장음표시 사용
121쪽
AD L. FeTA C. XII. ros Paulum rei non agere adsessorem , sedetocatum, ut aiunt plerique Veteiumri S ita Lucii Titii causam lasse adversus Patronos Publii Maevii Paulum uti iti causas etiam dixisse ejus testimonium probat in I. b. s. c. . d. V. LIL Sed res fere eodem redit. Quicunque igitur aut quotcunque Juris consulto nostro adversati suerint , nihil magnopere refert Argumenta eorum succedant: Pactum , quod uti inum est, ausortis solutio
nem tantum periinere , non etiam a mura
rum, quapra ore parte impliciter in si uiati/nem veni ent. Cua scilicet usurae notat Accursitus , qui , scilicet Accursus ejusmodi elegantias plus cmel astet venales. Neque plane otiosa videri potest haec glossa, utina Holman illud quae alio reserat, dicam, an de torqueat Nimirum , quia scriptum est , usi ras priore parte in Pipulationem venisse , tamen constat, in secundam demium stipui tionen eas fuisse deductas, hinc ille Lib. I. Oherv. c. I. scripturam propositam suspica tus esse vitiosam , in singulari legendum censet, veni t non venissentu parenthesi autena includenda haec verba, no isti m usurarum, ut sensus sit Pactum subjectum ad sortis si lutionem tantum pertinere non etiam Usurarum quae, nempe sortis solutio, priore par
122쪽
ios et inni SINGULARI sprehensa fuit. Verum haec tanti non sunt, ut
propterea recedamus a lectione recepta contra nunc eam tuemur magis, quandoquidem admissa timendatione, sintercalatione pejor, immo nullus sensus est. Quid, obsecro, sibi vellet Pars adversa, cum jat, sortem impliciter h. e. absque ulla deinceps immutatione uti mox dicam in stipulatum venisses est certe illud aperte salsum de sorte, de usuris
videri poterat verum. Non nego , servata scriptura, subesse dissicultatem in priore parte, vulgo vel non animadversam, vel praeteritam studiori sed hanc facile erit superare, dummodo priorem partem non interpretemur priorem stipulationem cum Hotomanno , ast partem priorem universe Cautionis. DUO tenim eam absolvunt, contractus 3 pactum
contractus dividitiar in bigam stipulationum , quarum secundam, quae de usuris est, respicit Paulus, quaeque prior pars negotii interi laevium de Titium gesti audire potest, etiam audit. Hoc modo usuras, posteriore quam iis stipulatione, priore tamen Cautionis parte promissas non absurde dicimus. In transitu si simpliciter , ejusque significationis meminimus sane simplicissima huius vocabuli expositio est, usuras, Atac,
sine innovatione, mutata contrahentitam
voluntate in stipulationem venisse atque adeo
123쪽
AD L. LEcTA, C XII 1 ore pacto, divisa licet sorte, earum rationem non habendam. Si malis altius adsurgere, ulud implicine accipe probis sincere, sine iu-c dolo, quomodo Implexu de simplicitas apud Latinos passim. Ulpianus quoque in
Comment ad Orat Demo th contra Timocr.-- , interpretatur cuφω μη παγγ γω , evidenter, non dolosi Atque eo set siti, si liberius ratiocinari liceat, et se liciter, quod de usuraruna stipulatione hic praedicatur, in ea idem notabit, ac operabitur, quod proba recte in stipulatione sortisti quo de actum est Cap. I . Non equidem repugno, quominus haec stare queant sed tamen prima, quam dedimus, interpretatio, videtur magis propria, ter hanc nervosior Dissentientium argumentatio. Igitur arAE εγο ore p. e-
Non erit opus, ut hoc Partis adverso argumentum prolixe enarremus, quum exhibita explicitaque verba vim ejus omnem affatim edoceant. Universum impetum uno verbo describam in subsequuta pactione convenit quidem, sortem partitis pensionibus praestitum iri, at in ea ni nil de usuris vel scriptum, vel pictum est. Quapropter earum solutio exigatur secundum tenorem stipulationis, a quaaecessum non est, quod enim non mutatur, Urid stare prohibebimus 3 verum est, ab integrae sortis
124쪽
sortis praestatione, alendis proximis faciendi, reces Tisse Partes, sed item verum, quod
ipse Paulus scribit in tet . si de pael.
