장음표시 사용
21쪽
14 S. 10. Qua ratione probanda esset suppositio libr. etc. populum indocilem et inflexibilem suscepisse libros, qui, Prius Prorsus ignoti,
nunc primum tanquam antiquissimi subito e tenebris in lucem emergissent, et minime exoptatam doctrinam de Vero Deo, et tot praeterea reprehengi Oneg et e X proha
tiones complectebantur; nec e) fingi possunt
imposiores adeo insipientes aut stupidi, ut non viderent, Vitu Peria ea Venda, et populi potius Benevolentiam laudibus etiam immeritis sibi captandam fuisse, quibus eum ad fluscipiendos libros spurios facilius flecterent.
q. IO. qua ratione probanda esset suppositio librorum V. F.
Ut evinceretur, libros hos esse spurios, non sufficeret, adductum supra testimonium nationis, et testes etiam singulares, quos in introductione speciali producemus, in suspicionem adducere, et vim argumentorum internorum infringere; sed porro testimonia nationis et singulorum scriptorum antiquissimorum , Per alios aeque antiquos vel antiquiores testes refutanda, Vel ex aringumento et elocutione talia Proserenda essent . qua a Cum γνησιοτητι conciliari non Possent. Neutrum hucus que praestitum est, aut in Posterum Praestabitur, quum
libri, ut vidimus, testimonio irrefragabili muniti, et ita comparati sint, ut spurii asse nequeant. S. 11. Ouid corruptio librorum. . Et si libri V. F., per oscitantiam librariorum naevos
contraxerunt; mala tamen fide mutati non gunt, nequentie vi illi, qui irrepserunt, substantialia is ut rerum nais turam assiciunt; quare libri corrupti diei nequeunt. Corruptio enim est deliberata seu mala si de suscepta mutatio substanti Blium argumenti,
eo effectu, ut, quod ab stu ut Ore scristum
22쪽
adversarii, cum libros eorruptioni S arguunt. Menda autem . quae non raro sensu latiori dicuntur corruptiones, nec ex mala si de Prosecta sunt, nee summam rei Pervertunt, Plerumque etiam a genuino textu discernuntur, ut vera textus lectio dignosci et restitui possit. iet. Corruptio V. F. historicto repugnat.
Corruptio Librorum V. F. cum historia conciliari nequit. - Νam Ι. quamdiu post obitum Mosis vixit Iosua et generalio illa, quae Ios. 24. pro cultu veri Dei adeo gelabat: libri sacri haud sane corrupti sunt. Inde Verousque ad Samuelem, passi in judices seu rectores reipublicae florebant, qui pro forma regiminis, in sacri libri constituta, omnia discrimina adibant; nec deeran hinter sacerdotes, Levit's, et alios quoque Israelitas. qui libros hos maximi faciebant, et argumentum eorum, quia omni septennio Praelegebantur, noverunt, vel etiam exemplaria tenebant. III omnes adulteratoribus, si qui surrexissent', sortiter reclamassent, nec illis, inprimis rectoribus rei publicae . de sui8set potestas, procacem proterviam reprimendi; exortae saltem suissent contentiones, de quibus in libro judicum, ubi alia vitia minime tacentur, nulla fit mentio. - II. A Samuele usque ad Malachiam, serie sere continua se excipiebant Pro Phetae, qui nec Populo, neque Prinei sibus, nec regibus, neque sacerdotibus parcebant, et adulterationem
sacrorum librorum, a quocunque tentata fuisset, nequaquam silentio praeteriissent, neque tamen attentaritum suisse, vel verbo meminerunt. - III. Post Schisma de re in tribuum. saltem libri Mosis custodiebantur quoque in regno Israel. et aemulatio, quae inter utrumque regnum Persetu O Vigebat, erat in Superabile corrupistionis impedimentum; nam sive in regno Juda, sive in regno Israel tentata suisset, sine reclamatione alterius
partis, adeoque absque litibus Perfici non potuisset, de
23쪽
16 S. 12. Corruptio V. F. historiae repugnat.
quibus in historicis libris mentio facta esset; imo corruptio hoc aevo lacta, ex collatione quoque textus Samaritani et Iudaici appareret. - IV. Anno 74O ante Chr.
