Gerardi Ioannis Vossii Dissertatio epistolica de iure magistratus in rebus ecclesiasticis

31쪽

pugnaculum vocat Magistratus : & lib. vII de LL. nominat vinculum legum, & honestae disciplinari Cio. II. de Nat. Deorum appellat eam, humanae societatis fundame tum insae omnia, ut de religione faba falso , ita de vera verissime dicuntur. Quemadmodum dc oraculis isecris , una Deorum voce cxcepta, plane consentaneum est illit d Venusini poetae lib. III, Od. 6. Dii multa neglecti dederunt,riae mala luctuose. . Quodsi quis exempla d idciat, quibus Principes gentiles prae cipuam religionis curam habuistb demonstretur, adeat Greg. Tholoranum lib. XII de Rep. c. IV ; Danaeum lib. I Polit. & alios. Atque haec satis ostendunt , Principem prae aliis tam personis, quam rebus, de Religione, S cclesia, qua publica utraque est, sollicitum esse debere. . Estque ejus doctrinae cognitio necessaria plane his temporibus , partim ob Magistratus ipses, nc se putent πισχο τειν, si Ecclesiastica Curent, quin vero- gravissimam tibi neglecti muneris rationem Deo reddendam sciant , si non Curent: partim ob Ecclesiastas, ne hujus rei ignorantia sic Magistratus imperio in Ecclesiasticis eximentes transiliant mandatum Christi , jubentis ut Caesari demus , quae sunt Caesaris, Matth. xx I I, a I. & Apostoli Petri, monentis, ut subjecti simus cuivis humanae Ordinationi propter D minum, I. p. II, I 3. item illud Paulli dictum, docentis Omnem animam potestatibus supereminentibus esse subjectam, Rom. XIII, 1; quem locum interpretans Chrysest

mus, diuextim scribit..: Potestatibus ex debito obedire iubeι ι ostendens, quod ista imperentur omnibus,'sacerdotibuου. ormonachis, non seiam secularibus ; id quod statim in 'se exordio declarat; eum dicis, omnis anima potesatibus superemia

nent, bivi subjecta sit; etiamsi Aposοὶm sis, si Evangelista, si

Propheta, sue quisequis tandem fueris. Neque enim pietatemseubvexiit ista subjestis. Quae verba etiam bonam partem

32쪽

E P I S Τ Ο L I C A. asesscripsit Τheophylactus. Idem ibiMm : Dem ita exigis , utereaius a se princeps vires suas habeat. - que e t uatio ex eo est, quod principi honorem suum reddu, ρά magis ex m,

quod eum negligendo contemnis. Eodemque respiciens Berm. ardus Ep. xLI I, quae ad Archiepiscopum Senon. Omnis

inquit, anima potestatibus sebianioribus siubjecta sit. Si omnis. O vsra. is e cepit ab universitate ' : Reddite Caesa', ri, quae seunt. Caesa=is. Scho ad seculana tantunimodo te hyc Pontificios : sed plane iis refelluntur , quae mina de Iure Magistratus in taclesiasticis diximus. Dolendum vero, hodie istoc Papale etiam ab Qquibus

studiose arripi, quos alioqui a more sincerae Religionis, ac pietatis erga Deum serio duci judicamus. Sed sic fere omnes sumus; ut, quasi Veritas, Lesbia quaedam regula esset, plurimum feramus sententiam, prout quisque putamus rentius nos iis maximo expedire. Itaque qui alias judicium in. Ecclesiasticis utraque manu blagistratui deserimus, Mipsam severiratem Principalem ema adversarios nostros Zelum solemus appellare: hi , si nobis deliinquentibus, non omnia Magistratus ex animi nostri agat sententia, jussi pium retra etamus, & quod non minus quam antea Zelus dici deb-rat, nec Conscientia bona, ac citra magnum Ecclesiae dispendium poterat omitti : hoc, quia nunc sic nobis astectis videtur , partim , partim etiam saevitiam

appellemus. Quam bene aptari nobis possit, quφd Greg.

