장음표시 사용
31쪽
g4 I. 17. Vera vaticinia in libris veteris foederis.ciatum, atque etiam temporibus, quibus ne minima quidem spes su resse Videbatur, repetitum suit, impletum est in Jesu Nazareno, a S a m. 7, I. s e q q. coli. Ps. 89, 36 - 40. Ies. 7, 34. II, 1 - IO. 52, 13 - 53. 2. IIo g. 3, 4 - 5. Amo ε. 9, II. Mich. 5, I - 5. Ier. 23, 1 - 8. Eo, 4 - 11. EZech. II, 22- 24. 2l, 29 32. 34, .22 - 3o. 32, 24 - 28. D a n. 9, 1 - 27. Z a ch. 9,
Captivitas Hebraeorum . ad eas igandam idololatriam et
morum perversitatem, per populum Ionginquum, et consequens deinceps Hebraeorum conversio ad verum Deum, reditus in Palaestinam, et restauratio reipublicae, jam a Nose, De ui. 28, 49. 63. 29, 2I - 27. 50,1 - 10. 1 -2O. 3I, 15 - 22., Praedieta, et a Ρrophetis postea persaepe accuratius determinata suit. D e-cem tribubus haec omnia vaticinati sunt Hoseas I, 8 - 11. 2, 30 - 23. 11, 5 - II. 14, 1 - 2., Amos 5, 27. 9, 1 - I9., Michas I, 2- 16. etc. Regno autem Iuda eadem praedixerunt Michas a, Ia. 4, 8- a1.,-Jesai 8 39, I -s., Ieremias, qui et . o annos captivitatis definivit, c. 5, II. c. 29, 10. 14. c. . 27- 28. e. fio, ,39 - 25. 34., atque Ezechiel 28, 25 - 26. 36, 2 - 37, 28. De sorte eorum post reditum clare loquitur Zacharias 9, 1 -8, 11- II. LO, I - 12. 6, 9 - 16,- V. Memoratu dignissimum est vaticinium Ieremiae c. 5o ei 5 I. de evergione Babylonis, omnibus adjunctis Vestitum,
et demum mille sere anois Post prophetam penitus impletum.
S. 18. Religio divinitus revelata in V. F.
Si illa, prius an nunciata, miracula salsa et conficta esse nequeunt, et haec Vulicinia, ita desinit a. pluribus centenis quoque annis ante eventum edita sunt: profecto nec illa miracula.
neque haec Vaticinia ab hominibus sibi relictis et omni dixino auxilio et lumine destitutis repeti Possunt; sest,
32쪽
l. I 8. Religio divinitus revelata in V. F. 23
prout illi thaumaturgi et hi prophetae contestabantur, ab omnipotente et omni scio creatore et rectore universi descendisse credi debent. Quum autem extraordinaria illa opera et vaticinia, prout ex narratione ipsa patet, et saepe, uti LXOd. 4. 5. 3 - 9, 7, 5. II. 8, 18, 9, 16. 29, IO, 3 - 2. 4. I9, 9. Jes. 7, 1Ο- 6. 53,et - 8. 44, 7. 45, 5 - 6. 48, 3 - 16. Zach. 4, 9. 6,ἀ5. etc, disertis vernis anno latum legitur, data sint in te- alimonium, viros illos cum certis .mandatis a Deo crea lore et rectore esse missos: profecto testimonia gunt evidentia, viros eos a Deo mandata et revelationes accepisse, adeoque doctrinam, quam in libros suos de-Posuerunt, esse divinam.
Caput se Cundum. Auctoritas divina, et Canon librorum Veleris
Foederis. S. 19. Divina auctoritas, seu inspiratio. Ut libri sint divinae auctoritatis necesse est, ut altiori
emineant praerogativa supernaturali. Est vero ea iuxta unanimem Christianorum consensum Inspiratio, ob cuius gravitatem in ea exponenda, et stabilienda diutius vergari juVat. Notio inspirationis determinata eo maioris momenti censetur, quo alii latius, strictius alii hanc Vocem , ab Ecclesia haud dogmatice definitam, accipiunt. Optime igitur huic rei indagandae consultum lare opinamur, si ad usum loquendi primitivae Ecclesiae recurramu8, quaesituri, quid antiquissimi Patres inspirationis nomine indicare Voluerint. -- Vocant hi communiter totam Soripturam oraculum Spiritus S., literas sacras et
33쪽
26 g. r9. Divina auctorIfag, seu inspiratio.
