장음표시 사용
51쪽
svως dolor intenti simu ct causticum medicamentum, sunguine ad partem dolentem priud Vna cum calore conia ueste primo stiritui incenderint; deinde solidas partes inuasierint,vnde ephemera oborta,etiam in hecticam tra uia tuta est. Nam cum hac diaria, yltra flaturum tempus per duraret , eius permutationem in hecticam verebar. ubi enim diutius dlirat quam par est, in hecticam vel putridam transit. Ut hoc praecipuumsignum permutationis in aliaue His . ib. 2 febres, sine ore declinet: vel si ager udauerit: tu
diariae in a- men ex integro non desina febris. nam ct pultas reliquitili a stbxς - ostendet, dolor, capitis, tum alia Agna, cum ultra diem hiaturalem aegro adhaeserint. Sed sui en antequam de signis permutationis aget, praeponii' aliquas causas ad hanc permutationem iuuantes. ex parte medicorum in curatione Eatacinentur: ita hic Chirurgus cum nimium causticis ct adurentibus medicamentis uteretur in corporescco se exsangui, in hecticam proclivi, non erat mimm quod in hecticam fuerit permutata. ex parte aegrotantis, quod cum no bene obediat vel aliquem errorem committat, τel eius corpQ fit macilentum biliosum hectica valde obnoxium. Et cum ista causa licet plures esse poss*η0 ad
dura tantum referri poterunt: ad cibum sicilicet, ct medicamentum. Quo ad cibum, error potest esse vel in defectu, vel in excessu. In defectu, s corpus sit inanitum is eo
catum, bilio sim, fame consumptum, ieiuniis maceratum.
Tales ad hecticam inclinati junt, potissimum si ct cibis
calidis ex siccantibus, ct exercitiis vehementioribus utantur, quemadmodum hic Palangarius, nam inopia potia laborabat, quam assuentia. Excesu vero, s corpu3 plethoricum, carnosium, ad I nochum se putridam transit: maxime ureo in putridam scibus excedat. Ex parte med camenti error feri consitieuit,si corpus non satis humectetur per medicum tam medicamentis humectatibus, quam visitumhecise
52쪽
η hecticam transit. vel si medici utuntur medio ei ad stringentibus, Mel ab ap erietibus desistunt nam dum utuntur medicamentis ad stringentibus, iunt constipationes, accedit prohibita transtiratio, Miaest putredo , ct merito in putridam degenerat: neque hanc permutationem disscite est cognosecere. Si enim transeat diaria ustra diem natu ratem, τris ephemera n st m succurratur rarissime tia uansit. etiam medicus ad diariag curandaό vocatu ct calor eius
augmentetur, is urina tingatur fine signis digestionis, smale olet perseverans cum corporis foetore, ac alliarum rorum exeuntium, pulseus satiuuerseu, ac diastole minuatur, δε sole vero augeatur, ct corpus fit cacoch mu,quarto veI quinto die in pericula sim putridam febrem permuta- :bitur. Si quoque diem naturalem excedat, fuerit , febris undo, in , τniformis calor intensor post cibi a sumptionem, pusul μμ δ durim ac paruus ct aequalis in hecticam transbit.magis a
tem s corpus ad elusenodi febres aptum fuerit: quale est macilentum nanitam ilia sim ct ex cratum. Plurimum
etiam ad hoc iuuant causa procatarctiis, ab ira, moero re, tristitia ollicitudine, dolore, Iasitudine,vigiliis, fame, diaria orium habuerit. Ita non mirum fuit. quod hic ager hecticam incurrerit, primm dolore, ex absicessu etiam amtequam incisio fieret, non urens opera medicorum , vigiliis ob dolorem inten immuis diuturnum consis plus etiam fame laborans cum pauper esset, neque etiam bonis ciis uti potuit, quanquam asso cereuisiario qualiam alimenta subinde administrabantur: medicamenta quoque in eiusmodi corpore minus iuuarunt. Solet etia- transferri alia Diaria quam,
quando in sanguineam febrem vel f nochum in corporibus sangu tieam humidis ct cali dis, in quibus est instatio faciei, rabe , tu- hq mstr inconsiletus, pulos plenus. Cum etiam hac ipsudiata μ' 'ria, ut experientia obseruauimus aliquando ex Eatherro etiam in per neumoni m ct anginam tran fit periculo
53쪽
sum, ideo pessime faciunt medici qui eum negligunt mod
ad tales in principio vocentre, quamuis non minus peccant agri, qui medicum ad hanc febrem curandam flatim non accersunt. 'ueos urones ad tales febres curandas vocentur, earum curationes missime negligendaε esse duxtam.
RA SEU DIARIA EX FRIGORE condensante pONS cutis orta.
