장음표시 사용
481쪽
celete nunquam, at sep entes,vel iam diu vita defunctos.
diu malum instat entium,veneramut siminoque amore
prosequimul: quod nimirum propi iam in iis spiritus
pei sectionem propi iamque intuemui pi aestant i a m. Nee veto quod Peripateticis placet quoniam tetur, alia semper sunt vel eodem saltem modo semper fiunt, aliae vero nec eaedem perpetuo sunt, neque eodem perpetuo modo eueniunt, aut qubd alii natura sunt,nihilque a nobis eatum euisus immutati flectique potest , a nobis aliae agunt ut , de aliqua saltem ex palle in nostra sunt potestate: propterea earum cognitio diuella virtus ponenda appareat , quae scilicet unius eiusdemque ona. nis re eodem modo operantis sit saeuitatis de sentientis cmaino,eotumque,qus penitus percaepta sunt,smilitu dine qus non penitus innotuere intelligentis: veluti ne que ars,quae diuersam materiam 5e diuersis etiam orga. nis , at eadem spiritus sacultate eademque omnino ita diat petitia. Quoa iam igitur te tum omnium naturas intuita intelligens Sapientia est de quae ad spiritus consernationem res tractandae , quaeque circa eas edendae suiu operationes, ita tecte omnino tractentur edant sitque,scum terum aliarum tum veto de spiritus ipsus innotu rit ingenium liquido patet Sapientiam quod diximus non singulatem sed uniuersalem di totam omnino esse ortute teliquas eius veluti species vel partes,& sapientiam omnino omnes, at non rerum omnium sed citratum , deterna inatarumque singulas, de earum omnino
singulas circa quas singulae vellantur,entaimque nullam per se Ze ab illis seorsum persecta in absolutamque esse. Ab iisdem enim principiis,de causis cam emanent con stituant sitque omnes, qui non principes illas uniuersalesque naturas tecte inspexerit, longe is aberit ut rei allius ingenium exquis te intueri queat. Quod si sorte quaepiam proptias ei vires manifestaverit, at quam illa ad reliquas cognatione similitudinem que, vel quod soli ita fit dissidium, ignotum omnino stobscurumque. ut quod antiquioribus etiam visum est omnibus, lapiens modo,qui est,bonus is virtutibusque omnibus preditus videri possit. Quin non supremum modo bonum spiritui comparate videtur sapientia, sed diuinis eum entibus de Deo etiam ips quantum licet
smilem facete . Nam sapientissimum esse Deum, Ie virtutum quas Deo inesse nitelliget e nobis licet principe sorte sapientiam esse, qui Mundi constructionem, se cuentium reliquo tum tum animalium constitutionem intuitus non intelligit ton impius modo is set usque, sed stupidus etiam videri potest. Substantiae videlicet cum corpori uniuerso tum vetb spiritui inditi.& vi dictum
est ab exupera mibus eo potis tenebris vitibusque retuintuitu orbatae, e veluti in veternum conieciae, qua licet ratione res intuendas sapientia piabere eamque veluti excitate, proindeque ad propriam cam ager e operationem, e propriae natura propriaque restituere vi
sestas vites percipete , minus etiam futuros titum necessus sutulasque necessitates praeuidete, di omnium minime Deum ipsum eiusque bonitatem contemplati procurat, sed, vilissimotum animalium ritu , in protian. tium rerum tensu ac si uitione acquiescit, di aliolum si
se imperio gubernationique sibile it , quae igitur in illis
inhabitare digna sit. At tot te de qua intelligens, qua
opposita , de quae de ipsa Insipientia dici queat: de illa
quidem maxime tot passi maximeque demissi, hic verbi piritus si nimis alactis minitque sibi ips confidentis C , o v x VII. Dis In si DA. A p it u et i quod vel ipsum nomen deo clarat inspi via opponitui.ltaque quoniam sapientia itit iligens visa est, quae nequaquam
. praesentium terum manifestatumque ea tum
virium sensu, nee praesentis rerum status prasentiumque
nece litatum cognitrone coralenta,occulta te nautasque
insuper terum facultates, de suturos ieium euentu, si tutasque ne celsiares intelligere intuerique de ptae uide
re et am procurat, quin qua penitus eas perspexit iam, Ee,quantum homine licet , praevidit etiam, praeterea diqua Deum ipsum rerum omnium conditorem, re longe eum sapie uis sinum longeque optimum de longe potet ita num in humatiis etiam lationibus, at multo.certe
amplius iri saeris diuinisque litetis intuet uti utique in s. lpiem ra antelligens fit oportet, quae vel ad intelligedum lineola .vel intelligendi laborem petieti, nihil remotas locculta que te quin de praesentium quidem non mani-c et v III. De Sotinis, ct virus o Frisiis. T quoniam quod dictum est ut conserueret spiritus, a sigoribus aestibusque plotegendus de nutriendus est teficiendsisque, proindeque res comparada sunt a quibus protegi de quibus nutriti queat, neque enim vel hae vel illa praeab ribique adsunt, sed earum pleraeque multo ante prouidξ-di,S: multis laboribus uiolestiti que de perieulis ei iam eoni parandae sunt multis utique dictas qua res,nec vero in praesentem modo, sed in suturum etiam usum comparandi modum inuenit intelligens,de iuxta eum ope tandu decernit,vitius omnino, de quae Solertia dici queat. Ei sub ea quod vel ipsum nomen declarat artes omnes
contineti videri ponunt. Siquidem omnes ad vitam nee esitates opportunitatesque,de voluptates etiam, ad spiritus omnino bonum comparata, vel virtutes singuli,
vel omnes virtutis cuiuspia opus ponendae sunt. Mensura porto qua res quas daxim .,appetendae comparandique sunt,eatum nobis usus declarat. Quoniam enim spirita protegendi nutriendique gratia appetenda sunt com- palandaque, quantae ad spiritum protegendum nulli Adumque satis sunt,& tanta ut compatii ut, labores qui- Vis de quaevis sustinenda sunt molestiae Siquidem inc modum malumque quodvis sustineat spiritus potius, quam vel a stigo te asuve affigi cottumpique de nutil- menti inopia petite velit,vel, quibus mala haec repellatur , sbi ea comparandi Iotens, aliis eo tum gratia sudiplex fieti, e aliorum maleticordia haee habete. At nec tantis sorte comparatis stet tendum est spiritui sed si nullo ipsus malo incommodoque plures com
parate liceat, pluies etiam comparate appetat procuretque tum ut commodius iucundit sque conseruetuε. de minus telum eas bus de fortuni omnino viribus obnoxius sit,ium veto ut amicis bonisque omnibus opem
serendi fas ultas adsit. Bonae omnino commodaque de honorifieae opes cym snt, ubi nullo spiritus incommodo ampliores fieti possunt,ampliores iacienda sunt. At vetὀ quae telum,quas diximus,comparandarum cogis tionem laboretve,quibus comparanda sunt, auet is intelligens nihil quae comparada su it,inquit it, nec squidem nota ea sunt AOmpat ada decernit, vitium, de quod inertia diei queat.Quin de quae nullum aequitendatum opum finem iacit,sed quanticiis accumulatis,plures ac faue, de quibus laboribus molestiisque quibusvis aequirendas decernat, nee vetd boni alterius cur uspiam
gratia, sed plutes possidendi studio, vitium de ipsa. de
quod Solertiam nimis intendens, nullamque spiritui quietem concedens, An Letas diei possit. Et peior haeruamintilia: quae nimirum satis superque opibus asuenti spiritur, illarum gratia Lbores molestasque assiduὰ suscipiendas statuat,quae scilic t quod vehemen. t et spiritum affigunt coit umpi n. que ibi mota susei.
1iendi sunt, ubi, si non luscis iantur, magno quopiam dicino priuetur vel maiore malo afficiatur spiritus.
482쪽
933 De rerum natura, Liber IX.
T velli,qulid quae ad sui ipsius conseruatio stem necessaria sunt frustra sibi spiritus comparati t. nis in quem comparata sunt usum iis di viatur,re perpetuo laboret perpetuoque in- set et si .retumque inopia tandem pereat, vel pereundi petieulum subeat,si quae magnis diuturnisque laboribus vel parauit ipse, vel comparanda omnino sunt, te me te omnia profundat: utique intelligens , quae itequanisque in sui ipsus suorumque conseruationem de voluptatem insuper s lieeat absumenda sunt, absumi non prohibet, nee gloriae specie illectus temere opes dilapidat, proindξque modum sibi saeuitatemq; seipia sum in posterum seruandi aliisque benefaciendi modi praeeipit virtus & ipsa, & quae quod is littus sit nobiliseeneros tu e di vere liberi,& qui nullis sese opibus, nullisque fortunae iniuriis subiiciat vete Liberalitas dicitur. At nihil opibus,ubi vel in propriam vel in aliorum
etiam si lutem eae assii mendae sunt, parcens Liberalitas quoniam non praesentibus modὼ necessitatibus occvt. tete propositu ei est,sed praeuidere etiam curateque ne in posterum quibus sese Ad quos aequum est seruet desint, vel in magna terum copia non temet ἡ quibusvis sua elargitur: sed nis magnum quodpiam malum amoliendum sit, in proprium amicorumque Ze bono is sum id assiduὸ absumendum deeernit, quo assidue ab
sumpto incolumes tamen remaneant fortunae, augendarum omnino opum gratia mala nulla spiritui sustinε
da,at ubi lieri nihil eas imminuendas deeet niti lutum
certe rerum videlicet non in ullius bonum comoduinque , sed in fastum modo absumptionem, perpetui, vel tu regia vitat fortuna, ut qui res ad hominum conter uationem aptas eommodasque in nullum ullius bonumataque Liberalitati perpetua comes Paismonia: quaesti licet non ibi rebus parcit, ubi in cuiuspiam bonum vel etiam voluptatem absumendae sunt, sed ibi tantam ubi ea tum absumptio nullum ulli praebet eommodum. Neque igitur ornatum reticu Parsimonia, ut qui posti dentem oblectet honestetque, & tela quas etiam volup tate assiciat . se qui insuper artificum commodo bono que paratus sit:sed ut dictum est)retum absumptionem in nullius usum iactam .Libens porto & laeta, nee in sui ipsius tantlim sed in aliorum etiam bonum proprias opes cam absumendas deeetnat Liberalitas , magna quidem eas diligentia seruandas,earumque incrementum appetendum procurandumque etiam , ubi nullo alio iuid malo in inmodoque fieri potest, elit. At quae intelligens, duiti ne opum cumulus imminuatur, vel etiam vi maior fiat fui ipsius aliotumve salutis rationem nulla habendam.& aliena etiam rapienda Meudandaque esse decet nit,ta ius contra temet ἡ, Se in quod uis cuiuscunque bonum commodumque, vel voluptatem bona omnia prosundenda, dilapidandaque statuit, vitium vita que,& Auaritia illa,haec Prodigalitas dicitur. Illa quidequod quae, nisi sui ipsus saluti voluptative aut aliorum inserviant commodis,nullius omnino sint pratis eati aliorum di sua etiam salute eatiora habeat, Ze vel in dax maleficave esse, & quam humillima abiectaque fieri, ut ea ampliora possideat, nihil vetetur :haee vero,
quod gloriola, di non verae illi solidaeque sed falsae manique sui ipsus suorumque post habeat salute in.At peior omnino illar quae stilicet spiritum multis perdat modis
de alios etiam incommodet, ge pusillum omnino abiectu inque saeit de ostendit spiritum . .
