Elementale cosmographicum, quo totius & astronomiae & geographiae rudimenta, certissimis breuissimisque docentur apodixibus. Recens castigatum & emendatum, figurisque & annotationibus opportuniss. illustratum. Adiunximus huic libro Cosmographiae intr

21쪽

Mundus Iterum in duo diuiditur secundum essentiam, in theream regionem & elementarem. Elementaris

quidem alterationi continue peruia existens inquatuor diuiditur,f. in terram, aquam aerem & ignem .Est enim terra tanquam mundi centrum,in medio omnium sita, circa qua aqua circa aquam aer:circa aerem ignis illic purus& non turbidus,orbem lunae attingens. Omnia Otiam praeter terram mobilia existunt: que ut cetrupoderositate sui magnum extremoru motu aequaliter sugiens, rotundae sphaerae medium possidet. Circa Hementarem quidem regionem aetherea regio lucida a variatione omni,sua immutabili essentia immunis existens motu continuo circulariter incedit,& haec a philosophis quinta nunc

patur essentia. cuius decem sunt orbes. In infimo itaque orbe Luna radiis solis accese velociore ambitu signiferi partes 28.sere dierum spatio lustrata Deinde Mercurij stella signiferi ambitum pera

git trecenis sexagintaquinque diebus. ab Sole nunquam absistens partibus 18.longius.Tertius orbis secum rapit stellam Veneriq, quae etiam non nisi certo breusque a Sole jacio abscedit: & cognomina mutat, antecedens eum ac insequens.Quando Solem antecedit,aut ante eum oritur, Lucifer

22쪽

do Solem insequitur,atque post eum occidit.Eadem vocem Virgilius usurpat eo loco: Venit Hesperus ite capellae.id est,cerni incipit, non oritur. Nam Hesperus nunquam in Criente conlpicitur, sicuti nec Lucifer in Occidente. Eius orbis anni fere spatio circumagitur, ab sole nunquam absistens partibus sex atque quadraginta longius. Nunc medio spacio solis globum constanti incessu aduersus decimi orbis celeritatem niti videmur. & complet cursum suum sub ecliptica in spatio unius anni , quod spacium est trece num sexaginta quinque fere dierum cumAuar ta diei parte. Quintus orbis cum infixo syd re Martis signiferi ambitum ab occasu in ortum lustrat duobus annis.Sextus Iouis stelis est, circuagitur annis duodenis.Septimusque firmamcnto Saturni sydus circumagit,& omnes zodiaci partes annis tricenis ab occasu in ortum metitur. Octauus orbis firmamentum est, suo ambitu Saturni

orbem comprehendens.Ιn eo Omnes quas cerni mus stellae.praeter septem iam enumeratas, quae erroneae sunt,continentur. Et mouetur triplici motu Primo ab ortu in occasum velocitate extremi or

his.Secundo obliquo incessu ab occasu in exortu virtute noni.Prster istos tertium ac proprium si hi vendicat,quem accessi1s & recessus motum,aut trepidationis nuncupauere.Hic ab aequinoctiorunotis in octauo orbe, circa aequinoctia noni fit.

Nonus orbis inter extremum octauumque me

dius ab exortu in occasum quotidie cum decimo

23쪽

voluitur.Preter hunc alium habet proprium peculiaremque sibi,quo obliquo transitu ab occasu in exortu tedit.Hic incessus 49ooo annorum spatio perficituriquod tempus,Platonici vel Magni anni

nomen usurpat.Est enim hic annus interuallum, quo sydera omnia ad eundem redeunt situ:quod eo tempore fieri credunt. Decimus extremusque orbissmnia secum rapiens ab exortu in occasum voluitur . cudumque vicenis quaternis horis peragit.Eo impetu omnia,quae in mundo sunt,quotidie oriuntur & occidunt praeter terrae crip*m Oris his centrum,quae moles suapte natura quietem

mat.Hic Luns,Mercurij,Veneris,Solis Martis.Ιouis Saturni, coelique sydera intra diei noctisque

spatium circumagit.Supra hunc extremum mundi ambitum, quem Astrologi primum dicunt Empyreum coelum esse aiunt Id haud prstereundum supra octauum orbem siue firmamentum nullas stellas aut sydera esse.

24쪽

Cosrio GRAPHIAE. Nomina & characteres Planetarum

25쪽

ram habitabilem ab aegre habitabili

distinguentibus. Cap. VI.αVinque in coelo zonas quatuor minori bus parallelis, tropicis videlicet duobus, de arctico antarcticoque circulo segregari recte mathematici asserunt: totidemque fascias in uniuersa terra quam rotundam supponui costituunt. Strabo similiter in libri secundi fine,coeli zonas quinque ponit,quibus illae quinque in terris fasciae res. pondeant,& eius nominis esse ait Martianus lib. 6 Orbis inquit terrae in quinque Ionas, siue melius fascias dico pro rerum diuersitate discernitur,quarum tres inte mperies multa,ob contrariorum ni mietatem relegauit:nam duae axi utrinque confines,algore immenso & frigoribus,desertionis causas,pruinis mergentibus praebuere. Media vero samis & anhelis ardoribus torridata, propinquantes animantium comburit accessiis. Aliae autem duae, vitalis aurae halitu temperare,habitationem animalibus indulserunt:quae quidem per totius rotunditatem telluris incuruar, tam supernum hemisphaerium,qu m inserius ambiunt. Zonarum discrimen belle Probus Grammaticus ait.e manu accipi porse,s Isuam contra ora nostra in ortum solis versa,

digitis expansis introspeximus:ut ubi pollex est,ibi

zonam esse arcticam,quae & Septentrionalis vocatur,intelligamus,nimio rigore inhabitabilem. Pollici proximo digito temperatam nostram, quam aestiualem nominant, indicari. Vt medius digitus aeqvi

26쪽

ae quinoctiali adustae,& inhabitabili secundu vetustos, respondebit. Quartus alteram temperatam ostedet,quam hyemalem Probus nominar quod Qt in eam inclinas nobis hyemem relinquit, sicut in nostram ascendens aestatem aperit,diesque longiores facere solet. Digitus minimus quintam Zonam reseret, Notiam & Australem dictam ob gelu perpetuum,& sicut Septentrionalis nostra,inhabitabilem.

