장음표시 사용
21쪽
ao D I S 'S 'E R Τ A ' Τ I ocum in veritate sunt, similiter contra errorem pro i a veritare decernunt: ita es legibm malis probantur boni, legibus
bonis emendantur mali. Rex Nabuchodonosor perversem legem δευam dedit at uiaurum adoraretur: idem correctus, veram, ne Deus verus biasphemaretar. In hoc enim Reges, sicut eis divinitus praecipitur , Deo serviunt, in quantum Reges sunt ι s in suo regno bona jubeant, mala prohibeant, non
solum quae pertinent ad humanam secietatem , verum etiam qua ad divinam religionem. Quibus gemina habet de correctione Donatistarum, ad Bonifacium cap. VI. Idem eopse h. e. de Donatistarum correctione libro cap. X III. Vondum autem agebatur quod pauo pos in eodem Psalmo dieitur. Et nune Reges intelligite, erudimini qui judicatis terram. Ser- mite Domino in timore, se exultate ei cum tremore. . o modo ergo Reges Domino serviunt in timore, nisi ea quae contra
jussu Domini sunt, religiosa severitate prohibendo atque plectendo ' Aliter enim servit quia homo est , atiter quia etiam ct Rex est. . ia homo est, ei servit vivendo fideliter: quia mero etiam Rex est, servit leges justa praecipientes cse contraria prohibentes, convenienti vigore sanciendo. Sicut servibit Eeeehias, lucos oe templa idolorum, se idia excelsa quae eoA rra praecepta Dei fuerant constructa destruendo : μαι serviavit Iosias talia est ipse faciendo : sicut servivit Rex Ninivisarum , universam civitatem ad placandum Dominum compellendo : sicutsrvivit Darius, idolum frangendum in potestatem Danieli dando, or inimicos tim leonibus ingerendo: sicut servivit Nabuehodonosor, de quo jam diximuου , omnes in re gno Νopositos a blasphemando Deo, lege terribili prohibendo. In hoc ergo serviunt Domino Reges, in quantumsent Reges, quum ea faciunt ad serviendum illi, quae non possunt facerenis Reges. mum itaque nondum Reees Domino servirent temporibuὸ Apostolorum, std adhuc meditarentur inania, ariversum eum Hr adversus Christum θω , ut Prophetarum
22쪽
praedicta omnia complerentur, non utique tunc possent impi tales legibus prohiberi, sed povim exerceri ; hic enim ordo temporum molvebatur , ut o Iudaei occiderent praedicatores Christi , putantes se ossicium Deo facere , scut praedixerat Christin, o gentes fremerent adversus Christianos , ni omnis patientia Marurum vinceret. Postea, ver, quam coepit impleri quod scriptum est , Et adorabunt eum omnes Reges terrae , omnes gentes servient illi: quis mente sobrius Regibus dicat, ristite curare in regno vestro , a quo tuearur vel oppugnetur Ecclesia Domini vestri, non ad vos pertineat in
regno vestro, quis velit esse religiosin, sive sacrilegus ρ ραμbm dici non potest, Non ad vos pertineat in regno vesbo, quis velit pudiem esse, quis impudicin pHaec August. apud quem & alia ejus generis non pauca legas. Leo Magnus ad Theodosium Augustum Ep. xi: Pro integritate fidei Christianissimum principem convenit esse sollicitum. Vide & Ep. xxv, ad eundem. Idem Ep. LXXV, ad
Leonem Augustum: Cum enim Clementiam tuam Dominus
dantu sacramenti sui utaminatione ditaverit, debes incunctinter advertere . regiam potestatem tibi non solam ad Mundi regimen , sed maxime ad Ecclesiae praesidium esse contam , &c. Gregorius magnus quoque Mauritium Augustum laudat, quod conservanda sacerdotali charitatiis custodiae fidei, rectitu dine studiis'iritalis ,praecipuasoLicitudine invigilet. Vide lib.
