. 5' in re praedicatum ei subjectum sunt unum et idem 0bjectum. 4' Constat plurimos esse
conceptus, in se unos. qui pluribus judiciis cum positi sunti Etiam judicium iiugans dici potest compositio. Quae sit compositi uitis forma i uplex verbum mentis. An et quo sensu cum positio quae sit per judicium. dici possit eoguilio. Iudi ei una est actus reflexus. Quomodo intellectus ex se ad judicandum determi laetur. Rerum delerni inularum conceptus sormantur primo per judicium. Omnes ideae di Stiliciae judicium
Supponunt . 272ART. IV. An omne judietum sit eae idearum eomparatione. Rei dia nurum opinio. PR0P. IV. Nulla sunι aut es, e possunt legifima mentis judieia. quae sine ulla eonvenientiae uel diaerepantiae praevia perceptione. eae eaeeo quo iam instinctu pυnavιur. Nam ' caeca haec judieia humata de mentis naturae repugnant- praesertim-2' quod versantur circa Veritates sui damentales. -δ' haec opinio cognitionis certitudinem subruit-ι' duSdem opinionis nullum est luit danientum. Ede enim veritates, ob quas hic iusi inclus asseritur, noli a stirmantur, nisi quia intelliguu-tur. Cur rudes vulgaresque honi ines liaee principia distinete exponere, eorumque ratiouum reddere neSciaul. Cousinii objecto dissolvitur . . . 276 CAPUT XI. DE FAcdLTATE APPETENDI.AET. I. Ds appeιisu in genere. Appetitus naturalis ei elicitus. Du
525쪽
Utriusque objectum est aliquod bonum cognitum Appetitus
eSi potentia partim a liva, paruim passiva. Discrimeu inter lacullatem appetendi ot cognoscendi 28 lART. ll. De appetitu sensitivo. Quo stimulo appetitus sensitivus adactum determinetur. Appetitus sensitivus in homine ad plura Se p0rrigit. quam in brutis . Appetitus concupiscibilis et irascibilis. Quid sit passio. Praecipui facultatis sei Sitivae actus. PaSSi0neS an sint malae Appulitus sensitivi subjectum est
comp0Si tum ex anima et c0rpore, radix autem anima. Nexus inter corporis Alalum et actus appulitus seu sitivi. ln homine appetitus sensitivus intellectivo subditur, nun tamen quoad
Astr. lil. De appetitu intellectivo seu voluntate. I pop. I. Voluntgs solummodo bonum appetere potest : videlicet id solum quod ut aliquo modo bonum apprehenditur Probatur 1' ex ipsa appe- illus natura ex ejus siue- ex inductione. PROP. I l. Bonum omne quod appetitur, est semper aliquo modo ipsius appetentis bonum. Probatur ex experientia, et ex natura Appe uluS. Actus voluntatis alii sunt circa sinem, alii circa media . voluntas in omni suo actu in si uena iendii. Quidquid humo vult LSemper felicitatem suam implicite vult Qui sint voluntatis actu S circa fili uin, qui circa media . Actus eliciti et imperati . 28 IAn T. t V. De humumae voluntatis libertate. Libertas a eoaetione et a necessitate. Quae sit causa libera. Libertas indit Ierentiae triplex, contradicιionis, contrarietatis, specisseaIionis. Discrimen coacti a nucessari O-et spontanei a voluntario ut libero. Actus liberi elemema sunt intentio tinis ultimi, consilium seu deliberatio, electio et eraeeuιio. Diio p. lil. In ulli mi Anis intentione Iibertas non esι. Probatur 1' ex natura actus contingit illis et ex natura maria illis-2' ex analogia cum intellectu SV ex natura suis ultimi. Filius Stibordinati libere appetuntur, et propter finem ultimum Voluntas circa actualem sinis appetitum est aliquo modo libera. PR0P. t V. In actibus intellectua consilian-ιis eι judieantis nulla est intrinseca libertas. Quia tui ut lectus vel ab objecto vel a voluit late deter initiatur. PROP. V. Eaeseculio
quoque intrinsecus libera non esι. AbSurdum eSt, libertalein non in vuliintule, Sed in ex SEEuli Ouu PO Sltam esse. Piloi'. V l. Libertas ibi solum est, ubi hubetur volunιαι is electio.