Nariana. scribit orat. xv II, quae ad cives Narianzenos :. t. 27o,

fratres dum ossicium ipse deserentei , magistratus po- testatem iniquo animo ferimus, perinde Atique stimus, aes quis certaminis praesidem ut improbu- Meuset, σῖ- ipsi in palantra leges peccet, aut medicum m inis tam is aurixem, quod sectionibus cauteriis utatur , cum ipsi gravi morbo la- foret , asserioribusique remediis indigeat. Sed Graeco quin potius ipsem audimus r Η εις πιιουτό et

33쪽

pugnaculum vocat Magistratus : & lib. VII de LL. nominat vinculum legum, & honestae disciplinae. Cio. II. de Nat. Deorum appellat eam, humanae societatis findamentum iniae omnia , uti de religione falsa falso , ita de vera verissime dicuntur. Quemadmodum & oraculis sacris , una Deorum voce excepta, plane consentaneum est illit d Venusini poetae lib. III, Od. Dii multa neglecti dederunt, Hes ria mala tactume. . Quodsi quis exempla desiderat, quibus Principes gentilcs praxipuam religionis curam habuisse demonstretur, adeat Greg. I holoZanum lib. X O de Rep. c. IV ; Danaeum lib. I Polit. & alios.

Atque haec satis os cndunt , Principem prae aliis tam personis, quarn rebus, de Religione, S I cclesia, qua publica utraque est, sollicitum esse debere. . Estque ejus doctrinae cognitio necessaria plane his temporibus , partim ob Magistratus ipsos, nc se putent Σπακοπῶν, si Ecclesiastica Curent, quin vero. gravissimam .sibi neglecti muneris rationem Deo reddendam sciant, si non Curent: partim ob Ecclesiastas, ne hujus rei ignorantia se Magistratus imperio in Ecclesiasticis eximentes transiliant mandatum Christi , jubentis ut Caesari demus , quae sunt Caesaris , Matth. xx I I, a I. & Apostoli Petri, monentis, ut subjecti simus cuivis humanae Ordinationi propter D minum, I. ep. II, I 3. item illud Paulli dictum, docentis omnem animam potestatibus supereminentibus esse subjectam, Rom. X III, I; quem locum interpretans Chrysost mus, disertim stribit..: Potesattriti .ex debito obedire iubeι;

ostendens, quod ista imperentur omnibus, Oscerdotibuου. Omonachis, non seolam secularibus id quod statim in ipse exordio declarat; eum dicit, omnis anima potesatibus superem

nentώω subjecta sit; etiamsi Aposolus sis, si Evangelista, si

Propheta, sue qui quis tandem fueris. Neque enim pietatem subvexio illa subjestis. Quae verba etiam bonam partem

34쪽

EPISTOLICA.' aseil ripsit Τheophylactus. Idem ibidem : ita exigis, ut creatus a se princeps vires suas habeat.- que extenuatio ex eo est, quod principi honorem suum reddu, m magis ex quod eum neg endo contemnis. Eodemque respiciens BernHardus Ep. xLI I, quae ad Archiepiscopum Senon. Omnis . inquit , anima potestatibu ublimioribus sibyecta sit. Si omnis. vestra. is v ω excepit . . universiat seddite Caesari ri, quae s.nt. Caesaris. Scio 84 ωCUM tantiarnmodo reser te hyc Pontificios : sed plane iis refelluntur , quae mina de Iure Magistrat is in taclesiasticis diximus. Dolendum vero, hodie istoc Papale κρησφι γπν, etiam ab aliquibΡ: studiose arripi, quos alioqui amore sincerae Religionis, ac pietatis erga Deum serio duci judicamus. Sed sic sere o nes sumus; ut, quasi Veritas, Lesbia quaedam regula esset, plurimum feramus sententiam, prout quisque putamus rebus nosti is maximo expedire. Itaque qui assis judicium ini Ecclesiasticis utraque manu Μagistratui deserimus, Mipsam

severiratem Principalem Gga adversarios nostros zelum s lemus appellare: hi , si nctas delinquentibus , non omnia Magistratus ex animi nostri agat sententia, jud xium miractamus , & quod non minus. quam antea zelus dici debuerat, nec Conscientia bona, ac citra magnum Ecclesiae dispendium poterat omitti : boc, quia nunc sic nobis arietis uti detur , partim αδ οπι επισκοπίαι , partim etiam saevitiam appellemus. Quam bene aptari nobis possit, qu*d Greg. NazianZ. scribit orat. xv II, quae ad cives NaZianzenos : 't. 27o,2 os , fratres dum offficium ipsi deserente , magistratus po- restatem iniquo animo ferimus , perinde hiique fuimuου, ae φsi quis certaminis praesidem ut improb- aecuset, αἰ- ipsi inpaia Ira leges precet , aut medieum m inis tum se audiwem, quod fictionibus o cauteriis Matur , cum ipsi gravi morbo laboret , asserioribusique remediis indigeat. Sed Graeco quin,