QUAE MUNDI PARTES DE

trae ac sinistrae appellentur. Cap. VII.

I Poets horirontem distinguunt. Dextram enim mundi plagam Astronomi occiduam appel- Iant : eo quod astronomus pectus magis ad meri diem vergit,ubi velocissimus stellarum cursus est. Nam circa polum vix stello moueri percipiuntur. Geographi Septentrionalem plagam respicientes

27쪽

RUDIMENTA

ubi poli altitudinem quaerunt ) Eoa dextram

mundi partem occupet.Ita enim globis & Ptolemaei tabulis terra depingitur. De poetarum plagis plura recitat Lucanus, ubi scribit de Arabibus vetanientibus Romam in auxilium Pompeio: Ignotum vobis Arabes ventilis in orbem, Umbras murati memorum non ire sinistras. quoniam in partibus suis quandoque erant illis umbrae dextrae, id est,Septentrionales:quandoque sinistrae, siuem ridionales:quandoque perpendiculares, quandoque orientales, quandoque occidentales, sed qu do venerunt Romam, repente mutatas umbras esse ait Lucanus.

Dextra Poetarum.

mistra poetarum.

28쪽

gionibus, siue plagis.

Caput VIII.

MVndus iterum in quatuor partes siue cardianes diuiditur, quos secudo libro Gellius cc li limites siue regiones appellat. Sunt autem, O tus, Occasus, Meredies,& Septentrio. Vnde sol

ritur,oriens,nuncupatur, aut Ortus:quo demergitur,occidens vel occasus:qua decurrit, Meri dies et ab aduersa parte, Septentrio. in hoc diuersitantum, quod meredies & Septentrio perstant, suntque immobiles: Ortus vero & Occasus numquam eodem modo se habent, propter sempkernam solis in gradibus signorum per ascensum &descensum mutationem. Hinc Eratosthenes vi Varro libro de re rustica primo ait) orbe in duas partes maxime secundum naturam diuisit,ad meridiem versus, & ad Septentriones. A latere igitur coeli, in quo supra horirontem sol ascendit, o tum: in quo se mergit, occasum accipimus: qui licet eadem in pari id est,in spatio,quod inter tro picos est, semper sint, tamen nunquam contingit solem illinc oriri hodie, unde heri oriebaturmec dregione pari modo occidere. Sed aliquado sequinoctialis oriens dicitur, cum in circulo currit, qui

appellatur, kπνυκτοe, aut ι me νο aut Solstialis oriens,aut Brumalis,quq sunt, εινα τροπαὶ νει. Similiter enim fit occasius eius aut Aequinoctialis,aut Solstitialis,aut Brumalis. Septe

29쪽

sEPTENTRIO.

O casus solstitialis. Occasus aequi. Occasus brumalis. ortus

noctialis. Ortus bru.

MERIDIES.

scina vicula ij suerunt usi,& mundi partibus, ex quibus spirant. a ni m ventorum cognitio nonnihil momenti,imo magnam utilitatem ad Cosmo graphia habere dignoscitur: ideo quaedam de ipsis & distinctione eorum trademus. In praecedenti igitur capite ostensum est,solem habere triplicem ortum & occasum secundum binos tropicos & aequatorem e videlicet aestiualem, aequinoctiale & hyemalem Et meridiei similiterque i sus Septentrionis utrinque assignemus latera: his enim singulis proprij venti correspondent, qui ab illis partibus flant. Veteres itaque nautae duodecim praecipue ventorum nomina literarum memoria celebrarunt. In meridie quidem austrum Lati-

30쪽

Cos ΜΟGRAPHIAE. Is

ni ponunt Graeci νοπν, quoniam nebulosus est, at que humect' : νους enim graece humor nominatur. Ex diametro aut opposito ventus est , latine Septentrionarius , graece ἄ-ρκπας appellat us. Ex o tu aequinoctiali,hoc est, ab oriente verno sat ve tus , a Romanis nauticis Subsolanus cognomina tus, a Graecis ἁ λιώrae. Sed qui ab aestiua & Solstitiali orientis meta venit latine Hellespontius, υγκύας graecὸ dicitur.Tertius ventus,qui ab orie

te hyberno spirat, Vulturnum Romani vocant, Grsci taetis appellant.His oppositi & c6tra ij sunt alij tres occidui. Ex brumali occasu venientem Latini Asricum,Graeciis appellant. Ab occasu seu

stitiali flantem Latini Corum.Graeci αργε ν vocat. Medius illorum Fauonius,qui grςce φυρος voca tur, aduersius Subsolanum flat. Inter Septentrione& solstitialem exortum Latini Aquilonem,Graeci βορέ- locant. Boreas autem a 'βοαν hoc est, a vociserando dicitur.Inter Austrum & Brumalem exortum Latini Euroaustrum,Grsci ponunt . Austro deinde & Asrico Latini Euroasticum, Graeci vero Micονοπι interponunt. Inter Se ptentrionem tandem & Corum Latini Circium, Graeci ἰαν ponunt.Horum duodecim vento rum nomina & mundi partes . ex quibus spirant,

in subiecta patent figura.