IV Epist. Lxxv I, & CLXIII , quarum utraque ad Mauritium scripta. Isidorus Hispalensis lib. III Sentent. Cap. LI : Cognosant principesseculi, Deo debere se rationem reddere propter Ecclesiam , quam a Christo tuendam susci unt. Nam sive augeatur pax , se disiciplina Ecclesiae , per Deos
principes: sve solvatur, illa ab eis rationem exigit, qui eorum potestati se am Ecclesiam eredidit. Bernardus serm. XLvI, super Cantica t. inuomodo namque stabunt Ordines corisorum , se adminiserationes eorum, se nonprincipum, tanquam
23쪽
aa DI se ERTATIO tignarum beneficio se munificentia sestententur,opotentia protegantur. Arnulphus Episcopus Lexoviensis , sermone in μι ν s synodo habito . Iustitia regia majestatis, per discretionem b, d. Pa' silentiae dirigit, o informat. Informat ad virtutem, diri. r git salutem. Et quid multis opus cum Christiani Episse pi etiam ad gentilem Calarem provocarint ρ Nam , uti Eusebius scribit lib. VII, 14; & Niceph. lib. VI, IJ, sqq. cum Paulus Samosatensis, a synodo Antiochona damnatus, Episcopi aedes relinquere succetari nollet, non dubitarunt Christiani Episcopi provocare ad Imp. Aurelianum, qui decrevit , ut illis Ecclesiae domus ti ibueretur, quibus eam Vrbis, & caeteri Italiae Episcopi adjudicassent. . Nec recentiores Ecclesiae reformatae doctores hac parte a veteribus disientiunt. Ostendunt hoc ea loca Musculi, Martyris, Buceri, Ioelli, Whiinheri, Bil ni: & Episcopi Cicestriensis. Ilcm Confessiones Belgicae, Helveticae, Basileensis, quae citantur ad Ill. Ordd. edicta. Addam locum M. Buceri ex defensione Christianae reformationis Herman-Τρ. 31. ni Archiepiscopi Coloniensis t. Ad unumquemque magi a- tum praecipue pertinet, ante omnia providere, diligentissim
que , o micacissime constituere , ut populo Christi, quoad
curam animarum, recte consulatur. Eadem mens est H. Zan-
. , , , Chii Misceli. T. 2 . Primum , inquit, magistratus munus, ed. Ne ordinare tam ilia , qua ad religionem, dr cultum Dei ali stad. an. nent, quam qua ad publicam pacem, honectatem, o δύο - iiam. Sexcenta hujusinodi sunt, in Germanorum ,& Hel- . vetiorum Locis communibus, uti Polani, & aliorum, cap. de Magistratu. Nec πιυlομὰς aliquot, sed libros integros describere oporteret, si adferre vellem, quae hac de re, Burtrillus, Tocherus, aliique Angli Theologi scribunt adversus Iesultas. Vnius tantum ex multis paucula ponam L. Cicestriensis ad M. Torti librum responsione, pag. 364. In Isra. eis autem, nondum os reperi tam durum, quod negare etiam
24쪽
E P I S T O L PI C A. - Σ3raiam auderet , praecipuas in religionis partes , penes Regem extitisse : vel uno hoc argumento, quod per faexa hiasoria seriem rotam , mutato novi Regis animo , mutata semper est ' facies Religionis. Eaque in Religione mutatio Regi semper ascribitur , quasi factum ejus. Me Ponti era unquam vel praestare poterant , ut sieret mutatio in melius , vel ne fieret in peius, impedire. Penes eos auiem, si Religionis tum flamma fuisset, aliquis aliquando Pontifex, etiam Rege secus assecto , praestitisset hoc tamen , ut cultum Dei illibatum, pars aliqua populi saltem , retineret, Et pag. seqv. Regi i emper, Ecclesiae nunquam, vitio datum legimus quod Excelsa steterint. Regi ergo, sue declaret hoe , sive non declaret, etiam ante Ecclesiae declarationem, id ex officio munus incuMbit , deque eo neglecto , Deo rationem redditurus est. Et p . 373. Conveniunt ista Regi, dare Iudices in ea fis Eccles ae ; dare Iudicum Praesidentes; abusi s in Religione
eorruptelas tolleret, Arcam reportare , cst praeire reportanda;
Templa dedieare, or ad eam rem, Caetus indicere; libro Legis recitato praecipere Pontifici de repurgando Dei cultus foedus renovare de Religione reformanda ; Templum ingredi, or aeneum serpentem confringere ; Missones Sacerdotum facere 1 Pontificem ipsum ejicere , atque exauthorare, nest Pontrifex et me si Regi omnia se conveniant, convenit cir Regimen Ecelsasticum. Et pag. 38o. Religionis cura, res Regia est, non modo Ponti cia, in Regiis prima quamque rige non
seium foris ab externa vi, sed er domi ab incuria hominum asserere teneatur. Vos quidem ipsi , si vis instet ulla , rem Regiam clamatis et Illa mer. , s collapsa sit disciplina, non minus Regiam.
