Sylua. Frutetum. Collis Authore C. Stephano

81쪽

Αrbores in sylva,frutices ite in fruteto de scripsimus .superest ut locu alique costituam' herbis sylvaticis,& quae ve inquit Columella in herbosis nemoribus succrestui.Naquae sylauae sunt altiores & grandiores, paucissimas herbas *ducut in ipsa seli area:aut quia terres nu nulla habet selis iucunditate:aut quia crass. arboru radices totu ipsum sotu ambiax, ut nihilvel minimis herbulis reliquat,quo enutriripossint. In amoena aute *lua quod ne stiperius appellauimus qus pleriim caedua est,& frequenter attondetur ad selis gratiam,cero te permultas herbas inuenimus,lum ad arbos res & frutices conscendentes, tum etia humi serpentes,& toto solo errabundas: vel tuc maxime in m5tuosiim est nemus, aut ad oriente

vergit. Ita 3 colle costituere nobis licet in hac parte, & ob oculos Pponere eu lacu que mox describebamus et in quo tost arborum & fruothum descriptione,herbas etiam Uuaru bre uiter describamus. Incipiendum autem a fili,cto,in quo filicii species paucis enumerabim

FILICTUM. Filimim vocabimus soli tractu in colle aut

monticulo,circa nemora,aut inter fruteta,vel

etia seorsim,filici omnis generis abundante.

82쪽

vulgus nostru appellat fugeroe. lam igitur

lices omnium specierum describamus. FILI x primu duoru est generii, mas εἰ sciamina .mare appellabimus ea filice qus Graecis pleris, siue plerion,vulgo osmunda regalis Umonde reat, sine flore est de sine semine, foliis tantii cubitalib',ex uno artu porrectis & virosque latere pinnatis,subgraui odor radice per summa ce itu nigra,obloga,multis capillavitis fibrata,stibastringete gustu.nascitur in mostibus & saxosis Cospicitur interdum filix mas uno caule,recto,duoru cubitorii alto,glabro, viridi admodii: h cui' summo dus veluti folli, culoru pinns assurgiit,breues,siibcrassae,filicis forma retinetes:caeterv niri maiores .cauld si

per mediu disseces in lalti,deteris quodviscosisiicci subinde erupit, c5spicies deliniata veluti aquila expansis alis:qualis hodie depingitur. Thelypteris Grscis,latinis filix foenua, vulgo de la fugere,alijs nymphaea pleris,pluribus rasmulis fruticat,solijs pinnatis,qus no singulari

ve superior pediculo nitatur,ra cibus logis, obliquis,ex nigro in luteu flauesccti , aliquae etiamnu rubentes inuenititur. Ea herba ignis beneficio in selidam materia coacta fiunt hodie vitra apud nos , siue cyathi vitrei, quibus in poculis utimur. quae vitra siligna sive cyas thos filignos appellare nostris adolescentulis licebit,uenes de fugere. Dryopteris in muscosa roborii vetustiorufij,

83쪽

partibus nascitur, filici mari similis,nisi qubdminores habet incisuras,folia paulo crauiora, viridiora , & breuiora,radices habet sibi inui, cem implicitas,hirsutas,astricto gustu jubdubces, quibus lusis,fit psilothron inquit Dioscos rides vulgus nostrum appellat huiusmodi fili,cem arboream osmundulam.

Filicastru quida appellis,alteram syderitidis specie,silice fblijs referentemascitur aute praeacipue quatu ipsi vidimus eode in loco quo superius descripta dryopteris:Lunaria maiorem vulo nostru vocat. Diijs & alis filice foemina

omnino videtur imitari,binu cubitoria, ramur

iis exilibus, folijs utrini diuisis, qualia filicis,

pediculo logo,prodeutibus ex alaru sinu stirculis logis,tenui ,capitulo in cacumine orbicus lato,in quo seme cotinetur quod betae semine aliquato rotudius est ac durius .Eo nonulli mi,

ra nugatur posse fieri sit quide ea nocte colligatur quae diui Ioannis festu praecedit:ip que herba alui chymistae quida, noctibus cu luna lucere,unde lunariae nome inditu.Sed hsc Magis relinquamus,quib' etia alia lunaria nyches gregon appellata,in gedrosia praecipue nasces, visa est E longinquo noctibus lucere, undevia Mopa quibusdam dicta est. Filicula latini vocant qua Graeci polypodiu, 'a pediculoru multitudine, quasi multipia Peius herbae radix multis cyrrhis veluti pedi quibusda innitatur.nascitur in vetustis petris,

84쪽

e L LI s. 43 rupibus uris praecisis,& vetustis roborsi caudicibus,palmi altitudine,filici similis uinirsu. ta,n5 perinde tenui folioru diuisura:qus quidentia parte auersa stiluis maculis notatur:sine semine est:radice hirsista, crassitudine minimidigiti & acetabulis caua veluti qbusea polyporum cirris,pilosa,coloris intus herbacei,gustii ex austero subdulci. Dicamus iam de herbis fruticanti qus araboribus sylvaticis 3e fruticibus alligatur.