Israelitae ex Galilaea et Gile ad , exemplaria detulerunt in Assyriam; et22 ante Chr. reliqui Israelitae codices secum deportarunt in Chalachenen, in Gozan ad ripas Chabor, et in urbes Mediae; 606 ante Chr. Daniel cum Iuvenibus nobilissimis libros attulit Babylonem: 595 ante Chr. ΕZechiel cum aliis Io, Ooo Judaeorum eo dices Portavit in Mesopotamiam ad ripas fluvii Cabor; 588 et 584 ante Chr. reliqui incolae Iudaeae rursus deportabant libros in Babyloniam; eodem anno 588 ante Chr. sugitivi illi cum Ieremia Iudaei codices detulerunt in Ae optum, et alii fugientes exemplaria auferebant quoque in Arabiam felicem. Anno 3eto ante Chr. Judaei, a Ptolemaeo Lagi in Aegyptum et Cyrenem traducti, quam ΡIu-ximos codices in has regiones disseminarunt. Paulo post in Syriam, in Asiam minorem, in Graeciam, et demum quoque Romani penetrantes deportarunt sacros libros in Omnes has regiones. Libri in toto terrarum Orbe di-
III. ante Chr. libri sacri hebraica lingua exarati in linguam Graecam, et seculo II. post Christ. sexies in Graecam, et in Plure8, Progrediente Ρraesertim lempore linguas alias translati sunt, et in manus diversissimorum populorum devenerunt codice S, in quos Omnes corruptio, quae tentata suisset, in trudi debuisset. Atque ita, quo longius progredimur, eo minus percipi potest, qua ratione libri corrumpi potuissent.
S. 13. Corruptio V. F. re ipsa revincitur. Si nihilominus corruptionem librorum V. F. fingere libet, repugnat tamen res ipsa. Nam si adulteratio. ante exilium Babilonium accidisset; Ρrofecto non alia mutata suissent, nisi illa, in quibus adamata tunc ido- . . lui uiri a reprehenditur, et cultus unius Dei inculcatur;
24쪽
S. 11. corruptio V.F. re ipsa re Incitur. IIast loca haec omnia, ut inspicienti Patet, galVa sunt. Post reditum ex captivitate Iudaei omnes tanta veneratione serebantur in libros sacros, ut contumelia R, ludibria, persecutiones, et supplicia omnis generis tolerarent, ne ab illis, quae Ρraescripta erant, discederent, C O n s. libros Μ ac o a b. et Iosephum eo ni P. 1 P. I. 8. Homines ita assecti de corruptione librorum cogitare nequidem poterant; nec su 'picari possumus , odquid corrumpendum incitari potuissent. - ΤemporibUs post Christum, Judaei, qui a Christianis, locis in Iesu completis Premebantur, sorte potuissent tentari, ad haec de Messia testantia loca adulteranda ; agi vel obiter in specta, ostendunt innocentiam Iudaeorum. - Si itaque Judaei loca . ad quae depraVanda mOVeri prae ceteris potuissent, reliquerunt integra; profecto a crimine corruΡtorum aliorum locorum immunes sunt. CL Richardi Simon opuscula critica Ed in burgi id 85, et Si in eo nis de Muis tripl. aggertio Veritatis hebratiscae Τom. II. Oper. OInn. Paris. 165O.
l. 14. Corruptiones, quae Praetenduntur.
Liber quicunque censetur incorruptus, donec corruptio probetur: quare ab adversariis manifesta et indubitata corruptionis exemPla Po8tulamus, quae nec Patres ecclesiae, neque recentiores quidam theologi, qui Iudaeos corruytionis librorum ficterorum accusarunt, in medium Protulerunt. Patre8 ecclesiae, quorum plures a) Versionem Alexandrinam divina cum in- spiratione exaratam suisse, et textui Hebraeo in onini. hus consentirς, credebant, e ' omnia, quae Iudaei exlextu Hebraeo aliis Verbis Versa Proserebunt. moX ub' ipsig corrupta esse pronunciabant. Hinc ib) specimi inacorruptionis, quae Proserunt, nihil ad rem iaciunt; Ion enim sunt nisi aliae, iam meliores, jam deterio- Tes, jam aeque bonae eorundum Verborum Versione g. et lectiones variantes, quae plerumque exigui gnnt
25쪽
18 . g. I 4. Corruptiones, quae Praetenduntur. momenti. Neque porro sc) in hac lite, Iudaeis intentata,
consentiunt; Origines enim, Hebrsicae gnarus, Iudaeos absolvit, et Hieronymus, etsi passina accusationi consentit, nihilominus, ubi serio agit, Iudaeorum sine eritatem tuetur, et ad Originem provocat. Nec d) illi Patres, qui, contra Iudaeos disputando, corruptionem praetendunt, sibi galis constant; non pauci quippe, quum alia tractant, Iaudant Iudaeos fideles librorum custode g. - Recentiores scholastici. qui Iudaeos accus axunt, su) plerique linguae Hebraicae ignari, judicium sibi de re ignota arrogare non debuissent; ib) alii autem eruditi confundebant menda cum corruptionibus. aut sc denique nimio gelo abrepti existimabant, Lalinam VecSic nem vulgatam, qUam Protestantes contemnebant, non melius defendi posse quam reprehensione textus Hebraici, quem Protestantes unicum laudabant.