Quod si etiam τιυς audire lubet. Hi quoque R ligionis curam potissimam faciunt imperii curam. Ita Plato II de Rep. ait, praecipue eum qui publico praesidet, Religi nis curam suscipere debere : dc eandem Iu de Rep. pro
25쪽
pugnaculum vocat Magistratus : & lib. vII de LL. nominat vinculum legum, & honestie disciplinae. Cio. II. de Nat. Deorum appellat eam, humanae societatis fundamentum QEN omula, ut, de religione falsa falso , ita de vera veris simc dicuotur. Quemadmodum & oraculis sacris , una
Deorum voce excepta, plane consentaneum est. illud Venusini poetae lib. III, Od. 6. Dii multa neglecti dederunt, Hes ria maia luctuo . . Quodsi, quis excinpla desiderat, quibus Principes gentiles praxipuam religionis curam habuisse demonstretur, adeat Greg. TholoZanum lib. XII de Rep. c. IV ; Danariam lib. I Polit. & alios. Atque haec satis os cndunt , Principem prae aliis tam personis, quam rebus, de Religione, S Vcclesia, qua publica utraque est, sollicitum esse debere. . Estque ejus doctrinae cognitio necessaria plane his temporibus , partim ob Magistratus ipses, nc se putent οιΜοτριε--αοπῶν, si Ecclesiastica Curent, quin vero. gravissimam sibi neglecti muneris rationem Deo reddendam sciant, si non curent: partim ob Ecclesiastas, ne hujus rei ignorantia se Magistratus imperio in Ecclesiasticis eximentes transiliant mandatum Christi , jubentis ut Caesari demus , quae sunt Caesaris , Matth. xx I I, a I. & Apostoli Petri, monentis, ut subjecti simus cuivis humanae Ordinationi propter D minum, I. ep. II, I 3. item illud Paulli dictum, docentis omnem animam potestatibus supereminentibus esse subjectam, Rom. X III, I; quem locum interpretans Chrysosto mus, disertim scribit : Potesatibus . ex debito obedire iubet ;ostendens, quod ista imperentur omnibus, Osacerdotibin monachis, non setam pecularibus ; id quod statim in ipse exordio declarat; cum dicit, omnis anima potesatibus superemi
nentibuου subjecta sit; etiamsi clopolin sis, si Evangelista, si
Propheta, sue qui quis tandem fueris. Neque enim pietatemseubvenit ista subjeisio. Quae verba etiam bonam partem
26쪽
i E P I S Τ Ο L I C A.m aseaeripsit Τheophylactus. Idem ibidem : Dem ita exigis, usereatus a se princeps vires suas habear. - que ext uatio ex eo est, quod principi honorem suum reddu ρὶ magis ex quod eum negligendo contemnu. Eodemque respiciens Bern-.ardus Ep. xLI I, quae ad Archiepiscopum Senon. Omnis .inqvit , anima potestatibusiablisioribus siubjecta st. Si omnis. vestra. is vos excepit 'as universitate in Milite Caesa , .. . ri, quae se ni Caesaxis. Scho 84 sc Culaxi tantummodo reserte hyc Pontificios : sed plane iis refelluntur , quae mina de Iure Magistratus in taclesiasticis diximus. Dolendum vero, hodie istoc Papale etiam ab Aliquibus studioso arripi, quos alioqui amore sincerae Religionis, ac pietatis erga Deum serio duci judicamus. Md sic sere omnes sumus; ut, quasi Veritas, Lesbia quaedam regula esset, plurimum feramus sententiam, prout quis ue putamus redibus nostris maximo expedire. Itaque qui aras judicium in Ecclesiasticis utraque manu bla stratui deserimus , Mipsam severiratem 'incipalem adversarios n'stros zelum solemus appellare: hi , si novis delinquentibus, non omnia Magistratus ex animi nostri agat sententia, jussi pium retractamus, & quod non minus. quam anhea Zelus dici dcbiwrat, nec Conscientia bona, ac citra magnum Ecclesiae dispendium poterat omitti : hoc, quia nunc sic nobis astectis videtur , partim , partim etiam saevitiam appellemus. Quam bene aptari nobis possit, . quod Greg.
