장음표시 사용
131쪽
tant, qui nimis liberaliter putredinis voca- lo utuntur, quod nostro aeuo certe similere constituit asylum ignorantiae, quam itio adhuc seculi huius, malignitas scholae edicis haud incelebris, fuit commune artis
icabulum, quo insignire Omnis generis mor- s solemne erat, quos nunc certius a colluuie marum viarum neglecta oriri, cognouimus.
Quam plurimae dantur febres malignae, ubi que putrilago primarum viarum animadueritar, neque sanguinis putridi et dissoluti signa sunt, et tamen virium prostratio summa ess, in torpor, stupor, delirium nunc vigil,
inc somnolentum, tremor artuum, membrOlm, animus vero tristis, et non capax sen-cionum, reliquaque malignitatis signa adsunt. Quae 'quidem signa omnia, quotquot in
edicorum libris enumerantur et annotata le- ntur, nullo quidem excepto, testantur, i incipium illud vitae, tam musculorum, qUam 'ruorum, grauiter astici. Nullum, repeto diu, symptoma occurrit in uniuersa signo-m malignitatis doctrina, quod non vel inris musculis aut neruis sedem habere videa-ar, ut redie possim assii mare, irritabilitatoni sensibilitatem, ut nuperi vocant, potissiuam laedi in omni morbo maligno. illaeatem vires vitales, aut si malis, animales,
132쪽
tion semper in omni febre maligna infirmatur, sed subinde augentur potius, ut ita li.praeternaturaliter audia sentiendi facultas, Vnuisit ex praecipuis malignarum febrium signicum scilicet a leuissima caussa occasionali adolor admodum vehemens, et integra senstio, aut dira conuulsio oriri saepe visa sit ionimaduersa fuerit. Pertinent huc pavonii radiis solis et luce oriundi, conuulsiones ti trepitu leuistimo, aurium illa assectio miratiis odoratus et laetus quoque, ut leuior se fatio aegroto admodum fiat molesta, item li
maxime notatu illud dignum symptoma, petulentorum maxime dissicilis deglutitio, qua non raro sequitur illico cohuulsio. Hydrphobiam symptomaticam nuperi iocant, iterque spontaneum, denegatam liquida degltiendi facultatem illam. Permultis in locautem HIPPOCRATEs iamiam edixit, in
lignissimarum febrium et se certissimum signiti praefocationis in faucibus sensum, summe lidissicilem deglutitionem, liquidorum inprimici bsente tumore in faucibus et illis gracilescetibus potius. ut iusta mihi sit suspicio, nipsum Hippo CRA ΤΕΜ ignorasse pessimuiillud malignarum symptoma, quod nup
hydrophobiam appellare consueuerunt.
Malignae febres, non tam cito si adia sde urrunt, sicut id familiare est putridis, non omnes ad acutas hodie referri solent
133쪽
- Ias imbrum consensu, dantur quoque maiae lentae, in Quibus certissime ne minima sicio adest, a putredine aliqua ortum ha 2, nee vero simile videtur, ab ea caussa tot inpioinata posse Oriri, quae licet nobis prorsus ota videatur, longe alia tamen, quam putred
morum censenda, qtlae ni nitrum. certissismo
ruit potius sentiendi vim, quam ut illam au-r: quod adeo frequenter in malignis feri solet.
