장음표시 사용
21쪽
ardua .est virtus , ct in hac vita maximas generat misorias . ut Oxperientia constat : ergo impii morito dicorent : Miamlucemus . et bibamus . eras enim moriemur sil : ergo etc. Eae sanetitute ejus. Sanctitas quippe exigit ut Duus bonum m Talo semper dii gat, et malum summo odio semper habeat : at si , post praesentem , altera non ex litura esset vita , Deus non videretur diligere bonum, et aversari malum , curn in turra ne malos Puniat. nec bonos praemiis donet, Saltem ut communius:
E.r justitia. Superior qui aliquid inferioribus suis mandaret. ct tamen obedientes . et inobedientes promiscue exciperet, certe justus non esset : atqui ita se haberet Deus , si altera non Oxisteret vita : imo , cum saepe iniqui divitiis , honoribus . et deliciis hujus vitae amitant , dum justi in luctu , pauper tale . R jectu,ne , aerumnis , et doloribus vita in miserrimam ducunt, inde sequeretur Duum plus contemnentibus su lavero quam suis cultoribus ; ergo laederetur . ac tolle rutur ipsius justitia . dum , e contra . jura ejus optimo servantur . si altera sutura sit vita.
Deus , dieitur, suis ereaturis nihil debet : ego autem Puto , Momnia ipsis debere , quae quum illis esse donaviι , pollicitus esι dest vero iis bonum polliceri . hujus ideam tribuendo, estsiciendoque.
ut ipsae Hlius Meeessitatem sentiant. Ouo magis me intro recipio, et consulo. eo magis haee verba perlego alta mente reposita: Sis justus, et beatus eris. Nihil tamen refert. si paullo consideremus, quomodo nunc se res habent: improbus selieitutibus repletus, jusιua vero infortuniis. At videse, qua itim indignatione instam mamur , quum huc spe frustremur I eonscientia se irrιlat, et in suum aucιorem obloquiιum,
illi ingemens esumuι: Tu mo decepisti IEgo . ιε , temeraris I deeepir quis tibi haee Est ne ad inhilum redacta anima lua r eae istentia desiisιi r . . L
22쪽
Diceretur , mum irationibus impatiensium montal,ιm . Deus iι-los prius remunerari debere , quam ipsi meriti essent. ipsisquo rim tutem persolvere prius teneri. Proh l boni in primis simus, posteaque beati erimus. Nec ante victoriam praemium , nec ante laborem mereedem exigamus. Non est stadii. Mebat Plutarcus, pugiles saerorum apud nos ludorum corona donari verum postcaquam sta
Si anima est metieria expers , eorpori superstes esse potest . a
si superstes sit . Dei proridentia justitieatur. Si mihi nulla essenιnlia argumenta spiritualitutis animae , quam i robi triumphus , justi autem eaIamitus in hoe mundo . id solum me impediret de illa dubitare. Tum perspicua eon ι radictio , tam ingrata dissonantia in universali harmonia , me ad illum solvendam indueeret. Mihi dicerem. Non omnia nobis cum vita intereunt : Omnia ordin tim in mortem introeunι.3.' Ex facultatibus a Deo nobis eoneessis. Repugnat enim Deum nobis dedisse facultates quae absque eulpa nostra nunquam expleri possent: atqui tamen si altera non sutura esset vita , dicendum foret Deum nobis dedisse saeuitales, quae . etc. nam l. in- saltabile existit in nobis dosiderium cognoscendi verum : at desiderium istud in praesenti vita satiari non potest: quidquid enimoruditissimi , et ingenio sagacissimi homines cognoscere po8gunt. sero nihil est in comparatione eorum quae ignorantur : 2.' in incibili propensione appetimus felicitatem veram . nullis malis admixtam , nullis vicissitudinibus caducam : atqui talis selicitas non invenitur in terra : 3.' mortem exhorrescimus , an nihil ali Dem refugimus, semper existero cupimus, suturam beatitudinem
23쪽
