Stephani Roderici Castrensis,... Tractatus de complexu morborum, studio et diligentia Valerii Nervii,...

21쪽

1s m actatust Deinde continua d& iccirco no potest ex duabus intermittentibus fieri: .

nam compositum .suorum compone tium naturam sapit. Iam ergo nec ex duabus continuis, nec ex duabus intermittentibus , fieri posse manifestuest, sed ex altera intermittente, alte ra continua. At intermittens quotidiana rara est sui diximus) quare recipere cogimur tanquam frequetem& Hippocraticae doctrinae consentaneam semitertianam ea quae CX cotinua quotidiana, cum intermittente componitur tertiana. Sed Galenus nobis insinuat, semis tertianam aliquando intermittetem esse, dum arui ex semitertianis quaedam miraq; incedunt via quaedam altera tantum earum, quae ad integrisatem mentiunt . His verbis significare videtur,aliquas ex semitertianis esse,quq utramq; febrem ad integritatem Venientem habent: Thomas Rodericus a Veiga bona fide testatur conteXtu

corretiione indigere: legere namqi

22쪽

De Complexu Morborum 2

oportet ex hemitritaeis quidam eos agunt utraq; via idest,putat partim esse continuas, partim intermittentes, alij inter continuas tantum numerant

febres. Sed adhuc dubitationem inducit libellus de typis ubi legitur, es

autem non semper continua, erum

intermittens semitertiana febris. Respondent aliqui libellum de typis noesse Galeni, sed potius Agathini, cuius doctrinam a Galeno relatam sapit. Verum enim vero ego sine co- textus correctione, sine libelli de typis reiectione , dicam utrobiq; Vera dici, videlicet semitertianam aliqua- do esse intermittentem V. g.illam quuexquisita non est, quando autem hemitritaeo conditiones,ab Hippocrate traditas, accommodamus,cle eXquisito loquimur. cuta praeterea est haec febris, nepe semitertiana, imo quod Hippocrates alibi addidisse diximus ) valdelectatis,unde colliges id quod manet diactum, videlicet esse continuam : sica eo. namq;

23쪽

18 Tractatus namq; intermittes foret per culo om4. vb. 3, nino careret, ex Hippocratis testimonio, non caret autem periculo: tum quia est valde lethalis; tu m quia acuta: morbi enim acuti, ut Archigenes ait referente Galeno , cum velocit 3--- φ' te sui periculosi, &,ut Hippocrates, isburi censet, cum febre continua eventui. rex.8 Negabis forean hemitritarum esse morbum acutum, quoniam autor libri de typis traditum esse ab Hippocrate,ait, hanc febrem non solum inter acutos morbos, sed etia inter diuturnos connumerandam esse.Sed unx.vuste. de nam colligit hanc fuisse Hippocra3- ς - s iis mentem l Nimirum quoniam apud eum ita scriptum legitur, tabidi, er qui longis morbis detinentur,hac pracipue aegrotant. Loquebatur de semitertiana) . Galenus existimat semi- tertianam etiam posse intelligi, licet horrore careat, si tamen secundo die inuadat, atq; ta quasi quaestione denomine effugiens nihil praeterea,cir ca hanc dissicultatem, affert, sed duu

24쪽

V e Compleo Morborum 29 taxat velle videtur semitertianae nomine etiam intelligi tertianam duplicem. Non longe ab hac sententia est Thomas Rodericus a Veiga , dum

ait, bres tertianas nothas continuas

per subintrantiam, nomine semiterintianarum esse intelligendas: quia videlicet unum signum habent tertianam, hoc est, exacerbari tertio quoq; die, altero destituuntur, hoc est, cessare ad infebricitationem, S has censet appellari horrificas,non semi- tertianas: quia non sunt co ositae sicut semitertianae, sed simplices, co-tinuae, exitiales, uti febres puncticulares a

Absit tame ut dicamus Hippocratem dicentem in febre, quam vccant semitertianam, esse intelligendum de tertiana, ct non de febre composita ex tertiana, ct quotidiana. In febre, inquit ille) quam vocant semItertianam, morbi eueniunt acuti, itimpraeter teras, bc es maxime lethatis, ac ta-

.idi, ct qui longis alijs morbis detinem castrens sur,

25쪽

3o Tractatus tur , bac praecipue nrotant. eX con. tradictione, que videtur his verbis inest e, contradictionis solutionem ac-l cipies . In semitertiana, dicit, morbos euenire acutos postea adiungit eos qui longis morbis labo rant, fac febre prycia pue aegrotam . Res in hunc modum se habet. Est febris acuta, ct maxime lethalis, quonia nulla febris acuta est, in qua tam crebro,& tam continetervarijs symotomatibus facultas affligatur Periculosa porro es semitertiana ista, utis sinquit autor libelli de typis) vi qua