Ante omnia anima avertendum se, ne condemtio in alia re facta, in alia re noceat Itaque
creditorem, ni sponte sua sortem offerat debitor, estis totius, non pensionis conventae,
ii suras jure optimo deposcere, indubitata, parum attendenti, res videri posset speciosa namque obiectio. Pergunt Adversarii Paectumque id tantum ad exceptionem prodese Uigent haec verba importune admodum, non quidem ad sentcntiam Pauli nostri convellendam i de eo quippe solliciti non sumus, cum ipse in seqq. desensionis sua idoneus sit auctor sed ad confutanda penit is ea, quae Casi x tradidimus. Supposuimus enim ibi, pactum A ad exceptionem untaxat pi desse, simulque divortium fecimus a duabusineque enim plures dantur Interpretum sententiis, quae virtutem p ctionis nostrae usque eo extollunt, ut vel ad actionem sufficiat, vel ius creditoris ipso jure imminuat. Diximus etiam, utramque opinionem potissimi in confici ex illo Pauli, uia patita incontinenti facti , cui fecimus satis.
Vcruntamen, ut dicam ingenue, non minus
est adversa nobis hei obvia dissicultas ctenim 1 Paulo dissentientes si dicant ex pacto subie
125쪽
AD L. LECTA, C. XII. io sto exceptionem solummodo nasci, utique p- seicujus sententia utimur aliud dixisse, aliud sensisse debuit. Quod autem hoc erita et rum aliquis, qui pro secta illius temporis,
pactum inusi contiemi ad actionem prodesse existimabat, ita infit: est, quod dicit Paulus, pactum p m quam ad exceptionem prodes se. Nam cum inter exceptionem se bione, nihil it medium , Iureconsuli verba , etiam uobis invitissimis , hanc confessionem exprimunt, uti dicamus, ex pasto aftionem nasci. Negaret altera sentcntia, nil est medium actionem inter hexceptionemri ipso enim iure operari plus est, quam exceptionem , minusquam actionem parere, quod est verum. Adeoque sunt, si pactum in proposito actionem non producat , nil superesse videri potest, quam ut in gratiam ebitoris inesse, petitionemque actoris ipso jure sustulisse dicamus.
Haec sunt, quae alterutram sententiam amplectendam esse suadere, quin ubere videntur, nisi quis dicere jutare malit, quod Adve satio dixisse deputas e memoravit PaulUS. Poterimus nos expedire, modo simus memores, haec verba pactumque id c non protulisse urisconsuli nostri Antagonistas, lut novum argumentum, sed velut s v mr prioris. Non igitur abrupte ea accipimus, at cum relatione ad praecedentia, quibus dedisc
126쪽
ii, i tinni SINGULA Risputatum erat ab Adversiriis. Illi etenim pactum ad sortis solutionem tantium pertinere rati, incontinenti subjungunt Pactumque id tantum ad exceptionem prodesse, hoc est, pactum secundum ea, quae dixerant, solummodo profuturum esse dixerant, ad sortis solutionem tantum pertineti ergo ei obiectum ex eorum sententia, ad exceptionem proderit, non item, si opponatur usurasum petitioni, quod volcbat Paulus. Ut micis igitur proccdat disputationis oratio, et ita referimus ad ea, quae proxime praecesserant, vel, quod est clarius, accipimus in casu quarto, pro quod ad id, quod attinet ad id, ut sensus sit conventionem subjectam, quod ad id, de quo
dixerant , ad exceptionem prodesse, non aliter. cc musitata plane est voculae quod adi 2 silic denuo Paulum adi in I. T. pr. D. de Contr. E. est V. Neratius ait, hanc quae stionem multum interesse , pro quoad ad hanc quasionem, manifeste.
Et haec quidem absque ope Critices verum huic non plus justo iniquior forte in animum inducat, pro pactumque id tantum , legendum esse, pactumquci tantum Sicut enim Vlpianus in I. i. r. v. deposit notat, voculam de augere, ita certe littera radicticultatem hei in immensum adauxit pereat itaque bonis avibus, iocabuli praecedentis ultima
127쪽
AD L. LECTA, C. XII. tima e magnificetur in , atque ita pastumque tantum, per peti Thoriny, pactumque ei tantum, ei, nimirtum soriis petitioni objectium, ad exceptionem prodesse. Vel liberius paulo in locum ae substituamus eb, nihil tricarum supererit et Pactumaue eo
tantum ad exceptionem prodesse l. e. a solutionem sortis, non usurarum, cum continua
iterum ter ad praecedentia. Videlicet pacti exceptio sorti undaxat obstat, ergo creditor ejus universae, non solutae , usuras pe-tcns, eadem exceptione repelli nequit. Hoc enim est, quod Adversarii contendunt, quamvis non multum ad Rhombum, ut inquit Joannes, vetus glossator sed de eo Cap. eq. Interim liquet, Paulum in subjecta specie non negare, pactum ad exceptionem prodesse; at
vero exceptionem illam ad sortem untaxat essse restringendam Consistunt itaque ea, quae
de Paclis adjectis praelibavimus.
