장음표시 사용
111쪽
SΕCT. III. VIRTUS IN CURATIDIS MORBI s. 8s
non de qualibet aqua locum habet 1 ), ipse aquam, ad eXperimenta adhibitam, eXploraui. Nempe fragmento calculi maioris, ponderis drachm. I et gr. s , aquae fontanae libra J infusa, vitrum arenae , digestionis causa, imposui. Ρostridie aqua nonnihil turbida fuit, et calculus eXtus aliquantum mollior. Diebus sequentibus externae superficies calce quasi porosa Obductae s) praesertim in lateribus fractis apparuerunt, quae ad attactum, laminarum figura, secedebant. Calculus substratus Vero , quum post 8 dies eXimeretur, ut ante durus fuit, elicepta parte nucleo proXima, Vbi mollior; et aqua supra stagnans valde foetuit. Siccatum dein
et ponderatum, gr. sui ponderis perdidisse, et alio tempore, postquam per I dies supraque iterum in digestione stetisset, dispendium gr. Ia eum
passum este reperi. Sub experimentis binis a se institutis, cl. LAM-pu1Εκ t) infuso foliorum pondus calculi potius auctum quam imminutum cognouit, Unde vere solui hac stirpe calculum argumentum negandi capit.
ν Mem. de ι'Ac. d. D. a. cit. s Idem huic lapidi, qiai ex muralium genere fuit, quod
antiquis muris, accidit, ut scilicet moleculae ipsae potius. quam gluten, quo Coadunatae fuerant, solverentur.
112쪽
Aduersari hisce quodammodo cl. GIRARDI e perimenta videntur. Hic enim liquori acido destillatione sicca ex Vua ursi eruto calculos Varios Vrinarios immittens, emollitionem, aeris eXplosionem,
ponderis dispendium obseruauit, quae ipsa soluendi potestatis indicia indubia habet. Nec hanc emcaciam liquoris debilitauit lotii, saliuae vel bilis, C
nubium u), ita nec misceta vini vel succorum vegetabilium, certe haud paucorum. Spiritus vini autem eam inertem reddidit, et addita Oua, pisces, saccharum vel mel v) manifeste eam minuerunt. Nonne vero soluendi ista potentia unice acidae naturae liquoris ignis vi eXtorti tribuenda, quum, quantum acida in calculo saepe valeant, constet. Mi- Tum, quod cl. GIRARDI Omisso hocce liquido, quod tantopere eXtollit, in aegris suis, foliis modo in Pulverem redactis vel decoctis acquieueriti An Vua ursi vi pollet mucum in lotii viis alli-eiendi, prout gustata saliuam in Ore aduocat, et, dum ille se calculo interponat, iniurias parti Vicinae illatas, expiat Τ Νon omnino ita sentire abs num esset, si, quod quidam volunt, muCUm in Calculosis, Vita ursi ingesta, copiosius manare, et quidem sine calcis misceta, verum esset. iure etiam ili. DΕ ΗΑΕN G eam ob causam hanc plantae vim
113쪽
in denegat, quod, doloris etiamsi leuamen naucus aegro conciliaret, ponderis tamen sensunt auferre non posset. .
Ρlurimi, qui plantae, ut calculi remedii, meminerunt, adstrictione sua emcacem esse coniicituat,
LIVM zo et CRANXIV Ma) referas. Cl. GERHARDVs h autem, et auctor dissertationis Halensis supra allegatae , dubium nullum hac de re admittunt. Probabilem sane hanc sententiam , tam VehemenS adstrictionis sensius in lingua, quam eXperientia, quae medicaminum adstringentiuin in calculo pellendo Vsu l 11 extollit, reddunt. Nec est, ut quis adstringentibus calculum figi potius, quam propelli, metuat , quum , prout cadauerum sectiones innuunt, Viae urinariae plerumque in calculosis valde laXae et debiles sint, et virtutem horum medicamentorum in maturando partu, et pellendis adeo men
. b) Libro saepe cit. a ag. Q. e Huius loci casus est notatu dignus foeminae melancholicae, balneo frigido sanatae, cui . quum adhuc in
aqua Commoraretur, menstriuis sanguis. diu antea retentus, Copiose prorupit. U Cel. MuZRLL med. Dud
chirurg. IVahrnehmMngen, Zmeryle Sammi. 176 . p. J6. Quantum vero spei in ipso calculo ex balneo frigido Cozcipi queat, ex propria eli perientia, in sua de balneis
114쪽