-- non os ventriculi solummodo, ac neruosas partes, ct summatim media attin gat,sed 9 veternosas catu horas,vigilia G cum delirio, ac θncopas diapho-reses inferat, lingua praeterea valde ex-

vehementemquae in profund unt,commouens. I uniuersum ferus,periculo

imus hic typus es. Sic ille non potest igitur non esse morbus acutus sed cur addit, eos qui longis morbis laborant , hac febre praecipue nrotare M tNon

26쪽

De omplexu Morborum 3INon quidem quod hqc febris sit longus morbus, sed quia longis soleat superuenire: quid enim prohibet moris hum, qui longis morbis superueniat, esse acutum Z imo vero saepe medicus imprudes diuturnan fore febre, sed salubre praedicit, cum tamen post

menses, superueniente nouo morbo,

aeger moriatur. Neq; hoc inopinatue ite debet, sed optima cum ratione eueniens: quippe illi qui diuturnis laborant febribus, incidunt in facultatum debilitatem,& propterea crudi tates accumulant. Rursus perseuerante calore febrili aduritur pars sanguinis,& bilis augetur. Ecce Iam materia quotidianae, 9 tertianae . Prieterea morbi diuturnitas facit ut diuersa membra diuersas possint suscipire affectiones praeter naturam. Vides Vt ex duplice humore nempe bile,& pituita,in diuersis membris aggregato, possint fieri dus febres, altera tertiana, ex bile in uno me bro, altera quotidiana ex pituita in alio. At hae duae castrens sebres

27쪽

3α nactatus

febres compositam ericiunt,hoc est, hemitrit um. Ex his costat tabidum, aut quomodocumqὸ diuturna febricula oppressum, nouis horripilationibus novisq; inuasionibus superue. nientibus semitertianarium mori Est tandem alia conditio ut semi- tertian sint altera die grauiores, altera leuiores: quoniam eo die,quo duladsunt febres,tertiana,& quotidiana, grauius affligitur qger, leuius autem altera die cum sola affligitur quotidiana .

At quoniam initio dixi horrificam

esse hanc febrem, considerato bilem,que, per Se solam, rigorem pristat,ut inferius subsistens horroris duntaxat sit effectrix necesse esse frigore pii.itae cotem perari,& subinde utraq; ac' cessio, tertiane,& quotidianae coinci det in idem tempus quq etiam est c0ditio necessaria ut semitertiana ex quisita dicatur. Quare si exquisita hoc habet vi utraq; accessio simul adueniat, exquisita confusa est,reliquη

autem

28쪽

De complexu Morborum 33 autem minus exquisitae quibus haec deest conditio, dicentur potius complicatae . Febres, quas nothas appellant Medita sint ne inter compositas nu

meranda .

C A P. VII. Confusos morbos esse dixi,si duo

aut plures affectus in eodem sint loco, duos dico affectus , si sint vel duo morbi, Ut vicus, & cauitas ; vel duo symptomata , ut rubedo, & dolor; Vel morbus,& symptoma, Vt Vlcus,& sordities; duas etia causas morbi, ut in erysipelate phlegmono de , bilis cum sanguine , in phlegmone erysipelatode sanguis cum bileminschyrro edematode , melancholia Cum pituita, in edemate schyrrode pituita cum melancholia. Haec quidem ita habet,sed cur tertiana notha siue ea sit composita ex hile, & piauita, quam maioris famet appellant bar

29쪽

34 Tractatus hari, siue ex bile,& melancholia,qua

dicunt minoris famae, cur etiam quo tidiana notha , cur quartana notha,

inter simplices, no inter compositas, a Galeno recensenturi V identur sane esse composite imo confusae , quia confusas causas habent, ad quas curationis confusio sequitur: quippe aliter notha, quam simplex curari postulat. Quapropter si lex in suo rigore esset obseruanda,febres omnes nothae, cum suis exquisitis comparatae , composits dici merentur ob compositionem causarum quemadmodum

etiam lipyria ut scribit Isae commixta dicitur, quoniam componitur exhile, & viscosa pituita. Attamen Vsus obtinuit, ut quonia exquisitae raro eueniunt, noth , simplices nuncu-Pentur, quasi non sint aliq simplicio

res ex ijs quae frequenter accidunt. Sed cum quibus nam eo parabimus has febres,ut respectu illarum haesimplices habeantur I nempe cum febriabus eiusdem speciei qua. duplicatas

30쪽

De Complexu Morborum 3 sesse agnoscimus. e. g. tertiana notha ideo simplex erit, quia duae tertianae morbum compositum effic1unt. duas ne tertianas an duplicem tertianam

dicas, in Galeni doctrina parum referre videtur; nam in opere de Crisibus his nominibus videtur indifferenter Vti, quod etiam autor libellide typis facit. Nihilominus non est omn1no spernenda Herculani Viri docti sententia ab Amato Lusitano Centi T. recepta, duas scilicet tertianas a tertiana duplice distingui,tum quia ter tiana duplex sit a materia bellosa , quq uno decidit loco, duae vero te tianae a materia quq a diuersis partihus decidit: tum etiam quia tertiana duplex singulis diebus corripit , cor respondens tamen ad suum tertium

diem, duae tertianae tertio quoq; die his affligunt.