29s, fratres dum ossicium ipsi deserenici , magistratus po- salem iniquo animo ferimus , perinde Atiqvie fui ου, ae δ' si quis certaminis praesidem ut improb- Messet, ei- ipsi in
pala Ira leges peccet , aut meineum us mis tam . o aud Gem, quod sectionibus o e ieriis utatur, cum ipsi gravi morbo ia- Mret , asserioribusique remedis indigeat. Sed G eo quin, potius ipsum audimus : Η'μάς τνιύτη m
27쪽
pugnaculum vocat Magistratus : & lib. vII de LL. nominat vinculum legum, & honestae distiplinae. Cio. II. de Nati Deorum appellat eam, humanae societatis fundamentum Quae omnia, ut de rcligione falsa falso , ita de vera verissime dicuntur. Quemadmodum & oraculis isacris , una Deorum voce excepta, plane consentaneum est isti: d Venusini poetae lib. III, Od. Dii malia neglecti dederunt , Hes ria mala luctuose. . Quodsi, quis exempla desidetat, quibus Principes gentilcs praecipuam religionis curam habuistic demonstretur, adeat Greg. Thologanum lib. XII de Rop. c. I V ; Danaeum lib. I Polit. & alios.
Atque haec satis ostcndunt , Principem prae aliis tam personis, quam rebus, de Religione, S hcclesia, qua publica utraque est, sollicitum esse dcbere. . Estque ejus doctrinae cognitio necessaria plane his temporibus , partim ob Magistratus ipsos, nc se putent ἀΜοτριεπισκοπε , si Ecdlesiastica Curent, quin vero, gravissimam sibi neglecti muneris rationem Deo reddendam sciant, si non curent: partim ob Ecclesiastas, ne hujus rei ignorantia se Magistratus imperio in Ecclesasticis eximentes transiliant mandatum Christi , jubentis ut Caesari demus , quae sunt Caesaris, Matth. xx I I, a I. & Apostoli Petri, monentis, ut subjecti simus cuivis humanae Ordinationi propter D minum, I. p. II, I 3. item illud Paulli dictum, docentis omnem animam potestatibus supereminentibus esse subjectam, Rom. XIII, I; quem locum interpretans Chrvsosto
mus, disertim scribit : Potesati ex debito obedire iubet; osendens , quod ista imperentur omnibus , or secerdotibuου. o monachis, non setam secularibus id quod statim in ipse exo dio declarat , eum dicis, omnis anima potesatibus superemia
nentibus subjecta sit, etiamsi Apo Im sis, si Evangelista, si
Propheta, sue qui quis tandem fueris. Neque enim pietatem subvextis ista subjeisio. Quae verba etiam bonam partem
28쪽
EPISTOLICA. Ol ripsit Τheophylactus. Idem ibidem: Deu ita exigit , usereatus a se princeps vires suaου habeat. - que e t uatio ex eo est, quod principi honorem suum reddis , ρά magis ex eo, quod eum neg endo contemnis. Eodemque respiciens BernHardus Ep. xLI I, quae ad Archiepiscopum Senon. Omnis . inquit, anima potestatibus Publi ioribus siubjecta sit. Si omnis. vestra. is vos e cepit ab universitate ' , a diate Casu ri, quae seunt Caesa=is. Scio 84 secula A tantummodo reserte hyc Pontificios : sed plane iis refelluntur , quae antea de Iure Mazistratus in iaclesiasticis diximus. Dolendum vero, hodie istoc Papale etiam ab aliquibus studioso arripi, quos alioqui amore sincerae Religionis, ac pietatis erga Deum serio duci judicamus. Sed sic sere o nes sumus; ut, quasi Veritas, Lesbia quaedam regula esset, plurimum feramus sententietuo, prout quisque, putamus rebus nostris maximo expedire. Istaque qui aias judicium in Ecclesiasticis utraque manu blaginatui deserimus,mipsam severiratem Principalem o a adversarios nostros Zelum solemus appellare: hi , si nobis delinquentibus, non omnia Magistratus ex animi nostri agat sententia, judiςium retractamus, dc quod non minus quam antea zelus dici debuerat, nec Conseientia bona, ac citra magnum Ecclesiae dispendium poterat omitti : hoc, quia nunc sic nobis astectis videtur , partim , partim etiam saevitiam appellemus. Quam bene aptari nobis possit, . F0d Greg.