onsiderabimus solertiori cura malignat uiri ursum, ut eo magis pateat, adesse notabile iddam discrimen malignam inter et pui ri-Proprium est malignarum, ViX 'vn- m, aut rarissime tamen, notabili alicitia Quatione critica siniri. Cris eos absentia, na limpida, coctionis deseelus, cutis sicca, me siricia, pertinent ad praecipua malis na-n signa. In putridis vero diari hoea foeton haemorrhagia vix compescenda, quae in O m non leuat, et sanguinis dissolutio enilise testatur, aut denique petechiae et vibices eadem caussa obseruantur. Haec omnia in lignis abesse possunt, et non raro sollent, in his gangraena extremarum partium aper occurrit, quae proprium consi ito it aptoma putridarum a sanguine dissolvito, astasses vero ad glandulas, articulos et deme ad neruos, rectissime BREN DELI 0s,ucessor noster, post sata etiam venerandus,
134쪽
pronunciauit cris es malignis propriar. laesam vim sentiendi nemorum, post malignas
saepe diu superstitem, pertinent maxime tor por cutis totius, auditus, visus priuatio, et gustus et odoris abolitio, quae quidem sympto
mata non raro per omne reliquum vitae tem
pus post superatam malignam remanent, nec ullam sanationem admittunt. Haec omnia mirabilia phaenomena ego certe non ausim deri vare a succorum putredine, ut malim quam cunque aliam humorum prauitatem pro vero
Diu latriam illam sententiam animo fouiquam nunc palam facere constitui. Quocscilicet in malignis alii vocant metastases setcbscessus ad neruos, illud fortassis perpera a sic appellari. Latet enim inter primordi. satim malignae febris in ipsis neruis sortassis omes et caussa omnium symptomatum e effectuum, nec metasiatice in sine morbi deponitur ibi, ut placet aliis, semes, ut non Opuvideatur accusare metastasin, cum ueriti ipssnt sedes morbi, ut ab eadem caussa et morbus ipse et eius enectus omnes, ut mihi quidem admodum verosimile videtur, explicari possint. Certe nuperis placet in omni doctrinarui
genere natura simplex , et non anxiquaesita rerum ratio, et ego quidem sui Persuasus, coniecturasti meam sertastis se corrmendar
135쪽
ndare simplicitate sua. Quaevis enim syma
mala, quotquot horum HIPPOCRAΥΕseIiumerauit, malignitatis, siue stuportiorum, siue aucta nimis horum sensatio a1itur certissime, genus nemorum in omnidio maligni morbi, ab eius initio ad sinemve, ab occulta illa, nobisque prorsus ignotal sa malignitatis mirifice assici, ut non optigi eatur, ad ea symptomata explicanda, quavrbo su perato iamiam plerumque remanent,iastasin quandam accusare. Lentorem potius humorum, et quae placuit Inullis, ataxiam seu inertiam spirituum.
usare malim, ceu veram causam maligna
I, quanquam et hic lubenter satear, mihi de verosimile videri, summam illam in lignis virium prostrationem aliaque sympto- ta, a vitio quodam lymphae et seri posse i, Ut, quae multorum fuit opinio, nouus videatur, accusare quandam liquidi nen. una, seu spirituum corruptionem. Facile n Omnia symptomata, quae malignis fero Pria, ab ea caussa explicari posse, nullii ito. Motastasses enim, quae in glandulis
ruentissime omnium occurrunt, item meas es illae, quae sunt ad articulos, et ad tabula coXarum, testari videntur, lyti lin maxime vitio quodam laborare, idque
lici modo fieri fosse, quis negabit ; scili
136쪽
I28cet illud vitium' lymphae aut ab initio morbiam adfuit, aut considerari debet ceu mortipsius effectus. Neque a vero alienum videtur, Omnes neruorum in malignis assectione ab eodem lymphae vitio habere origines, saltim probabili' admodum argumento dolore atque, stupores ausim derivare a lympha ii neruorum vaginis stagnante et quodammodivitiata. Est enim notissima res, morbo chronicos varii generis, qui vulgo neruorunmorbi appellantur, et quibus adnumerantumelancholia, stupor, epilepsia, et dolore arthritici atque rheumatici, non eam ob causam neruorum morbos dici, quod liquidui neruorum accusari possit, sed quod neri sint morbi ipsus sedes. Summa virium prcs ratio et lassitudo insignis, morbillis proprineque testatur putredinem humorum, nequvitium quoddam aut ataxiam, sed bene laimonente GoRTERo b) a vitio quodat lymphae et seri commode satis explicari potes Esi ultimus quidem destructionum humorvi gradus, putredo, et nemo negat, tander putrescere humores in omni fere genere sbrium, sed tunc putredo non est caussa, scpotius effectus morbi. Plures certe dantur mutationes et corrupti,nis species humorum, quae nonnullis nupt
137쪽
Iasi iterum cum diuersa fermetitationis specie com- arantur c). Est discrimen fluidum inter pu- stridum et vappidum, quod non dici potest sutridum , sed solummodo amisit partem spirituosam et volatilem, simulque omnem suam fragrantiam, quam interdum noua iterum ac uirit fermentatione, manifesto documento, nondum fuisse putridum. Quicquid etiam mo- aleant nonnulli contra restauratam illam nupecfermentationis theoriam fluidorum animalium. illud certe extra omnem dubitationis aleam positum esse videtur, tot species corruptionis humorum corporis humani existere poste quod dantur fere fluidorum, arte chemica per fermen- rationem paratorum genera, ut omnino haec Comparatio non prorsus inepta videatur. Quot species acrimoniae humorum suo
tempore iam cognouerit summus Bogni A- IVs, neminem latet. Quam ille vocat acrimoniam Oleosam, rancidam, aromaticam permulti recentiorum accusarunt tanquam causu am exanthematum, miliarium inprimis, otiunt multa argumenta, quae in pathologicis recenseri solent, quibus constat, vero similli- unam esse hanc doctrinam, ut malim ipse ego hauG
138쪽
I3o hanc acrimoniam pro vera caussa miliarium agnoscere, quam ex hypothesi stabilitam illam humorum putredinem. Non inepte itaque Cl. Ρ L dixit, in febre miliari alba vestigia
formentationis vinosae apparere, certe alimentorum nutrientium varia genera, frui lus horaei, farinacea, dulcia, vinosa, non omnem fermentationem, aut huic tamen valde similem mutationem humorum nostri corporis, prorsus excludunt.
