장음표시 사용
31쪽
crudorum copiam pariunt sui etiam de vict. morb. acut.comment. 2. teXtu Vltimo habetur: calorem nata lituum im minuunt, corpusque resoluunt.Per vigilias
enim cerebrum sensiasq. instrumenta sui recte Aca lkia quoque dixit in comment. Gal. ad Glauci) assi due exercentur: unde plus facultatis, & sipiritus a nimalis absumunt: quibus tandem resolutis, & in lactiones obeundas insumptis, vitales spiritus ante quam integram elaborationem sunt experti, assidue
alliciunt. In summa, naturam a coquendi munere avocant: quocirca magnam cum in reliquo corpore, tum in cerebro cruditatem relinquunt. Caeterum se ligatis animalis virtutis instrumentis caput imbecilialius redditur: unde commemorata. incommoda si quuntur: nempe cruditas & caloris naturalis imminutio: ex quibus rursussequuntur de loratio,tumor
faciei, palpebrarum humiditas, earumq. motus grauitas scilicet resoluta facultate, dc vaporis humoris. que copia degrauante, pulsus erunt exigui & duriores. haec cum spectarim vigiliis praecedentibus facile cognoui, diariam esse: verum ne in hecticam mutaretur cum sebris leniter finiret modo ephemerarum, emulserium exhibui quod ad somnum conciliandum faceret, hoc modo. .hordei mund. p.j. amigd, dul. depilat. seu excortic g j. sie .frig. maior. mund. ana Θ j. se. papa .albis j.cum g viij. aquae lactucaesa Charo violaceo in eo soluto ut artis est fiat emul rium.haec loco cibi sumpsit. Postea quoque ad malinxem refrigerationem, & humectationem hoc quoq; iulapium propinavimus. N. Sy. viOl. Papa anag L quae lactucar g iij. Cum optime quieuisse a febre ii berata est. interim in hac quiete paululum temporis eam detines: sed ne in putridam quoque febrem l j : O beretur:
32쪽
OBER PRIMVs. 33beretur, pro alui eductione cum non satis responderet s x. diapruni simplicis in bolum parati, ut deus raret, mandauimus. quibus deinde bene habuit, thon opus fuerit eam in balneum deducere.
v M alia signa sint ephemeram prasagientia, asileamfuturam denuntiant:alia ipsam indicaὴtii alia prognostica; de his breuiter agemus. uua enim futuram ae,T'braesagiunt fiunt ipsamet causa procat arctica iam dicta: phemeram glassitudo, mora in sola, exercitium vehemens ac 2AM P .PR
motus: flem eo viaque procedant, quod Biritra instans nimi', febrem diniamfuturam praenuntiant idi magis in corporibus ad hanc febrem magis diglositis co tem propensiβnt, qui calido ac sicco ὶ corpore, ut phae, .lis: quamuis ct alios noui etiam seniores, quifacile in h. eam laberentur, ut noster Hiigo Nisuenius Meilicus Η ghanm, qui ex Ira ima causa ea corripiebatur qimmisquiete re leui euacuatione ne in putridam caderet ab eAdem facile curaretur . Signa qua praestentem ades in cant, quadam sunt in eparabilia ct propria, ut' ea qua ab diariam. actionibusJUs videlicet vitalibus fiumuntur, nempe a puI- Iu nullam notam instammationis habente neque inaequalitatem in uno arteria percussu, veI prorsus exilem: pulsum in celeritatem Ar magnitudinem frequentiam. , quantum in ipsis est, mutant: exquis ite peroseruant eam i quae secundum naturam est aqualitatem, mollitiem ct ordinem, ct soles non est celerior. a naturabbin concoctio in νri na prima statim die , apparet, ab accidentibus cum caliditas tactu suaui perci tum quod declinatio desin is cum Adoresuaui avi quoque si praecesserit aliqua euidens occasio, velut iracundia aut id genus alia, certum est eam 6 C dianam,
33쪽
non incipiunt hae febres cum flore alit rigore. quam. Iasum explicat GaI lib. I. ad Glauc. cap. 2. De difffebcap. 8 nec non lib. a. ne crisibin cap. I 3. Neque enim docile erit per eadem signa confestim in prima die diarium cognosicere ac a caeteris siecernere τt Gal. 8. meth. cap. 3. Ostendit θ i.Ded .feb.ωρ. 8. yuamuis idem di- erit curationem huiu3 49facilem, cognitinein τα. dis . . 'fllam r. ad Glauc. cap. a. non quidem intellexit genus hoc febrium, sed eiusdemgeneris parriculares disseretita a diueUs causis ortas, qua inquam requirunt maiorem diligentiam, ut i efassus est, licet earundem curatio in promitu fit. Signa vero quibus quavis diaria cognosciturparticularius, id iam in duobus praecedentibus d lendi,vus: nam duo isti triores qui ex lassitudine in diariaui inciderunt, Signa diariae cive cchorem habra foed hoc quidem omnibus. qui eae. ά. ροψ, uitate seselastrare,comin me est, in eo accepto, is tem