Libera enitia determinalio Solum esSu 90luSi tu potetitia uppe lente 290ART. V. De libertatis natura PROP. VII. Nec felicitas, nec bonum in genere electioni 1 ubjiciuntur Deducitur ex uictis. i ii P. Vill .Lanum inlinilum in tui sive cognitum necessario diligi ιur I in proesenti lumen vitia ellus dilectio e Letioni subjacet ivnon uni in liuitum est objectum itumanae beatitudinis- guiu hac vita illud iiunnisi impei lectisSi me cognoscimus Electionis obieetum. Boualum vera luna salsu uligi possunt. Liberius omnis vel objecti vel subjecti imperfecit ulti m Supponit Dii DP. ix. Elactis n,n fer
526쪽
omnis liberias destrueretur. 2' Nihil sere est, quod, sub diverso aspectu consideratum, apprehendi non possit ui melius simul ei ui minus bonum. δ' Argia mutilum ad hominem. 4'Nali irae voluntatis repugnat, ut ad bonum sinitum. licet ut melius proponatur, necessario seratur. Effugium lotimi tria norit m ad praeviam consilli alio ne in praeeluis itur. Dupli x in actibus causae libera' distinguenda ratio, luscieris ei det/rminans. Quibus in adjunctis voluntas ad melius deleri itinetur. Pnup. X ad hoc ut voluntas liberum actum eliciat. necem non est ut a prurito iudicio pracιico determinetur. Nam tu ad explicandam libertatem necessario admitti debet actus ali luis voluntatis, qui a judicio praelico non determitietur 2o judi-eium voluntatem movere ni quit. nisi ratione Ohjecti. Quan- doqite voluntas a judicio praclico determinatur. audi liqua rationis quod eleelis ueni praecedii ac dirigi l. non est judicium praelicum. sed speculati vian . Ad prudeliter agendum requiritur iudicium practi cum 295ART. V l. Humanae voluntatis liberιos asseritur. PROP. XI. Etsi aesus qui a voluntate impcrari dicuntur, coacti esse possin . repugnat
tamen, actus a volunιate elicitos, esse coactos. Nam exterioramumbra aliorum violentia: Sub, util-aelus vero Elicitus ab intrinseco principio procudai nccesse est. Pnop. xli humana uoluntas liberιate gaudeι indisserentios Probatur 1' ex cognitione eorum quae villula tuti cligenda prop0uuntur-2' ex intimo
MT. Ill Discultates. Voluntas ab alio determinatur : nam 1' omne quod movetur, 3b alio ni ovetur-2' voluntas est inuisserens ad diversa, ut intelli elu S-59 Sucus dicere deberemus volo quia volo, vel voto quia possum velle. Si duo bona aequalia
apprehendantur, et voluntaS unum eligeret, Sine inutivo ageret, quia uιriu Silue moliva Se mutuo elidunt. Si iii aequalia apprehendantur, Voluula S ad bonum majus eligetidum necessario determinatur; nam l ' Voluilias dicitur eligere quud magis placet 2' minus honum verum est malum-b. si illud eligeret. ageret Sitie ullo ui Oti Vo. Libertas ex tui lino sensu non probatur nam tu hic non actu S itidisserenitalia, sed ipsumacium renuntiat-et 2' lihcrtali, id eum iu Dυ bis esse-5' somniantes quoque sibi videntur libure agere. Acus magnetica ia ut lapsis existimare poSSeni, Se libere moveri . . . 506 ΑκT. VIII. De saeullate moιrice. Qui motus ab hac lacultate dependeaui. ASSERTlo l. Facultas motriae a sucultu te appetendi distin
527쪽
INDEX. Um ex se sufficere ad motricem vim determinandam adacium: non tamen imperio proluerie dicto-sacilitatem motricem in homine saepe deterrit iliari ad actum vi habitus-si voluntas ri liuat, nee uppeti hum Seu Sitivum, nec habitum quemlibet sufficere ad facultatem motricem ueterminanda in sacvltatem instricem a voluntate determinari. Saltem ut plurimum, mediante motu appetitus Seu Sitivi : y0SSe inmeia a voluntate absque hoc medio determinari. Volunta S tu imperaudis acii bus lacultatum sibi subjectarum se habe. ad modum causae moralis, non ut cauM PuySi ea . . . . . . Ill
Tractationis objectum-praestantia et partitio .... 5 5
CAPUT l. DE DEMONSTRATlONE EXISTERTIAE DEI.
