De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

171쪽

que rubrarum, fili formium aspectu detegendam divagatur. In cognitum hoc extra corporis humani confines insectum , in aliis , quam psOrae, vesiculis nequaquam reperiundum , nec fortuito hic nascitur, nec eandem, quam forte larvae muscarum in ulcere neglecto ac vetusto, originem agnoscit'; sed ab aegrotante , aut re quavis ab isto infecta , in sanos transfertur, et pustulas, quas inhabitat, fecisse credendum est. A calore externo, interno, pruritus augetur; a frigore, cum imminuta insecti agitatione, hic idem imminuitur, febrisque ipsa saepe pustula; exsiccat. Ab immundis difficilius , facilius ab illis , qui puritati magis

student, haec viva morbi causa , quod cum contagio non liceret, a cute avertitur. Phthisi xis vero historia hanc ultro confirmat de acaris theoriam. Hic de contagio , ut pruritus , pustularum, ulcerumque causa, cum pediculum humanum, aut pubis , sub cuticula detegimus, a nemine cogitatur: cur de acari in plora mox ab istius principio non minori domicilii iure habitantis, ae hanc ipsam praecedentis potentia aequali dubitemus, vix ratio supereSSe videtur. Celeritate aequali tum pediculus uterque, tum acarus, cum interna vix curent , ab externis, ejusdem sere indolis, remediis extemplo

172쪽

et actione longinqua enccantur i ac ps0ra , quo citius , eo sacilius aufertur . felices , qui tilia , tamque multa , tam certa, pro unico contagio possiderent antidota Mortales s Apsora, ut Vocant, retropressa , non pῖUca certe mala derivantur: sed praeterquod, saepius sectum cum morbi causa a Medicis confundi, nimis constet; non specificum ad pso-rae vetustae , aut complicatae , celerius aut incaute sanatae , noxas explicandas requiriturcontagium ; nec ipsa , quae pediculi ad caput produxerunt, ulcera, si diutius iam fluxerint, - nec innocens, cui, sani licet, iam assuevimus, fonticulus, sine damno ubique, celerius exsiccantur. De psorae , quam criticam

appellant, fallaciis iam supra f. ῖ . mentionem injecimus. Quae sartoribus, quam aliis opificibus, communior esse dicitur . et ex lanae infectae contactu derivatur, psora , ea Vela iam impetiginem symptomaticam f. o. constituit; vel ex vestibus laceratis, quae renovant atque conSuunt, iam infectis , non eae lana, originem agnoscit. f. q37. A psora, nisi cum aliis affectibus complicata, aut diutius neglecta, aut hoc tandem zub statu incaute suppressa , periculum

173쪽

haud imminet . Dissicultas curationis apud pauperes, in nosOdochiis , aut in castris , a ne-ccssariae puritatis defectu, et continua cum infectis societate , derivetur oportet . Exemplapsorae , quae sponte in totum disparuerit , perpauca habentur; sed licet haec existant, si contagium aliquando sic deleri dicamus , curacaros ob causas ignotas aliquando disparere , aut in pelle mutationem, quae istorum actioni resistat , contingere, negemus , ratio non apparet. Post psoram longiorem , interdum abscessus, glandularum, viscerumque infarctus succedunt: quae singula non tam ex specifica morbi causa , quam ex teliore diutius vel copiosius resorpto , vel ex vitio alterius natu-

rae in corpore praee Istente, ac per pSorae Stimulum evoluto, derivanda esse censemus. Interdum alios psora dissipavit effectus morbo-SOS; et, eosdem suo stimi lo ad cutem invitando , visceribus immunitatera restituit. Interdum morbos alios , cum psora hic accedit , quam plurimum exasperat haec ipsa. f. 438. Primum certe curationi S mumentum Cura

in vera hujus morbi diagnosi consistit. Si pso- ra vel Aontagio specifco , vel ab acari