divinas e. g. Iustinus M. cohors. ad Graec. The O
haeres. l. III. c. 78., Clemens Alex. c Ob Ort. ad gent. e. s. ori genes contra Cels. etc., nec non Spiritum S. h OR auctores mOVisse saepe asserunt ut Clemens Al.
apud Euseb. n. f. IV., 14 Athanasius pro lege Clarist. Epiphanius haeres 5 i. Jam si testimonia P P., qui
Omnes S. Scripturam non tantum religionem revelatam continere, sed sub .inspiratione divina scriptam esse uno ore profitentur, conserimus, patet quidem diversimode eos Iocutos fuisse, nec in determinando modo inspirationis convenire, nihilominus tamen omnia eOrum effata docent, eos in mente habuisse singularem, et supernaturalem Dei concursum ad exarundam S. Scripturam. Haec notio ex PΡ. testimoniis deductu consorinis est tum verbis apostoli Pauli πασα γραφη Θεο πνευς oe, tum effato Concilii Trident. Sess. 1 F., quo li-hri S. Vocantur, qui Deum labent auctorem. Cum vero ille Dei concursus in specie determinandus venit, in varias abeunt sententias Theologi. Nedia hic vist, in cedimus, cum alii minus, alii nimis in hac restatuere Videantur. Importui nimirum specialis hic Dei concursus tam mentis illustrationem, quam voluntatis ad scribendum motionem. Quare duplex distinguitur in fluxus et in intellectum, et in voluntatem. Priorem adstruimus eum cujus est, ne in scribendo auctores errarent, ut quae literis mandarent, iis cum adjunctis efferrent, prout Veritas, et scopus exigebat. - Ρ O 8t e r i O r e m quod spectat, nolumus, voluntatis motionem saepius quidem expressis verbis exhiberi, ut Ex Od. 17, I9. Deuter. 32, 29. Ies. 8. 1. Ierem. δ', 2. Habali. 2, 2. EZeeb. 24, 2. , sae sissime Voro silentio praeteriri, verum quid impedit, quominus Voluntatis motio etiam interna excitatione consistere soluerit' - Huic nostrae sententiae non obstat, quid 8. scriptores nonnunquam data Occasione
34쪽
. g. I9. Divina auctoritas, seu inspiralio. aetet exigentibus certis adjunctis rerum et personarum, vel rogati sua ediderint, quia haec divinam Operationem excitationis ad scribendum non excIudunt. Ex dictis igitur notio inspirationis usu loquendi determinata suis, scilicet: Inspiratio singularis est Dei actio, quae importat tum voluntatis moti o v c in ad scribendum, tum montis illustrationem, qua Deus errores Ρraeea Vet, eaque suggerit, quae vult, Ut scribantur.
CL Li eber mann Institui. Theo L TOna. II. p. 56 I. Haec inspirationis notio firmiter tenenda, atque sedulo cavenda est permulatio cum revelatione, ceu veritati R Iirius ignotae divinitus facta manifestatione ; licet enim re Ve- Iulio materiae conscribendae saepe numero eum ins9ῖ- ratione iuncta sit, in omnibus tamen sacrarum tabularum partibus locum haud habet. Plura scriptores S.Iiteris mandasse constat, quae vel ipsi viderunt, aut geε- serunt, aut a testibus fide dignissimis acceperunt, quo in casu inspiratione, non Vero roVelatione gaudebant.
q. 2 O. Ouale argumcntum pro inspiratione pInspiratio est factum supernaturale internum, quod cognitum non est, nisi Deo, et cui Deus revelavit. Ita quo inspiratio scriptorum non nisi testimonio divino probari ΡOtest. Neque tamen amplius requiritur, nisi ut Vir, qui legulionem suam divinam miraculis vel Vaticiniis com-Ρrobavit, edixerit, libros divinitus esse inspiratos. Nec opus est, ut legalug divinus digeriis id ipsum verbiaeXpres flerit, quia sorte Occasio deerat; sed sufficit, si libros tanquam divinos usurpavit et allegavit, quod iΡ- sum argumento est, eum veneratum fuisse divinam librorum auctoritatem. Atque id quidem eo magis valet, si aetate ejus divina libris auctoritas tribuebatur; nam
accomodatio ad erroneam communem sententiam satis
ex eo refellitur, si legatus divinus libros ipse appellar
35쪽
28 I. 21. An Iudaeis erat testimonium Inspirationis '
divinos, vel Deo aut spiritui Sancto adscribit, quod si teritati repugnaret, si in eis nihil divinum agnovisset.