non licet,vel eo usque exercet ut penitus ab ea cortum parui : utique quae eos tantosque assumendos cibos, qui quantique spiritum tegumentumque bene nutriant,nihilque oblidant turbent ve,& qui insuper censum non exuperent, nec aliis bene ciendi facultatem praeripiat,& quae eam venetem appetendam exercendamque de- eernit intelligens, qui nee spiritum nec alios ullo assi ciat incommodo, re quam insuper leges non impio belrque enim naturae viri patendum, neque una omnino
fetanda est natura, sed legibus, liuini spissertim, re multo etia in 'ius,qu in natuis parendum,de vel humant teligios si me obseruandε, a quibus nimi tum humana imprimis seruetur societas) quae inquam in cibo tum
assumptionem qudi in venetis usu non spiritus voluptatem,sed eius conservationem procurat intelligens, virtus utraque, de illa quidem Sobrietas, hae e Castita, di
eitur. Quae vetd nihil ciborum, & quae veneris appetita
nihil coercet,sed temete nullaque mensura, se iuxta arpetitum omnino eos assumendos , re hanc exercendam
permittit,vitiosa utraque, Ee digna omnino qus in poreis lupisque inhabitet quotum scilicet voluptates tanti aestimat, ut iis dum expleatur spiritus nihil ipsum coriu-pi,nihil eopias imminui nihil cognatos amicόsque per-di .nihil diuinas humanasque leges se naturam etiam ipsam violare indignatur prohibetque. Et illa quidem Sobrietati Ebrietas, hae vero Catiliati Pudieitiaeque opposta Impudicitia dici potest: nee aliud sobrietati Castitatique vitium opponi videtur. Si quidem qui minores iucundioresque,quam quos sibi comparare se comodam bonamque in rem inue itere queant, se qui venerem , quam pet leges viresque licet, minus appetant minusque e etceant,qui omnino nullo sui nec aliorum
incommodo iis voluptatibus frui cum postitit, quibus maxime spiritus oblectatur , non quantis si ui licet, bonumque est 5e commodum,stui velint quAd pertati, te nulli sollὰ inueniantur,nullum iis ut videtur, impositum est nomen. C a s v et X.
De sobrietMe , ct castitate , O Grus ei oppositis.. T quia voluptate qua summa cibos a Timens veneremque ex eicens assicit ut, illectus spiri tus nimios prauosve interdum de qui quanti e spiritum eiusque tegumentum maxime grauent oblidantque,assumat cibos,& venetem, quam C r XI.
E M platerea quae ad vitae conseruatione
commoditatemque pertinent, quod multae
magni, comparandae sunt peticulis, 3e maioribus etiam cam ipsae tum spiritus ipsus suotumque salus libertasque a pia uotum hominum de sendenda est licentia de quia non satis in te idum defendit,otest sed vel hominum vi dos, ve, vel a telum succensibus bonis omnibus priuati potest spiritus, itaque si im minentibus periculis ingruentibusque suceumbat malis aut a prosperis retum euentibus se efferti sinat, perpetuo tutbelut amigaturque de corrumpat ut omnino,
prosperis modb terum successibus nimis exhilatatus numisque diffusus, nimis mod. aduersis di istatus contra. estisque : utique quibus periculis quae vel bona comparanda. vel mala repellenda sunt, de quousque rerum suc-eessibut commouendus est spiritus , te re decernit intelligens, virtus omnino, de Fortitudo diei potest. Siquidem ut ne reticulis, qua conseruationi, si alia subeunda sunt, neve 3 malis etiam vilis frangi nee a boni vilis nimis commoueti se snat, sotiis omnino constans que vi sit spiritus, pracipit. Recte potio decernat, si
bonorum malorumque, quae comparanda sunt propulsandaque,naturam, tum & peticulo tum qua propterea
subeunda sunt magnitudinem , praeterea & proprias vires tetiti perpendat , & bona quidem,sne quibus spi-Hius seruati non potest malaque a quibus coriumpatur, periculis quibusvis,teliqua iis comparanda teiicienda questatuat,quae quae sequuntur mala, illorum magnitudinem non exuperent, vel quae superaturum se magis spetet quam opprimi ab iis timeati tum de s nec secun di, rerum successibus exultandum , nec aduersis succubendum,sed vitosque inode late serendos decernat,quae igitur non moad res ad victum vestitumque necessarias
483쪽
comparandas tuendisque, re tum spiritus ipsus, tum eorum , quotum ipsum curam habere oportet, de sine quibus se tuari non potest, salutem, sed libertatem e. tiam dignitatemque defendendam quouis statu at perieulo. Nam in seruitutem actus spiritus se propria digni. a te spoliatus nihilo ut dictum est minus coitumpi minusque morti dati videtur, Ze nihilli omnino minus
cote uri patui occiditque, quam vere cottia plus in tete .ptusque. Quid enim pecorum instar tractatus eique o, mitino patiens opet Insve,qtiae non humano sed pecorino spiritui eongiuant propriaque sui , non corruptus
ii eo in pecorinum sit actu, .ltaque , id patiatur, nihil segnius pericula subeat quaevis, nihilque minus diuidi dilaniatique Ze interimi sustineat, qui propriae originis
immemor non est spiti tus, quam ne vere interimatur vereque occidat. Et summo quidem, dum diuiditui dilaniatiitque de interimitur,dolore summaque assietat ut
molestia ui enim longe nobilissimae substantiae sensusque praeditae longe exquistissimo sui ipsus dilauiatio
diseeiptioque de interitus dolorem summum summam. que non inserat molestiam Jat breui praesertim petitutus spiritus . non aleb aliena vi affigi occlaetique atq: Di ipsus eulpa corrumpi , de δ nobili diuinoque igno bilis set in usque fieti exhorreat.Tum ita occidens, quoquo modo se tuati apparet, elatam nobilemque sui memoriam postetis relinquens.
Neque i itur qui vere sortis est generosusque spiri
tus perieulis turbatur trepid rque ullis: sed malis i m.
pendentibus quibusvis nihil i seipso alienatui nihilque exagitatus, ae si nihil illorum ad ipsum pertineat, sumnia cum quiete summaque attenti ne non illo tum ma
gnitudinem intuetur lugetque, sed modos qui bii, illis occurri possit inquirit , & quaecunque eonsideranda sunt considerat. & nihil turbato nihilque tiepidanti, qualia sunt talia quae circumstant mala videntur, 3e qui patienda sunt nihil trepidans nihilque dimissius patitur
, t qui non malum aliud ullum,non morte etiam ipsam, quae maiori vi inseratur re quam repellere ipse no possit, sed sua ut dictum est culpa,quae est,esse desinere, dein vilem agi abiectimque tem, tua omnino corrumpieulpa exhorreat. Nihil itaque In obscuro minus quam in aperto conspicu4que .ne deterior fiat, pelicula subit malaque sustinet ἰ qui scilieet non externae gloriae gratia, de ne degenet videatur,ea sustinet,sed nee proprio genere re propria e natura propriaque deei dat dignitate
Nee te tum euentu quouis valdὰ eommouetur, nec A.
cultatibus nimirum omnibus spoli tus, de amicis insuper cognatisque orbatus delicitur si angiturque, nec bonorum accessione quavis effert ut exultatque: sed sol tuna in qua uis idem pene perpetub perstat, vi qui seipso suἱque virtute fretus eo utenti sque, & vel solus sibi ipsad ea quorum gratia bona externa appetuntur omnia,
ad se scilicet conseruandum pei se te ad simque, confides, te unam sui puritatem appetens maen que aestimans, externa bona malique patui omnino ticit , ut quae non eius su bstantiam eottumpant foedantque nec perficiant nobilitentve. Et iniurias non quascunque nec quae uise. tiam mala vindicanda decernit sed, dum inseruntur,omnia quidem vitanda repellendaque, illata vel b, quae vel ea su vel spiritus ea inserentis morbo perturbatione. ve illata sunt, ignoscenda omnia,praeseitim,s qui ea intulit . intulisse doleat tracteturque, ibi nimirum,ubi quae illata sunt mala, non ut in vilem abietiumque Se contemptum omnino illata sunt, nullάque in posterum alia illatum iii sitsuspieio, at non quae spiritus vitio dispiritus prauitate mali unitateque. Erranti scilicet pee. cantique, de se peccasse dolenti spiritui ignoscendum
omnino, at nequaquam malefico noxioque nainta , sed
puniendus , de insanabilis perditaeque spei si si, peidendus etiam , si liceat. Siquidem boni a prauotum in iurii, , violentisque defendendi pioisus seruandique
Quae vero tanti vitam Ae externa bona mal4que extimat iri: elligens, ut illius amittendae periculum ne subeat spiritus iniurias quasvis de ovaeuis ei mala sustinen
da decernat, de quibusvis accedentibus bonis prae leti-
tia gestit re veluti exultat, malisque ingruentibus imminentibusve quibusui, vehementet thisiatur re deiicitur, tum D quae mala nulla null4sque fetendas esse iniuitas, sed omnes re periculo quouis propulsandas puniendi que, de nullo terum successu spiritum timendum sta tuit, vitium vitaque, Ze illa quidem Timiditas,haec verbAudaeia dicitur. Et spiritu, illa est maxime pusilli ma ximeque languidi,palum omnino sbi confidentis, haee veto sutenti, tumidique , de qui nimis sbi atroget co fidatque. Non mali scilicet cuiusuis sed eius modb te
pellendi gratia spiritui mors appetenda est , quod si patiatur vel vere occidat, vel quo dictum est modo corrupatur caetera reiicienda quidem omnia, at non summiscet: ὰ manifestisque periculis. Non temete omnino morti exponendus est spiritus, eoque minus putus qui est generosusque, L nequaquam nullus telum successus spiritui sentiendus.Esto enim, bonis aecedentibus quibusvis non proptereat sciuiendum ei exultandumque sit nec malis etiam ingruentibus quibusvis si angendus deiiciendusque si spiritus quae nimirum s fiant . maxi-mὰ ut dictum est ) pusilu, se languidus, nihil omnino
propriis re internis,sed externis modd bonis cons dens appareat, se malo etiam assiciatur spiritus nimis eontra eius diffususve at peccet omnino, ti rebus au eius, quae sui ipsius eonseruationi bonae commodaeque sunt, nihil propterea gaudeat,& se exhilarandi occasionem habe, nihil ei hilaretur. Et qui maximis opprimitur malis, Zequae proximam minent ut corruptionem, s nihil iis tritis et ut stupidus is soliὰ siniosus e magis quam sorti, quderi queat. C et XII. De in iis, cx vitu ei opposi .