p. a 45 - 154. et Ri ch ar d Simon opuscula eriti ea. Ecclesia autem huic opinioni nunquam consensit. vii liquet ex actis omnium aetatum ; nam saeculo Π. sus Oe- Pit Versiones Graecas, quae ex textu Hebraeo fluxerant; imo Theodotionis versionem Danielis assumsit in liturgiam; seculo III. probavit Hexapta Origenis, in quibus textus Hebraeus bis descriptus erat, et ipsa vhrsio Alexandrina ad eundem exigebatur, imo Versio nem hanc, ad textum Hebraicum reficiam, ecclesia uPalaestinae in liturgiam assumserunt; seculo VI. et VII. ecclesia Latina adopta Vit Hieronymi Versionem ex Hebruic O, quae rur8us non modo desinente VI H. vel incipiente IX. seculo Per Alcvinum, sed etiam Ρer theologos Sixti V. et Clementis VIII. partim ad textum Hebraicum exacta est, ut adeo illibata textus Hebraei integritas nullo non tempore agnitu fuerit. CL Marchini tracf. de divinitate, et ea non . SS. Bibl. P. 84. sqq. Simeon de Mu is triplex assertio veritatis hebraicuuParisiis I 650.
26쪽
g. 13. Libri V. F. fide digni sunt. I9
Quae in operibus recentissimis prolata sunt exempla corruptionis Iudaicae, sunt menda et variae lectiones, unico loco De ut. 27 , έ sertasse cxcepto, quo Iudaei, ut Samaritis argumentum pro templo et loco adorationis in monte Garigini eriperent, in mutasse videntur. Nobis eun-
tihus in scholam libros Judaei portant, inquit S. Augu
f. 15. Libri V. F. fide digni sunt.
Ut libri V. F. sint indubitata docmnenta, non sus scit, eos . esse genuinos et incorruptos, quod hucus- quo ostendimus; sed necesse est, esse quoque fide di
gnos, de quo jam agendum est. - Fidem merentur hist o r i - quicunque, qui Veritatem geribere solerant et dicere volebant. - Veritatem gestorum autem eo Certius nosse poterant, si erant indigenae, aut saltem coaevi, Vel indigenae simul et coaevi; multo porro certius, si gestis aderant, Vel intererant, Vel omnino erant gubernatores, qui ipsi omnia administrabant et mandabant, et vel ideo omnia Perspiciebant. - lla quoque qui antiquiorem scribunt historiam, side digniores sunt, si excers gerunt documenta genti Ρropria εeu domestica, et coaeva, scripta ab illis, qui gestis aderant, intererant, aut omnino omnia gubernabant. - Sinceritas narrationis admittitur, dummodo nulla sit ratio suspicandi, salsa esse interposita, Vel quaedam studio partium silentio pressa aut perVersa, quod ipsum eX eo colligitur, si auctor nullam ansam suspicioni Praebet, et de populo suo, de personis claris gentis suae, de cognatis suis, de se quoque ipso, si ge8torum Parii cess erat, non modo gloriosa, sed ei iam ignominio ga Te sert; 'nec quidquam anXie excusare conatuP. - NO. titia denique gestorum et sinceritas narrationis multo minus in dubium vocatur, si liber meruit fidem coae-
Oruin, qui Veritatem gestorum et Veracitatem narrationis dijudicare poterant. -- Ilaec omnia fideia1 sacro
27쪽
S.' 15. Libri V. F. fide digni sunL
rum auctorum commendare, facili negotio ostenditur. Nos es ultimis quatuor libris scribit, quae suo tempore octa sunt, quibuS ipse non modo aderat, sed etiam Ρraeerat, qui Omnia ipse gerebat, ut ipsum nihil eorum, quae acciderunt, latere potuerit. - Primo libro antiquiorem historia In refert, quam hausit ex antiquis