Iaec pendeat) est reeens I. ad externorum mox

174쪽

usum , cum interna nil possint, sine temporis

jactura recurrendum est . Si , hominem infir mum ad alio affectu detentum haec impetigo corripuerit: tunc videndum est , an per stimulum et ulcus superficiale tam late a psora incute excitatum , natu prior affectio emolumentum habuerit ; et antequam hic'psorae medeamur, artificialis in cute exulceratid, quae illius virtutem suppleat, excitanda est. Si per longam iam moram a psora cutis male affecta est, et aegrotus cum hac, morbosa licet , excretione habitudinem contraxisse videtur tunc lentior et cautior morbi cura esla debet; ac iterum , artificialem fontem quae rinternis

minarentur mala, i ab istis derivanda .sunt. Si

cum alia impetigine , interno sorte ex vitio pendente, psora complicetur: tune illi per interna occurrendum , et istius per externa sanatio differenda est . Sub eorum Vero , quae ad psoram simplicem conducunt, usu , non alia, quam ea, quae sanum in aliis hominem decet, vivendi ratio requiritur ; nec ulla, quae, si balnea rerumque infectarum depositionem excipiamus , ad curam praeparent , vel psOrae retrocessionem impediant , indicantur au-Yilia .

insignis eorum, quae ad psoram laudentur,

175쪽

est numerus ; sed, praeter summam munditiem, pauca in malo simplici sufficiunt, interque ea sulphur et mercarius praeferri merentur. Primum igitur totius corporis superficies ope balnei vel communis, vel Sapone re misti, ab immunditie ichorosa et a crustis depuranda, aut probe saltem cum spongia abluenda , et ad istas, donec decidant, fovenda est. Nil iuvat, prius, quam adhibitis per aliquot iam dies remediis, apud pauperes , quibus copia vestimentorum non est, tum haec, tum lintea mutare; quod tamen post tres, quatuorve frictiones necessario suscipitur. Sic et omne cum infectis commercium', rerumque ab istis tractatarum uςus sugiantur oportet . Sub

cutis plenitudine majori, ac ardore , pruritu ex eodem insigni, scarificatio pr/emissa conducit . Ipsum vero sulphur , tum vaporis , tum balnei, tum unguenti sub forma, aequali cum successu' adhibetur . Non parva interim ab hoc ultimo, ex foetore , et maculis ad lintea relictis incommoda sunt. Vapor sulphuris sub ipso psorae principio, et cum pustulae exiguae ad partem comparent, cum debita cautela aliquoties in die adhibitus ulteriorem huius morbi progressum praescindit . PaUpe-

176쪽

riorum vestimenta ac lintea in aere aperto hoc sumo impraegnata, ac furno demum calidiori commissa, egregie purgantur. Sub thermarum sulphurearum defectu, vel hepar sulphuris ad uncias fere duas , vel calcis ae- 'que at sulphuris libra una , in aquae fluviatilis mensuris septem vel octo decocta , probalneo adhibentur . Unguentum ex pulvere lfiorum sulphuris uncia una cum axungiae recentis quantitate sufficiente, vel si pinguis cuti non conducat materia , cum ovi vitello , praeparatur . Sunt , qui huic unguento salis ammoniaci , vel hellebori albi drachmam unam aut alteram adjiciant; sed in multis ab usu istorum in cute irritatio excitatur, ac Solum iam sulphur bene tritum hic sufficit, si pars quarta aut minor unguenti, prope ignem, quotidie ad noctem , nunc digitorum interstitiis, nunc carpo, nunc alias ad partes, illinitur . Tanta vero est sulphuris in viventem psorae causam potentia , ut corporis vel unam modo partem cum eodem frequentius unxisse iam sufficiat . Hi ne mygnam sibi fartiam unguen tum N. L. ), quod soli manus volae, ad nucis avellanae magnitudinem, a frictum, non parvo certe commodo, jam scabiem non raro dispergit, acquisivit. Vix interim nisi sul-