T vero, ubd vi dictum est snguli per se
homines. N a te liquis seorsim si derant, squidem vivere queant , nee secutam certὰ nee
commodam vivant vitam , sed boni a prauis auidue diuexemur perdanturque, nec quae ad vitae usum necessalia sunt sbi singuli comparare queant sciantque omnes, longe plurima longeque diueisssimis compa-tanda modis,at qui si singula sngulis conficienda sint, de recte de tanta a sngulis conficiant ut quanta altis et iam ulli, satis snt,quibus igitur mutuo Irim utatis, quae
ad vitae conseruationem commoditatemque necessaria
sunt,reliqua adstat omnia: proindeque in unum agendi fuimus. vi E multis in unum eoactis , veluti unum compositum animal, multis diuersisque sui pauibus eatumia tanti euinis reliquit assidue ope iatret, de quaecunque ad vitam commode degendam opus sunt conficere pisset,singulis non seipsas modd,sed alias ei iam tutan tibus omnes. de non in proprium modό, sed in aliorum etiam Omnium usum la litibus propriumque opus cmficientibus, eo propemodum pacto quo de animalium partes singula reliquatum salutem procurant , de reliquis omnibus proprium laborem propriumque opus eommunicant. itaque quod nequaquam sbiipsis coeat unquam homines,quin quam longissime mutuo sese aufugiant vitentque, nis snguli ab ala otum injuriis tuti
securique snt: utique quae intelligens nulli ab aliis ina tum v lium ullύmve inserendum esse incommodum, sed sti gulos iis contentos esse oportere rebus quas sbi singuli palatini, de aliena inuadentes impiobandos puniet Solque etiam,s liceat, statuit, virtus quae Iussiti adicitur,de s non sublimis stenetosque spiritus,de qui aliis propia a communicet bona , at puta certe neque ignobilis, qui nimirum modo ne alii malo ullo aseian tur, nihil aliorum odium nihil etiam suorum proprium
Quae contia sibi ips ali sue aliena rapiendi licentiam
permittit,vitium quod Iniustitia dicit ut, e spiritus multo quam Luporum Leotiumque de Tigilum est peioris maligniorisque. Nam si aliolum malo illi vivunt , at naturam secuti id faciunt, re nequaquam cognatis similibusque qua sibi ipsis ij compararunt et pete videntur,
484쪽
eogn, tis similibusque quae sibi ipsa ij compararunt eripete videntur, aut in ptasentem modo necessitatem villismus eerte maximeque malignus spiritus, qui vel sibi ipsi vitium parate impotens ,vel nunquam satis paratum exili tinaras , aliorum incommodis ae malis ali vel etiam luxuriari velit. Forte & quae ne ullo quispiam in- clam modo ameratur. aut ne quid aliorum imminuantur
opes , alios quot de quosvis perdendo decernit intelli seras..itium 3e ipsa.& quae quM nulli, hominum mi-i itis mal s millis se flecti sinat Rigidi as dici queat. Veluti de quae leges omnes perpetuo obseruandas δε iuxta ea, perpetuo sententias sciendas decernit: quae se ille et quod tes,quatum diuersissimae sunt conditiones pluriami 'ie inter se circumstantii disset unt, qudi omnino diu et in modo diuersas uellaetandae essent ratione, uno eodemque omnes modo diiudicant decet nu itque) bo. nae omnes perpetuo videri non possunt, nec sunt omnino perpetuo bonae omnes, nisi aequitas Iussilia nimirum, at non te ea lis scriptaque, sed vera supremaque, S quae scriptam egalemque iustillam, vel quae eaedem videntur operationes. si eas divet, circumstent conditiones, diuersa diiudieandas ratione admoneat. Quoniam enim non humani modo genetis seruato Deus Opt. Maxim. sed Naiuia etiam ipsa sngulo tum hominum salutem o mitibus curae esse δε aliorum necessitatibiis ae malis Occurrendum statui t, eaque omnino erga alios operanda esse singulis quae erga se ipsos ab altis operat i velint admonet praecipitque et utique qui praesertim non sua col a , nec ob ignauiam omnino prauitatemque,sed vel a totum violentia, vel rerum successibus quibus obnoxi omnes sumus, si aliorum iis opibus subleuentur in se. re pereant, nisi non propriis eos tantum sed alio tum etiam saeuitatibu, seruandos decernamus, non Dei modo o xceptis sed ipsi etiam repugnemus naturae, re iniusti omnino simus hominumque societatem dissolua
C A p v τ XIII. De verilare ct mendacio, T quia nequaquam homines sbIIpsis coeant: utiquam , nec secum ipss colloquantur , aut eorum quae vel publicum vel priuatum spe iant commodum tractent quicquam , si sit puto uo, dictis s des nulla haberi postit: vi inue intelli sens, quae ea quae enuntianda sunt ostendendaque, quo ita sunt enuncianda ostendendaque , & promissa qu stant seruanda . quae omnino reliquos nec dictis nee sa eii, decipiendos, sed de interdum spiritus sensum in ternasque etiam res, euiusmodi sunt, patefacienda, decernit, virtus. quae veritas dicitur , re spiritus est summe nobilis generosque, qui omnino nihil nis sui ipsiu, puritate magnificiat. Nam propriam esse humani spiti tu veritate na . Se a mendacio imputati eum foedatique inde liquido patet. ivbd intrepide verax maxime sibi ipsplicet maximeque assicitur spiritus voluptate,mentie vera qui in vulpinum penitus noli sit citius, vehemens in seipsum indignatur vehement grque tristatur: ut qui, ne mentiatur, cuiusuis gratiam de bona etiam quaeui,
despieit aversa tuique ne ille quod diximus summe se nobilem generosumque declaret. At quae intelligens non entia ut ent; a in entia ut nonent a vel alia quam sunt, de promissa quae sunt nin ser uanda decet nit, vitium , quod Mendae tum dieitur, Zd maxime id vilis abiectique spiritus, Se qui nihil tibi ipspiopi iisque eonfidat vitibus. Manifes Eenim propterea mentitur; uga tio alia ratione hominum gratiam quε-que alia appetit adipisci posse confidit. Infelix, qui vi iis parui omnino aestimanda sunt eonsequatur,nomo . . quae vulpium sunt operati, sed veluti non ens fiet, nil te imidat. vitium etiam sortὰ,qux,ne quid quale non est enuntiandum decernat, Ee seipsum Ze suo, omne, immerito di bonos etiam quosvis a pravis homi-i
nibus perditos velit. moniam enim nostra nostro: simque se hominum omnino omnium salus maximi. nobis expetenda est, & quouis etiam peribulo & malo interdum quouis proculanda: s ut nos nostrique aut alij et iaquilii, a pia uotum hominum violentia libetemur, aliquid non quale est enuntiandum si enuntia odi m decernat enuntietque spiritus, nequaquam impurari cot- rumpique videtui: veluti qui mala inserentes atqu*ho. stes eiusmodi deeipiunt altibus. Prauorum omnino potentiorumque hominum violentiam quin operationi. bii, a quibus humani generis societas non dissoluatur, reiicere non licet , intueri non licet. Id portli vitium quia & ipsum petrarum est, nomine ut videtur vaeat. At Supeistitio sortὸ non valde impioptio nomine appellari queat, vel in quibus vetitas ipsa obseruari coliq: nolit obseruans eam colensque.
spiritui sunt quibus cum res commutet e ternorumque violentiam repellat, sed eis amplius opus habet, quibus propria ipsus sum umque salus cuiae si in quibus eum familiariter vivat, quorum omnino opera atque ope & eonsilio in singulis priuatis necessitatibu, subleuet ut . de quorum praesentia colloquiisque a molestiis quibus assidue opprimi.