Quidquid demum sit, naiasmata illa, a quiabus nonnunquam morbi maligni oriri dicuntur, non semper te fiantur putridam indolem, cuin ab iisdem saepius longe alia, quam putridi morbi species oriri soleat. Neque pe- techiae, neque variolae, immo nec ipsa pestis nunc omnium consensu, semper putridam febrim habere solent sociam, ut tuto assii mari possit, putredinem illam, si in his morbis appareat nonnunquam, longe aliis causis de heri, et potissimum quidem illis, quas prae- disponentes appellare solemus, interdum vero et aliis, quae in ipso morbi decursu superueniunt et contingunt. Quum igitur, repeto iterum, signa illa et symptomata malignitatis ab HIPPOCRATE iamiam sollicite satis annotata, constanter malignusta morbum indicare soleant, absente tamen l
139쪽
I3I tamen putredine et absentibus caussis putredi in is, cuiat malignitas ab aliis caussis, quam a vera putredine originem habere posit, non video prorsus, cur malignus morbus unice a putredine humorum deii uari debeat. Nunquam HIPPOCRATEs in Coacis , vel alio in loco dixit, malignos morbos alputredine oriri, quod mirunt Omnino. Ete-inim, quod nemo ignorat, qui legerit H 1 P-ῬOCRATICA monimenta, aliquoties is dixit febres fiunt a putredine. Eo magis itaqueamirandum, HIPPOCRA ΤΕΜ adeo solliciteret omni attentione adhibita tam prolixe ma- dignarum febrium singula symptomata anno-ltasse. nunquam vero putredinem humorum
accusasse, sed potius docuisse, malignitatem ab occulta quadam oriri caussa. Quae quidem, cum verisima sint: et ex
lipsis Hippo CRAT is monimentis eXcerpta. patet, malo consilio a recentioribus maligni talem latiori sensu omnem virium prostratioinem et imbecillitatem diri, quae a caustis ma-inifestis originem habet. Est enim diserimen motabile inter morbum acutum, periculi ple-lnum, et vere malignum, potest enim morbus
nesse admodum periculosus , quanquam sensul proprio malignus non sit. I a
140쪽
Hinc sacile est ea refutare, quae nuperi scripserunt, de malignitate, singulis febrium
generibus nonnunquam superueniente. Hoc sensu recentiorum, nemo prudens negabit, malignitatis caussam ese aliam sum- muin inflammationis gradum in morbo pleuritico, peripneumonia, variolis, aliam bilis colluuiem vel saburrae in primis viis. Inde facile concipimus, medendi rationem non unam eandemque omnibus ac singulis his morborum generibus conuenire, et pessime nocere interdum sanguinis missionem, vomitoria, antiphlogistica, vescantia, quae alias, alio in casu praestantissima artis nostrae auxilia. Quo demum sensu accipias malignitatem, symptomata indicant semper, vim vitae nunc exstimulari, nunc vero imminui, ut nunquamst absque irritabilitate et sensibilitate laesa, malignitas.
Generatim autem morbi vocantur nerum
runa, qui iure potiori dici deberent morbi musculorum, si species lpasmos, conuulso.
nes, torporem, tremorem, immo paralyses, cum membrorum et artuum, tum sphincte,
riam inprimis, quae quidem symptomata etiam citra omnem laesionem neruorum oriri posis, nemo tam facile negabit. Sed sint etiam alia