documentis, quibus si inuna eum religione usum e88e, patet ex coaptatione diversorum documentorum, eX inscriptionibu8 saepius recurrentibus, ex diversitate stili, linguae et narrationis diversorum fragmentorum, atque ex conservatione Vocum ab soletarum, quas cum aliis Permutare sibi non permisit, sed satius duxit. adjecta explicatione declarare. - Sinceritas narratio ubique translucet; ex antiquissima historia paucissima refert, utpote figmenta respuens, atque incerta et ambigua nar-
rare nolens; de patriarchis, de populo suo , et de ipso atavo suo Lovi. imo et de fratre suo Aharone et sorore Nirjan Maria culpabilia candide et sine omni excusatione
exponit, nec ProΡrium guum homicidium tacet, neque causam suam dicit; narrat quoque suam timiditatem, pusillanimitatem et fluctuationem, nec silet aliena, quue oblinuit auxilia et consilia. Ex Od. 3, 1 l. 4, 10. 17. 4. 18, 12--26. Nu In. II, 1O-15. De Ut. 1,57. 5, 25 - 29. 4, 21 - 22. 52, 5O - 52. - Denique conscripta publice tradidit primoribus nationis, et universo etiam populo praelegit; atque omnes unanimes, qui gesta Omnia suis Oculi fi conspeXerant, libros ut Veraces sus ceperunt. - Beliqui V. F. scriptores historici plerique reserunt gesta antiquiora, quae, ut ex eorum scriptis liquet, ia) ex antiquis coaevis et publicis documentis tanta eum Cura excerpserunt, ut e litim verba et dictiones sontium suorum plerasque conservarint; lino Persaepe disertis verbis lectorem remittunt ad annales publicos, ex quibus ipsa sua hauserunt. b Non referunt quoque Sola gloriosa, sed elium plura probrosa et ignominiosa, neque exeuSant errores et crimina summorum
28쪽
f. 1 g. Libri V. F. fide digni sunt. virorum. c Ediderunt denique sua scripta illis tempo
ribus, quibus documenta et annales publici. ex quibus suo deprom gerunt, adhuc exsistebant, et a Iectorii, useon serri poterant, qui autem haec scripta adeo ΡrOba Tunt, et posteris commendarunt, ut cliligentius conservata suerint, quam antiquiora illa et eoaeva monumen. la, quae Progressu temporis Perierunt. - Quae reserunt Prophetae ex antiquiori historia, deprom gerunt ex suis Pra commemoratis monumentis ; de iis autem, quae ex sua aetate, plerumque delicta et crimina adducunt, testes sunt coaevi et indigenae, qui corruptionem et Perversitatem exprobant et divinas castigationes denunciant, ut ad morum emendationem Permoveant, etsi praevidebant, sibi odia et persecutiones instare; hocsne et hac mercede nemo mnquam salsa testatus est. Denique argumentum omnium librorum V. F. euin e Talis antiquissimorum pro sanorum scriptorum , qui de
iisdem populis et regionibus retulerunt, as Prime Con sentiunt, quod ingenti licet monumentoruin antiquissimorum jactura, nihilominus annotandi occagio sag sim egi.
S. I 6. Vera miracula in libris V. F. Si libri V. F. sunt genuin, et incorrupti: multa,
quae reserunt miracula, non PO8gunt esse conficia, nisi multo plura et majora alia miracula statuere Placeat. Nam si Moses illo aevo haec, quae legimus, scripsit, populo quoque Praelegit et praelegi curavit, et miracula confinxisset: menti tug suisset multis myriadi-
hus hominum coaevorum, ta in Aegypto ad denuncia-lionem suam, tr eg dies fuisse tenebras, et terribilem tempestatem vastasse omnia, eamque rursus ad de nunciatio nem suam desiisse et c. etc.; mentitus suisset tot Hebraeis.
eum temporis minime credulis, b ad denunciationem
29쪽
ua g. 16. Vera miracula In libris V. F.