35쪽

ριενν φαρρωίκων. Tandem vero sapere discamus , & ut hortatione NaZian. ex eadem oratione hanc partem cla ais. dam: Submittamus nos , tum Deo, tum alii aliis; tum iis, qui imperium in terra gerunt : Deo quidem , omnibus de eaussis: alii aurem aliis , propter charitatis foedus: principis bm denique , proiter ordinem , publicaeque di plinae rationem et idque tanto etiam magis , quanto facilioribus illis aebenignioribus usimur. Atque haec generatim de Iure semmi Magistratus in E clesiasticis praemittere visum fuit. Porro nec abhorreat animus a speciali ejusdem juris consideratione: nempe qua iblud circa Synodos , 'vel Pastorum vocationem, vest Legum J tionem , vel Iurisdictionem occupatur. Sed cum accurate adeo hoc omne persequaris gemino scripto tuo, ut nihil, nisi forte quis mole ac numero insaniens exemplorum t stim'niorumque struices ampliores requirat) desiderare ultra possit: atque ad haec quae superius diximus, pro institum to quidem nostio, sussicere nunc temporis possint: speciali illa consideratione vel omissa, vel in aliud tempus reje- ω, accedam deinceps ad ipsum scriptum alari, ac siqua ejus hoc mereri nobis videbuntur, & recensebo, & Cees

' In ipsb operis ingressu multus est in probando, reipsi distingui Magistratus munus a munere Echletastico: idque ut ostendat squemadmodum pφm indicat Ministros verbi non esse sui Magistiatus sed Dei legatos, ac ἀμσως a Deo vocari, non ut' btigistratuum obeant vum, sed ut tam magistratus quain caeloros, imo Magistiatus prae caeteris, Dei verbo pascant. Atqui haec vera festae dicam incertus haci eo,

36쪽

E P I S Τ Ο L I C A. 2 an potius utrumque horum. Quam in sententiam magis animus inclinat , quia pro discrimine potestatis ac judicii diversimode haec se habent. Potestas enim eorum qui publica sunt vocatioue instruisti, vel Civilis est vel Ecclesiastica.

Civilis procurat humanum bonum, uti διώριον ιν πολmκo.

Atque hoc respectu secietas hominum non Ecclesia sed Resp. vocatur. Potestas vero Ecclesiastica procurat spirituale bonum , uti beatitudinem coelestem. Atque eo respectu haec ipsa societas non jam Reip. sed Ecclesiae nomen obtiner. Potestas vero Ecclesiastica est duplex: una interior; altera exterior. Interior versatur in his quatuor, verbi praedica'tione, sacramentorum administratione, ordinatione pasto rum perimpositionem manuum, & usu clavium. Exterior potestas in externa gubernatione consistit, qua Religio publice sancitur, omniaque procurantur quae ad bonum religi

nis , qua publica est, pertinent. Prior illa potestas propria est Ecclesiastarum: posterior primo & per se competit Magiustratui. Q od optime intellexit Constantinus Magnus. Henim in sermonibus super mentari, cui accumbebant plurimi Episcopi, & in his Eusebius Pamphili , dixisse fertur, τ ει σωρ εγω θ F Dclος U- θcyαν ά . Vbi σα εισώ, sive res interiores ab Constantino vocantur, verbi divini annunciatio, baptisini di eucharistiae exhibitio, impositio manuum sive ministrorum ordinatio ,& usus clavium: uti antea dicebam. Tαεξω Vero, sive res exteriores, vocat Constantinus ut optime ejus verba

interpretatur vir caesarei juris intelligentissimus , Melchior Goldatas) defensionem Ecclesiae, custodiam disciplinae Ecclesiasticae recte atque ordine gerendae, conciliorum seu synodorum indictionem, legum Ecclesiasticarum sanctionem, emendationem cultus divini, abrogationem superstitionum& idololatriae, observationem ceremoniarum Ecclesiastic rum, notationem vitae dc honestatis clericorum, punitionem