AD 19. diem Octob. anno Domini Is 63. cum
ad domicellam IunioremKerchirecticam de tiana intermittente, laboransem, in Brielam ultra Mosam sumen, maris ostium, quo Oceanus Ingreditur, euocatus essem,tempusque frigidum, homridum, & ventossem esset, ex intempestiuo frigore poros cutis condensante, ipsemet in diariam febrem incidi. Invaserat autem febris circa undecimam h ram meridiei, sine horrore & rigore, sed frigore quasi musculos & cutim inuadente. Sed cum ignem in cubiculo fatis luculentum famulus meus construxisset, atque me circa eum collocassem, iam quasi calefactus, pulsis tunc paulo velocior apparebat,sed aequa lis, nulla siti me premente. Circa quartam deinde horam post meridiem mitius habere coepi, madore quodammodo per cutem erumpente. Cum toto die
nihil edulis sumpsissem stabitiunculam valde exu
guam ceruiliae, cui paucum panis incoctum erat,sac charo iniecto & butyro valde exiguo sumpsi. hora sexta lectum calefactum intraui, vestibus mediocriat tectus, & sudor promanare coepit, post dua tamen horas circa Os ventriculi dolens fere animi delia quium incurreram, sied siumpto exiguo saccharope
54쪽
lato ad me redij & dolor seu potius angustiaeuanuit. Deinde cum in somnum suauissimum incidiL. seni, totam noctem dormiui, deinde sudor veluti va, por quidam copiosus ex imo corpore exhalavit. M ne experrectus, cum me omnino, a febre liberatum sentirem, sudorem detergendum iussi per famulum, prius facta frictione molli & longa ad meatus aperiendos. Interim domicella nuc satis curata domum reuersias stim eodem dievestibus undique munitus,& cum adhuc ieiunus essem, neque illo die probe alvu exonerassem nisi stercora dura, ne diaria in putridam febrem ob nieatuum ex frigore condensationem transiret aut in tertianam aut quartanam intermittentem, drachmas fere decem ellectuarij lenitivi in bolo gach. asperio deuoraui ad primam horam meridiei,cumdomum rediissem; deinde circa tertiam fere horam cum in assumpti e medicamentorum lentorum non diu sit ieiunandum) rursas panaretitam seu ceruiliariam Qrbitiunculam s1mpsi,& aluus deinde quinquies hoc die soluta est, cum Venter mi hi ex lenissimo medicamento facile moueatur. ad medium horae nonaesub noctem iusculum vervecis, in quo vini rhenani tenuis aquosi paululum immitatum erat, tum panis intritus, loco caenae accepi. Vianum enim immiscui,cum & Gal.his qui ob frigus &adstrictionem ephemeram patiuntur,modo plenitudine non laborent,neque cutis vehementer adstricta sit, minime vinum dare recuset. Ad decimam de inde horam lectum intrans ad semnum me compo sui. paulo post undecimam horam noctis a Qmno ob ventris saburram leuandam excitatus iterum multa muccosa ac liquida excreui, ac deinceps per noctem subsequetem alte dormiui. Mane hora sexta
55쪽
iterum aluum deposui & similiter hora octava, nec amplius postea febrem sensi, nisi unicam accessi
nem praecedentem. Eram tamen eX leui illa euacua tione, nonnihil debilitatus, sed ex cibo resiumptiuo statim & facile recreatuS. S c H o L I A.
N; Mo mihi hac vitio dabit, quod me ipsiu hic loco
exempli proponam, cum ct Hippocratem dimnisi . Morante pro mum ho actitasse constet, qui de se aegrotante lib. 3 . De M non ε H. pulgaribοῦ cl. 3. Mentionem facit. tum Galenus xx mxi': quoque saepius ob esum ructuum quos horarios dicimus) 4 piaest,n in varios, morbos se Venisse tradit, ut lib. De euchvmia oetissimi me - cacochymia, ct alibi saepe ephemeram febrem se incurrisse ψῆ ' testatur. Lotius etiam in cholicos se dolores incidite memoria prodidit sermone ua medicinae 9. cap. 31. missos facio pluresgralissimos auctores etiam neotericos, smatum, tum alios qui in varios se morbos deuenisse siri erunt. Haec autem Diaria ex causa procatarctica facile innotuit,ids tempore stigido ct ventoso, cum talia maxime in ipse ostio Oceani in se conssirant. 9 licet hae febres ex con li-patiione cutis facile in putridam mutentur, magis tamen hoc contingit in ephemera ex obstructione. Nam ad rictio
est, dum adest angusta in poris cutis, qua insuperscie qua quidem diaria ego laborabam: obstructio uero dum adest angustia in partibus penitioribus .ct talis ephemera facilius daret ultra plures dies,in putridam trafit: qua' quam hac ipsa fit obstructio pusilla. adhuc pertinet ad pe ram ephemeram, si unam diem duret: si fit paulis maior, diutius durat, ct in putridam transit, τbi enim obstructio magna est ct tantum peccet in quantitate, tunc θ θηθ' chus es me putredine, qua ct in putridam facile transit,
56쪽
stas peccat in qualitate iam nocis putrida est,ut post
ea latius declarabimus. Ceterum quomodo diaria ex figo re vel constipatione cutis curetur iam dictum est. Sed qua ex obstructione orta est cum sanguis mox putresiit,adhibe tur aliquando venae sterio non ratione ephemerae, sed ob fructionis. ct ita cap.proprio Bertratius de ephemera sit ex obstructione ne in putridam transeat, adhibet venae se: clionem in bomine careo se ct plectora laborante, fictvrinam rubeam ct confusa ectauerit. A corpus sit caco-chymum ne etiam in putridam convertatur, ubi victa a flore ager usi fuerit, purgationem exhibet, ct post eu cuationem balneo τtitur aqua dulcis tepida vel decocto chamomissa ad poros aperiendos. intermoximetite, victu extenuante ct facilis concoctionis,modo opilatio vehemens fuerit, alioqui leuis existens, lenioribus medicamentis imsistit. De his vide GaI. lib. 8. meth. verum cum hac in dia
ria plurium dierum magis conueniant, ad harum curationem nunc accedentes, exemplis clariora omnia: ct apem tiora videbuntur.
