De manumissione servorum apud Romanos

121쪽

a--δυ-missione Servorum exstat exemplum apud Petronium in fragmento Tragurino. Nescio an& Lucam Euangelistam cap. I 2. vers. 37 2. Qui inter amicos manumittere volebat, debebat hoc quoque facere quinque testibiis , qui id testarentur, praesentibus. Imperator 3. 2. Iogis unicae C. de Lat. liberi. toll. Hi quis inter amicos manumittere stlibertatem servo Juo dare maluerit:

licebit ei similiter quinque testibin adhibiti uam explanare voluntatem: ct quod bberum eum esse voluerit, dicere.

Et si in charta scriberet se servum stium liberum esse velle , debebant id testes signare. Μartialis lib. 9. Epigram. 88. Affers nescio quas mihi tabellas, Et disis , modo biarum se iussi Nastam. servulus est mihi patem

122쪽

Apud Romanos. Ios

I. Fer mensam quomodo servi manumis 3 2. Caena libera quae , aqua libera S ei contraria serva.

1. Ertius modus ut ait Gajus, sit per mensam, sive convuvii adhibitione, non tamen sussiciebat scrvo ut simpliciter domini mense accumberet , & cum domino cibum caperet, sed oportebat ut eum dominus exprcsse dandae libertatis causa , convivio adhiberi testetur, hoc satis indicat Theophilus, dum ait: Per mensam σαυε- ASHον τω ο ικέτη. Id est , Cum libertatis dandae gratia servum convi- .vio adhibebant. Utquc sic eum vel inter epulas, vel etiam ante quam accumberet, manumitteret.

123쪽

ios De Manumissione Sermorum 2. Hanc caenam liberam dictam fuisse crediderim, certe apud Petronium in principio fragmenti Tragurini hujusmodi caenae mentio fit, ubi ita capiendam illam caenam sequentia satis probant. Tum quoque aquam liberam gustare dicuntur , Trimaucio apud Petronium dicto fragmento: Amici, inquit, est servi hom mes sunt: ct aeque umum lactem Ab rum , etia- A .llos malus fatus oppresserit. Tamen me salvo cito aquam liberam custabunt. Contra quamdiu in servitute manent, aquam scrvam bibere dicuntur. Ovidius Amorum lib. 1. Elegia 6. Alloquens janitorem r- -- Excute poste seram Excute : sic unquam longa relevere

catenas

124쪽

Romanos. te,

I. Naturalis manumisso ustam Iibertatem non dat. Liberum esse, S in libertate rese, non es idem. Plautus S

Terentius explicati. 2. La

tini Iuniani qui ' Lex Punia quid cavit 3 3. Latini

Iuniani jus civitatis non habent, tibere vivunt sed

ni , quas naturales vocat Theophilus , quae libemtatem non dabant legitimam , ideoque his modis manumissi domini voluntate in libertate erant , ut fatis indicat lex in themate Declamationis Quintiliani CCCXL. aliud E 6 enim

125쪽

1o8 De Manumissione Servorum enim est liberum esse, aliud in libertate esse, ut in ea declamatione docet Quintilianus. Et inde apud Plautum Μenaechmo adt. s. sic. is 88. servus ait: Sed meliore opus est auspicio liber se petuo ut flem Et servus vel potius libertus apud Terentium in Adelphis act. s. sic. 9.Vers. 13. &sequent. Tusis Syre, eho accede huc ad me,

liber esto. Sy. bene facis. Omnibus gratiam habeo, es sion

tibvraeterea Daemea. DE. Gaudeo ct ego. Sy. credo. utinam hoc perpetuum flat audium a ' Verebatnr enim servus ille jam manumissus, ne in servitutem retraher

tur , quod fieri poterat, teste Tacito loco saepius laudato, his verbis: Ut poenitentiae aut novo beneflato locus esset. Ideo Trimalcio servos, quos jam ante convivio adhibuerat, ac procul-dtibio

126쪽

A ui Roma os. I dubio convivii adnibitione manumiserat, testamento se eos manumittere ait apud Petronium in fragmento saepius allegato. 2. Postea inter amicos manumissi

liberi esse caeperunt, & propriam' libertatem habere, dictique sunt Latini Juniani, eo quod de eorum j ure legem tulerat M. Iunius Silanus Cos.