ura uocatu , S ad iucunda aetus mutili secutiore multoque commodiorem iucundioremque degat vitam, proindeque eae amplius ei operandae ope taliones sunt,
quibus homines sibi deuineiat re benevolos saetat , Iead similiatitatem alliciat, eae nimirum , quae qua Ope alii indigent ea illos adiuuent, de accepta beneficia reis setant vel te tendi voluntatem ostendant δε qui celso, sublimesque alios statuant, vel nihil certe deprimant, de ad hilaritatem laetitiamque invitent, tum de
ea quae perpetuam constantemque beneuolentiam ma suetudinemque polliceantur, quae omnino aliorum coisset uationem procurent, vel conseruari eos aptos ostendant: utique quae intelligens qua oportet mensura amicos adiuuandos vel ie munerandos de honorandos, tum de exhilarandos, eorumque errores de peccata e tiam,qua oportet,lenitate serenda decernit, virtus,quet
quod hominum offensionem vitat, quin , quod homines adiuuat obiee atque, di amati ab iis appetit pro curatque, quod omnino, quibus homines gaudent lae lique sunt, eas opetandas operationes statuit ) non immerito in uniueisum Humanitas appellari rogit. At vero, ubd multis id diuersique agendum sit operationibus , in multas diuidi queat, S in Bene se entiam omnino. GratitudinemAquabilitatem , Hilatitatemque de Mansuetudinem. Siquidem iis praecipuἡ Δ-perationibus motibusque hominum beneuolentia si miliatit atque compat a tui. Nam qui aliorum necentati bus semper praelio adsunt di quam possunt aliis opem
semper serunt, Ze qui a quibus bene etiam sibi est. iis& ipsc ubi siem benefaciunt benefaciendi eeita eupidi apparent, tum se qui nulla ira te plus sibi boni eom in odique 3e honoris quam aliis tribuit, di qui alio ium talia paratum se sacere ostendit quae sui ipsus graria ab aliis fieri velit in hilaris festiuiisque qui est, pio indό- que alios ad hilaritatem inuitat atque allicit, & qu Inorinis iusti de causa amicis errantibus peccantibusq; , D non grauissime indignatur sese ue placabilem prae stati eatus aliis is sit 5e gratus , N libenter eum eo alii desunt omnes, Age itaque earum singulatum , tum de vitiorum quae opponi eis videntur,ingenium muniisque
485쪽
De bene 'enti ue ei oppossis. Euro exi quod nomen ipsum de- Harat intelligem est, quae aliis benefaciendui deeernit,bi non temere id nullaque men ut ara se delectu nullo sed qui cuiuis quidem , ubi
non magno proprio ipsus incommodo malo ve sacere id licet, a micis bonisque , iis omnino quotum salus bonaque euiae esse nobis debent, ge a 'uibus patia nobis polliceri possumus , labore molestiaque re damno etiam quouis,si quod illis conseitur bonum .malia,quod nos excipit,e u petet, s se ilicet amplius illi consetuentur quὶm nos coli umpamur. Quin & iis, a quibus bonum nullum sperare lieet benefaciendum omnino est. Nec veto propterea tantam qubd noster id praeeipit seruator sed quod aliis benefacientes operationem operamur qui humani spiritus re puri eius generosque maxime ptoptia est. Itaque Se bene saeientes de benefactorum memores summe nobis placemis, re aliis piastantiores nobis videmut, 8e summus omnino , non nos tata ti sed alios etiam seruare apti, re se luantes omnino alio,. Differt porta a Liberalitate se portituatne Beneficentia, quod Liberalitas unas modo opes unamque Fortitudo securitatem alii, prastat, Beneficentia veto bona
Intelligens autem hominum nullis,ae ne amicis quidem cognatisque,vel minus quam Oportet, benefaciendum decernens,vitium, Se quod, vel f nullo alios assi. ciat malo,at Benescentit opposta,de benefacere pistescens prohibensque , Maleficentia diei potest , 8e est omnino Maleficentia. Malo enim alios a seit, qui benefacere cani possit torpet aut etiam auersatur. Et huiusmodi qui est spiritus male scias si oportet e neque enim bene facete cesset nolitve nis libens malefaciat. Et spiritus est non maxime modὼ impuli sed summe etiam vi lis. Propterea enim aliis malum optat, quod ptopriis bonis altis eonseruari a prior fieti desperans aliorum id malis procurat. virium etiam sortοῦ de intelligens, quae cuiuis beneficium quod uiseonserendum decernit, de 'el alienis prauisque de indignis benὰ vi saciat nihil sibi ipssus ue ineommodare te malesaeete etiam vetetur. Si quidem qui temere euiuis benefacit, is quibus oportet bene iaciendi modum sibi piaeripit. Nam s nolito ut di
ximus incommodo maloque etiam , at no omnibus nec
quodvis eonserendum est beneficium. Quoniam vero pertatum id vitium est , nomine vi videtur vacat. Spi ritus eerte est non praue mod5 diiudicantis, sed pusilli etiam. Propterea enim se ita cuiuis benesaee te appetit. propitiam omnino aliorum quotumuis bono post
habendum decernit , quod nihil sibi ipsi eonfidens,quibusvis modis alloiu praesidia sbi copatadum statuit, Sosios omnino omnes pauens itinensque cuiusuis offen
T velli,qulida quibus benefactum nobis est nisi ipsi itide kbi licet illi, benefaciamus,lei id dia non liceat amemus saltem eos , 5e quii bus possumus modis excolamul omnibus, nihil implius benefaciant vllis:esto enim,qui vere benes. eus est spiritus, nullius is melcedis nec gloriae etia gratia benefaciat, at amari tamen ab iis quibus beneticii vult maximeque nisi amet ut indignet ut oportet,na maxime eontemni maxime , vilis haberi videtur euius vel benefacientis ratio nulla habeatur: tum praeterea quod summe prauis summeque malefieis iis omnino a se be neti tu videt qui malis digni sunt omnibus, quid enim alios ament aut alios adiuuent,qui ne iis quidem a quibus benefactum sbi est bene velint λ talibus itaque l
qui saepius benefecit, quia homines omnes ingenio eo dem pisditos existimat,nullis ampljus bene facete velit: quia linqua nisi iis in quibus benefactum est gratia habeatur ac reserat ut etiam ubi licet pereat omnino Beneficentia,& mutua ope homines destituit, s quidem conseruari queant, longe certe consetuentur aegerrimce utique ea imellig/s.qui te te illud fieti decernit, virtus Se ipsa,quae Glatitudo dicitur. Recte potet , decernat,si, a quibus benefactuin est, quouis incommodo & malo etiam quouis patia ae maiora etiam, si liceat, te serenda statuat,itaque verpi optiam salutem in eius bons prolucere parata si cuius ope seruatum se sentiat, incommoda omnino malaque omnia subeunda substinendique decernat,ut qu ibus ab aliis affecta est boni, a & mai ra etiam si liceat eis tertibuat, proindeque nihil illi, ignobilior deletiorue appareat, Se illud si numquam ii ceat iis acceptis bonis , qua te serti prorsus, aut ab ipsa certe non possint, at bene saetores pet petuo amet. 5e quibus potest excolat modis, nunquam e et tὸ quod limminum vulgus facit ut praestantioles superiores , odio habeat de perditos etiam velit. Neque enim opibus potentiaque, quibus presertim non sua calet culpa,sed una sui puritate exuperati spititui dolendum est. Itaque nihilo. quis Beneficentia, minus puri miuusque nobilis spiritus gratitudo est. Ingratitudo: contra nee gratIam reseri,potens eam reserie,de a quibus benefactum sibi est, ut praestantiores odit aversaturque,& perditos etiam vult. Et spiritus est maxine vilis,qui ne se bonis ullis pitu et deletior esse revaderi etiam nihil telatinidat,maximeque maligni qui neque ii, a quibus sibi benefactu est bene sacere velit, desuperbi sititit qui prastantiores, Ee a quibus benefacta tibi est, amate cole teque non sustinet, dignus omnino qui hominibus de Deo etiam aps inuisus odiosusque,syde Deo omnino ips inuisus odiosusque, qui, quantum in ipso est,quam ille virtutem maximὰ e xercendam praecipit quamque exeleendi nullum facii finem, aufert in tetiumque. Quin & intelligens,quae quouis accepto boo obsequia qu iuis plastanda de an commoda malaque etiam quiuis sustineda decernit viriti sotie de ipsa Siquidem acceptoici beneficiorum magnitudo perpetuo veluti metienda est,se vel magno incommodo ae malo patia 5e tna ora et a teste aiat nequaquam illoto moles immensum quid exuperanda, ubi magno spiritus malo id sat,numquam omnino temere nullaque vruente ne cessitate,ipsa spiritus salus vel bona sine quibus πνὰ sciuetur,proiicienda magni'; periculis exponeta sunt, sed ibi tantum, ubi id ne fiat, ea spiritui operanda patiendaque sint, que eius naturae minime congruant , te quae operans patientie vel penitus eoitumpat ut vel in ignobiliorem agatur, det et tot omnino fiat. Itaque quod diximus) vel gratiam telitens spiritus mensura quadam viatur necesse est: eaque eam acceptorum beneficiorum,tum re terum, quibus te serenda est: magnitudo sit oportet. Et quod dictum etiam est cum cumulo omnino reddenda est, at qui certe bene sciolum ipsam
Net xiii Oxus itidem , quae nullam ab aliis commodum nullamque operam de limnotes nullos sbi tribui velit appetatve, quos ipsa aliis, quibus non magnu quid prictantior st, tribuendos non statuat , quin quae vel longe opibus virtuteque superior, at in quotidiano conuictu stipetiolitatis omnis Oinnasque oblita praestantiae, nihil aliis supereminete velat, virtus 5: ipsa, re quae , quod non ampliora quam aliis, sed aequalia spiritui appetat bona , non incommode sorte aequabilitas dici queat. Et spiritus ea est bene magni, de cui non propterea se magnificiat, nee in eo omnino si otiandum sbi existimet,quod maioribus quam ipse alios assicit ab iis dio.
notibus alaetatur sed qu)d vel E ptat stantior aliis est
486쪽
puri 6rque. Πλε ri: e veto liceat enim aliena vine vitiu Equabilitati oppostum appellare . quando ea nos carere videmut) intelligens est ea sibi ab aliis commoda operainque & honores arrogans , quos ipsa vel nihil etiam deletioribus tribuere minime dignetur, de quae estis vel familiari in conuictu congressuque supeliorem se Aeete velit procuretque, alios O nino ut inferiorest iactet. Et spiritus est qui propriis bonis patum cons. dat parumque in propita praestantia eonquiescat: neque enim, si talis non tit, aliorum opera conseruari de
nobili, fieti velit. Quae veto intelligens nimia obsequiantiniosque aliis honores decernit, Adulatio dici potest. Et spiritu, est maxima vilis maximeque abiecti: qui nimi tum ut alio tum sbi gratiam eoneiliet, nihil eorum bona dicti, Lesisque plus iusto extollete, nihilque sese
illis ea num inu subiicere, nihil etiam mentiti amicosque homines decipere vereatur.