seu diaria febre plurium dierum. IVVENi s quidam octogecim annorum cum in mari circa finem veris natasset, & in littore alia quandiu nudus haesisset, ex nimio frigore cute plus aequo densiam,diaria febre plurium dierum correptus est. Etenim obstipationem, fumida ac fuliginosa ex crementa intra corpus detinetur plurima, unde eius modi febris accenditur. Ad quem curandum cum secundo die accitus essem, his signis cognoui ephe meram esIe plurium dierum, cum in hac nulla si1b erat occasio, quae alterius accessionis principium ex D s citaret:
57쪽
citaret: solet enim permanere una febris usque ad fi
nem, quae nec quotidianae, nec tertianae, nec quartanae, nec alicuius alterius febris notam praeferat. Secundo loco tactu deprehendi, neque enim densitas exercitatum tactum latere .potest: in iis enim cutis durior & compactior sentitur: calor praeterea primo occursi1 mitis & suauis, postea si diutius admotam manum continerem , acrior sese offerebat: nam per adstrictae cutis exiguos meatus halitus paucus exhalat, qui foras calorem fert; proinde mitis sentiebatur: spatio autem temporis impositam manum magis, ac magis calefacit , ita Vt sensim auctus acrior appare bat.Tertio ex urina percepi diaria esse pluriu dierum,
quae neque consistentia neque colore a naturali multatum erat aliena: singuis enim non admodum ferue bat neque bilis multa; quae urinam coloratiorem reddere solet. Quarto hanc febrem cognoui ex mole corporis, quae manebat & non concidebat, cum cutis densitas vaporis ac humoris resolutionem impediret: proinde neque oculi caui erant, que aridi,sed prominentiores, ac humidiores, quam pro naturali constitutione visuntur. Quinto etiam nobis innotuit expulsia, qui aequalis, maximus, celer, frequens &vehemens existebat. Haec cum animaduerterem, sanguis ex. vena basilica seu iecoraria ut detrahere
tur , mandam, ad uncias quinque; & clim in deliquium animi fere incidisset, ab ulteriori detractione abstinui. deinde mimel. cum sy. insus ros & cico: cum Rhab. aqua hordei immixta exhibui, alui dei ctione per se superueniente, etiam sudore magis erumpente. rtio die omnino calore diminuto, febre liberatus est, neque balneo opus fuit; quo die, modo nulla putredinis nota in pulsa subesset, neque crudi
58쪽
tas in urina, Galenus eiusmodi febricitantes in balianeum deducebat, & ubi in balneum corpus ineatue rat, dulci prius oleo tepido unctum, ac moderatisi me frictum, mox detergeri extrinsecus cum sapone, vel aliqua alia re detersoria, abluique iubebat.
