[2]: Renati Des Cartes Specimina philosophiae: sev Dissertatio de methodo rectè regendae rationis, & veritatis in scientiis investigandae: Dioptrice, et Meteora. Ex Gallico translata, et ab auctore perlecta, variisque in locis emendata

발행: 1656년

분량: 318페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

41쪽

que in cunctanter in iis peragendis perseveraremi ob rationes valde dubias, vel forte nullas suscζpς - ,

quam in iis de quibus plane eram certus Ut tali': y

torum consilium imitarer, qui sit forte in medi/δ sylva aberrarint, nec ullum iter ab aliis tritum, iam versus quam partem eundem sit agnoscant deo vagi&incerti modo versus unam, modo, ri teram tendere debent, .multo minus uno inlo Q ς'

sistere, sed semper recta quantum possunt vers. Τμ' &eandem partem progredi, nec ab ea poste plξil leves rationes deflectere,.uam vis forte initi pli' ilas habuerint, propter quas illam potius qu. iis δ' quamlibet eligerent: hoc enim pacto, quamvis se

ipsum locum ad quem ire destinaverant non acco ad aliquem tamen tandem devenient, in quo Q I ridius quam in media sylva poterunt subsistere. Qq modo quia multa in vita agenda sunt quae disterrς non licet , certissim una est, quoties circa illa qui rasit Optimum agnoscere non post unius illiid ς nos sequi quod optimum videtur, vel certe ii qμ iij, talia sint, ut nulla nos vel minima ratio ad uini in pq

quam contrarium faciendum impellat, alter uti xl smen debemus eligere is postquam unam sena et ς' is, tiam sic sumus amplexi, non amplius illam ut d. ' AiHquantum ad praxim refertur, sed ut plane ς - ' certam, debemus spectare quia nempe rati pyqῖε. quam illam elegimus vera S certa est. Atque h0 Ciens fuit ad me liberandum omnibus istis anxiet/ &conscientiae morsibus, quibus infirmiores anim* o. queri solent quia multa saepe uno tempore ut Plectuntur, quae postmodum vacillante judiciqesse sibi persuadent. Tertia regula erat, ut semper me ipsum poli ' Fortunam Vincere studerem. 6 cupiditatest 'tquam ordinem mundi mutare. Atque in univς

mihi firmiter persuaderem nihil extra propria ς' nos

42쪽

in hoc vi

in ali in forte ad

accedent,

ael sentesit dubiam,

leveras

tbonationes absoluti

liceni f. 'PΦsςζrer, atque ad me hoc pacto satis fe-hatu i duim Naria ea sit voluntatis nostrae illiu6ab ς nullanareia unquam feratur, nisi quam senti 'ς st V ut aliquotmodo possibilem reprae Rqtiali ἡ '' 'mnia e tra nos posita sunt tanquam d6lebi RQ i. ii' apo sibilia consideremus non magis hostii, 'ὶμ οδ forte nobis desint, quae natalibus n6fuit, quan quod Sinarum vel exiteri 6 g stimus. Et rerum necessitati voluntat steri u 'ςς Vr tissime accommodantes, utjam non Vptiuit Orpora non sint tam parum coris ἰῆ adiit, 'NU''V in ' adamas, vel quod ali ad vo- 'atis dbi RyJ VJ sunus instructi ita neque sanisi , /Torquςbimur, si aegrotemus, nec libertacitati6h, ς Jζrine naui . Sed fateor longissima exem nihili 'ης litatione saepissime iterata opus esse, ut

pi, iii, is omnes ira spectandas ast ueface Finta 6 qVς in hoc uno mihi persuadeo positam 'it in 'indorum Philosophorum , qui olim

ditatis 'ς in talionis acquirebant hoc est Reiebii, qu animi motibus regendis ita se as- , solo, i, ROH bae aliqua ratione se solos divi-V kς dies, solos liberos,&solos felices es eja- 3 ctarent;