C, et X vi II. De hilaritare, o litam es opposiura. Netr o pN a veto , quae in iis quae ad
sunt de quae euentura etiam sunt acquiescen-; dum deeernit, di prasenti telum statu conte-- ta. nec valdὰ de stituto sollicita est anxiaque, vitius Ze ipsa . quae Hilaritas dici potest. Et spiritus est cani tecie intelligentis tum magJuputique & nitidi
qui nimirum retum euentu, quatum ipse cursum natu tamque immutat e secteteue minime queat, tristati no
lit, re qui quibusvis oppletius malis seruati non despe
rei,de cuius portio nulla,praesertim quae in cerebri ven triculi, inhabitet cuius cum teliqui assectus passones que omnes, tum velli Hilaritas e si Tristitiaque , de ad quam suli ines efferti videntur)nihil ab iis turbata de te tritaque unquam, nihil ad eas exupetandas explode visque sese colligat , aliasve ad Opem serendam conuo cet nihil certe quod maxime est spiritui graue Se ino. testu in .de quod ubi agit it istari videtur in seipsum con spisset ut contrahatuique unquam , sed in propria te nuitate propriaque perpetuo gaudeat puritate, iam molestia nulla unquam nulloque oppressus malo, Se nullis intentu, laborios, opera: ionibus, libens perpetu A laseeiulat ioceturque,explicet nimirum te se effunditque,&blandi quibusl bet motibus continoueatur. I melligens contra, tua nunquam in praesentibus bonis acquiescit, p rpetuoque de fututis sollicita est an xiaque vitium de ipsa,quod Tristitia dici potest. Et spi ritu est haud recta latiocinantis, de impuri omnino
pusilique: qui nimitum rerum euentu torqueatur,qua-ium successus in sua non est potestate, quique perpetuosi btipsi timeat, perpetuoque immistas fuligines exhor reat paveatque, de in his amoliendis perpetuo sese con
trahat re tiariat ceri . nunquam. nulliique sese nunquam
oblectet iocis. At & quae intelligens spiritum nunquam contrahi velit de id ne fiat, vel quibus maxime spiritus conseruetur perficiaturve negligentia, de vel ea tracta. ti, & malis quibusvis incidentibus lasciuiendum iotan dumque, vitam omnino omnem in iis operationibus exigendam decernat,quas operans spiritus diffunditur ei. hilaraturque vitium de ipsa quod Muttilitas dici queat Remittendus enim exhilarandusque est spi litus, at ibi certe, ubi eorum quae ad eius conseruationem petia Dionemve pertinent nihil tractandum est , via biditi eouit actu, diuque diuexatus, exhilatati diffundique o pus habet aut ii malis quidem nullis suceumbendum lugendumque,non certe iocandum in iis ridendumque
est' si spitii uc id vitium est tenuis sol te, de qui immix
ias fuligines exhorreat pioindeque cum iis confiiciati
: T quae nihil amie I, patum obsequentibus,
' vel etiam offendentibus,multoque peccanti- bus et tantibusque minus ii ascendum decet di nit intelligens,virtus 3e ipsi, se Mansuetudo
dici potest. Et si illius est summὸ puti nobili que . qui
nimirum non propterea non indignatur, quod amati se colique indignum exist imet. vel quod illotum peccata ipsum lateant sed quod amicorum vel in ipsum peccantium ipsum veluti miseret: beatus,qui sola sit pui itate contentus nihil aliorum et ioribus peceatisque torquetur, Se quem qui offendere, sem mὰ ament colantque necesse est Quae contra intelligens vel amicorum hominum peccata, errorόsque Ze cessationes non serendas,
ae s liceat)puniendas etiam decernit, vitium . quod Iracundia dicitur. Et ipiritus est impuli ignobilisque, atqui puritatem assediet nobilitatemque, nec veram tamen existentόmque. sed appetentem mod5,non esse ni milum fieri .e , sed viderat an tum purus appetat Procu
retque. Nam s vere putus si, proindeque eius puritas nihil ab aliorum cultu obseqitioque pendeat nequaqua quibus putus non videtur, vel etiam vi impurus negligitur, grauiter iis irascatur, nullo aut permodico ab iis bono spoliatus. At quia non esie,sed videri tantam appetit,pi optetea non excultu, summὸ indignatur, quda propria puritate inopi laque nobilitate spoliati tib ii, videtur,& imputat ut omnino ab iis ignobilisque fit,ibi
impuratus ignobilisque faetus, ubi tant diri putus erat nobilisque. Milo, qui totus ab altis pendet, A quem aliorum erimes torquent diuexantque. Quin& intelli.
gens , quae quibus uis ab aliis modis spillius offendatur, nihil illi, suceensendum decernit, nee veto quδd illotu peccatis te offendi non pat latur, sed qubd offensum se nihil percipit vitium se ipsi,quod N ipsum qui a petratum est, nomane ut videtur) vacat, at Stui id itas dici queat. Stupidi enim omnino est spiritus.
De solvi te, O vir is ei oppositis.
T veto,quoniam non cognatonam modo a
mi eorumque, ea ciuium itidem & conterra ne Otum , 5e hominum propemodum omnia, bona malaque omnia ad singulos pertinent,& singuli, eommoda incommodave fieri, de quae aliis euenere singulis euenire possunt, de mam selie aliorum bonis ae malis perpetuo commouet ut spiritus,& uti tu Gque, nimia ubi apparent, plerunque vehementer tristatur, est verb ubi & gaudet : utique & intelligens, quae huiusmodi assectus iecte moderat ut duigitque, virtus de ipsa, Se quae Benignitas dici queat. Quae nimitum, i, quod Benignitas propitu dieia,non operatur, non pio pilas scilicet aliis opes communicat , at quibus ipsa be-aesaeere non potest, iis ab aliis beneseii appetit & benefactum esse aliorum omnino bonis gaudet. Recte potto quem diximus appetitum intelligens moderatur, si is cognatorum quidem amicorumque, & civium amplius. at hominum etiam omnium bonis gaudendum εο decem at, quae si aliis bona commodaque non sint, aenullum cet id aliis malum nullumque afferant in comis modum,& quibuς qui donati sunt, indigni non siit,sor te etsi dignioribus tribui possint. Quoniam enim bona quaedam non omnibus , nec vero iesultis tribui possunt,proindeque indignis ea collata dignis adempta videntur: utique illorum bonis Benignitas gaudete non potest, quae scilicet bona o manibus quidem, at dignioribus certe , de quotum bona reliquis commodi Ota sint, ampliota appetat. Recte etiam , s iis prauotum bonis, quibus illi ueli mali aliis incommodique esse possint, non modo non gaudendum sed itillandum etiam statuat : non quidem
tilia malum illis , sed qubd altis omnibus , probis
praestitim, bona Se salus expetenda est. Itaque quorum ope, potentiaque aliis mala est incominodaque : eos
si quidem non penitus perdi, at nullis certe opibus R. ij.
487쪽
nullaque donati potentia optandum , sorte se procura- dum etiam est. Quin nullis sorte illo tum malis tristati. dum quet scilicet bonis commoda sint bonaque Adhuc Ed si cognato iuin quidem amicorumque proborum
amplius,at hominum prorsus omnium, a quibus imminet malum,malisae miseriis i standum sat nat Nee ve- tb propterea tantam, quod illorum omnium mala mi.
se aeque nobis etiam mala incommodaque sunt, sed quod iisdem de nos obnoxios esse intelligimus.
antelligens conti a. quae quorum uas bonis quibusu isti istandum malis gaudendum , nec ullis omnino aliota miseriis spiritum commouendum decet nit, vitium , di suod Benignitati oppositum hominum gaudens malis Malignitas dici potest. Et spiritus cst ut videtur impuli, ae vilis, S qui patum sibi ips confidat palumquet ei um natu tam intelligat. Propterea enim aliorum bo nis tractatur, quod iis se donarum non sentit nec donati
posse sperat, itaque in illorum bonis Itopria intuetur
mala. Et propterea bonorum malis intortuniisque gau. deriti nullis prorsus hominum quorumuis miseriis eo-
mouetur,qudd qua ipse puritate , de quibus ipse priua
tus est bonis, alios itidem quavis ratione priuati appetit . de priuatos esse gaudet, quam scilicet puritate seseque conseruandi facultatem nee sollitus est , nee solatili sperat,eam aliis omnibus adimi a petit Se ademptam esse gaudet. Et proptet ea aliolum miseriis nihil como uetui ,qudd humana tum terum instabilitate no intellisit. At de quae quotuvis quibusu is gaudet bonis,de quo ruinuis quibusvis ira stat ut malis, S: hominum miseriis quibusvis luget intelligens , vitium de ipsa, quod ,qu niam pereatis inest,nomine caret. ac Mollities sorte di ci queat,quae nimirum spiritus esse videt ut veluti molialis nexibilisque. Quoniam enim hominibus ut dictum
est)oinni biis bona appetenda spiritui sunt,de hominum omnium bonis gaudendum rutique prauorum noxio. rumque . eorum omnino qui malum aliis assidue molis.
tur, e quotum bona mala aliis sunt incommodaqueaonis gaudendum non est . sed iti standum potius. Et ho minum malis, quorum fortunae nihil aut insens te quid nos contingunt qui valde tristatur,libens is miser est ii hensque corrumpitur. Quorum uis scilicet hominum malis commodus est spiritus, ut cui quotumuis salus commoda fit bonique, at moderate tumen ubi nostra tristitia nihil aliis bona est, eatenus scilicet quatenus
vel nullo vel paruo spiritus malo assciatur Quid enim aliorum nos actigamur malis, ubi nihil propterea leuiora illa fiant 3C et XXI.