T. I. Usrum Dei eaeis lentia debea ι ae possiι dem Gnstrari. Dei extis stoli ita licet hi ι per se nota munuum 3e, non inmeri est quoad nos. Debet ergo dem0nstrati anu cognosci. Potest autem demonstrari a poSteriori, at uun a priori. Quibusdam dissicul. talibus satis lit Sl6ART. it. De argumentis hane in rem asserendis. Quaenam prae caeteris arguitieula Seligantur. Ai glim uiuum quod vocant quasi a priori. a 3i mulioneo. ut pute aequivocalioni innixum, rejicitur. Quomodo ens inlinitum nou existulas repugnet, et quid exinde tu ferri logitime possit. Dei essentiam nullus hominum in hac vita intuetur. Ailici negativi et positivi. Quid tu haequaestioue Dei Domine intelligamus Sis
ART. I l. De effugio asheolum ad seriem inlinitam. Pnop. II. Series
528쪽
allam causam quam ens aliud contingens-ι estoetna sinitus
non pol si nos adducere in cognitio non causae iii sint lae-5' si existentia enti A conling ntis eqs 3t neceRsario connexa cumentst necessariri, ens contingons esset nec 'ARarium. Series in sinita ab atheis proposita n0n repugnat. Nam i ' non restu-gnat series causarum sine ultima : ergo nec sine prima ripiti res auelores do uere mundi delerni possibili latsem δ' in ea serie singuli termini sunt possibiles lum intrinsece tum extrinsece. Respondetur . 52I
CAPUT III. Aacvu ENYine In IcIIN.ART. I. Ea positis Pst op III Eae admirabili mundi ordine lum senter landitur superiorem quamdam Intelligentiam rebus omnibus Myrare1se. Cansa a qna mundus prodii l. eeria sti aptissima media ad certos finos disposuisse evid 'nier cernitiir id demon Stratrertim ordinatarum pluralitas. vari las. vires, finis su hordinatio ac pulchritudo-padom ordinis ratio in pluribus existens-οypnt tinae pro rerum adjunctis mutation Os- finis id in pluribus divorsissimis lust modis oblontiis-harmonica finium sub- Ordinatio mira eiusdom rei aptitudo ad plures sit 's simul oblinondos-mnitiunt. virium logum ordo Et constantia-miriim Oppositarum virium se liti libratim-omnium harmonia et pii l-cli ritudo-legii m omnium contingentia. Confirmatur conelusio ex humanarum artium et scientiarum eomparatione . Causa qitae mundum condidit est Rumme sapion A. potens, pulchra. bnna. unica. a tota rerum univer*ilale disti nota. ei a congerie rerum mundanarum inii pendens. Eadem habet omnem ttimin materiam. tum in hominum spiritus potestatem ab ea dependol homiliis vita et mors Hoc ergo ens est ab homine reverendum, colendum, timendum es amandum. Hujusmodi autem ens est Deus SMART. I l. De Dieuri systemate Doctrina Epicuri circa Deos et mundi prouueliori, ni . Pnop. lv Epicuri xystema de mundi' origine absurditatibus scateι Praeei uuae sunt: spatium vacuum rotile et infitillum- alumi in i productae. zeleri se . et multitudine in si uitae atomi infinitae et vacuum motus aetPrnus atomi iusi- nilae et motus - mollis atomis essentialis-gravitas Silio centro gravitalis-a in moraim figura. magni ludo, distantia, declinatio, ordo mii nisi casu constitutus. Permissa Epicuri liypotiiosi. ea non exi dicatur constitutio praesentis flatus mulidi corporum veg talium et animalium offormatio ei leges- vitae sensitivae ac mulio magis intellectivae principium .... 