43쪽

11 DISSERTATIO Actarent quia nempe nemo hac Philosophia de titiam faventem semper Naturam atquebere potest, ut votorum omnium quemadmodβcompos fiat. An es Ut autem hanc Ethicam meam concluderem it .sas occupationes quibus in hac vita homines δῆλ' iis, quandiu expendi, atque ex iis optimam eligere'Qsum Sed non opus cst, ut quid de aliis mihi visum me ipso melius videretur, quam si in eodem i*i iuri

quo tunc eram perseverarem hoc est, quam V

vitae tempus in ratione mea excolenda, atquς ''y ii. te juxta Methodum quan mihi praescripseramganda consumerem. Tales quippe fructus hVJμ ,,isthod jam degustaram, ut nec suaviores ullosinc Vinnocuos in hac vita decerpi posse arbitrarς olyo illitis ope quotidie aliquid detegerem , Vod in aignotum' alicujus momenti esse Xistimabam . , re delectatione animus meus implebatur, Ut

bus assici posset. Ac praeterea tres regulae OG γῖ satis rectae mihi visae non fuis ent, nisi in I cri g. isto. hanc Methodum investiganda perseverare dζς ς' sonis Nam chim Deus unicuique nostrum, aliquod Jlumen largitus sit ad verum a falso distinguend. φί b. Putassem, me vel per unam diem, totum alie ' nibus regendum tradere debere, nisi stat li libere proprio ingenio examinares, statim atque ς ue

cte faciendum satis para sum. Nec quamdiu ip*2 jubbar, absque errandi metu fuissem, nisi sperassςm lana interim occasionem, meliores si qua ei niendi, privici misi urum. Nec denique Vm i utili imperare, ac rebus quae in potestate mea sunt Qes e potuistem , nisi viam illam uis em si qy' oue quam considebam me ad omnem rerum Q ' , nisi Perventurum cujus essem capax, simulquοδ es: Verorum bonorum possessionem ad quam νὴ is iras

44쪽

anam

instituto lan si totisse in verit

ontentu

tu, Rtellectu exhibetur tanquam bonum Vel mariti, ' HViet, si semper recte judicemus, ut recte facia- qu, - ' 'ς quam optime possumus judicemus, ut etiai t.' 'pxime Possumus faciamus;hoc est, ut nobis virtu-ph ''ς simulque alia omnia bona quae ad nos possunttis ς' ζς comparemus quisquis aute se illa sibi compa- ἡ Ρηsidit, non potestio esse suis contentus ac beat Us. sin i Veronae his regulis instruxissem, illasque sub ζζbus fidei, quae semper apud me potissimae L, μ' . reservassem , quantum ad reliqua quibus olim an ii 'Τ in bi. tus, non dubitavi quin mihi liceret Omniaex phia' dζὶζre quod quia mihi videbar commodius s lii p*sse inter homines conservando, quam in illati, id quaeram diutius commorando, vi dum cin . . 'yδ ζXacta cum me rursus ad peregrinandum ac ut hi insequentes novem annos aliud egi, quam re Orbem terrarum perambulando spectato-tidi, quan actorem comoediarum, quae in eo quore si . R i QRtur, me praeberem. Cumque Pr cipue circa x6ci *0bservarem quidnam posset in dubium re-bes, ' Vidnam nobis occasione male judicandi prae- mei L IJβP ut tin opiniones erroneas quibus mens os iiii Vellebam. Nec tamen in eo Sceptiterii, qui dubitant tantum ut dubitent,& prae-

tu, J V dinem ipsam nihil quaerunt. Nam contra Ohid si ita δ' It aliquid certi reperirem. Et quemad- it Olςt, arenoso solo aedificatur, tam VPiebam ut tandem ad saxum vel ad argilete, id IJ JyςR . Atque hoc satis feliciter mihi succe- hqrib 6 Nana cuin falsitatem vel incertitudi- agi ii ' xj0num quas egaminabam detegendam,non entibu ' debilibus conjecturis, sed firmis evi-ς trebit gyimentis conarer, nulla tam dubia Oc- HVὲR ex ea sim per aliquid certi colligerem

nempe

45쪽

nempe vel hoc ipsum, nihil in ea est certi Et νς' .ihi,

rena donatim diruentes multam ex ea materiami 'bis sn OV extruendae idoneam ita male fundatas Opi'