flatum sequitur, plurimis quidem , quicunque non apra L ti- modum fati typlast humiditates quaedam, vel vapor c Iidas ex profundo attollitur.quibusdam vero in iis,qua flatum siubsequuntur temporibus,siccitas remanet: ct hoc praecipue in istis, quisupra modum unt D iginti, vel deusti,
τel restigerari una cum Iasii tudine. I in quoq. non eodem modo M pirisque se habenti parui enim iis, quisetpra mo dum fit fatigati ob virium imbecillitatem: magni verὸ liissuhst quoniam vires nondum collapsae. Signa perio eorum qui ex vigiliis febricitant,obseruationepraecedente demonstravimus. hequenti vero de ustione aestriti selii dicemus, se quarta obseruatione exemplum diariae ob curam proferemus, ct quasia segna habent qui ob maerorem hanc signa diariae febrem incurrunt. At Agna diaria febris ob irumsunt, ροι- bura magnitudo, ct in patiente o calorum nulla caritas, mi tique
34쪽
lus faciei decoloratio , Umagis oculi prominere Iue - itur si licet delatu illaestiritibus imos distendentibus: nam cum oculi instrumens asini, quibus: persequi b. stem vel mus,ad eos stiri feruntur: hac ratione etiam facies nou -- decoloratur, sed rabet, ut in quam stiritus ct humor co
Mat. Signa diaria ob timorem, O pracipae recent sint signa iliariae . put in Meres, colo , in facie veluti exsangitisi: stiritus e- ψh ' Vm nim una cum sanguine intro recli unt: quos natura cons. mota atque ut sibi prouideat dicita modo huc modosillic impellit: itaque motu accenduntur pessens reuuvi cela res urgente euentandi neve state atybri eter attitannio
rem quoniamspiritus di pantur, virtus, languem OH-sas sumparui, languidi ct rari. De Agnis diariae ob cutis densita ct bubonem in propriis obstruationibus latius dicemus. Is qui ob temulentiam, fame vel alia causa hae febri corripiuntur, is ad dignotionem nullsi notis tui en e ,ermonibus: eniimur ta bum -- cassae eri bendi pessiunt Prognosticasigna stat quod facilis est cur, Prog sti rionis requi eam cognouerit Icutinosin 'rima obseriatime es in aliis quibusda Gmino statim poteris stra dicere diariam ultra diem naturala: Aon duratueam: s
locrates sib aph. 3 1 cpraedixit; Ex inguinum tu rori-bino es obres mala, aratre ephemeras; ubi alar ephe- meractomnia accidentia struim misinentur Aubmerit. Non est tamen hac negligenda, quamuis velocis selonae terminationust, cum soleat propaganes mal gignera, ct in alias se res transentitari: O litat cito termηγῖ , non
tamen inrex morbos acutos re onendar cur tuim malis
35쪽
dore vel rorealiquo, ad aliud genus transire ipsam vereniadum est, praecipue quanao declinatio est longa: ctompto-Gal- . missi. Hata , se huiusinori non diFluuntur. Di ria ex cruditate θ corrkptione ciborum a calido, salari Iubrica fuerit minus es noxia, m astringaturgrauis est Non opus est titagna critica inquirere,quia ephemera non facit crisim: terminata bi flatim liui Iudore ' At febris ephemera, qua es ex opilatione venarum O potarum comporis s cognitu atque inratu disicilior, sed ad plenior eius cognitionem facit quod hoc genus febrium, non accidit corporibus extrematis, ste replaus, ct udeo talas statim sunt purgandi ne in putri am incitant. signa pervivinatio nis in hanc vel hecticam posse dicemus. Nunc aderam
SEBAs et I A NV s Isbrandus Delphius, Premne ta, seu conciliator in contractibus, qui ad forum frumentarium habitabat, si aliduando si1bsoleveriasiaretur,it1co capitis dolore afficiebatur:Hi ero cum inter ambuladum longam sub sese moram traiaret, in brem cum capitis non admodum graui dolore inc1dit: ad quem inuisendum cum peruenissem,eum ephemeram pati his subsequentibus indidiis deprehendi. Primo, ex modo originis, cum incepisset a causa exterja & prim1tiust, nempe ius ustione & cal-