HERBAE ARBORIBUS

Clymenon,siue clymenos, herba a quota rege sic dicta atinis volucru aut ruolucru appellatur:h re ipsa,nem p arboribus sese inuoluat, in sylvestribus motosis, locis: ule fert quasdratum,fabae similem:foliu plantaginis, sed pextremam oram lenissime fimbriatum:solliculos supra caule in sese inflexos,ut in iride,cres bro irretientibus inuict polyporu cyrrhis.Officinae εc herba vi partim cypria vocant,partimetia seponat siue saponaria: argumeto qudd pinguiatne quanda in aqua saponis modo res mittat.Vulgus segetam appellat,berbe a pere. Periclymenon Graeci, latini volucru maius, herbarij caprifoliu ebeinquet. Scribonius Lars gus sylvae matrem appellatriunde etiam vulgo matrissylua dicta, & nonunquam vincibos . amplexicaulis est frutex,ramulis lignosis, ru

fis,geminis per interualla, umbilicatis folijs,a

85쪽

erra caesijs,superne herbosis,mollibus,baccis sylvestris myrti,vet,quod idem est,rusci, acus mine duobus folijs tunicato, ita ut dissiculter eruatur, radice crassa. Inuenitur in sepibus &aruis, conuoluens se fruticibus aut arbusculis propter assidentibus. Clematis altera,volubilis maior appellata,ramis exit rubetibus,viticosis rambitque viticulis sitis proximas arbores,ijs conuoluendo sese vismilax . folium ei vehementer exulcerans Scacre.Sed de clematide,plura in vincto.na haec etiam in vineis nascitur.

Clematidem autem A egyptiam dictam, qua

nonnulli vocant vincam pervincam,inuenies descriptam in arbusto: item etiam in hortulo. S MI LAX aspera,folio est periclymeni, 'mulis exilibus,multis, paliuri modo aculeatis. Repit p arbores ambicdo eas ab imis ad sumama usque. Semen in racemis labruscae modo cohaeret, bro colore cil ematuruit, gustu Iesniter mordaci,radice crassa,praedura locis pa

lustribus & asperis enascitur. Smilax laruis, folio est hederaceo, molliore, laevigatiore ,palmitibus praeter spinas, qui caret,omni alio modo similib' supradicta . C5 uoluit se arboribus,quemadmodum de illa. Se. men habet nigrum, ut lupini,& exiguum, susper quod circunquam flores exiliunt candidi,

copiosi, orbiculati. Caeterum topiarius est seu,' rex per istates vires, iijs in alituno cadis '.

86쪽

cuc LANI Nos altera,vulgo sigillii beatae Maris dicitur,du feau nostra dame,scilia fert he,

deracea,minora tantum,caules crasses,vel vePlinius inquit superuacuos,geniculatos, vicis nis arborib' capreoloru ritu se couoluetes:flores cadidos odorat6 :corymbos hederae,s xl molles,aliquantu acres, mi lentis.radice est nullius ustis in medicina, praelonga tamen dein miram molem extuberante, ita ut merito

quos raptim terrae dici possit.

MALA COCIs SON etiam putat Ruellius eande esse cu ea qua vulgo superius sigillu sanctae Mariae appellata diximus. Nai similitudi, nem refert heders,molliore tame habitu,a ne serpat humi, sese vicinis fruticibus volumine crebro colorquet: folio hederaceo, flore albo, baccis rubetibus,crassa radice veluti bryoniae, eade altissima,ut vel aqua haurire,vel labere

fodietib'dignoscaL quare radix glutinoso turges succo cu mat,in quadam Vnguinis specie reseluta nihiscit.Ta aquς vel cupida vel amas creditur,ut etia si in asperis offendae ,psilijsse, nimiru aqua iubesse quis certior factst fuerit. SIGILL VΜ quot Salomonis appellat vul, gus nostrum, quod Graeci polygonaton dixe,

re,quia eius radix frequentibus geniculorii nodis interuallata tumeat. prosilit in montibus, frutice cubito proceriore, folijs lauri, latio. ribus & laeuioribus , quae gustata quendam mali cotoneae aut punicae saporem referant

87쪽

mastrimone nonnulla. Flores per singulos folioru exortus exiliunt candidi, qui flores,GIioru numeru loge superant a radice ad cacus men iupputati, nam terni aut plures ab uno*quoque sinu foliorum emicant:radice Cadida, molli, longa,crebris nodis articulata, densa, grauiter olente, pollicis crassitudine: floribus excussis,baccae pisi fere tuberculo dependent, ex viridi nigricantes, &in quendam ordinem digestiri

NANTES.