177쪽

phur hic. agere , ac vanae laudes , quod hoc unguentum psoram et expellat et dissipet , nobis esse videntur. Mercurius , sub qua vis demum forma , aut eum adipe remistus, aut, salis sub specie , in aqua solutus, in pSorae causam , exterius admotus, cum aequali ac sulphur , nisi forsitan maiori , potentia operatur . Interius , ad ipsam licet salivationem usque, porrecto huic

remedio, psorae si modo haec, et non alia impetigo , subfuerit causa reluctari est visa , sed pauca hydrargyri portio exterius admota, uti pedieulos tum capitis, tum pubis ,

sic et acaros in psora, veneni ad instar , moX trucidat . Ad meliora praeparata unguentum

album N. LVI. omnino pertinet : quod ad fabae, vel avellanae magnitudinem quotidie ad loca indicata illinitur; ac , salivationis sine metu , vel psora iam disparente quod de aliis quoque auxiliis retinendum est per quasdam adhuc dies subministrari oportet. Non absimiles et unguentum citrinum N. XX. ), et solutio mercurialis vel simplex N. LI. , vel phagedaenica N. LII. ), cum qua partes insectae semel, aut bis, quotidie laventur, in

psoram effectus eXercent.

Sed, praeter sulphur ac mercurium , quam'

178쪽

plurima cum successu interim non semper aequali contra psoram adhibentur . Huc imprimis pertinent decoctum vel succus labaei Nicotianae, balneum ex reliquiis a distillatione spiritus frumenti , aqua vegeto-minera lis, aqua maris, lixivium, decoctum rumidis acuti , i lae helenii , cum unguento ex

eadem radice 'ae butyro parato , et alia. . a quibus tamen , ut magis incertis , melioribus instructi, lubenter abstinemus . Observandum vero hic est , quod unguentorum SulphureOrum sub usu interdum novae ad cutem pustulae, quae ad psoram non pertinent, sed ab ipῖo unguento nascuntur, prorumpantu. Has , unguento suspenso, balneum ex tepida dispellit . Interim non mox a psora exsiccata medicamenta cito nimis seponenda , sed aliquandiu post illam continuanda , aut , si ex morbi semina ad cutem non integre de .

structo nova geries pustularum efflorescat , resumenda sunt .

Si hominem , ut vocant , cachecticum , aut vitio quocunque alio laborantem , psora recens invaserit 1 non ideo in istius, ut quae

critica non est , curatione cunctandum , ac summa malorum in eodem augenda est. Aliter se res habebit , si alia impetigo , psorae

179쪽

. aspectu modo similis , sed indolis diversae *3. 39. a Q. ), - aut si haec ipsa iam diutiuς in cute haerens , fonticuli aut ulceris

artificialis quasi vices cum emolumento aegroti assumpserit , aut sit ipsius psorae stimulus, forte latens in corpore vitium scro-phulosum, aut aliud , excitaverit quo in casu, ut monuimus , vel symptomatica assectio cum remediis internis corrigenda, vel psorae ipsius enectus non specificus , sed se tuitus , per artificialem exulcerationem , ac interdum per auctas alibi secretiones , supplendus est. Similia de ea, quae sanum alias hominem diuturno iam tempore afflixit , pso ra dicenda sunt : ur quae , materiae suae , non ut specificae , sed ut ichorosae , ex pelle continuo resorptae , actione internis simul

obeSt, ae simul, suscepto iam habitudinis iugo , ad illam derepente sanari sine damno non potest, quin praedictas sibi curationis cautelas

exposcat .

Ex his vero artis praeceptis auit non satis observatis , aut prorsus neglectis , non

P uciora , nec minus , ae ab impetiginum aliarum incauta tractatione , lethalia incommoda propullulant : quibus iterum ad regulas

180쪽

cccurrendum est . Cum vero morbi a pso ramale tractata et praepostere eXSiccata oriundi, non ex ipsa psorae causa specifica ad interiora repercussa, sed EX repentina, ichoris , habitudinis ad leges fluentis, suppressione Dabeani tur: hinc nulla est ratio, cur psoram , foeditate, ac transitu in alios tam sacili infamem, per insitionem aegrotanti communicemus ; sed ita certe, quae sub exanthematum , impetiginumque aliarum infausta dissipatione commen