q. 21. An Judaeis erat testimonium inspirationis g
Non modo Scriptores Thalmudis, sed etiam Philo de vita Mogis L. II., Iosephus contra Apion, L. I. g. 8., et libri Novi Foederis Ioh. 5, 39. Io, 34- 36. N a it h. 2et, 43. A c t. Α Ρ o g t. I, 16. 28. 25. G a l. 5 ,16. Hebr. 3, et. ID, I 5. testantur, ingstrationem librorum V. F. illa aetate suisse Iudaeis articulum fidei, quem I. ex eo derivasse videntur, quod plerique scriptores V. F. fuerunt prophetae , unde colligebant, Viros, qui auctoritate divina loquebantur, eadem quoque scripsis-ge, et geribentes non minus ac loquentes, gingulari auxilio divino usos fuisse, quod in Vaticiniis, quae Pro . phetae ipsi sibi impervia suisse latentur, eo magis ne cessarium fuisse videbatur. - Accedebat II., quod qui Piam auctores sacri a Deo jussi erant scribere, ut Μο-ses LX Od. Ir, 14. 34, 28. Iesaias c. 8, 1, e. 50, 8., Η.
Baeue c. a. a. , Jeremias c. 3O, 2. e. 56. R., Ezechiel D. 24, 2. c. 45, 11, et Daniel c. 12. 4. ; unde concludebant, Deum singulari auxilio his viris, cum scriberent, Bdfuisse. - III. Librog ceteros historicos Hebraei a Ρrophetis vel scriptos vel adprobatos accepisse Videntur, siquidem de eorundem summa fide adeo convicti erant. ut monumenta illa coe va, ex quibus haec compendia eXeerpta sunt, neglexerint. - IV. Reliquis Ιibris videntur Hebraei ex testimonio cuiuspiam prophetae, fortasse Haggaei, Zachariae, vel Malachiae, divinam auctoritatem tribuisse. - Haec vero omnia nobis minime gus-
sciunt; aliud requirimus certius divinae auctoritatis tell- timonium, quod ad omnes libros aequaliter exporrigatur. q. 2L. Testimonium do inspiratione librorum. Testimonium de auctoritate divina omnium librorum V. F., suppeditat nobis Novum Foedus; nam cum
36쪽
S. 22. Testimonium de inspiratione librorum. as. Iudaei illius aevi. inspirationem tuerentur, Iesus eam non modo non impugnaVit, sed Perse tuo Pro certa pone-hat et aliis commendabat, imo et disertis verbis legem divinam, scripturam di Vinam et eloquia Spiritus sancti vel Dei nuncusabat. Matth. 11, 5. 15, 5 - 6. 22, 31. 45. 26, 54. Luc. 16, 16. 29. 18, 3 l. 24, 25 - 22. 44 - 46. Nare. I, 9. 15. I Oh. 5, 39. 46. - Testimonium hoc adeo clarum et minime aequiis vocum est, ut Apogtoli in sensu ejus ballucinari non potuerint, qui et is gi, nequaquam Vanae fortasse Iudae orixum, ad Christianam religionem conversorum opinioni conniventes, sed etiam Cum e OnVersis ethnicis agentes,
apud quos ae commodatio praeter rem suisset, libris his tanquam indubitale divinis utuntur, et eos aliis tanquam scripturas divinas et eloquia Dei gravissimia
verbis commendant, Ac t. AP. 5, 18 - 21. 25. 28, 25. Bom. I, 2. 5, 2. 4, 2 - 24. G a l. 1, 8. 16. Hebr. 3, . ia,26. 2 . I P e tr. 1, 11. E. P e tr. , al. e t e. - Prae- ceteris memorari meretur locus a Tim. 3, 14 - 1'. . ubi ex scopo quoque manifeste Patet, Paulum asserere, omnes libros V. F. divina cum inspiratione esse conscriptos, θεοπνευςους. - Omnes AP Ostolos in hoc testimonium consensisse. testatur antiqua ecclesia, quae, ab ipsis Apostolis edocta, unanimi consensu inspirationem librorum
V. F. inter articulos fidei retulit, prout ex antiquis imis fidei symbolis liquet, uti ex Apologia II. Iustini, ex Irenaei libro I. c. 1O., ex praelatione Originis ad libros. ιρι , et ex Symbolo Gregorii thauma turgi; alios
multos Patres his symbolis consentientes adducit Du Pin. - Si, ut non pauci contendunt Iesus et Apostoli solummodo opinioni Iudaeorum conni Vere Voluissent, dicere saltem ipsi non potuissent, scripta haec esse divina et eloquiu Dei. Falbum quoque est, quod quipiam praetendunt. antiquos illos dudueos, qui naturaleg quoque emineotes dotes immediat. 84 Deum reserebant, libro a di-
37쪽
3o S. 23. Limiles, et gradus inspirationis. xisse divinos, ut eorum excellentiam significarent, atquc hanc vocis notionem secutos esse Jesum et Apostolos; haec enim notio scopo Pauli a TinI. 5, - 17. adversatur, ut taceam Philonem de vita Mosis L, II., et Iosephum contra Apion. L. I. g. 8. auctoritatem divinam accurate definivisse.