accelerat saliualem riuum. De his autem remediis generatim disserere fusius, ViX Opus est quum doctissime totam rem HEvcΗΕRus G singulari dissertatione complexus sit. Equidem .maritiem istam insignem, quae plantae nostrae inest, pariter in censum trahi debere existimo, tanto magis, quoniam remedia, in quibus amaritudinis sensus adstrictione maniseste superior est, e. g. Absinthium, Gentiana, Trifolium fibrinum, Acmella, Virga aurea, tantopere inter medicamenta, quae calculosis prospiciunt, emineant. Eminere quoque amara in podagra , malo maXime calculo affine, compertum
est. Amaris vulgo vis saponacea adscribitur: licetne igitur emollitionem quandam saltem in eXterno calculi cortice assumere ' Nihil eiusmodi eXperimenta extra humanum corpus facta confirmant: an vero in corpore nostro aliter fiat, nescio. Erunt forsitan, qui et austeras partes, et amaras iunctim
in id unum collimare putant, Vt tonum fibrarum amissum restituant. Qtiicquid sit, comprehendere animo non possum, quomodo doloris tam celere leuamen praestet, quod ab aliis adstringentibus propulso modo calculo , nec saepe sine magno Cruciatu praegresso, redimi solet. Definire hoc quihusdam haud difficile videtur, dum nimirum Vuae ursi, ut adstringentibus generatim, vim solidas par
115쪽
SECT. LII. VIRTUS IN CURANDIS MORBI s. 89
tes contrahendi et naturale gluten spissandi adscribunt, unde fibrarum soliditatem, elasticitatem, irritabilitatem, sensibilitatem, v alarum amplitudinem mutari, putant. Ita quidem Cel. GER HARD e). Hinc et cl. 21ssΕΤ f) existimat illam conducere in dyluria symptomatica eX irritatione a calculo orta ad inflammationem discutiendam et irritabilem vim vesicae infringendam. Et cl. LA'PHIER go vi sedativa, vel, ut ipse id eXplicat, mobilitatem solidorum imminuendo, tum et robore organis Vrinae secretoriis suppeditato, iuuare arbitratur. Verum haec Omnia me non rite capere, ingenuus fateor. Si sensibilitas et irritabilitas in partibus, quos calculus infestat, imminueretur, quidni idem in aliis feret ΤAegrorum vero non prosternitur liborum cupiditas, sed erigitur, non stringitur aluus, sed laXa manet, non torpet arteriarum ictus, sed viget. Viget e iam animi serenitas, rubet facies, integra manent omnia. Nollem igitur iam ili. AvCHNERI si) verbis utor) Vuae ursi actionem in calculo ab imminuta partium irritabilitate deducere.
Frustra itaque aliquid damni in calculo ab Vua vivii, nisi intempestiue administrata, metui,
116쪽
sponte iam patet. Nec tanta copia sumitur, ut nocere possiet. Ne calculi loca constringendo, eum firmet et immobilem reddat, non Veretur, qui multum virium, antequam ad destinata loca perueniat,
amitti perpendit. Amarities insuper, quicquid mali
ex usu continuato resultare posset, impedire videtur. g. Is. Coniecturis quoque longius progredi, et ad alios morbos plantae Usum eXigere, procliue iam erit, ad istos quippe omnes, in quibus adstringentia remedia et amara conferre eXperientia docuit. Nam quid in ultimis elementis corrigendum sit, cogitatione me assequi haud posse non diffiteor. Adstrin gentia nouimus laxitati partium succurrere, amara autem, praeter istam Virtutem, fluidas partes balsami instar condire, et ubi spissitudine quadam coierunt, hanc bilis instar resoluere. Superuacaneum igitur ducens, morborum , quibus debellandis sor-ssitan par esset, longam tabulam eXhibere, eos modo indicabo, quos Vere sanasse deprehensa est. N imirum in variis Vitiis organorum lotio vel
secerne1 do Vel transferendo et eXcernendo dicatorum, absentibus calculi indiciis, auXilium praebuit. Ad horum censum pertinent illarum partium uti et vicinarum c. c. scroti, Nicera, sille calculi praesentis
iusta sulpicio adesset, siue haec deficeret i). Qito quidem succelsu inductus ΗΑΕNius et in alio etiam
117쪽
SECT. III. VIRTUS IN CURANDIS MORBI s. 'I