cxoplani justi, soli perversi homines nihilum invocant; unde sinitora non extitura sit vita , Deus cultoribus virtutis perpetuo illudit. Ergo 3.' etc...' Eae unanimi populorum consensu. Plurimi quidem extiterunt increduli, qui vitam futuram irrido hant, vel illam sufficienter probatam non arbitrabantur , et de illius existentia dubitabant ; sed omnes populi solum sensum moralem , solamque traditionum consulentes, suturam esse alteram vitam constanter er uiderunt: admittebant enim Elysios campos, et Τartarum, deos coelestes , et deos inferos ; plures homines mortuos colebant ut deos; apud Omnes maxima semper fuit cura mortuorum, in quorum memoriam Variae explebantur caeremonias piae, ac religiosae r porro haec aliaque similia demonstrant , fatentibus ipsis increduli ψ tunc omnibus persuasum fuisse post praesentem al- loram extituram esse vitam : atqui unanimis haec populorum consentio firmum est veritatis argumentum ἰ nec enim a Pra judiciis . quae tam universalia non essent, nec a cupiditatibus, quibus adversatur . oriri potest. Ergo ..' etc. 5.' Ex consectariis aliunde secuturis. Si enim altera non exti-lura sit vita . unusquisque lotus erit ut suam felicitatem in pra sonti Vita sibi procuret, et augeat etiam cum aliorum detrimento li Omnes homines suo dumno mihi benefaciant , Omnia ad
me solum referantur . universum humanum genus aerumnis . si
opus sit , et aegritudine intereat, ut me levi dolore, aut fame εα ei 'iat : ita intus loquitur unusquisque ineredulus, qui rati inatur. Ilaec autem consectaria sunt. perniciosissima, ut patet. Requiritur ergo sanctio, quao 1.' Omnes complectatur aetus lis ivo externos si vo internos , alioquin ad totam legem naturalem non estenderetur . 2. quae omnem transgressionem in allibiliter sequatur , et nullum rolinquat actum bonum sine renumeratio ne , nullumque actum malum sino proportionata poena: necesso est ergo ut ultimis praesentis vitae actibus sit posterior; 3.' ut compluta renumeratio , Vel poena oinnibus tribuatur , neeosin rius est status in quo nullus amplius sit locus merito, aut demo rito οῦ talis autem status in praesenti vita non reperitur; ..' tan
ta debet esse spes, ut nihil ei rationabiliter praesurri possit, tan laque poena timenda , ut omnia alia incommoda ei cedere de-buant : porro nihil simile sperari, aut timeri potest in praeSenti
24쪽
Solvuntur objectiones. Obj. l. ' Cupimus a miseriis hujus vitae liberari. mortem refugimus . ot tamen hoc desiderium non impletur : ergo ex desiderio immortalitatis existentia alterius Vitae concludi non potest. R. Nego conseq. et paritatem. Ideo enim a miseriis hujus viatae liborari cupimus , et mortem fugimus , quia invincibili propensione solicitatem quaerimus; cum lanion veram felicitatem in praesenti vita non inveniamus , merito concludimus alteram suturam esse vitam in qua desiderium istud impleri debeat: emgo ex praesenti objectiono thesis nostra confirmatur. Obj. 2. Qui colunt virtutem , pace suavissima pertruuntur ;qui vero malum sectantur , conscientia o stimulis excruciantur :orgo in praesenti vita stilliciens rependitur virtuti merces, et vitio poena. R. Nego conseq. Nam 1.' ad colendam virtutem saepe graves suscipiendi sunt labores , et multae superandae dissicultates , 2. interna delectatio , quae comitatur virtutem , a miseriis hujus vitae non liberat ἔ a.' haec delectatio fidem in Deum remunerantem , et spem alterius vitae supponit; ..' sola pulchritudino irtutis plerique hominus non moventur . nec ideo ad eam sum-eienter excitarentur; similiter conscientiae stimuli ex timor Dei summe justi , et pracsortim ex formidine suppliciorum a se terius Vitae oriuntur : tollatur formido ista , et conscientiae r morsus sedabuntur et 5.' qui atrociora irequentius perpetrant crimina , eo ipso contra conscientiae stimulos magis obdurescunt, et quidam hucusquo deveniunt ut nullos, aut sere nullos remo fius amplius sentiant; hinc si altera non existeret vita, quo scol stiores scroni hominos oo minus punirentur; sumetens igitur non existeret sanctio conditionibus modo expositis donata: ergo etc. Inst. 1.' Praesens vita , utpote opus Dei summo sapientis . inordinata dici non debet : atqui tamen inordinata esset, si altera Vita necessaria seret: ergo etc.