g. 25. Limites , ct gradus inspirationis.
Quipiam Patres ecclesiae praeter excitalionem adscribendum solam immunitatem ab errore defendebant, alii autem asserebant, Omnia Verba esse inspirata, ubauctores nonnisi instrumenta suerint Spiritus sancti. Quia tamen utrique in substantia rei conVeniebant, controversia hac de re orta non est. Saeculo demum XVI.
natae sunt disputationes inter Doctores facultatis theol. LOVaniensis, et Duae ensis, ac L es sium et Hamelium Theologos. S. I. ; prioribus strictissimam in spiristionis notam, scilicet omnia Verba esse inspirata, posterioribus Vero liberaliorem, scilicet, non e Sse necessarium ut singula verba sint inspirata, defendentibus ; tandem res Romam delata est; et Romanus Pontifex Sixtus V. promens vestigia Concilii Trident. nihil definientis, nec uni, nec alteri disputantium sententiae calculum suum addidit. De gradu, si quaeritur, qualis inspirationis in quovis libro aut loco fuerit, deficiente medio partem Dei et Scriptoris sacri dimetiendi, plane definiri nequit. Hoc uni eum monuisse suffecerit, varium eum necessari Oes Se , et Pro ratione argumenti, quod vel doctrinale, vel propheticum, Vel hi gloricum est, et pro ratione facultatum scriptoris, inspiratio enim virium naturalium usum non tollit, sed adjuvat. - Caeterum suleInus cum . N. DOh mayer, in apΡend. ad Tona. IV. Τheol. Omnes inspirationis apices determinare, laborem impossibilem
38쪽
S. 24. Inspiratio librorum his loricorum. Si
Protestantes plerique strictissimam inspirationis notionem sormarunt , et usque ad dimidium seculi XVIII. defenderunt. Ast post editum Toel ineri opus eruditum de inspiratione 1π7a, et Somleri examen Canonis 17 73 - 1775. plures alii inspirationem examinarunt, et laxiorem Progressu tempori .i sorma rurit notionem. donec tandem inspirationem prorsus eli-
initiarent ut nostro aevo Pauci gint. qui inspirationem admittani; alii quipiam sacris libris auctoritatem divinam eo solum sensu tribuunt, quod Veritates qua spiam divinas complectuntur, nihil solliciti, an auctoritate quoque divina literis mandatae sint.
S. 24. Inspiratio librorum historicorum.
Si nullus scriptor ab errore immuni, et a perieulo errandi exemtus egi, assjs lentia divina, scriptoribus
quoque historicis non erat super Vacanea; an Vero suerit necessaria, a multis dubitatur, quia historia a Viris candidis et rerum bene gnaris scripta, satis ampla auctoritate nititur. Ast quum doctrina religionis in Bibliis . magna ex Parte hi gloriae superstructa, aut cum ea inis divulse connexa sit: facile apparet, auctoritatem histo riac ad religionis quoque doctrinam pertinere, et dubia, quibus in historia mere humana relictus suisset locus. elium in doctrinam religionis transitura fuisse. Accedit, illud supra memoratum singulare consilium divinum, quod per totam historiam Hebraeorum Protenditur, meruisse sublimiorem auel Oritatem. Haec quidem omitia pro divina auctoritate earum duntaxat historiae partium faciunt. quae cum doctrina aut cum substantialibus eventibus illius consilii divini, connexae sunt, ut adeo Holdenius in analysi si dei cap. 5. rem accurate definivisse eensendus foret, nisi 1) Jesus et Apostoli divinam libris auctoritatem absque hoc discrimine adstruxissent. 2 Paulus Rom. 15, 4. Omnia ad doctrinam retuli, set et a) uac assumta sententia turbis infinitis Occasio daretur.