meas dejiciendo, varias res observabam, Sci . I ei, timenta colligebam, quae postea certioribus st/ ii ausu mihi fuere. Ac praeterea pergebam sco' p in. quam mihi prescripseram Methodo exercenda βος tum modo generaliter omnes meas cogitatio' in ejus praecepta regere studebam, sed etiam Ποδμ' i iij iiiterdum horas mihi assumebam, quibus illa e p 'litia quaestionibus Mathematicis resolvendis uteb/ri y ibis, in qu stionibus ad alias quidem scientias perti b. sed quas ab earum non satis firmis fundani et xi μή ut ducebam, ut propemodum Mathematica dic pq o quod satis apparebit me fecisse in multis u. n. lumine continentur. Ita non aliter in speciζ0' Iphi dido, quam illi qui vitae suaviter innoxie trad. studentes, omnique alio munere soluti, VOl. p hie tiis secernunt, S nulla honesta delectatione iid fit. dicunt,ut otium sine taedio ferre possint: propQ interim meum semper urgebam , magisque ut ς ' Ol.

Veritati cognitione promovebam,quam si in liby bisne Vendis, Vel litteratorum sermonibus audiendi tempus consumpsistem uita Verumtamen isti novem anni effluxerunt , o '

de ulla ex iis quςstionibus quae apud erudito λ bili

versam adduci solent, determinatejudicarc δ ii te

qua in Philosophia principia vulgaribus certio '

re ausus fuissem. Tantam enim in hoc dissiculiδ o docebant e X empla permultorum summi ' ἶς' abbas rum,qui sine successu hactenus idem suscepi ς . in iis tur; ut fortasse diutius adhuc fui e cunctatus, Vissem a quibusdam, ja vulgo credi me hoc ipi ' duas nondum aggressus fueram, perfecis e. NesciQq ces illis dedisset occasionem istud sibi persuadet orti te ullam ex meis sermonibus capere potucranhy

46쪽

t sicut vete a m servant,

tates a multatem

DE METHODO. as qui me liberiti ignorantiam meam profiteri, iii,' 'leant alii ex iis qui docti haberi volunt vel et-4,2 JδΤ0terdum rationes exponebam, propter quas noti dubitabam,quae ab aliis ut certa admittuntur; p Od me unquan audivissent de ulla circa ahit, 'si Phicas scientia gloriantem: Sed cum talis h6 esset,ut pro alio quam revera eram haberia. Putavi mihi istit, ne inanibus esse contendendutis ςδ laude dignus evaderem quaejam mihi a mul- lanis 'ς Rtur impulsus ante Octo annos, ut o-Qua pulsus: dest y . in Q Vocationibus quae inter notos iamiliares h bus occurrunt liberarem, secessi in hasce regio- dic ' V bus diuturni belli necessitas invexit militarem sibi ''d tam bonam, ut magni in ea exercitus non c6ihi: 'RVisem ali videantur, quam ut omnibus pacis hest , ' securius incolae frui possint , Et ubi in magnaten ἡ ' VJ hominum turba, magis ad res proprias at-runt in JVR quam in alienis curiosorum, nec earum re-hibui ui florentissimis, populosisamis ur- qui, ''xi habentur, nec interim minus solus vixi in us V m si fuissem in locis maxime desertis, ah hi 'li ς' ter hic refero primas cogitationes, quibus enitiis' 'pplicui postquam huc veni tam Metaphysicaetis h6,'nx a Communi usu remotae, ut verear ne milli sitis: bi' ς iturae sed ut pos 1 intelligi an fatis firma coactu a phi V ne fundamenta,videor aliquo modo heth. 'ς illi loqui. Dudum observaveram,permultas h04hi h/ψης , quas, etsi v.ilde dubiae sint Mincertae, tenu, Ἀμ*S00 lintervi intrepide sequi debemus, qua- ηpl6hi Vixireferuntur, quam si certae es ent quaeshii 'Vxj n ante dictum est .Sed quia tunc veritati

volebi, R '0na liena rebus agendis, totum me traderest illi A PVx Vi mihi plane contrarium cse faciendum, heribba' ' id quibus vel minimam dubitandi ratio-yςperire, tanquam aperte falsa es e rejicien- da;