7 T quoniam non propterea tantam allatu bo. nisi tisantiaque laetatur tristatui ve spiritus , quod ut dictuin est ad alios Omnes aliorum 3 singulorum sortunae pertinent,sed Se amplius sol te, quod aliena ad propria consiti bona, de ampliora illa intuitus, qubdin illotum excessii propriorum in. tuetur desectum, tristat ut plet unque atque indignatur, Ed illis donati qui sunt , odio eos habet perditosque vult, est de ubi eorum quidem bonis donari de ipse, Ssmilis eis vel praestantior etiam fieri appetat procurandumque statuat, nullo eos propterea odio prosequens, quin amans eos colensque: utique de quae huiusmodi assectum moderatur dirig;tque intelligens, virtus se ipsa st re quae a mulatio dici queat Rectὰ potio diligat,s quorum uis bona quaevis appetenda procul adaque, at nullo propterea odio qui ea tot tiri sunt prosequendos decernat. Neque enim quae externis etiam bonis ab aliis exuperari non sustinet, s nullo aut modico sui ipsui
incommodo nulloque aliolum malo procurandum illud deeranat intelligens, damnem eam unquam incusem nue: piauam omnino vitiumque, quin bonam laudat 5mque de victutem eam statuam . At bona quae
in aliis intuetur quae uis spiritui comparanda decernens
A mula .multo terte diligentius propria quae sunt, deq ias proximius illius iubilantia conser uant pe: se,uiuq I iis modo uexii petet ut tristetur spiritus indigneturq. Nec vero in eos, quibus eruperari se intelligit quid Gnim eos oderit perditosque velat,aut irascatur omnino
iis quibus si initis se ii appetit procurat que o sed vel sibi ipsJua s culpa illa donatus non est,uel altis, si aliorum id factum si vitio Et spiritus ut videtur) nobilis strenuique aemulatio
est qui scilicet quae in alias bona intum ut tibi itidem ea omnia debeti intelligit,de sibi omnia ut comparet, ii ullo scit acer unquam deterior ut si, labores nullos nullasque molestias avet satur,nulla etia declinat pericula in quas se ipso praestantiores intelligit, non modo nihil eos odit nullumque iis optat malum, sed amat etiam ac colit de eotii salutem appetit procuratque, in quibus nimiis qus magni aestimat, se qui se quoque adepturum sperat propria nimirum intueri videriit bona. Qui contra intelli
ges aliena quidem bona appetit,at quia ea sbi c5parate plurescit,seu desperat etia, propterea qui iis donati sunt ueluti sus prauitatis testes ostensoresque odio habe dos.
malaque ii, omnia desidet ada decernit,vitium Omnano,
quod inuidia dieitur. Quid enim odio ij habendi qui,
quin Se nos ipsi eorum bona nobis comparemus,nullum nobis impedimentum, quin opein quampiam a serunt,
modii quo ea ips adepti sunt,nobis ostendentes Et spiritus illud est ignaui prauique qui se ilicet quam in aliis intuet ut magniqi aestimat pratstantia, eam sibi ipsi coparanda non statuit procuratque, Si qui perdit velit quo bonos Se praestates videt, de a quibus nee passus est ne exitu timet malum. Sui scilicet ipsus eoiisereatio de sese conseruandi facultas de puritas amplius maximὰ est spuritui appetenda procurandique. 5e summa perpetui, vispiritui enitendum,ne alius quispiam illarum altera ampliore donatus sit,eam nimirum ad se ipsum consei uan. dum aptitudinem .eamque ut adipiscatur puritatem,quibus maximis humanus spiritus donati potest, esto de indignandum ei si tristandiitiique, id si consequi nci lieeat at non proptetea odoo 0 habendi qui ampliores illas nacti sunt. Neque enim si in illorum veluti valetudine ac putata te nostros moibos nostramque impulitatem is tuemur, illi vi morbos corruptionique obnoxi eo impuri sinus in causa sunt.
Vitium itidem, de quae bonis quibusvis in aliis cons. pectis,mhil ea spiritui piocuranda assectandaque, ae ne appetenda quidem decernit intelligens, proindeque ad
nullos spii itu excitat motus. Et spiritus est maxime ab tecti maximeq; visis .de peioris Att)nuam cuius inuidia est. Ignavus enim ills quidem, at non penitus certe degener, qui nimi tu quae in aliis intuetur bona appetit ea Ee ipse, usque se donatum non esse an dignatur summaq; asscitur molestia quae igitur sbi etiam conuenite deberaque ex ictimat: qui vero nihil illa appetit nihil pro sus ad seipsum illa peltinete, de ad illa eonsequenda naiu se aptumve no lentit. Siquidem id est spiritus ingenium, ut
quae quam longissimoerus vires condit itinemque eaupe-tem,nil, ilea te luet ac ne appetat quide illasque non amnatus nihil tristet ut m reatve aut indignetur,ea omnino modo appetat procurandaque statuat. quae consequi erat confiditque,& iis modo si ustratus ind)gnout lai stet utque . Itaque qui nullis aliorsi bonis commouetur, nihilq. ea appetu de nihil procuranda decernit spiritus, summi is vilis atque abiectus, Ae peeotinus omnino stoportet. Nee propterea bona quaevis summe expetenda maxin que studio comparanda decernam unquLeosue lamne qui quadam ne appetunt quide quaesti licet summis laboribus summisque eomparada sunt molestis, de nullis interdum csiparati possunt, Ze sine quibus optimE Metuati perficique spirarus queati sed eos modo qui quae ad spiritus conseruarion E persectionίmve maximὰ pertinent, de fine quibus squidem vivere at ti5 cetia in
propria natura propriaque dignitate recte conseruatiqueat lpiritus, de quae nisu etiamus nobis comparare possimus,ea ne appetimus quidem. Dictum potio viriunomine ut videtur vacat:sed, quiad spiritus est maximet abiecti,non immerito Abiecito dici queati
488쪽
9 SDe rerum natura, Lib. IX. 9 6
C A o v τ XXII. D sis bimore, θ' vitiis es v tu. T quoniam honores nihilo pene minus quam sui iphiis salutem appetit spiritus, &contem-ν piui habitus nihilo pene minus quam ad inte. - irium actus tristatur indignaturque , de a qui bus eontemni se iniuriaque assci existimat,no odio mo
Ab habet sed maximo eos puniendi des derio flagrat, deni id tactum sit , indignus qui vitaviterius si uatur sibi
ipsi videtur, itaque cum ciuibus, amicis,consanguineis, cognatis, cum iis omnino a quibus mutuo amati foue
lique oporteat, siquid contemni ab iis iniuriaVe assiet videm ut, nihilo minus attocia bella gerimus quam eum hostibus,re cum iis qui bonis nos omnibus & libertate etiam vitaque priuare procuranti utique quq huiusmodi assectum ieete moderat ut diligitque u telligens, vitius, di quae qubd nonsumilia quxpiam viliaque, nec reliquatum virtutum Gitu ea appetenda pro euradique de cernit, quae spiritum in propria conseruent natura, estode pei sciant etiam, sed quae vete caelestem dolii numque pene & Deo sinitem, ea omnino re dignum sacere pio. euiat, qui summa a nobis ipsi praestari potest Deo) non immerito Sublimitas dici poreae Recte porto modetetur diligatque: primum quidem, s honores, non ut per se bonos de pet se appetendo procurandosque decet. nat qui nimirum nihil ips spiritum conseruant nec bono viso assieiunt sed ut aliorum bonorum signum indiciumque,& qui spiritum bonis, quibus eo seruetur pet.
ficiat utque omnibus , vel eorum copiam affluentem deelatent: tum si non eos, qui opibus uolent isque, ex.
ternis nimirum bonis praestantur. Quid enim te tum possessione glorietur sublim s genetosusque spiritus, qui bus pravissimi assuete poliunt homines de petirpe as suunt. 3e quibus fortunae plerumque arbitrio de donamur di spoliam ut 3 Quae,quam unam se ipsum aliosque eonseruandi sacultatem spiritui piaebent, nisi recte ea viatur spltitus, non modo nihil eum aliosque coseruet, sed vel penitu, ipsum perdat vel deteriorem faciat,maloque alios a Sciat, ad pia uas operationes & a quibus virumque illud fiat operandas alliciens: quae Omnino mali esse spiritui possint nunquam certe ipsum perficiant nobilitentque , sed eos modo, qui propriis atque internis & sumniis iis spiritus bonis debentur: quae sei. lieet non coseruanr modo spiritum,sed summa eum putum vereque cxlellem faciunt, de quibus nullo sociunt beneficio nullisque telum successibus, nec ab externa omnino te vlla, sed vel calestium entium titu a propria
sui ipsus natura vela sui ipsus studio diligentiam, , a Lipso uno donari omnino potest, di quae nullis sortuna
hominumve iniuriis obnoxia sunt. Honores porro appetendos procurando que decet.
nens Sublimitas, qui propriis internisque & summis iis
bonis praestant ut, multo certe prius multoque amplius bona ipsa appetenda procurandaque decernat oportet. Itaque non virtutum reliquarum more unos mod5 affe his operationesque vitas, sed affectus omnes omnesque diligere operationes non particularis unaque virtus sed vitius tota & virtutes omnes, omniumque virtutu
veluti apex videli potest Sublimitas. Honores autem non ut proprium spititus bonum,nec ut per se appetens Sublimita, nequaquam, si illis si audet ut spiritus, india snandum tristandumque decernat unquam sta honorali dignum & sui ipsus plastantia putitateque contentubeatumque esse statuet, di quos honorate quosque obseruate. & quibus obsequi N patere di subditum etiam esse aequum est seu legibus, seu illotum praestantiae, aut benefieiis ea debeantur libenter & honores & ob se.