R. Nego min. Nam Deus ita nos constituit in praesenti vita ,
ut ad alteram tendero de heremus: atqui vita praesens respective ad suturam considerata non est inordinata ; in ea cnim homines probantur, Deo libere serviunt, merita acquirere poSsunt. et in vita sutura remunerantur , vel puniuntur , secundum Op ra sua : ergo haec Objectio supponit quod adversarii probaro deberent , et nullius est roboris. Inst. 2.' Fides alterius vilao cupiditates non coercet, ut experientia constat: ergo inutile est eam volui sanctionem legis naturalis admittere. R. Dist. ant. Fidos alterius vilao cunctas cupiditates emeac ter non coercet, eo . evicacius non subministrat frenum ad eas
25쪽
oercendas , et multas de facto non coercet, nego ant. Equid meonstat experientia fidem alterius vilao cunctas cupiditatos non semper eohibere ς sed numquid inserendum est illam cohibondiscupiditatibus esse inutilem talis conclusio salsa est, et absurda . ut notat Monte uisu 1ὶ Dicere , religionem haud esse e meens motirum , quippe quae non 3emper cohibeι , est dicere , juseirile minime esse coercens motivum. Si objectio ista aliquid valeret , probaret suturam vitam non esse sanctionem suilicientem, sed majorem ad coercendas cupiditates requirendam esse , quod est absurdum , etc. Obj. 3.' Homo actus suos obliviscitur in morte : atqui repugnat illum puniri propter delicta prorsus oblita : ergo inordinatio hujus vitae non exigit, cte. Ita Vollaire, Quaestions fur ι'Εm cyclopedie. R. 1.' Nego maj. Ad minus haec assertio gratulla , ct temeraria est; etenim actuum , et cogitationum nostrarum obliviscimur in somno , in morbo , etc. et postea illarum recordamur :cur earumdem pariter non recordaremur post mortem' ergo ele. R. 2.' Nego min. Si quis enim adeo depraVatus esset . ut maximis facinoribitis inquinatus . ca oblivisceretur , numquid ea ratione innocens esset auderet ne hanc excusationem coram jugiitia humana praetendore ' quomodo orgo illam justitiae divinae exhibere posset ' ergo etc.
AEtemam fore beatorum pelieitatem fides expressε Meet, se natio fortiter suadet. Prob. prima pars. Ubique enim in Scriptura . in Symbolis fidei , in testimoniis Patrum, in libris precum , in catechismis. et publicis concionibus docetur aeternam futuram esse beatorum sinlicitatem : ergo OiC. Prob. secunda pars. t.' Ex desiderio solicitatis , quae non r peritur in terris . concludimus alteram Iuturam essu vitam: atqui non tantum appetimus felicitatem , sed felicitatem summam, Constantem , incontaminatam , eι immareeseibilem 2ὶ Deus ipse desiderium istud naturato in cordibus nostris impressit : ergo ipsius objectum existit ; ergo beatitudo alterius vitae sutura est ae
26쪽
I. Tamdiu dura lura est beatorum selieitas in aliora vita . quamdiu eos Deus diliget: alqui nulla excogitari potest ratio cur
Dotis illos diligero cessaret , cur a summa beatitudine eos detrusos in nihilum redigeret. a.' Proprium est sanciorum Deum diligero , honorare , glori si Caro . et ipsius gloriam in porpetuum procurare vello : porro i l hiul desiderium est bonum opus mercede dignum : atqui conv Di rater non remuneraretur, si aeternam non obtineret felicitatem. S.' Denique sutura beatorum se licitas debet esse persecta' a rixat perlaeta esse non potest quin, sit aetorna: quod enim finem Ii obiti trum est, multo persectius esset si sinem non haberet: Dr- Eo revera non est persectum. Praolarua , vel beati suturam extinctionem suam Praeviderent. ol non: si priuκ, anxii ossoni, et de tali extrμmitate dolerent