37쪽

impie & flagitiose viventium, ministrorum bonorum procurationem, & malorum depositionem: & siqua id genus alia. Hanc Constantiniani dicti interpretationem confirmat illud quod ipse se dixerit Πά πινα Οινον εm οπον --καΘιῶρόνον. o clare indicabat , sic Episeopis etiam in Ecclesiasticis pneesse, nempe non interioris directe quidem sed exterioris jurisdictionis ratione. Cujus etiam ratione non tantum ratione civilium legum) se ministrum esse Dei dicebat, seque habere potestatem Episcopos improbos coercendi, ut est pud Theodorum etiam lib. I, cap. XIX. Quomodo etiam capiendum calcatum illud, Rex estpersena mixta eum Sacerdote, Neque aliud volunt illi qui dicunt Magistratum, etsi primo cura ei competat rerum Ecclesiasticarum, non semper tamen per se exercere sed fere hanc aliis committere. Quod de sela exteriorijurisdictione intelligunt. Ut omnino immerito hos sugillet Wallarus. Hoc ut ita esse pareat adseram aliquot recentiorum loca superius a nobis omissat quibus interiorem jurisdictionem Christb, ejus ministerium ac functionem Pastoribus, CXteriorem vero in Ecclesiastieis jurisdictionem & principalem ministerii curam supremo Magistratui Committunt. Hieri et Miscellan. Illud, quo regnum hoc Christi

'' instauratur, conservatur, propagatur, Usacrum, seu, ut voeant , Ecclesiasticum ministerium, e us MINISTERII quia dem TOTIUS, NON FUNCTIO, SED CUR A penes

principes esse debet, ut in exemplis piorum Regum Iuda, imo ante hos , in ipso LMose, videre est. Is ut, princeps-dux rotim populi, cur m imprimis, ex mandato Dei, suscepit religionis , dr totius sacri minisseris r ipsam vero miniseriiseri functionem, a Politica separavit, una bi retinuit, alteram Aaroni Pontifici, e seque tiberis, Levitis injunxit. p 3373. My l. Loc. Comm de Magistratu : igitur mini is p 3 ' Ecessarem , episcopis , lae presbteris relinquitur, inquiunt

38쪽

EPISTOLIC A. 29 si magictratui competit , ut eurim gerat Ecclesiarum , minia prorum, doctrina, sacramentorum, rituum ac caremoniarum, consistorii, scholarum, bonorum Ecclesiaisicorum Reson- deo r relinquuntur illis ministeria, ad quae obeunda elguntur ac constituuntur. Neque docet magictraim, neque administrat sacramenta , sed faciunt haec ministri. In schola non docet Magiaratus, sed docet Lud agister. In eo storio non judicat Magistratus, sed qui ad id osscis ab illa sunt constituti. Eι tamen SUPERIOR horum omnium autoritas ct

potectas ad patremfamilias , labores vero or ministeria ad oeconomum se familiam pertinent. Hac distinctione satis maLιum relinquitur Ecclesiarum mini Iris. Vtinam osscia sua fdeliser, utiliter , esprudenter obeant. L. Cicestriensis responsione ad Matthaeum Tortum, pag. 37o. In gubernando primatum ponimus , non docendo, orregem non doctorem summum, sed gubernatorem dicimus: ut

jam dirimi possi lis in docendi munere, quod proprie stertinet ad primatum suum : in gubernandi rex, quod ille sibi solum

mendicat, ut rex : nec istam alterum pontificatum docendi invadet unquam. Idem eopse libro, quem locum & Walaeus citat. Docendi munus , vel dubia legis explicandi Rex non assumit, vel conciones habendi, vel rei sacra praeeundi, vel sacramenta administrandi, non vel personin sacrandi, vel res, non vel clavium jus , vel censurae r qua ad facerdotale munus ρectant, seu potestatem ordinis consequuntur. Αι in iis quae exterioris Politiae μιnt, ut praecipiat, suo fibijure vendicat, nosque adeo illi libenter merito deferimus. Relgionis enim curam rem regiam esse, non modo pontificiam, is I NREGIIS PRIMAM, quamque iste non solum foris ab eo terna vi , sed eo domi ab incuria Lininum a serere tenea tur. Nam cum lege ipsa Dei, custos sis, ac vindex, non δε eunda modo tabulae, sed se prima, prisa quo ae curam ad se pertinere putat, or primam primae. Clare etiam Guillel-