quia. 8e ministerium etiam, ubi oportet, amplioraque, quam oportet,praestanda omnia decernat,nihil propte. rea spiritum vilem abiectumque, quin nobiliorem sublimiotemque fieti existimans, tem nimirum Olentem venerantemque, qua de ipse donatus,vel omnino dona
ti aptus sit. Qain ia initum etiam acceptis minimὐ in. dignandum, nec qui eas intulei e perdendos statu et Sublimitas: sed veluti hominum vulgus nec puerulos,nec ebrios insanosque & fui iosos, au t penitus stupidos petit tusque abiectos homines quouis illato malo, nec calcitrantes etiam asinos vicitii punireque dignetur, se Sublimitas neminem piorsus cui nimitu, qui iniqui sunt pravique, furios omnes stupidique & selini vident uti qui igitur ne setiant, cauendum, at s serierim minime
resetiendum sed vi peccantium errantiumque miserendum)Zeut quam longissimE in tiotes despiciendos,
quin & pro malis bona tetribuenda statuet. Nee verbmetu, qui nullus sublimi spiti tui inesse potest, sed quod
ut dictum ess)indigni videntur, in quos vires exerceat suas, & dignus ipse qui omnibus beneficiatin qui in setinos iam a clos spiritus humanos facete procuret. Vt s suae a Deo habemus nostris conserte tis sit, ea omnino
piritus mansuetudo humilitasq; , quam amplexandam seruator nostet piscipit, Sublimitas videli queat. Quae eontra intelligens honoles nullos appetendos, minus etiam procurandos decernit, di nequaquam emrum contemptu, sed quὀd nihil eorum pulchritudinem intuetur, quin quod nihil eos ipsus natura debeti conuenire ve intelligit: uitium, & Ionge citie teterrimum, de quod aliorum omnium origo si de Gns. Nam quae ni hil spiritus originem intuita , vivat is modo atque oblectetur, nihil qualis sit qualisque habeat ut cuiat intelligens,non ea illum agete, ea operati eaque pati, quae vel pecora ipsa agere operari & pati aversantur dedignanturque, decerne te vereatur. Qui igitur maxime Sublimitati opposita no immerito Abiectio dici queat. Nams in eo Sublimitati congi uere videtur, quod di ipsa c temptus opprobriaque & iniurias minime ulciscendas, nihilque aliorum praestantia inuidendum,& prastantioribus cedendum, honoresque iis & obsequia prastanda decernit r at non ut illa , quod iniurios iniquosque homines despicit vicistique dedignatur,& quod praestans ipsa sublimisque propitas conditiones in aliis ivtueti gaudet,& colit eas amatq; in aliis, sed quιd sese quam
longissime abesse percipit, ut illatas iniurias repellat,alio tum quesbiptastantiam comparet, quin ut eam shi conuenite existimet,vel labores molestiasque , ia petitacula exhortens. quibus iniuria reiicie udae praestantiaq;
comparanda est. Et proantiores,non ut meliore hon rat obseruatque, sed ut robustiores ac potentiores, ob
metum omnino,proindeque non bonos ac sapientes Ad opulentos & factiosos,seruorum ea numque, Ze aliorum vilium animalium ritu, quae a quibus bonum sperat, vel malum timent,lambunt coluntque. Est igitur Abiectio
ut vel nomen declarat) spiritus maxime abiecti maxi meque vilis, di ignaui etiam maxime. Vilium etiam intelligens, quae honores quidem appetendos at nequaquam dignum illis spiritum faciend si decernit, quos istit ut vel nullis eius bonis, vel iis praestari velit,qua vel nullis, vel non tantis certe, quantos
sibi aliogat honoribus digni sunt: Supelbia diei potest. Nec veto in eo modo, a sublimi differt supeibus spiritus, qu bd honores hie appetit quibus d gnus non est, vel multo eerte ampliores, sed quod ut per se bonos de per se expetendos, & ut verum supremumque bonum eos appetit, proindέq; iis stustiatus, veluti bonis omni bus spoliatus maxime indignatur, eosque perdendos appetit procuratque,a quibus spoliati illis videtur In se
lix inspiensque. Neque enim ibi excellit ibique subli mis est spiritus, ubi vel in altissimo ipse postus loco ab aliis su icitur aliosque ipse despicit, sed ubi velὰ caeli
ipsus diui notumque entium nactus substantiam, eo-tumque Operationes operatus, vetὸ olestis veteque di
uinus. & qui ab omnibus suspiciat ut dignus factus est, vel aliis etiam subiectus seruiensque & in ima quaeui, deiectus. Age potio quod reliquum est quae ab At isto tele de summo homini, bono, At quae de virtutib. quibu,
illud comparandum est, nee vel O quae de singulatum ingenio, sed quae de omnibus in communi tradidit, in tueamur. Illud enim N magni laboris opus Ze maxim Enecessatium videtur. Tum, si non recte virtutis ipsu, substantiam explicarit, longὸ ille quidem abesse vide
489쪽
ti queat. ut singularum ingenium nos recta edocuerit.
Ca, et XXIII. Anime verar onem iuxta τι rem supremum homini
sentim Aries foret, positam. o perperiam id factura esse
Uo Q i inquit Aristotele, om iis cogni η tio omnZque bonum id spectat, η quod nam bonum si,quod ciuili, ratici expe. η .ia Eo tu D qua in te si 'omnium ictu ita agendarum η supremum bonum .statuere potiet. Et nomine quidem η idem omnibus propemodum postii est . selicatorem nim illud omnes appellant: at quid sitietias sit minim η inter eo, constat,sed alii in alio eam ponunt. Aliolum itaque explieam reiectisque sententiis, Quoniam in η quu) .nicuique actioni di uiti id summum propos tumn est bonum , cuius gratia qui in ea fiant, fiunt omnia,' utique s unus est ieiuna agendatum finis, iis prosecto sin quod illae spectant bonum: s velli fines pluies , de bonar etiam plura. Quoniam vetd plures sunt fines, alias u sum, satis est ut vide: ut se sua declaratum. Itaque quod dictum est manu est E sui ipsius propriorumque
decretor uiri oblito supremum hominis bonum non ipsus conseruatio sed operatio secundum vat autem po- sium est.
vi perspicuum est non eos omnes persectos esse proindόq, a nec bona. Atquod optimum est id persecta apparet si ν ergo unum aliquod undique pei , 'una est bonsi, hoe a. γ lud si quod quit imit, : si autem plura quod horum pet- η sectili, est. At qui id qudd propter Dei petitur, eo quod π propter aliud expetit ut persedinis esse dicimus, e quod . nunqua ob aliud expetitur, iis omnibus, qui propter ter, de propter aliud expetutui. Quod igitur perfeciti est, id η proptet se semper. nunquam proptet aliud expetitui: v hii iusmodi felicitas maximὰ videtur. At solle inquit
is summum brinum felicitatem esse omnes consentiun Datis man, stius quid ea si ea plicandum est. Et pateat soli . s hominis opus sumitur. veluti enim tibicen quique, signa fabrieantur &acti sex quiuis,iisque omni ad omnes, quilius aliquod opus vel adit o proptima est . in ope e i , pso finem revectionendique artis statuunt, schomitii, s. quod eius est 'pus 5 ossicium,siciendum esse videatur. . virum velli fabii s utorisque cetra quaedam erunt opera. actionesque, hominis autem nullae erunt, sed in ei ι ., Ius est 3 An veluti oculi, manus, pedis, de singula ium, omnino partium suum est munus, sic de homoni praeter. hie omnia opus aliquod munusque tribuetur itaque . Inquitendum id est Et vitae qu dem, qua alit ut auge. . t utque 3e qua sentit,videri id nora potest. haec enim anu. malibus omnibus, illa plantis etiam communis est. Sua. perest igitur ut vita si,quae iuxta talionem operatur At. s hominis opus animae operatio est iuxta rationem, vel . non sine latione, ad hominis, Se studios homini, idem genere opus dicimus, veluti Cithai edi. D studios Cithai edi di sipsieli et hoc in omnibus addita ad opus vir. . tutis excellentia, siquidem victoris pingere est, probi autem benὰ, di unumquodque, iuxta pio ptiam vittutem absoluitur petiiciturque: utique summum homini, bonum animae operatio st iuxta virtutem ,& s plures' snt virtutes, iuxta optimam petiam aeque.' perperam san), 5e vel eorum Vt videtur quae id a. st uens enutiliatat Oblitus: bonorum scilicet, quae propter aliud experiantur, nullum per secium absolutumq;ese bonum , sed id solum quod pei petuli sui ipsius si a.
tia tantam expetatur. Nam appetentes facultates ab in telligente , quatenus oppetere ope rarique oporteat, e dbeia, viti ut es Aristoteli fieti iam iam manifestum fiet,& saeuitalibus, quibus anima dotiata est, Id unam Otia nibus propterea donatam eam esse, ut ii, sui ipsus con .seruatione piocuret. Se animae ope rationes omnes una
ipsus conseruationἴ spe late .pioindeq; non propter se, sed propterea ei peredas bonasque esse, quis i iis seipsam in propria natura etanseruet anima: nulli vi existimo at Aristoteli omnium minime dubium esse potest: qui
nimirum id virtuti munus esse en unciat .vi ens, .cuius est virtus, prope affectum reddat, in propria nimirum eonseruet natura. Nam qui animae operationes consequitur voluptatis sensus, conseruationis eum esse sena
selieitas quaedam antinae operatio ess secund si us et sectam virtutem : utique de de virtute ipsa M*eculandum est. humana inquam, siquidem humanum ninquit imus bonum Humanam autem virtutem non quae ncorporis,sed qui ipsus est animae , dicimus quδd fit , ii - tu , ipsa ei iam anima. qud ad ea , quae inqui tuntur, satis x
sit, cognoscenda, neque enim anima penitus ignota i- πpsius innotescere queat virtus. Animam autem non v- nam eadguique esse uniuersam, sed alteram eius partem utationis expertem, altetam verb ea praeditam esse . n ex- xterni, sermonibus satis est inquit declaratum. Quin Se tiquae latione eatet non eodem modo uniuersa ea calet, ni ea quae corpus nutriendi augendique munus sortita est mea prorsus rationis ex petri, nullamqua habet cum ratio. 1,
nati cognationem coinmetcruirave. Itaque quantumuis timas is minusue corpus nurtiendum ratio pricipiat,ni. xhilo magis minusue nutrit. Propteresque L quod non αhominis propria, sed plantis et aui communis est , nihil is est ejus vitius hie inquit eda. Altera velli eius pars quae is appetit, irrationali quidem de ipsa, at rationis tamen is quodammodo particeps videtur: quae nimirum talioni riinterdum obtempetat, de ibi solam tantiamque appe 3t, is ubi qumtumque rario ptae ei perit. Nam quod durum is est) aliam irrationalem ubstantiam, quae rationi aduer- ti ei ut repugn&que, animae inesse, inde manifeste intelli- , se e licet, quia quod subtantiae,quae una st, euenite mi , ' nime queat) secum ipsa pugnat ,&veluti in diuersa di- is
illa hii uramma,ratione nimirum ad bonum honestum- isque agente di alia in existente substantia, rationi repu- .gnante di an amrm ad iudicandum alliciente. Duplex is porto anima substantia cam sit , eius etiam virtus du- , plode ipsa eademque,qua de anima disereta differentia . sit opotiet. Et quae quidem rationalis sunt partis, rati tiales, qua veto alterius, morales dicuntur. C ν v et xxv. Animam eis cie et irruiem non re de se rinae
rates , Mirium plumes furit . rati Hes amnino es e N 1 M u neque δ diuerss substantiis Ompostam esse, nee facultatibus donatam qui ibi ipss aduellae sunt sbique ipss te pugnent, sed unam omnino eandemque eiti uniuersam, itaque eis multae ipsius snt facultates , at ita ceti Eeas mi ipsi, consentientes congruent.sque esse, ut una omne, videri queant ips illa d ut visum est Atistoteli in
primis placitum est postumque,de tecte etiam declara tum, hoe ederi omnino debuit. Quoniam enim velutientium reliquo tum omnium, se te animae facultates titialiunde,sed a pio pti l ipsus emanant substantia. itaque inhaerent penitusque infixae sunt, ut ne cogitatione quidem seiungi ab ea posint, quae igitur s non una sitit o innes at s bi ipss cetie maxime similes cognataeque, semaxime perpetiab eone des consentientesque scito portet, huiusmodi omnino esse, quin ita sbi ipsi, eoi ligatat consentientesque, t quod dictum est una om nes videri queant, vel pugna , quae in anima interdum seii videt ui quae A t istoteli, ut visum est, de antiquiori bus omnibus aliam a latione substantiam facultatemue
490쪽
9 9 De rerum natura, Liber IX.