factione selis quanqua etiam diaria aliqua possit. O: fpri CX causii 1nterna & antecedete, nempe ab exigua obstructione, quae potius diem excedit: nam vera
phemera & legitima apud Galenum dc Avicennam, habet
36쪽
habet signum inseparabile,quod a procatarctica ca
se oriatur. Secundo, a modo inuasionis: quia absque rigore, horrore, frigore & membrorum concussione Inceperat. Tertio,a modo calarism m febrilis calor, tactu mitis erat, halituosus absque mordicatione dc punctura. quamuis exardore Glis primo quide comtactu ex nimia siccitate videbatur siqn modo m0 dax, at secundo contactu omnino mitis. Quarto,ex
latio: parum enim a naturali differebat, licet exigue tinctum, quod potius causa effeci t. nempe labest adeambulatio in sole: quanquam in eo pendebat ne bula, verae coctionis signum. Quint a pulsu,qui vix distabat ab eo, quo Wmpore sanitatis esse solet, cuius
magnitudo stabat. sed diastole, id est deductio siue inspiratio, systole, hoc est compressione, spiratione
dicta, maior multo erat: nempe quia aeris multitudine natura ad caloris refrigerationem magis indigebat, quam fumorum fuliginosiru expulsione, uod in corpore nulla erat putredinis infectio.Nam in putridis febribus exspiratio inspiratione malon est. Sexto, a forma febris,aeum. principium bene toleraret,& leuia essent symptomata: quae omnia cu Galenustum Avicenna recensent:quanquam Avicetina&U-ptimum addit signum si1mptum a iuuantibus& dentibus: nempe si balneum ingrediatur aeger quod non percipiat horrorem. id signum a Gal. i. De difffeb. cap. I. si1mpsit. praeter haec signa haec aderant, quae diariam ob ustionem aestumq. solis notant,quod cutis maxime circa caput siccior & cistior esse
quam suo contactu solis ardor exsiccauerat a cales cerat: praeterea caput aliquantum uri viebatur pro pter spiritus accensos: oculi rubebant nonnihil , in
quibus non solum, sed etiam in temporibus, fronte,
37쪽
OBςERVAT. DE p EAM M tota facie aliquo modo venae extendebantur. Haec cum in hoc nostro aegrotante viderem, cum dolor etiam versus tempora & frontem vergere vhguentorosiaceo frigide ut inungeret mandaui, oleoque rosaceo omphacino sine sale cofecto capiti infundebam. Aetius lib.3.cap.6o.oleum gelida aqua aspersium,aut in vase in puteo siuspense ut aquam attingat, aut e timo vase niue illito, EV ita algefactum deinceps lana excipiens ac suspensa in sublime manu exprimendo sincipiti i lat, idque incessanter ad febris v . de clinationem . postea dulcium & temperatarum aqua ram lauacra admouet, ita ut aeris balnei tratisitum tantum concedat. sed de his latius in scholla. Nogautem fronti Oxirhodinum ex oleo rosaceo, aqua rosa a & pauco rosa eo aceto mixtum panno inculcato siepius frigide admouimus, quibus dolor capitis cessauit & febris non amplius re iit. Similem casium
narrat doctissimus Amatus centur. 3. curat. 99. cuius
caput iisdem persundi fecit, ac lactucam cocta me- leo &stilis mica respersiam pro cibo dedit, & in potu frigidam ivlebo violaceo mixtam: deinde sequentidie febre inclinante eundem ad balneum ex ros. Vitis. soliis lactucis, nymphea & similibus confectum duxit, quo maxime delectabatur aeger & tandem si nus euasit. At noster aeger supradictis remediis tantum usus, balneo opus non habuit, cum tempus simgidum utcumque esset, & balneuis abhorreret.
bres faeilli- i A Rr : Dires, cum communem habeantgere- .is Tu I, rasioneri, quantum ad ipsas attinet, communem neum como- quoque curationem recipiunt, ct ideo harum omnium cu'
38쪽
OBER PRIMVS- . 'ratio facillima ac in promptu est, cum omnest aeneis c
rentur Gal. tesse lib. I. De arte curat. ad Glauc. cap. 2.
etiam alimento boni succi ct humido. multi harum curationem particularem nonponunt, eo quod medici rari semead has febres curandas vocentur ct ideo iuniores remittunt medicos ad Gal. 8. ct IO. meth. 9 I . De arte curat.