quocta laque Viscerum Ulcere profuturam sperauit l). An euentus huic spei responderit, postea non eX- posuit. Certe tentamen alius medici in plithis purulenta successu caruit I Ρrofuit porro stirps indis uria et strangrίria ex praegrestis maligno morbo hu); et in aliis aegris quidem causa haemorrhoidalis subfuit 1i . Ita coercuit mictum si sentiιm eX Vitio collum vesicae Occupante cum mictu valde doloroso et purulento ob, et mingendi stimulum molestistimum cum lotio mucoso p) deuicit. In tal Arrho vesticae, qui eX transpositione mucosae collectionis in pectore originem suam ceperat, decoctum stirpis et Glycyrrh1Zae sub nitri misceta valuit q). Paralysis quoque vescae apud senem, quae supra tresinenses ad lotium euocandum catheteris applicationem iniunXerat, intra paucas hebdomades stirpe
Sed iterum querelae quaedam insurgunt, nec in hisce morbis ubiuis satisfecisse votis. Ipse eius
eXemplum de mictu cruento eX Vlcere Vesicae, quod WERI HOFIVM auctorem habet, memoraui. Ita nullum
118쪽
tum lenimen homini incontinentia urinae cum Iliacere Vesicae absque calculi vel sabuli indiciis detento conciliauit, sed molestias potius eXasperauit s). Breve modo solamen attulit beato AB HALLER 0 perplures annos stranguria et dysuria correpto. Insignem eius effectum in foemina 6 annorum, leucorrhoea laborante, egomet eXpertus sum. Εω enim per seX annos , quibu, vidua viXit, naturalis eXcretio nimis copiosa, et quod secessit, vel Obscure rubrum crassumque, vel albidum s. viride foetens' que fuit. Iam ultra hebdomadem eodem vitio affecta, tantum sanguinis profuderat, ut ad cantharimensuram iacturam aestimaret, ceteris memoratis
incommodis denique se sociantibus. Vnde dispendium magnum virium et crebra animi deliquia passa
est. Habitus corporis euasit Cacochymi CUS , appetitus cibi deletus, somnus turbulentus et tremoribus interruptus. Pitulis purgantibus semel praemissis , 6 doses pulueris Vuae ursi drachmae dimid. illi exhibui, quarum a de die sumeret. Mirari dein oportuit, quod adeo cito et tam parua pulueris copia iuuaretur. Nam paullo post cessasse fluxum cibique cupiditatem rediisse narrauit. Color faciei sanus et subrubellus simul rediit. Hoc igitur auXilio contenta tum purgantis remedii, tum Vuae ursi Vsum, quem suaseram, continuare recusauit. Aliud
119쪽
simile essicaciae stirpis in fluore albo eXemplum serius memoriae proditum est ti). In febre fertiana illam semel praescripsi. AD sictus ea erat iuuenis, qui emetico et venae sectione, qua sanguis tardosus apparuit, frustra administratis, et paroXylino febris ter reuerso, meum consilium implorauit. Aluo conueniente medela soluta, Vuam vivit eadem lege, qua corteX peria vianus, usurpandam dedi. Verum quater nihilominus febris eadem vehementia reuertit, etsi pars culpae aegri neglectui tribuenda sit. Quare Chin-chinam substituere neces e fuit, quae tamen nonnisi nouo iterum paroXysinio ingruente desideratam opem praestitit. Cl. GERHARDus v) prout lilanc morbum, ita affectiones cachecticas et hydropicas, febres catarrhales, quum carpi pulsatio torpere insigniter inciperet, imo gangraenam ipsam utinam quaedam eXempla per partes enucleata addidisset se eadem sanasse narrati Cortici Peruviano igitur illam aequiparare non dubitati Nollem, quod in alterius remedii locum substitui quodammodo possit, pro eodem habere. Chemicis momentis innixus hunc eidem delatum honorem cl. ΜoDEL 1vs χ) limitauiti Sed restringet adhuc magis, ni fallor, eXperimen
120쪽
Remedii tamen nomine, si quid unquam, Vua ursi digna est, digna, quae ubi uis in pharmacopolia recepta, medicorum formulas, eXplosa inertium farragine, crebro, in salutis aegrorum haud lubricam spem, ingrediatur.
VsUS UUAE VRSI OECONOMICUS. Non minoris vero pretii Vua vrssi habenda, si ad
usum, quem in Oeconomia praestat, attendas, quem paucis adhuc libari non iniucundum erit.
Ruber licet color, qui baccis competit, ad gustandas istas facile invitet, ViX tamen ob fatuam farinam, quam continent, nisi fame valde vi gente, crudae, in cibum cedent. Miror ideo, baccas maturas tam a Rusis quam a Iacutis largius ingeri a). In annonae caritate commodius, notante Equ. ALINNEb), praegressa siccatione, in panem redactae comedi poterunt. Alias auibus, quae eas Valde appetunt, crudae in escam relinquendae. Aqua coctae syrupum erogant vulgari exsaccharo syrupo non absimilem . g. a