555Am. Ill Dilpieultates Nullte dantur in rerum natura causae filiales. Nam iv eas excogitavim iis quia cauS; S physi eas ignorati itis- et 2st quia nos propier aliquos fine S agere solemus. 5' Ens supremum nulla re Pgel propter quam agat. 4' Fieri easti potes . ut quaeilam similitudinem ri:cipia iit rerum, quae uti intelligi nita ad sinum ordinantur Fortuitae atomorum concur- Grilium conjunctiones, lompore infinito. p0ssibiles omnes
combivationes ellicere debent: inter has vero est etiam haec
529쪽
IN DEI rerum universitas. st explicet tir mundi ordo. sufficit supponere vires quas habot materia: his enim omnia fluuit . et nescimus qlio iis lite po Rint pervenire. In rerum univergilate muliniae Sum imperfectiones, ni ulla ri' dii nitantia et in milia, et ipse mundi ordo saepe perlii rhalii r. Saltem qui mutulum ordinavit non probatur esse sens infinitum Solutiones subjiciuntur . 158 CAPUΤ l V. ARGΠMENTUM MORALE. ART. l. rapositio. Universalis eι eonstans humani generis in agnoscenda divinitate consensio atheos omnin i profliga ι. Adest universalis stl eonfit an A inmeriς immani consensus in agnoscenda divinitate. Id probatur 1' historicorum ac via lorum relatio. nibus. antiquissimorum philosophorum auctoritate. ipsaque recentiorum a theorum consessione. 2' Velutissimorum populorum scriptis ei traditionibus. monumen iis, praesertim sacris ei linguis. Iliijusmodi persuasio salsa esse nequit: secus dicendum es8el hominem ad hunc errorem naturaliter devenisse. ldum consi in alii r 1' quia hujus Veritati A notitia maxime hominem reseri plus persuasio humanitatis morumque euilura cruseente firmior evasit, scientiis lue profieiunii linqconfirmata est-Pjus vero impugnatores athoi semper odio et des puctui habili sunt. 2' llaec persuasio facile infirmari aut etiam ponitus lolli potuisset ex molestia quam huminum cupiditatibus inseri- multarum gentium harbarie. vitiis cnrruispliς lile hominum moribus-obviis et captiosis sophis inalibus- polytheis mi turpitudine-alheoru in cavillationibus-nationum
disjunctione ......... 545ART. Ιl. Atheorum hypotheses. PROP. VI Consensio hine non ab edueationis praejudiciis. non a Dyistatorum fraude . nec ab inani metu, nec a nasuralium causarum ignoras, ne originem duoeil. Non provenit ab educatione, quia inve diversa esl apud dive sos populos- praejudicia autem educat iunis processu temporis deponuntur, saltum a Sapie litioribus, praesertim si cupidita. tibus molesta sint. Non a legislatorum fraude, quia Dei notio vigoi etiam apud silvestres populo, - iuveroSimile est quod omnibus simul legislatoribus hae e fraus in mutilem venoritis moraliter autem impossibile quod ita firmiter, ab omnibus reciperetur, nec unquam detecta fuerit. l ci noli 0 est quovis legislatore antiquior. Non provenit ab ignoratilia. quia etiam aliud sapientes. et rerum phySi earum puritos semper viguit. ab ignoratilia potius oritura theorum hypothesis 1 emum Dei Dorio non proventi a metu, quia in impavidi S quoque reperitur hominibus etiam post cognita S immediatas phamum en0rum caiisas homines Deum sibi repraesentant non ut terribilem lyrannum, Sed ut bene si cum patrem. Etsi Dei notio ab
