장음표시 사용
91쪽
74 A fanumisiane Servorum vero esse proximum, ut haec lex lata sit anno V. C. IDCCVI. Fusio Caleno & P. Vatinio Consulibus, &inde Fusiam dictam vult, relatam autem temporibus Augusti, reserente C. Caninio Gallo Coc anno V. C. IDCCLI. & inde dictam Fusiam Caniniam, eadem ratione, qua lex P
pia Poppaea, dicta est lex Julia.
24. Lex illa cenum numerum se vorum testamento manumittendorum definiebat, quem numerum resert Ulpianus fragm. tit. I. 3. 2 . Lex Fufia Caninia jubet testamento ex tribus
non plures quam duos manumitti: ctussue ad decem dimidiam partem -- numittere concedit : a decem usue ad triginta , tertiam partem , ut tamen adhuc quinque manumittere liceat aeque ut ex priori numero; a tringinta usique ad centum , quartam partem , aque ut decem ex priori numero manumitti posi m et a centum usque ad quingentos, fartem quintam, Amiliter ut ex ant cedenti
92쪽
Apud Romanos. 7scedenti mero viginti quinque possint liberi fieri. Patilo distinctius atque ciuius haec refert Paulus Sententia- Tum lib. . cap. Iq. Lege Fusia Caninia
cavetur, ut certus servorum numerus
testamento manumittatur, subductis igitur duobus usique ad decem pars diamidia a x usique ad XXX pars tertia, a XXX usque ad centum pars quarta, a C usique ad Ita pars quinta. Distinctissime & quo nihil clarius este potest, tradit id Cajus Institution umlib. I. tit. q. loquens de lege Fusia Caninia r Constitutem est , inquit,
quantum servorum numerum de quanta familia liceat manumitti, hoc ordine: ut si quis duos servos habeat , ambos manumittere possit. Om vero tres, duos testamento manumittat. Om qua tuor, similiter duos. Om , tres. Omosto, qua uor qui decem, quinque. . Om undecim, duodecim , tredecim , quatuordecim , quindecim ,
sedecim , septem di decem , similiter D r quin
93쪽
quinque. um decem ct octo , sex.
Et ita ab hoc numero usique ad triginta, tertiam partem ma umittere liceat. Oma lim quam triginta habuerit, usique ad centum, quartam partem de numero servorum mnumittere potest. um vero plures quam centum habuerit, quintam partem manumittere potest.2s. Contingit autem saepe ut locupletiores ingentem habeant famuliam , qualis Pedanius Costa cui quadringentos servos tribuit Tacitus Ann lib. I . Qualis Caecilius quidam Isidorus, cui quinquies mille tribuit Plinius. Scd hae familiae mediocres fuerunt. Quid dicemus de familia Larentii cujusdam , cui Viginti millia servorum tribuit AthenaetIs lib. 6. cap. . quapropter cum exercitu hujusmodi familias comparat Seneca de Tranquillitate cap. 8.
Felicioremne tu, inquit, Demetrium Pompejanum. vocab, quem non puduit
locupletiorem esse Pompus ' numerus illi
94쪽
Romanos. 77 illi quotidie servorum velut Imperatori exercisus referebatur. Fidem Vero excedit quod refert Petronius in Dag. Tragurino : Familia vero babae s babas non mehercules puto decimam partem esse, quae dominu uum novis. Q
drat huic quod ait Seneca pater Controversiarum lib. 9. Non me delectant ignoti domino servorum greges , nec' nantia laxi juris ergastula. Ubi lego laxi ruris ergastula. Quare merito indignatur Tacitus servos multo superare ingenuos numero Ann. lib. q. cap. 27. Sed si omnia 'ingentium familiarum exempla recenserem, dies deficeret, quapropter, cum hoc
mei instituti hic non sit, haec mi
26. Si autem ut dixi, ex tanta familia quinta pars manumitti posset, eveniret saepe ut ex tali familia, dominus in testamento, duo vel tria, imo & quatuor millia manumitteret, ,
atque ita civitatem his impleret, quod D 3 ne
95쪽
8 De Manumissone Servo ne fieret, ei periculo occurrere volens legislator, cavit, ne plures centum ex quaque familia, licet maxima, intestamento manumitti possent. testiabus Ulpiano, Paulo, & Gajo locis
supra citatis. Ideoque ne Caniniam videretur transire Tacitus Imperator,
testatur Vopiscus in ejus Vita cap. I I. 27. Sciendum autem est , si dominus quosdam inter rivos manuφ, serit, non computari eos inter ilica, quos testamento liberos testator esse voluit, auctore Gaio Inst. lib. 1.tit. q. f. ultimo. Sciendum praeterea legem hanc Fusiam Caniniam favore libertatis , & quo plures manumitti possent, permittere, ut quoties numerus semorum propter legem hanc ineundus foret,sugitivi quoque computentur. Paulus Sententiarum lib. q. tit. Iq. f. 3. Vult quoque haec lex ut sisi nominatim in testamento manumittantur, Ulpianus dicto tu