m posterius, Deus eos deciperet, ipsisque illudor et, quod illo Prorsus est indignum : ergo ete. Unde ipse Tullius ill: u Si a- , mitti vita beata potest . beata esse non potestia
Repugnara poenas aesernas tu altera vita demonstrao Requ8une increduli Prob. Demonstraro noti possunt increduli poenarum aelarnita-tCm repugnare , nisi ostendant illam divinis attribviis advosarizatqui illud demonstraro nequeunt : altributa evim Det , qui humti nec Poenarum ae iurnitas adxursaretur . essent vel justitia . vel bonitas , vel sapientia ejus : atqui demonstraro non possunt i eroduli poenarum aeternitatem repugnaro fixo justitiae, sive bonitali . sivo sapientiae Dei.
t.' Mn justitiae. Si aut in poenarum aeternitas justitiae Dei
adVersaretur , certe quia conveniens non Ρxisteret proportio inter poenam , et ossensam : atqui domonstrari non potest convenientem non existere proportionem inter poenam automam , et ossonsam momentaneam ; proportio enim inter poenam , Di delictum , ex gra ita te actionis , non vero ex ipsius diuturnitateae timari debet, alioquin levissimaθ eulpac saepe gravius Puniri deberent , quam atrociora erimina : hgitur demonstrandum esset aequam non existere proportionem inter gravem Dei ossunsam , ei poenam aeternam . inter logem , et sanctionem ejuA necesSariam : atqui talis demonstratio est impossibilis ; ad hoe quippo requireretur, ut adaequale nosecrenius quid sit Deus , quid sit creatura respectu Dei , quot , et quanta habeamus , vel haber debeamus motiva illi serviendi , a peccato abstinendi, quot in
27쪽
dia ex illo semel commisso emergendi, etc. porro affirmaro non possumus haec a nobis adaequale cognosci; ergo ete. Ergo 1.' ete.
nitali Dei adversaretur , quia Deus , illaesa bonitate sua . cubpam unius momenti aeternis supplieiis punire non posset: v rum , si illam suppliciis aeternis punire non posSut . cur Permillo annos , cur per centum . cur per iginti , cur per quinque . cur per unicum instans ' ergo virtutem remunerare teneretur , et crimen plectere non posset : atqui hoc repugnaro demonstravimus : ergo Eic.
turalis convenienti sanctione muniatur, proindeque ut Sua virtuti sit merces . suaque vitio poena : atqui sola ratione definiesncn possumus limites inter quos poena pro Sceleribus a Deo statuta sistere debeat: ergo 3.' etc. aliundu etc. ergo etc.
Et vero , non repugnat peccatum tamdiu puniri quamdiu remanet non expiatum : atqui seri petest, ut peccatum per aetemnitatem maneat non expiatum ; expiari enim non potest , nisi por liberam Dei condonationem , vul per congruam satisfacti nem : atqui non repugnat, ut neutra via susticienter expietur :1.' non per liberam condonationem ; cum enim illa condonatio supponatur libera , pariter supponi potest non extitura : 2. non per congruentem satisfactionem ; homo enim post mortem non est in via, sed in termino: ergo emendationis, et satisfactionis non est capax ; sicut enim arbor in eo situ remanet in quem cecidit, sic homo moriens in eodein statu perseverat , aut sabiem invictis rationibus ostendi non potest id repugnare : atqui tamen in hoc praeciso consistit propositio nostra adversus incredulos : ergo etc. Solvuntur objectiones. Obj. 1.' Non repugnat Boum annihilaro impios in vindictam delictorum: alqui hoc bonitati ejus multo consormius est: ergo Iacoro debet. R. 1.' Non tantum aetcrnitas , sed ipsa poenarum suturarum existentia repugnaret . si argumentum istud valeret: ergo etc.