Properemus ad consequentia, quae ex obiectione sua eliciunt creditoris Patroni Et ideo, aiunt, non soluta pecunia statutis pen-pionibus , ex die stipulationis usuras deberi, atques id nominatim esset expressum. Si verum foret, ad usuras pactum non pertinere, adeoque ejus praescriptionem sortis integrae exactioni tantummodo obstaturam , sequeretur etiam, non soluta pecunia, trecenis scilicet
128쪽
ii tinni Silio ULARI sdenariis perperam quippe pecuniam hic de
universa sorte exaudit Donellus statis ex conaventione pensionibus, usuras deberi ex die sti putationis, ex Calendis proximis Per usu ras autem intellexisse Adversarios totius Capitis foenus, palam faciunt, qua C ae diximus' hoc etenim , si conditio morae existat,
praestari volsoant iam statim ex die stipulationis. Contra Palilius: Non ante totius ortis
non solutae fura peti os , quam pia ori peti potuerat. Porro illud Dissentientium opinio suppeditat, non modo non solutis suo tempore pensionibus, sortis integrae usuras de-bcii, verum S solutis, ratione sortis reliquae: nam A finia moram sieri putabant, ni ultro os ferretur tempore solutioni condicto, seu potius, quanquam in ea non sat Ora , tamen
illius usuras committi propter expres a stipulationis nondum abrogatae verba Qtiicquid autem huius rei sit, putem hoc consta: e eos, qui pensione una non soluta ab eo, quem an-mia bima trima solucre oportebat, cos, inquam, qui tum Capitis universi usuras exigunt, etiam parte soluta, nihilominus cxigere foenus sortis reliquae, ni hujus spontanea intercedat oblatio. Ex hac Partis adversae sententia nemo est, qui non videat per diem Apulationis, cujus
meminit Paulus, intelligendum esse diem stipula
129쪽
pulatione comprehensum i. e. Calendas futuis ras, non vero diem stipulationis interpositae, quemadmodum verba , in queis explicandis Occupamur , imponere posse videntur minus attento vide omnino a. IT.): cum utique urisconsultorum ab Aues ore nostro dissidentium nemo fuerit adeo vervex ut mea faciam verba Cujacii in Comm. post ad h. L. in existimaret, usuras deberi ex die contractae obligationis , cum haec verba stipulationis
TUNC , AMPLIUS, Tho aperte referantur ad tempus morari id est, ad tempus non toluta sortis Calend.proxim. Nihil est verius Culacita quicquid alibi in contrarium dicas. In eo Adversarii toti sunt, uti probent ex die , quo mora si ri, quo poena infligi potest , esse gravius infligendam Antexalendas futuras data erant utenda illa Ouindecim , sed sine foenore mutua. Ab hoc tempore currere sicrescere eorum usui seridque, ut volunt, perinde atque si nominatim novissima conventionis parte esset expressum , nihil usurarum totius sortis petitioni praejudicatum iri , quartatumvis sors ipsa in praestationes menstruas foret divisari aliam namque usurarum, aliam sortis esse causam. Confecta res esset, nisi ipsa contrariae sententiae fundamenta labascerent. Supradictis per me licet addas praesumtum H COI-
130쪽
ii I in RI SINGULA Ris Contrahentium animum, qui, si usuras cum remissa sorte remissas voluisseiit , rem tanti momenti silentio praeteriisse non sunt credendi. Sibi igitur , suaeque imprudentiae acceptum serat debitor, quod non vigilaverit, jura vigilantibus scripta sunt. An huic patrocin bimur, qui praemium negligentia dignum reportat qui damnum, quamlumcunque fit, sua culpa sensita vel, ut dicam levius , de usuris in fraudem creditoris reticuit At enim haec praeter verit aequi speciem nihil
habent: nam praesumtio, si qua sit, non potest non esse s abilita in Jure communita cum praesumendum non sit , artes praesumsisse, quae non sunt juris. Jam ver, ure communi
debitori satis de super cautum es cum Paulo videbimus Cap. seq. Ego nulla fingi, nedum argui potest imprudentiae si audisve culpa in
eo , qui non supervacuas cautelis cautelas accumulat, nou enim alios capit, ab aliisve capitur , qui jus publicum sequitur, si fidem habeas Ulpiano in I. ii C. f. i. de R. . Atque haec liceat hoc loco dixisse pro si ertione Pauli ad ea, quae ab Adversariis disputata sunt, quid ipse reponat, videamus porro.