Quae eumque ex argumento librorum difficultates contra inspirationem moventur, eAPediri possunt unico responso, eas Jesu et Apostolis, qui libris divinam auctoritatem tribuerunt, non fuisse ignotas, itaque alia ration P es 8e Solvendas.
39쪽
32 S. 25. cui hono inspiralio scriptorum f. 25. Cui bono inspiratio scriptorum
Si veritates revelatae .criptis mere humanis continerentur, dubitationi ubique locus relictus esset, nsauctores imbecillitate humana caespitarint: unde dubiis infinitis latissima porta aperta esset. Nam cum homines singuli opinionibus quibusdam praeoccupati sint, et dominante quodam affectu abripiantur, in dubium facile induceretur quilibet, in illa sortasse sententia, quae adamatae suae advursatur Opinioni aut affectui, haerere errorem scriptoris, atque Praeoccupatio aut affectus , Praesertim quapiam singulari allicieti e occasione, huiosusIucioni lantum pondus adjiceret, ut auctoritati seristoris praeponderaret, atque hac ratione quisque doctrinam sibi contrariam abjiceret. Cum diversi homines diversis addicti sint opinionibus , et Variis affectibuq Ω-rantur, atque quilibet, quae suae sententiae et affectui adversantur, in dubium Vocaret et rejiceret; conlingeret, quod observaVit Augustinus Ep. ad Hieronymum: ,admisso semel in tantum auctoritatis fastigium aliquo ,mendacio, nulla librorum illorum particula remanebit, squae non utcunque Videbitur vel ad mores difficilis vel ,ad fidem incredibilis.α
Firmata librorum Sacrorum inspiratione, quaeritur, quinam sint hi libri inspirati. Catalogus librorum insΡ iratorum dicitur κανων , quod non modo regulam. sed etiam consignationem Vel commentarium certarum rerum et Personarum significat; unde nomen hoc iam a seculo quarto, catalogo librorum divinorum consecratum est. Quum autem in versione in Alexandrinam inserti essent libri. qui in exempluribus Hebraicis deficiebant, atque ideo, et partim ob difficultates, quos complectuntur, jam antiquitus a multis in dubium vocabantur; alii libri dicuntur Proto canoni-
40쪽
o i, quorum auctorita' divina in ecclesia semper et u hique admissa luit, alii Voro d eu teroca n o n ici, qui in ecclesia an liqua non ah omnibus neque ubique probabantur. Libri vero, qui, Vel Propter inscrip tione m. Vel propter nomen auctoris, quod Praeserunt, Vel Ρropter argumentum, sa-cile Ρutari possent, neque tamen sunt in-sΡ irati, dicuntur a P Ocryphi, quod nomen aeque inde a seculo quarto hac peculiari notione usurpatur. S. 2z. qua ratione conori indagandus. Divina lihrorum V. F. auctoritas nititur testimonio Iesu et apostoIorum ; quare hac praerogati Va gaudere censendi sunt soli illi, pro quibus illud testimonium militat. Quum Vero nec Iesus. neque Apostoli hos libros ulli bi enumerarint, neque ex allegati R eorum certi quidquam colligi possit: redeundum esset ad senten-liam Iudaeorum illius ab vi, ut eos statuamus libros a Iesu et Apostolis suis se opprobatos, quibus Iudaei illius aetati divinam auctoritatem tribuebant, de quo eo certiores eg8emus , quo evidentius Cerneremus, Jesum et Apostolos Iudaeis nunquam eX probrasse , eos quOR-piam libros apocryphos consecrasse. Ast nec Iosephus. neque Philo, qui duo soli sunt illius aetatis Iudaeorum scriptores, catalogum librorum saerorum te uerunt, atque, ex eoru In allegalis aeque nihil concludi potest. Quare ad discendum Iudaicum canonem aetatis Christi et Apostolorum, aliud medium quaerendum e St.
S. 28. Canon Jud Beorum. Quum itaque nullus illius aetatis soriptor libros
gastroy enumerarit: exquirenda est sententia Judaeorum, qui illi aetati proximi fuerunt. IIi vero unanimes te-εt5ntur, Omnes libros, quoq adhueduin Hebraicos habe- UA, esse canonico R. Testimonia Ordine retrogrado recensebimus. - Ι. In Thalnaude, qui desinente seculo