R. 2.' Nego maj. Quod enim laedit altributa divina repugnat: atqui haec annihil alio laedit attributa divina ; etenim justitia . et sapientia Dei requirunt , ut omnia delicta poenarum distribu
tione pro gravitate respectiva plectantur : atqui si Deus omnes Peccatores aequaliter anni hilaret, haec poenarum distributio non existeret. et qui semel peccassent, in tuterrima scelerum monstra impune se provolutarent: ergo utc. Praeterea repugnat Deum id ad puniendos scelestissimos homines statuere quod vehementer exoptant: alqni scelesti hom
28쪽
nes vehementer ex Optant, annihilationem eamquo invocant; ergo in a poena sussiciens legis naturalis sanctio non esset. Inst. 1.' Sutilioni potest Deum non eodem instanti cunctos peccatores anni hilare , sed post brevius , vel longius temporis spatium , juxta numerum , et qualitatem criminum : atqui tunc justitia . et sapientia Dei non lauderentur : ergo etc. R. t.' Totum concedi potest hoc argumonium , et nihil adversus propositionem nostram sequitur : etiamsi enim admitturetur possibilum esse , post diversa temporis intervalla , talem impiorum anni hi lationum . numquid inde concludendum esset Deum eam elegisse, et poenas suturas aliter instituero non potuisse' Certe nulla profertur ratio, qua haec assertio innitatur :ntqui tamen ratio hujusmodi proserenda esset : ergo etc. R. 2.' Nego νιι in. 1.' Homines enim cupiditatibus abrepti . metu poenarum aeternarum , quas credunt . et reformidant . saepe emcaciter non cohibentur ; multo minus cohiberentur . si conflaret poenas a peccantibus luendas aliquando cessaturas es-
DM. 2. ' Deus utpote sapiens poenam inutilem decernere non test : atqui autem itas poenarum foret inutilis : ergo utc. R. Nego miνι. Illa enim poena dici non potest iuutilis . quas
humanas libidines multum coercet, et ad colendam virtutem nos impellit: porro ita se habet poenarum aeternitas : ergo etc. Inst. 3.' Finis poenarum est emendatio rcorum et atqui poenaxum aeternitas reos omendare non potest: ergo etc. R. maj. Finis poenarum accidentalis est emcndatio reο-rram , cone. sinis essentialis , nego ni . Aliquando enim poenaitin igitur . ut reus emendetur: sed sinis essentialis poenarum ubi sanctio legis : porro sanctio legis Obtinetur dum reus plect tur , si vo emundetur, sive non . alii namque homines metu hujusmocli poenarum continentur : ergo ete. Sic legislatores humani capite , Vol perpetuo exilio, aut carcere plectunt reos, non in eorum emundationem , ut patet , sed ut alii porterriti ab iisdem
eriminibus abstineant. Nota. Quod ratio sibi derelicta demoustrare non potest. Scilieet poenarum aeternitatem . revelatio docet: omnes igitur credere debent alteram vitam futuram esse auternam , tum quoad bonorum praemia , tum quoad malorum supplicia. Ostendimus enim in tractatu do Peccatis , de sido esse poenas damnatorum
Principia actionum moralium sunt vulut sontes, e quibus boni
29쪽
tas . et malitia carii indem oriuntur: tria sunt hujusmodi principia . scilicet , intellectus , lihertas , et voluntas. I o intelleelu , ut facultatibus ad eum perlinenlibus tractavimus in Meta physica. Libertatis humanae existentiam ibidem astruximus.