96쪽
Apud Romanos. 79tulo , f. 23. quapropter si non nominatim, sed confuse&velut incit culo scripti sint nec possit cognosci uter prior aut posterior scriptus sit, omnes servi manebunt, teste G o Inst. d. t. f. a. Si autem plures definito supra numero manumittantur, priores, quo ad numerus completu
erit, liberi erunt. Gajus ibidem. 28. Hanc legem velut invidam &libet tales impedientem sustulit Iustutilanus, Institui. de Lege Fusia C ninia tollenda: Lege, , Fusia
Caninia certus modiu constitutus insem vis testamento manumittendis : quam
quasi libertates impedientem , ct quodammodo invidam, tollendam esse censuimm : quum setis fuerit inhumanum vivos quidem Mentiam habere totam suam familiam libertate donare , nisi alia causa impediat libertatem , --rientibus autem huis Odi licentiam
adimere. Constitutio illa Iustiniata
exstat in lege unica C. eod. Prius D 4 autem
97쪽
8o Manumissione Servorum autem quam legem hanc transeam,
non possum , quin addam lepidum dilirium Accursii' qui in glossis ad
hunc locum putat legem hanc Caniuniam diei am esse a cane, eo quod illam , invidam dicat. Imperator, &quod nullum repercatur animal magis invidum cane. 29. Cogitanti autem mihi , quaenam sint rationes quare manumisso inter mortuos pluribus impediatur legibus, manumissio vero inter Vi vos nullis, duae sese offerunt. Prior
est , quod morientes soleant osse liuberaliores , ut qui post mortem nubiis servis indigeant, ideoque plures
testamento manumittant. Posterior
est , quod veteres Romani admodum sumptuosi fuerint in funeribus suis,& maximum duxerint honorem quam plurimos libertos exequiaS comitantes habere, ideoque pitu es cum iis finiem manumiserinc Libertos autem Rinus comitari solitos videre cit
98쪽
est in Livio lib. 38. docente:
rentium Culleomm adeo amicum Comnelio familiae fuisse , ut pileaim, sicut in triumpho iverat , in funere quoquo ante lectum Scipionis Erat autem a Scipione hic Terentius redemptus, ideoque ipsum omni vita,m dignum erat, libertatis auctorem coluit. Teste eodem Livio lib. 3o. in sine Clarius idem docet justinianus lege unica f. s. C. de Lat. liberi. toli Sed st qui domini funus pileati antecedunt ; vel in ipso lectulo flantes cadaver ventilare videntur, si hoc ex voluntate fiat vel testato , vel haeredis r stant cives Romani. Meminit ejus quoque ritus Dionysius Halicarnassaeus lib. q. his verbis: ἐγώγ ἡν
99쪽
si De Maismissisne Servorum Hoc est: Equidem Aio fidam, cymtestamento omnes suos servos manum serunt, ut post mortem boni audirent, multi lectulos eorumferales' o u
rentur pileati. Ubi Dionysius dicit libertos prosequi, Livius vero & I stinianus praeire. Sed sive praeiv rint , sive secuti fuerint, perinde erit, quum constet multos ideo totam suam familiam manumisisse. 3o. Et haec de manumissione per testamentum facta, atque ita de tribus manumissionis speciebus, per quas justa, id est , legitima libertas libera Republica acquirebatur. V de Cicero, quum scire vellet an liber quis sit , a paritum vel specierum
enumeratione argumentatur in Topicis: Si neque censu, neque vin dia, neque testamento liber factin est , non est liber, neque es ulla earum rerum, non igitur est liber. Quia autem tribus manumissionis modis justa ibbertas acquirebatur , ideo tres li
100쪽
γpud Romanaei Is bertates dixit Plautus Casina act. 2.sc. 8. veis 68. . Tribus non conduci possim libertatibus Ouin ego illis hodie comparem ma
Atque eo sensu triplicem libertate1fidixit Ausonius in Gi ho Vers. 63. Triplex libertas capitisique minutio
Quamquam & ille versiis de triplici libertate , scilicet justa , Latina, &Dedititia accipi possit, uti recte olim
observavit Alciatus Paressitiin lib. Io.Qq. T. quamvis & idem eodem capite erret, cum putat versum Plauti ali gatum eodem sensu capi posse, nam Plautus multo ante vixit, quam in usu esse crepit libertas Latina ac Dedititia.