suam brachium Heroo politicum sinus Arabici a quis suis se nudatum, eosque sal Vostr an siisse, AegyΡtium Vero exercitum, qui eos cadem Via Persequebatur, revertentibus fluctibus suis se submergum; mentitus, sui, set tanto populo, sc in Arabia Petra ea bis insenuria aquae, juxta an nunciationem guam ad ictum baculi, ex Ρetra tantam aquarum eo Ρ iam profluxisse, ut omnes, sere u i g i n t i quinque m y r i a d e s hominum, et innumerabiles pecudes, sitim a s sa ti m s e d a Ve r i ii t. ubi addit, secunda vice se ip8uin de effectu ictus sui gub- dubita spe, et hinc ex Optata regione Palaestina excludi, Nu m. 2O,' I - 13. D e ut. I, 32. 3, 25 - 29. 4, 21 -ῖ2.31, 2. 32, 5O - 52.; mentitus porro suisset, d) universum populum 4O annos magna e X Parte Mannam
manducasse, et tantam ejus copiam a d s u i s- se, ut contemneret Uri N u m. 11, 4 - T. D e u l. 8, 5. , nec tamen die Sabbathi Inventam esse, Exod. 16, 15 - 29.; mentitus denique fuisset, e ad suam an- nunciationem eos in Sinai monte Arabiae Pe-
traeae, ubi tota aestate raro mane nube euis 'la paulo host di spari tura cernitur, mense Iulio Vel Augusto vidisse terribilem nubem cum perpetuis fulminibus, et audivisse VO-cem divinam, quae leges promulgabat, cons. De ut. 4, 32 - 57. 5, 4 -5. 19 - 24. , atque alias quoque supra sacrum tabernaculum singularem conspexisse nubem, quae nocte splendorem igneum emittebat; haec omnia OItaque mentitu g luisset Moses, et poΡulus uniVerSus haec figmenta credidisset, virum tot manifestis mendaciis insaniem, ut legatum Dei, veneratus suisset, ab eo docti inam de uno Deo, et Iegem Onerosam 8u Seesisset, eique obedivisses, atque id quidem propter illa miracula, quae non contigisse noverat. Ut vero Hebraei hae o
30쪽
3. 17. Vera Vaticinia In libris veteris foederis. st g
Omnia, quae Moses mentitus suisset, credere potuerint, necesse suiqget, ut mentes omnium et singulorum continuis miraculis perverterentur, ut crederent se Omnia illa vidisse et experios fuisse, sinum Arabicum transiisse, aquas e Petra fluentes hi hisge, mannam tantolem P Ore usque Bd naugeam manducasse etc., etsi omnia salsa essent. Si itaque Mosis miracula salsa suissent, in umerabi Ita miracula in mentibus omnium Hebraeorum perpetuo repeti debuissent, ut crederent, quae salsa
esse noVerant. δf. II. Vera vaticinia in libris veteris foederis. Si libri V. F. iis circiter temporibus; quibus tri-huuntur, scripti sunt, et incorrupti permanserunt: Vaticinia in iis contenta non possunt non esse divina. Contingentia enim singularia determinate praedicta sunt aetate adeo remota, qua causgae essicientes Vel Pror8us nondum aderant, Vel observari ab homine quoque Per spie acissimo non poterant, ut nemo sibi ipsi relictus sine altiori lumine praedicere potuerit, quid futurum esset. Pauca in exemplum adseremus: I. Propagatio agnitionis unius Dei et verae religionis ad Omnes gen-les Ρer Hebraeos. Messiam, et apostolos eius, 2 a seeu Iis ante Christum patriarchis Abrahamo , Isaaeo et Jaco-ho an nunciata, Gen. 12, 3. 18, 18 - 9. 22, 13. vi, 4. 28, 14 , et dein per prophetas perspicue et cum plurimhus adjunctis praedicia suit, Mich. 4. 1 - I. I, 20. J eg. 2, 2 - 4. II, 1 - 10. 52, 13. 55, 12, 66, 19. A m Os9 , 11 - 12. EZech. 17, 22 - 24. J e r. 3 , 17. 16. t 9-2 . Ρ8. 87, 1 - 6. et e. etc. Id opere completum omnes cernimus. - II. Τrihum Iudam semper fore primatem, praedictum legitur Gen. 40, 8 - 10. 1.,Chr. 98, 4 , et per omnem historiam eventu adeo e OmΡroba tum fuit, ut demum omnes Hebraei a tribu Iuda dice- Tentur Iudaei. III. Quod de Messia ex tribu Iuda et