Certum est 1.' praeviam requiri cognitioncm intolloetus ad ho-nitalem, aut malitiam anoralem actionum humanarum constituondam ; ubi enim nulla est advertentia , nulla est actio humana . sed automatis operatio, ut patet. Certum est 2. V libertatem necessariam osse ut actio nos hominis sint morales; nulla enim actio inoraliter bona, vel mala e
se potest ex parte hominis , nisi sit ipsius : atqui nulla aclio proprie est hominis , et ipsi imputabilis , nisi ux libertate procedat ; actio enim necessario peracta, ii in tribuenda mi agetiti, sed primari ac causae illum ad agendum detorminanti: Prgo otc. Certum est 3.' solam voluntat in Psse causam, et sudum PQ cati, quia sola voluntato homo legi Dei adversatur. Est pariter causa, Et sedes virtutis, cum homo propria voluntate ad sectandum honum moratu doterminetur: voluntas sic intellecta est libertas humana in exercitio.
Duplici modo noluntas considorari potest in actu , scilicet ut volens simpliciter , vel ut volens libero ; ipsius operatio dicitur voluntarium , quod ideo duplux est : unum dicitur voluntarium simpliciter , et alterum voluntarium liberum. Voluntarium simpliciter est illud quod sit cum advertentia intellectus , set secui dum voluntatis inclinationum : voluntarium liberum requirit insuper deliberationem. Hinc omne liberum est voluntarium , sed
non vice verea: sic felicitatem nostram in genere voluntario qua rimus , non vero libero. Cum autem ad merendum. aut demorendum proprio dicta r
quiratur libertas , solum voluntarium liberum actionum humanarum est principium. Dividitur adhuc 1.' in directum , et indirectum. Voluntarium est directum , quando aliquid in se , et positivo intenditur ab agente , V. g. Si quis sciens, et vol2ns alterum occideret οῦ illud vero dicitur voluntarium indirectum quod non fuit volitum in se, Sed in causa cujus est esseclus : v. g. vliquis catapultam versUS urbem explodit, solam recreationem intendens, et hominem OC-cidit : certo homicidium istud merito ei imputatur ; volitum enim fuit in causa. Dividitur 2. in persectum , et imperfectum. Perfectum est quando nullam involvit, aut supp0nit voluntatis repugnantiam ;contra vero est imperfectum, si cum aliqua voluntatis repugnantia sit conjunctum , v. g. quando mercator , timore naufragii pulsus , merces Euds Projicit in mare.
30쪽
Itaqno voluntarium liberum saeps minui. et aliquando omnino tolli potest : causae autem , quae praecipuo in illud in liuoro qneunt . sunt 1.' coactio , 2.' mutus, 3.' error, et ignorantia. passion ; do quibus aliquid seorsim dicitur in tractatu dorietibus humanis.
n E REGUL S , QUIBUS AC TiONES BONAE A MALIS SECERNI POSSu T.
Constat, ex dictis , dari actiones bonas . et alias malas . ea Tunique discrimen in essentia rerum landari. Certum est nos leneri cunctas actiones malas devitarc , quia repugnat aliquid sentialiter malum fieri licitum ; non vero Onano bonum peragere , hoc enim impossibile ost. Unde praeceptum do vitando malo est negativum , et universalo , dum praeceptum de lactendo bono est amrmativum , et particulare. Prius obligat semper, et pro semper , posterius autem obligat semper . sed non pro semper. Hic expendendum seret in tribus articulis, 1.' quid sit bonitas , et malitia actionum humanarum; 2.' an omnes ita sint binnae , vel malae, ut nulla sit indisserens ; 3.' undonam bonitas , vol malitia earum desumenda sit. Verum ne eadem repetere e Ramur , haec iterum ad tractatum do Actibus humauis remittimus.
DE ACTIBIIS HUMANIS IN SPECIE.
Sub triplici respectu homo moraliter agens considerari potest. scilicet. relative ad Deum , relativo ad seipsum, et relativo ad alios homines ; unde triplicis generis distinguuntur ossicia ejus specialia , et in triplici capite de illis tractaturi sumus.
Non e t dubium quin homo beneficiis a Deo cumniatus . primos aspectus suos ad ipsum convertero debeat, es statim expendero ipithus ossiciis orga illuin teneam r. .