anno V. C. IDCCLXXI. quae lex eos

ipso jure liberos fecit. Ulpianus in

fragm. tit. I. 3. Io. Hodie autem ipso jure bberi sunt ex lege Dia, qua lege Lazini sunt nominati inter amicos manumissi. Legem hanc Latinorum conditionem reperisse alictor est etiam Theophilus f. 3. Ιns fit. de Libertinis. Effecitque haec lex ut eodem jure uterentur, quo Latini coloni, quod significare voluit Iustinianus lege unica. C. de Lat. libort. toll. in pr. Cum enim Latini liberti ad Amulitudinem antiquae latinitatis, quam coloniis missa est , videntur esse in-E π tradu-

127쪽

sio De Manumissione Semo producti. Discimus autem eos qui in colonias Latinas nomina dederant, & deducti erant in eam civitate, Romanam civitatem amisisse, ex Cicerone pro Caecina & pro domo sua. 3. Quae cum ita sint, apparet eos neque connubii, neque Testamenti, neve patriae potestatis jura habuisse.ac proinde eandem conditionem Latinorum libertorum fuisse , Quare Iustinianus facete ait f. q. Instit. de Success. liberi. Eos quidem in liberos vitamperegisse, attamen ipsespiritu uia timo simul animam ct libertatem ami- sse ; ct quasi servorum , ita bona eorum jure quodammodo peculii patronos occupasse. Nec dissimili modo corum conditionem exprimit Salvianus lib. 3. ad Eccles. Prio Latinitatis addicuntur, quosscilicet Iubent sub libem

torum quidem titulo agere viventes sed nolunt quiddam halere morientes, negato his ultimae voluntatis arbitrio riniam quaesuperstites habent, morientes Anar

128쪽

Apud Romanos. III donare nonpossunt. Eos autem exaequatos fui e Latinis coloniariis, docet clare fragmentum quoddam veteris JCsulti a Pithaeo oditum. Sed nunc habent propriam libertatem , qui inter amicos manumittuntur , ct sunt Latini Puniani : quoiuom lex Punia , quae libertatom iis dedit, exaequavit

illos Larinis coloniariis , qui tunc erant ciues Romanorum 2 nomen suum in civitatem dederant.

C A P U T VI. I. Naturaliter manumis in ervitutem revocari posi

ount. Terentius noviter exinplicatus Donati opinio com roborata. Uuorem re canodi libertos ingratos in servitutem unde acceperint Romani i Ingrati in Campaniam

129쪽

I 12 De Manumissisne Servo niam relegantur. Inservitutem retrali voluitClaudius, idem tamen hocpostea mutavit. Priscum morem revocat Constantinus ,

S approbat Pustinianus.

. Tacitus noviter explicatus. s. Ingrati liberti debent accusari apud judicem. Fragmentum veteris PCti. expostum.

T. Omini voluntate qui in li- Ibertate crant, in servitutem retrahi poterant , isque palam facit Tacitus loco saepius allegato. O n ct manumittendi, inquit, duas ecies institutas esse, ut

relinqueretur poenitentia aut novo ben sicio locus , siuos vindicita patronus non liberaNerit, vetat vincul ervitutis a

tineri. Ubi rotunde fatetur vinducta libe-

130쪽

Apud Romanos. II 3

liberatos in servitutem retrahi non potuisse. Quae & communis omnium Interpretum Taciti opinio est, non tamen recta mea quidem sententia, puto enim Veteri Republica, eos quoque qui vindicta liberati erant, retrahi in servitutem potuisse , cui. opinioni ansam praebuit J crentius, apud quem in Andria act. I. sic. I. Vers 12. patronus Simon ita loqui

tur :

Si. Scis feci e semo ut esses liberim mihi , Propterea quod serviebas liberaliter Umd habui summum pretium per sumi tibi.

So. In memoria habeo. Si haud muto factum. Ubi donatus ad verba in memoria habeo. Hoc est non sum ingratus. Ad verba vero haud mutuo factum : V iuste non me paenitet. Nam si quidpoeniteret, infectum velle dicebant. An

secundum jus, quod adversus libertos

ingram