' Tithymali genera omnia a siicco lacteo nos me sumpserui, ital de ijs iprimis agedum est. P R I M v Μ tithymali genus,a Graecis chas racias appellatur quasi vallaris, quod propter ramos multos vallis & sepib' aptu sit:dici &masculinus tithyniat' ut amygdaloides,quia habeat folia amyga lo vel oleae similia r hodie magna ex parte vocatur expurgia ab expurgado,vulgo esula maior:sesquipedali proceritate 'digitalii crassitudine prouenit,quinis senisve caulibus,solijs oleae sed l5gioribus,leniter pus

nicatibus,circa radicem duntaxat angustiorisbus,nam in cacumine iunceam comam gerit: radice aspera,crassa.inuenitur in asperis. Secundum genus vocatur tithymalus foemina,siue myrsinites a folijs, aut carstes a frus

nuci simili: folio est multo maiore q myrari acuto,pungent Srauis odoris,ramulis pab

88쪽

meis,alternatis annis fruticantibus:fructu nucis similitudine, unde vulgo officinis,nux vos mica dicitur,sed pauciori madet lacte.hac specie in nemoribus saepe vidimus. Tertium genus Plinio tithymalus paralius

vocatur,sive uno vocabulo tithymalis: Theo. phrasto coccos uigo esula minor:peculiariter etiam nonulli euigilem matutinu vocant,dureueitimatim,surculis est rubetibus,palmum altis,

quinis senisse a radice exeutibus,solijs lini,angustis,paruis,oblongis,in ordinε digestis,capi,

te in cacuminibus orbiculato,in quo semen,ut

eruunt emica vario colore.

Quartum genus :helioscopion appellat,quos niam capita cum sole circumagat: vulgus vos cat tithymalu coronariu, folijs est portulacae, tenuioribus at 3 rotudioribus,surculis a radisce Pdeuribus quatuor aut quin ,tenuibus,sstitudine palmi,rubetibus,albi siicci plenis,capi te anella,semine ceu in capitulis .gignitur ma xime in aedificioru ruinis & circa oppida.

Quintii tithymali genus cyparissia vocat in

campestribus nascentem,ita dictu a foliorum similitudine:caule est palmeo,aut micerius Io,subrubente: folijs pin',tenuioribus,mollioribus,exilioribch:vt omnino nouella pinus existimari possit. 'Sexm,dedroides dicitur, quonia arborescit, petrophos siue petrsu, i in petrosis nascatur, opacans superne in orbe at 3 comosissimu,suc

89쪽

E plenum,ramis subrubentibus, circa quos folia sint myrti sed tenuiora,semen characiae. Septimum,platyphyllon vocant,a foliorum latitudine,nulli enim sunt latiora folia, verbasico simile est hoc tithymali genus. P IT Y V s A,omnibus herbarijs officinisque

ac recentioribus medicis, esula nominatur. sis

quidem esula fruticosa est,caule supra cubiti altitudinem assurgent geniculato, folijs piceae, acutis,exilibus,flore paruo, purpureo, semine instar lenticulae lato,radice crassa,candida, lasereo succo turgente, quam recentiores graeci, Barbarorum freti nomenclatur torpeton vel turbet appellauerunt. LAT HYRIs officinis catapulta minor,vulgo esturge, a purgatoria facultate, tithymali

vocabulo quibusdam noscitur:frutex est, toti, us lactis copia turgens, caule cubitali, vacuo, crassitudine digiti,in summo eo sunt alae,folio in caule oblogo, amygdalae simili,caeterum lastiore linitor ue. quod autem ramulorum caseuminibus exit proceriusculum, aristolochiae, aut oblongae hederae figura cernitur. Peplos,quam officinae esulam rotudam,vulagus Vineale reuelium vocat, reueille maim des uignes, quod sumentes antelucanis excitet,in

vineis inuentum, nominant. nanque inter viates & in hortis reperitur, frutex lactei plenus succi, folijs rutae, paulo latioribus, circinnata ma,palmari,humi procumbente, fructu sub

90쪽

nliis ronido, tribus loculis distreto, in quibus

semen nigrum,papauerint magnitudine. SCAΜΜΟNIV M,succo etiam fere lacteo manat,alij colophoniam, alij dactylion vocat, ramos habet multos ab una radice,triculatos, pingues,& quadantenus cratas: folia quoque hirsuta helxinae aut heders,molliora,triagula: flore candidsi,male olentdrotundit, Sc cauum Ceu calathus: radicem grauiter olentem,liquoris plenam, oblongam, crassitudine brachiali, candidam. Colligitur iuccus capite radicis des 'tracto, & in modum testudinis inuersae incisa cauernula,ut in ipsam lachima confluat:qus deinde minutim excipitur.

RELIQUAE HERBAE TAM

Polemoniu sue polemonia aut philetaeria,2

Certamine regum inuentionis, vulgus herba,

rioru falso ambrosia appellat,rura boscisaluta, siube de bola.nascitur locis motosis, macris &asperis,cauliculo quadrato,utro latere *desitibus folijs,effgie nepetae, salutae modo & sca, bris Sc candicantibus: ramulis etiam utrinque digestis , exilibus , quorum fastigia corymbis hytapi vissentur spicata, vel,ut verius Gicam, coronata, in quibus nigrum insidet semen:ra, dix struthij vel lanariae herbae similitudine rea fer praelonga,cubitalis.Non sunt audiedi,qui persicariam vulgo dictam esse polemonia ars