IV. Rationes quibus exin Asentia Dei nima humana probatur, qua fimi Me

taphsic

47쪽

da, ut experire an illis ita ejectis, nihils non. es et de quo dubitare plane non possem tibnunquam sensus nostri nos fallunt quidquid V li illis hauseram inter falsa numeravi Et V λδ illi tuas quando nonnullos etiam circa re G On ς ΠΝ ident errare, ac paralogismos admittere, Viς δ si, et-

mihi posse accidere quod cuiquam PQ bnil uitam rationes omnes, qua antea Pro dei non ho a.

habueram, tanquam falsas rejici 'ς0 VJ J ir

bam, nullam remi unquam Obus Videri irre. lamus, quin eadem etiam dormientibus POVλ sit re,cum tamen tunc semper aut fere semper ut posui, nulla eorum quae unquam vigilans Oglyriora esse quam sint ludibria somniorum. ς te i stea animadverti, me, quia caetera Omnia x xδ .hieri sciebam, dubitare plane non posse quin gQ iiii ixi essem. Et quia videbam veritatem huju P V itii quo Ego cogito,ergo sum sive ex isto,adeo cert m asce evidentem, ut nulla tam enormis dubitandi at, sta plicis fingi possit, a qua illa non eXimatur sy b iis, tuto illam posse, ut primum ejus, quamq Philosophiae fundamentum, admittere . heus ' Deinde attente eXaminans quis essem eosis gere quidem me posse corpus meum nihil ei ' libet nullum plane esse mundum, nec etiam locum in epe

sena sed non deo ulla ratione si gero ΡΠ hisere 'quin imo ex hoc ipso quod reliqua Di δ' Geo 'sive quidlibet aliud cogitarem, manifeWζiς ired: Et contra, si vel per momentum tempori)ς si,unditi sinerem, quamvis interim & meum corpV &caetera omnia quae unquam imaginax V aini existerent, nullam ideo esse rationem cur iis elles 'durante illo tempore debere exist rς bi, o

me esse rem quandam sive substantiam, cuJ V ra sive essentia in eo tantum consistit ut c0g 11, reis

que ut exsistat, nec loco ullo indiget, nec δ' .et;

48쪽

quia pol

dum V

cui, ''Iuntiatio tanquam verat certa cognoscatur: hos P; in i jam unam invenissem, quam talem es e cog-rdia . putavi me posse etiam inde percipere in qua

cibi ' ς' 't udo consistat. Et quia notabam, nihil planece, ''ς ὲ verbis, Ego cogito, ergo sum, quod medi qdderet eorum veritatis, nisi quod manifestissi-dficit ' ςm ei inran posse ut quis cogitet nisi exsistat, qu6 ' ς pro regula generali sumere posse omne id s . p yy dedi icide, distincte concipiebam verum es-rba ἡ 'tuna modo disti cultatem es e nonnullam, adcipitii yςrxςndum quidnam sit quod distincte per- p 2 yς p sita, observavi me de multis dubitare, ac

viii, tui an meam non es e omnino perfectam eat hes' 'n' enim intelligebam dubitationem non es e euhiu,'' 'R tanta perfectionis quam cognitionem. Et tuti tu inquirerem, quonam haberem Ut dena iii Dre quam mea sit cogitarem , clarissime et-JufΝ ' , me hoc habere non posse, nisi ab eo cu-c64 esset revera perfectior. Quantum attinet ad Qt u 'ς , quae de variis aliis rebus extra me postis ζ, aliis Vt de coelo, de terra, de lumine, de calo tendit, 'i, robus in nun ieriri non eadem ratione quae iiiiiiiiii 'pRx am , a quonam illas haberem silms- idcf. 'hilli reperti em quod supra me positum esse' dii il poteram credere, illas, si quidem eraestioni, si 'nζt Natura mea quatenus aliquid perfe- proced ' λ ζt, dependere , si vero falsae, ex nihilo haut Q est, non aliam ob causam in me esse