di quae rationi aduersetur, animae inesse pet uasit omni bus quidem, at Aristoteli in primis declarate potuit. Quoniam enim non quoeunque iucundo, nec quocunque proposito bono amplexandum ne id sit, secum
ipsa pugnare, & in diuersa distrahi anima videtur, sed ibi tantum,ubi vel unum quidem suave propostum est,
bonum ve unum,at minime putum id sit cetumque sed quod molestum malum , e ouodpiam excepturum appateat. vel suauia bonaue multa, di atque omnia expetenda, at quibus non omnibus simul, sed uno tanthm potiri Ileeat,reliquis ea rendum stomnibus tam disque secum anima pugnate dipta hique videtur, dum praesens honsisututo malo praehabendum, vel eontra in quod e bonis omnibus obligendum sit, diiudicet deeetnatque eo facto nequaquam dubia amplius discoisve apparet, neque in diuersa distrahitur amplius, sed maxime sibi ipsi
concois ad unum idemque libens uniuersa sertur, de unum idεmque sectatur amplexaturque uniuersam nera quam secum ipsa pugnare distrahique animam exi
ima te licet, quod e diuersis partibus eomposita, vel L. cultatibus diuersis donata sit, de quarum alia praesens modo iucundum praesensve intueat ut bonum, fututum
alia molestum malumve praeuideat exhorteatque, vel
bonum hoc aliae eius parti facultative liud aliae innotet
eat sellandumque videatur, nequaquam omnino, quod
cum diuellae sint animae paties si euitatesve in bona ma. l que non omnibus omnia, sed aliis alia, de singula sit sulis cognoseant ut appetanturque de snguis ad bonum id amplexandum idque malum vitandum quod ipsis in notuit,animam impellat, vel propterea a pugna desiste. te.sbique concors anima seri, di ad unum vniuersa si. mul Diti Videri Aristoteli potest,quod partes facultates. ve teliquae te . quam ipsae expetant de qua summὰ oble. ctentur, neglecta, alterius ingratiam rem sectati velint
quae ipsis penitus ignota sit & a qua nulla ipsae voluptate assietantur,quin mani seste, dum secum ipsa pusnare legistrahi anima apparet, praesentis iueundi praesentisque boni , 5e suturi molesti fututique mali, te propositotum
bonorum omnium magnitudine metitur, praesens nimi
tum incundum pissensque bonum Se futurum molestu futurumque malum,tum Se proposita bona omnia inter se conseit. tandiuque haeret de in diuersa sertur, dum praesens ne bonum suturo malo, an contra, & quod ex omnibus praeligendum sit bonis statuat, idque ubi se dium est,nihil amplius secum ipsa pugnans, ac ne hasia1 quidem vel operati auspicatur, vel operandi eogitatio nem deponit omnem,uniuersa omnino maxime sibi ipsi eoneois in unum, idemque sertur: Hie inquam it ac dira sint, quae pugna in anima fieri videtur, non diuersatum
ipsus partium saeuitatiImve disceptatio deeertatioque sed rationalia unius fluctuatio distractioe; re perplexio omnibus quidem, at Aristoteli certe amplius videri de bet. Mani seste enim propterea secum ipsa ougnatem in diuersa distrahi anima videtur,s a iucundo bonove at licitur. 3e . molesto malo ue,quod illud exceptuisi illi ieoniunctum apparet, reiicitur, de quod a diueis, bonis te quae in unum agi non possint veluti in diuersa distia
hitur, minimeqi praesens ne bonum fututo malo an eonita di quod propostolu bonotum reliquis maius si pu tiusq; eompetisi habet,quotum igitur singulorsi magnitudo veluti dimetieta de natuta intuenda animae si, id que na magno modo labore sed summa et i a cum mole nia animae fit. quae nimi tu labole nullo nulloque latuit mali metu, se bonis prorsus omnibus stur maxime appetat maximem velit, & ubi non licet vehemeret dolet. Plo postorum porto bonorum malorumque omnium magnitudinem naturamque veluti metiri intuerique, easque inter se conset te, diiudicare omnino eonspecta dinima, una ipsa unaque praedita facultate omnibus qui dem,at Aristoteli eette in primis ponenda necessatio
est eui se ilicet retu differentiae diuersitate a dignoscendi diudieandaeque cui sunt,maxime id unum esse ensivno insuper diiudicare opotiere placet, de pulchellime etiam declaratum est. Quin 3e te ipsum utens Aristo
telo, appetentem rationali eandem, 8e rationalem O.
mnino ponit. moniam enim rationalis consilio admo. nit ionibusque aut iussu, minus quam sul natura est magisque appetentem fieri statuit: utique de ratiocinandi vim ei indit, he rationalem Deit. Neque enim, s pro pterea quod juxta sui naturam appetat atque operetur, nulla molestia nulloque malo se assci intelligat, appetendi fruendique finem saeiat llum. Quid enim quod ipsius naturae maxinia propriti est, Ee quod maxima ipsa
voluptate anciat,s id operans nulla molestia nulloque unquam malo se assici intelligat,operati cesset viquam aut qui, si inationalis sit, lationalis costium admoniti nemque percipiat, aut imperium Ze minas te imi deevia qua 'una igitur eademque animi substanti ipsa omnino anima xna eadEmque cis si uniuersa. eiusque
facultates.s quidem non sbi ipsis, sed animicetiὰ substantia unum idἡmque sint omnes: una animae persectio virtusque una si oportet. Quod s, quia multis ci petationibus,& qui diuersae videri possunt,modum mensuram que imponit, diuidenda est, at non certe quo Aristoteli diuisa est modo: sed una omnino eademque ponenda ea est omnis,tum in tot secada, quot operationes snt, quas ipsa dirigit moderaturque una nimirum intelligens, at diuersa decernens. At age virtutis utriusque exortum
Rari utis minures Asciplina , moratis conserti dine comparari Aristotela vadentur.
vl x inquit eam si virtus rationalia alia 'tela altera vero moralis: rationalis quidem vi 'plurimilma disciplina ortum habet inclemen 'tumque itaque de experientia indiget de tem. 'pote,moralis velli consuetudineae motibus, undeno men sortita est, comparatur. Ex quo perspicuum est, 'nullam prorsus moralium vitretum natura nobis inge snetati. Eorum enim quae natura insta sunt nullsi ptoisus 'aliter atque natura operatur consuetudine , ita opetati 'assuescitavi lapis,qui natura deorsum sertur, numquam 'in sublime Atti assuescat, nee si millies quid ἔ eum quis
sui sum ut assueseat,emittat: eo tamque modo nee ignis deorsum,nec aliud quicquam atque ipsius natura citat, assuescere potest. At nos probas modo modoveidpia. uas δε quae oppos totv snt vitiotu, operamur operatio- nes. No isit ut a natura neq; contra natura nobis insunt virtutes,sed ad eas percipiendas natura nati sumus,con-
suetudine autem nobis copalamus. Quae praeterea a na-
tuta nobis tributa sunt. eoru pii mdm facultates accipi mus deinde operationes edimus quod in sensibus mani αfesti est. Neque enim ex eo,quod crebrius aut vidimus αaut audiuimus,sensus accepimuMsed eo ita esim sens bus a donati essemviciis postea usi sumus, no clam us essemus, te accepimus. At verb virtutes,cam iuxta eas operati prius a simus: quod in exteris fit artibus. Quae enim facienda αsunt eam didicimus, ea tum com agimus discimus maxi amἡr veluti homines tum architeeii sunt maximὸ clim αediseant,& Cithare dicdm Cithatis utuntur. Similitet a iusti,temperantes, sortes esse iuntur maxime, eam ea si- ticimus quae iusta sunt,modesta, sortia. Iam ex iisdem te- cibus oritur virtus omnis de ab iisdem interit: eademque is est ratio artium omnium. Nam ex eo quod viant ut fidi- tibus.& elati Ze ignobiles Citharedi existunt: eademque is est latio aratum omnium. Nam ex eo qudd scire & peti- iste aedifieant, boni architecti suturi sunt, ex eo qu4d in- is selie,mali. Quod ni ita se haberet,nullus esset nec ratio- α ni nee doctrinae locus:sed omnes vel probi vel malisnt. αEadem virtutum omnium causa. Nam cam ea facimus αquae ad permutationes quae inter homines fiunt spectat, is alii iusti, alij iniusti e meimur,& edm ea omnia quae iagrauia sunt molestaque agimus, assueseimusque time- iste vel praefidete, nonnulli sortes, alij timidi sunt. Si- milis est de cupiditatum ratio se iracundiae. Alij enim αtemperantes,mansueti, plerique intemperati atque ira is