39쪽

mus Τheolog. pros & Decanus Lichiseldensis, duello contra' p. Becanum Iemitam pro 'primatu regis . Tota controversia,

istis nostra versatur de ea potestate, quae fori exterioris est. t r. aa. Quod idem sic explicat '. Rex non est supra sacramenta, severbum : nec super Ecclesiae stiritualia chari inara , se tamen

estμupremus Ecclesiae gubernator equia primaria regis cura agen-dι eis pro rebin , ae caussis Ece,sauisse,primatu que regis in eo munere perfungendo potissimum confluit. Et pag. Is , I 6. Regia submit- eonisii uenda eis super omnes personas, licet

sint Apostob ,sini Prophetae, sint Dosiores, Evangelicta, sint denique Pareores, non quidem supra res i - , utpote verbum Dei, sacramenta , fidem, paenitentiam, quae sunt Opiritualia: per haec enim pirituale regimen animarum Christi eisproprium, etsi exerceatur per sacerdotale mininferium. Is que minimorumfunctio, is dispensatio , qua coneredita eis illis, regum, ac principum minori antecellit perfectione, or selatior non ta- men potentitis eminentia, qua omnia bona , se salutaria jubet pro Chricto, or Ecclesia, is prohibet contraria. Atque ex his testimoniis constare arbitror, quid judicii ferri debeat de iis, quae de discrimine Civilis, & Ecclesiasticae potestatis disputat Wallaeus usque ad pag. xII. Imo ex iisdem facile etiam diluuntur, quae deinceps usque ad pag. XVIII disserit, ut ostendat judicium de rebus Ecclesiasticis competere Ecclesiasticis. Nam confundit judicium quod smplex sententiae dictio est, & illud quod cum imperio est conjunctum. Optime idem Guillelmus Tooker adversus Becanum Iesultauri pag. so, & s I. Est quiddam quasi perpetuo regis corona adnexum quod directivam cum aliis, coactivam solus habeat potestatem. Atque addit, hoc esse quod dicit, eum prima'

tum Christianum Christiani principis in Melesta christi sub

Christo habere. Quare quod obsicil Wallaeus Sacerdotum fuisse judicare de lepra tam interna quam externa, de priori illo judicio, quod directivum seu suasivum optime vocatur, verissia

40쪽

EPISTOLICA. 3r verissimum est: sed hoc non prohibet, quo minus solis Magistratibus primo & per se competat judicium imperativum

seu coactivum; quandoquidem eorum cst Sacerdotes, si vel munus suum non intelligant, vel negligant, ossicii commoneficere , in locum immorigerorum vel non idoneorum alios

surrogare, leges pro Religione serre, quae omnia cum non caeco impetu ad nutum alienum, sed post disquisitionem certam fieri debeant, omnino praevium judicium requirunt. Respondent aliqui, judicium quidem Magistratibus competere , cum quaevis actio consequatur judicium intellectus: nec quod judicium privatis conceditur, Magistratibus eripi pos. siti verum magistratus hoc judicium, recte sentientium P storum judicio conforme esse debere. Sed non cogitant hi,

illud ipsum esse, de quo judicare oportet Magistratum, qui illi

sint recte sentientes pastores. Nec enim ideo simi, quia tales se esse profitentur, cum idem faciant ετεροδοξοι. Nec ideo tales habendi, quia numero vincunt, Cum saepe haeretiti

Corum numerus sit major: ut olim cum ingemisceret mundus , seque Arrianum factum esse miraretur, ut Hieronymus scripsit. Initio item reformationis, & omni eo tempore, quo Waldenses se, totis nempe trecentis annis, & quinquaginta ante Lutherum Synagogae Pontificiae opposuerunt. Nihil igitur manifestius, quam Magistratum ponderare, non numerare sententias debere. Vnde colligere est, quoties Pastorum suorum potius, quam aliorum, aut plurium, quam pauci

rum judicium sequitur Magistratus, non ideo sequi, quia pastores illud dicunt, sed quia persuadent, quod dicunt.

Pag. XXII, quadrifariam probare occipit duo distincta cotilegia ordinari Deuter. XVII, unum Ecclesiasticum, alterum Civile. Verum ut duo distincta collegia fuisse concedamus, sane utramque in partem, non adspernanda video argumenta non tamen rite evincat, quod vult. Nec enim hoc

impediret, quo minus, & prius Iudices,& post hos Reges,utrique