Ρosa a V A M: de prima ct vera diaria febre dis,
mus, nunc ad aliam diariam febrem transire oportunum duximus, qua tametsi ore in omnibuε vera diariae naturam imitetum, in hoc tamen disicrepat, quod non quemadmodum illa 2 . horis perscitur, imo quandoque trium Diaria pla- dierum statium excedit: nihil refert quod diaria vocatam eu edicta. Ium nonsi de substantia talis febris: nam conuenienti nomine destituti, clarioris simul is breuioris doctrinae gratia, ab eo quod sapitys ei accidit, nomen antiqui imposuerunt. hac aliter onochus non putrida, id est, continens non pu- Gai.'. meth. trida vocatur: utpote in qua una accesso ab initio ad finem φ*P δ perpetuo manens in multos porrigitur dies. Medici ho dierni ut etiam annotauit docti tam amatu ex sanguine febres distinguunt: cum enim janguis putrefici febrem masiculino nomine synochum appellant: cisi enim Synochus. sanguis Monputrescit,sed totum siua copia sanguis febrem excitat, tunc foeminino generes noctam vocant, barbari Synocha. veris I nocham in sua: priorem autem onochum putri- synoebus dum appellant. Ierum extra Galenum,al. omnium Grata PR VJμε corlim medicorum mentem , qui haue duas febres βψνnof nochi aut Iunocha nomine complexi Aunt, quod harum accesto ab initio ad Hem usique duret, nec priae, quam ex integro febris desciat, cesset. Confiustius ergo medici feci sentis Galenum imitantes, eiu febris genvi, qua ex sanguinis dumtaxatferaefacti obstruc e citra eiusdem pu
59쪽
trefectionem oritur, Ab diaria febre complexi fuissent, vis ibis, G fecit M. a. De cris cap. in . Est autem hoc medium fe
inter hecti ea, brium genus, Uri demon trauit Donatus De medend. ob. di putridas. De dignotione continentium absique putredine se brium O generationis modo ac curationis via. Interim hiacet medium quoddam habere videatur hoc febrium genus, maiorem tamen cum diariis, quam cum his qua ex patre dine nocuntur,cognationem habet: quamuis cum ambobus generibus communia quaedam habere videatur, ut in
quentibus patebit. 'pellant autem has febres συνέπις, id si huicidi m ρηtinelit , non illi quidem Graco nomine o, sed tane. Ioecismum committendum potiae rati, quam formam ipsam sine nomine linquendam: si quidem in his febribus una acta cesso ab initio ad em perpetuo manens, in multos dies porrigitur. Intelligimu3 itaque tales continentes, qua subdiariis contineantur, ct qua notam putredinis nullam habent, ct potest haec febris dici diaria plurium dierum. Porro qua putredine vacant continentes febres, ct in diseriarum obrium transiiugenerantur, non ex quavis diaria
Continentes ex quacunq. causa ortagenerari eas contingit, neq. in om-hEhoh με, ' tatbin corporibus, sed ubi di ariarum febrium occasio ja- quavis diaria tio dumtaxat fuerit: haec autem vel obstructis exilibus' - μ ' meatibus, ut conniventibus, vel 9 corpore ipse immodor ratiae densato accidit, Galani auctoritate 9. meth. cap. I ct quanquam etiam diaria legitima vi prius diximus ex stipatione ortas recte tractetur, etiamsi ex obstruditione puma, una accessione terminatur, re ad veram diseriam ab eodem GaI. refertur. stas sit obstructio maior, etiam diariast sed plurium dierum. propter caWae parui talem, unius diei scitur, sicut etiam propter multitudi-
nem,multorum etiam dieram. Verum accessso eius ab initio ad exitum usque una est, modo ne ipsam excipiat ea, inus putredine humorum nascitur, ut lib. IO. meth. a Galeno
60쪽
quoque scriptum est. Ceterum cum auctores fvnochum hon putrem sub diaria plurium dierum comprehendant, dejsdem simul scribunt. at setius sub diuersis capitibus de
curatione harum i ctat. 9 de curatione ephemerarum plurium dierum, quae a veris ephemeris cutis obstructione friginem ducunt, lib. s. cap.68.ct Dei noctis cap. 69.TO. CRuin, II. 9 71.ad qua Ioca Lehorem relegamus uni autem ex Ilipationibus cutis, corpore immoderate densato, aut exsti gore, balneis aluminosis,aut iis qua contactu restigerant oeconstipent item pharmacis similis generis: pari modo iis qua cutim siccent, veluti sol eruente. etiam ex ephemeris . ab initio male curatis, etiam in repletis exsanguine, ct in corporibus crassis: ct gracilibus minus, ut exemplis cla
TEMPORE Verno Iuuenis quidam nobilis via ginti duorum annom m, succi plenus, facie rubicundiore, sanguine satis multo abundante,cum pliala palmaria ludendo impense incaluisset, ac aeri frigido sese exposuisset, in synochum citra putredinem vel diariam plurium dierum incidit. Huic cum Vrina
rubra esset, ac pulsus fortis, ac cum aegrotus se inflari putaret; ilico cum ad eum curandum accitus essem, Venam te rariam per chirurgum in brachio dextro pertundere iuss1, octo unciis sanguinis vel paulo plus detractis : nam metus erat ne sanguis ad pulmonem reperet, indeque pulmonia nasceretur: aut in thoracem, unde pleuritis oriretur: aut quod sanguis putresceret, putrisque ex non putri fieret febris. Cum aute aluum eo die deiecisset ante venae secti