ad Glauc.cta. Decristibin cap. I 3 o ad lib. S. Aet. cap. 3 8 S'.6o. 6 I. usque ad cap. 6 6. st ad lib. 11. Tralliani cap. I . in quibus locis particularia curatio habetur. Nos tamen noluimus etiam harum curationem praeterire, cum facile in alias febres mutentur: nam licet hae febres teste
GaL 1. Ad GD c. facillime solui possunt, A ad balneas aliam, Utatam τiuendi rationem agrorum statim d
cant, earum curatio non est negligenda, cum non miniis ct illi delinquunt , qui multorum sermone celebratam illam diatriton apud meteres, id si triduanam inediam, in Diatinox se. omnibus iis admittuntfebres reddunt saepe acriores,quemia bd mmi . admodum ex ipsis mirere est non paucos, qui quoties aegrotos inu; sunt tu aberrant, ut certe manu fastra aegritudin inducant. Ideo de curatione uniuersedi ham ebrium 'imo quadam ad eremus, deinde curationem particularem ad iiciemus. Quod ad iniuicationes attinet cura, di,qua Indieationuctim a febre, a causa, ct viribus sumuntur,quid h cin phemera sit agendum, a febre hic quidem, rarim a causa O viribus capimtur. ideb GaI. I in method. I Fesisterati nem ct humectatione praeponit: vires τπὸ plerum. robu- sunt in hac febre ut 8 .meth.rit.θβ vires perse primo in ephemera non indicant , sed ex accidente, ct ideosunt coindicantes: ubi vero imbecilles, quod hic raro contingit, tunc propria sunt indicantes; cima hic causa procatarcti ea sunt, quae cum abierunt, ab ipsis proprie non fit indic tio : sed ubi causam antecedentem habeat, it aliquando
seri potest iis aliqua .rhemera, non propriis dicta, eti am
39쪽
sumitur indicatio ab ipsa causa. Et licet hic a causa proca tarctica non Amatur indicario cum abierit, tamen iis, qui a tristitia ephemera assciuntur, considendum ut futiati: ct qui ex nimio exacitio, vi quiescant: ex vigilia verb, ut dormiant, remouentes sicilicet causa3 ipsas, fudi sint, fer contraria. Et quanquam febri potissimumst profliciendum, tamen ut Paulin admonebat lib. 2. cap. I s.ctsetius loco citato, ratione causarum remedia rumpi
ratio Funt varianda. Curandi igitur ratio diaria febris, θννώ ct balneo perscitur. de victu prius dicemus. Victus autem fit in uniuersum ex cibis sioni ucci ct facilis concoctionis, ac distributioni idoneis . cibi igitur qui conueniunt sunt ptisana, alica cum pauco aceto, ut quidam laudant,
non a se: pisses saxatiles, vel si de sint, in silue fluminum,
jor alios possumin dare,quos enumerat Gal. 8. meth. omenit θ panis in furno costus. vel aliis utemur prater passeres, pussos gallinaceos,phasianos, secundum diuersti campia nam ob vigiliam, tristitiam, curas ingentes febre dia tu laborantes, requirunt cibos humectantes pariterque Pomnum conciliantes. Vinum sed aquosium in omni febre ephemera conuenit, teste GaI.8. meth. 3. in corpore calido ficco cum illis conditionibu3 quas enumerat GaI. 8. me
thod. a. s fit debilis etiam in principio accessonis dabiminpanem maceratum cum vino, alioqui post balneum dandu cibus, ut I .ad Glauc. in me vero ut antea dictum est e cretiones expellat. a siccitate vinum largius concedendum , t vitres recreentur nisi caput doleat: nam cum magna yis P ritu fit exhaust facillime ac celerrime vino repara
tur. Qui ob iracundiam ct filis ustionem hac febre corripiuntur, cibi humectantes ct restigerantes dentur, sed a vino penitus abstineant, quoad perturbatio ct capillis do-Ior, stadfuerit, ouessant: in his mi iritus ct sanguis admodum I eruet. um ob Iasitudinem febrem contraxe-
40쪽
rant, iis tantum cibi permittendum, quantum concoquere possunt,semper enim vitanda cruditas est: vino parcὲ refocillandi labore enim disipata corporis substantia, victu τberiore, ct concoctu facile reparanda est. modus autem βιmendi cibi viribus, aetate, naturali temperamento, agrotantis conseretudine, anni constitutione, ct regione metiri debet: nam qui corporis temperatura vir calidiori, is sic riori, hos in primostatim accessionis insultu cibare oportet: quod cui fiat, oc' me ex diaria in ardentem febrem incidunt. Qui obstem ct ad 'rictionem ephemeram pariuntur, iis cibos minus nutrientes ct moderate calefacientes dabimus: se nisi plenitudine laborent, aut vehementer cutis fir astricta, a vino minime abstinere debent. Oui ob adenum inflammatione diaria laborant, tenuis fiunt a Iendi ut in quibus substantia corporis deperdita non est: vinum autem iis denegandum, non taui quod febrisit inutile, quam quod bubonis curationem remore t auget enim humorum in laborantem Iocum defluxum, proinde is i flammationem,qua ratione 9 febrem. sed haec omnia cla riora madent exemplis instasicriptis. De curationeper bauneum mox adiiciemus, hoc prius interposito exemplo, de febre ephemera ex sollicitudine cum ventris constipa
ex sellicitudine cum ventris constipatione.
Brielensis, matrona certe proba, cum maritus eius tertiana intermittente laboraret,ad quem cura dum anno Domini 1163. mense Octobri euocatus eram: quae tertiana commodis per me adhibitis res