49쪽

persecta Sed non idemjtidicare poteram de ne, sive Idea matutae, quae perfectior crat qu/m Nata, hρ Nam fieri plane non poterat ut illam a ny si a

ssem. Et quia non magis potest id quodpς -

sequenti minus perfecto procedere, quam X nibilo WH iide μέν qm ' non poteram etiam a meipso illam habere; δες P asset

supererat ut in me posita esset a re, cujus nax f

mi prostm perfectior, imo etiam quae Omnes le conti μ' hoc

: fectione quarum Ideam aliquam in me' bς ς'. o,

i,ni b. est,ut verbo absolvam,quae Deus esset Addςpδ' qui - se quandoquidem agnoscebam aliquas per ς xl faeier

i rum expers eram, necessarium eis ut , in

o iis me aliquod alius ens, liceat hic, si placet Uximi de schola tritis ens inquam, me perfectius, 3μψ' olirem, S a quo quidquid in me erat accepissςm auito. solus S ab omni alio independens Distem uinitum id, quantulumcunque sit, perfectionis V V, Miaceps eram a me ipso habuissem, reliqua xy' in,

quae mihi deesse sentiebam,per me acquir rc prat ,,o- atque ita ipsemet esse infinitus, aetern US,imm Myra ouesmniscius, Omnipotens, ac denique omne pei λpossidere quas in Deo esse intelligebam is io Etenim ut Naturam Dei, ejus nempe qης ' bitu ne modo allatae probant existere quantum δ' heu raliter agnosci potest, agnoscerem, non uua mihi erat quam ut considerarem circa resol' herso rum Ideas aliquas apud me inveniebam eii I iis ctio,illas possidere ccrtusque eram,nullas es φ ullas Derfectionem aliquam denotabant, in illo ei ς nec ex reliquis illi deest e. sic videbam,nec dubis x V ,de inconstantiam, nec tristitiam,nec similia imi Ρ , esc-re: nam egomet ipse illis libenter caruis μ' abi, hi multarum rerum sensibilium ficorpore rVm Oi hebam quamvis enim me fingere somni: rς Τὸ ire si quid vel videbam vel imaginabar falsum ei ς, men non poteram, Ideas illas in meat mς x

50쪽

ius est,

re praetem. Nam

potuis: i

ta emtame

ratio

sees h DE METHODO. 296rii μ' 'telligentem a corporea esse distinctam, in

turi y m Ompositione unam partem ab altera, O qu6 p/rtibus pendere advertebam, atque illud RV liquo pendet perfectum non esse idcirco ju-ies, 4-': Deo perfeci ionem esse non posse , quod ex conii, in Π turis esset compositus , ac proinde ex illis d. h ' φR esse. si corporea in mun-

alth 'ς 'si aliquae res intelligentes, aut cujuslibet risci nil V, quae non essent omnino perfecta , illa-h hi entiam a Dei potentia necestario ita pendere, ab A. inimum quidem temporis monumentum

Ch. - 'Hiiderarem a in primis illam rem circa quam pii, Versatur, quam nempe concipiebam ut cortu ' φ' na, sive ut spatium indefinite longum, la-he, tu Vnduim, di 'asibile in partes tum magnituditi alis 'Τlgura omnimode diversas, o quae moveri sive Ch6 '' P Ossint omnibus modis, haec enim omnia quas . st C in quod eXaminant est e stipponunt ali-ὶ6 si Plikissi nais eorum demonstrationibus in mephanti myhyrς 'OcaVi. Et primo quidem notavi, maduitu ςrtitudinem quae iis omnium consensu tristitia.' ' di tum procedere quod valde clare di- 'xς ligantur, juxta regulam paulo ante tradi hos 4 'ς xi-n notaVi, nihil plane in iis esse, quod ere. N, ddδ illam rem circa quam versantur eXitani di '' ligantur, juXta regulam paulo ante tradi-

supp6, 'ΤqVR 'Vis satis viderem si exempli causa. h. ἡ 'β. Rri liquod triangulum, ejus tres angu- videbiti R in fore aequales duobus rectis , nihil tamen in certum redderet, aliquod triangu- hiis p. s 'di' 'M contra, cum revertere ad deam cori erat viatim intelleXi,cXistentia

'xi'ζri eadem raclo ne qua in Idea trian Uliae-Πu angulorum cum duobus rectis continetur:

SEARCH

MENU NAVIGATION