2 s, fratres dum officium ipsi deserente magistratus potestatem iniquo animo ferimus, perinde Atique saeimus, aes quis certaminis praesidem ut improbum Messet, eum sese in 'Actra leges peccet , aut merimm m missilum o sud e b od sectionibus es e teriis utatur , cum ipsi gravi morbo la horet , serioribusique remediis indigeat. Sed Graeco quin, potius ipsem audimus :--ουτοῦ τι , ἀδελφοι,
29쪽
pugnaculum vocat Magistratus : & lib. VII de LL. nominat vinculum legum, & honestae disciplinae. Cio. II. de Nat. Deorum appellat eam, humanae societatis fundanae tum 4bae omnia, uti de religione faba falso , ita de vera verissimc dicuntur. Qucmadmodum oraculis isacris , una Deorum voce cxcepta, plane consentaneum est cillud Venusini poetae lib. III, Od. 6. Dii multa neglenti dederunt, Hes riae mala luctuose. . Quodsi quis exempla desidetat, quibus Principes gentiles praecipuam religionis curam habui sic demonstretur, adeat Greg. Tholoetanum lib. X D de Rop. c. IV ; Danaeum lib. I Polit. & alios.
Atque haec satis ollcndunt , Principem prae aliis tam personis, quana rebus, de Religione, S hcclesia, qua publica utraque est, sollicitum esse debere. . Estque ejus doctrinae cognitio necessaria plane his temporibus, partim ob Magistratus ipsos, nc se putent ἀλλοτριε- ΣΠ οπειν, si Ecclesiastica Curent, quin vcro. gravissimam sibi neglecti muneris rationem Deo reddondam sciant, si non Curent: partim ob Ecclesiastas, ne hujus rei ignorantia sic Magistratus imperio in Ecclesiasticis eximentes transiliant mandatum Christi , jubentis ut Caesari demus , quae sunt Caesaris , Matth. xx I I, a I. & Apostoli Petri, monentis, ut subjecti simus cuivis humetimae ordinationi propter D minum, I. ep. II, I 3. item illud Paulli dictum, docentis omnem animam potestatibus supereminentibus esse subjectam, Rom. XI II, I; quem locum interpretans Chrysost
mus, disextim scribit.: Potestatibus ex debito obedire iubet; ostendens, quod ista imperentur omnibus, ct sacerdotibuου. se monachis, non setam secularibin ; id quod statim in ipse exordio declarat; cum dicis, omnis anima potestatibuου superem
nentibus subjecta sit; etiamsi Apostorus sis, si Eυangelista, si
Propheta, sis qui quis tandem fueris. Neque enim pietatem subvertit ista subjeatio. Quae verba etiam bonam partem
30쪽
EPISTOLICA. ei cripsit Τheophylactus. Idem ibi m : ita exigis , ut creatus a se princeps vires suas habeat. - que ext uatio ex eo est, quod principi honorem suum reddu, ρά magis ex eo
quod eum negligendo contemnis. Eodemque respiciens Bern ardus Ep. xLI I, quae ad Archiepiscopum Semon. Omnis .
inquit, anima potestatibus sebi toribus sibina sit. Si omnis
vestra. is vos excepit ab univosuate ' , se dite Casa. . .. ri, quae seunt sexis. Scis ad secviaria tanremmodore haec Pontificios : sed plane iis refelluntur , quae mina de Iure Magistratus in taclesiasticis diximus. Dolendum vero, hodie istoc Papale etiam ab aliquibus studioso arripi, quos alioqui amore sincerae Religionis, ac pietatis erga Deum serio duci judicamus. Md sic fere o nes sumus; ut, quasi veritas, Lesbia quaedam regula esset, plurimum feramus sententiam, prout quisque, putamus rebus nostris maximo expedire. Itaque qui alias judicium in Ecclesiasticis utraque manu Magistratui deferimus, M ipsam severiratem Plincipalem rega adversarios nostros Zelum solemus appellare: hi , si nctas delinquentibus, non omnia Magistratus ex animi nostri agat sententia, judiςium retractamus, & quod non minus. quam antia Zelus dici debiwrat, nec Conscientia bona, ac citra magnum Ecclesiae dispendium poterat omitti : hoc, quia nunc sic nobis astectis videtur , partim , partim etiam saevitiam
appellemus. Quam bene aptari nobis possit, quod Greg.
fratres dum usticium stsi deserentei , magistratus po- resalem iniquo animo σμα, perinde Hique fari , acs suis certaminis praesidem ut improb- Meuset, eum ipsi in palactra leges peccet , aut merieum m inis tumio audacem, quod sectionibus o Materiis utatur , cum ipsi gravi morbo laboret , serioribusique remediis indigeat. Sed Graeeo quin,