hoc limore orta esset, non obtenderetur USse irrationalis-
proinde in ipsis allicis, vel nulim libus, invenitur, qui vere obli morem eam abjicere conantur . . ' . . . 5έI
530쪽
nn per reperios fuisse albeos. Philosophi quoque non pausti,
tum Veleres, tum m est nitor S allio i sui runt. Fortasse populiani lituitus ignoti, aut alii adhuc incogniti athei sunt; suriassehate persuasio evanescet. Et si hic consensus suisset universalis, nullam habet vim ad probandam Dei existentiam: nam diversi a diversis populis colebantur Dii-plii res per plura S. cula professi sunt polythei sinum, qui re idem est ac aibei-Snlus. Multae demum persuasiones univerSales repertae sunt
salsae. Singulis respondetur 55l
CAPUT V. DE ATHEISMO. ABT. I. An esse possint homines athei. Possunt dari athei negativi ad breve temptis, non iam uti ad longum tempuS. ni in udve sto in traditionales. Dari etiam possunt athei positivi, Sallem ad breve tem tuis. Judicium quo allicus Deum cSSe negat aut dubitat, est semper error tot mali S. Qui constanter Deum se monibus aut scriptis negat, contra mentem loquitiir. Nequitat heus quilibet se a summae imprudentiae nota ex cu Sare . 553ART. Ιl. De eetitialibus otheismi eonsectariis. Athuismus t ' sapientiam perimit, atque in omni cognitionum ordine lunebras ORfundit-2' hii nauticie naturae osor est et inimicus δ' humauam
Societatem imposSibilem reddit 557
ART. I. Puid essentiae divinae nomine intelligatur. Quid Deus sit
noti im inrui: te cogntiscimus, Sed argumentando deducimus.
Duplici in dioc utimur via, remoliunis et analogiae Quid aut hi S vocetur ssentia Dei, et quomodo ab ejus attributis distinguatur. Esse a se est id quod primo de Deo concipitur, et
ex quo caelera ejuS attributa deducuntur .... 560ART.ll. Deum non esse in ullo genere. Pilop. l. Divina essentia nones ι in ullo genere, quod sit ipsi eι alicui alteri naturae commune. l robatur 1' quia hoc genus non aliud esse posset quam en S, quod nequit esse genus. 2' Genus per se eSL indisserens ad existenduin, quod dici nequit de essentia divina. Deus eSt Supra omne genus. Quid Deus sit, proprie definirin 'quit, id et que Deus est incomprehensibilis. Numina quae tribuuntur Duo simul et creaturis, Sum analoga. Opp. 1' Deus est in genere substantiae . quia est eli S per Su. 2' lles creatae etiam ita esscntialibus Deo similes sunt, ideoque habent aliquiis logice commune cum Deo lies pomi eiur. Eisi diei possit credi urum ESSE , imitem Deo, ito ii potest recte dici Deum esse erealitrae similem 561ART. lil. De infinita Dei perseetione. Psop. II. Deus est ena aetu in- sinitum. Nam 1' eu, a se limites habere nullo pacto potest-2' ipsum essh per se debei habere omnia. quae perlinent ad rationum eSSendi δ' causa prima debet continere persectiones omnium pDS,lhilium. Deus coiit in et perlecti Oiles Si in illices for ι utileri mixta, eminenter ei virι ualiter. PerlachioneS Simpli-