장음표시 사용
161쪽
et ibi castra metatus est satis prope inimico Suos; indeque remearunt Cordi geri apud Tornaeum, referentes quid rex ipsis promiserat et quod veniret ad
ovibus auditis, leti facti sunt et jocundi, ad arma
se disponente et sperantes quod bellum festinanter commiteretur inter duos reges Cum autem hec nova pervenirent ad Anglicos, rex Anglie precepit ut omnes ultra Scaldum locati se traherent ad alium partem cum aliis quod ita factum est. Porro cum rege Franei erant multi nobiles, videlicet Johannes, dux Normannie, filius ejus primogenitus, fraterque ejus comes Alectionensis atque reges Boemi et avare ac duce Burgundi ei Britannie, Lotharingie Athenarum, episcopus Leodiensis et comites Flandrie Sabaudie Armaniaci, Blesensis, Bolonie, Barri, Pochensis, Albemur te, Sacrocesariensis, Autl-
Siodorensis Joingniaci, Russiaci et alii magni viri et
p. hos fixo au optembro I arrive de Philippe VI a Bouvinos. Co erat done o 28 aout quo lecto de France aurai pris la deci
162쪽
Ex parte vero regi Anglie erant Supra nominati Robertus de Arthesio et comite Ileris ordinensis, Nor-hantonie, erbiaci rearitonie, Arondelli, baro 'Es- conforti et plures alii dux Brabarici et comite Guel- dei et IIunonie, ac dominus JohanneS, avuncul US HUS, marchio Juliocensis atque comites Montium et igni uci, dominus de Falcomonte et Jacobus de Arievella cum omnibus legionibus communiarum. Flandri qui omneS, ut Pre tactum St, ornaciam obsiderant.
Postmodum, fame invalesceni in Tornaco soldarii regis Franci fame artati, dabant unum magnum equum pro duobus ranci Sy, eo quod nescirent cibum pro eis ubi habere, nec erat ita magnu princep qui non expendisset argentum Suum et omnia jocalia sua invadiaSSet.
Nam quadam die veneris comes Faxi sie non habuit
in prandio suo pro se et Suis militibus nisi unum piscem de aqua dulci et unum panem qui cum interrogasSet servitorem quid alii commederent, respondit quod amplius nichil esset, nec aliud repertum esset in foro . Tunc comes cum lacrimis dixit quod ipse non comederet ex quo milites sui nichil haberent, porrigenSque piscem, jussit dari in honorem Dei cuidam pauperi ad portam hospicii sui. Deinde abiens in forum, invenit
163쪽
conestabulari uin de tali re conquerentem; cumque ambo colloquerentur ibi, vicecomes Narbonensis illuc adveniens, de simili casu conquerebatur. Qui rogavit eos ut postularent illis de civitate quatinus ipse cum suis exirent ad aliquid lucrandum super hostes i.
ouo CONCESSO Cum centum XL viris armatis exivit
per portam que reSpicit Valencianus et perrexit ad exercitum Brabantinorum; de quibus multis occisis, dum exercitus jam commoveretur et dux Pabancte, Alanus de Syrehon de episcopus Lincohatensi et sagit
tarii de Anglia ipso jam aggredi nitterentur Sio),
regressi sunt ad dictam portam civitatis et ibidem
Steterunt. Insequentes vero timore fundibalariorum regressi sunt ad tentoria'.
Quo facto principes et barone soldarii regis Francielocuti sunt doliuntii Iovile, Johanni Trubeuot et aliis burgensibus, quatinu providerent eis squaliter devictualibus, promittentes ipSi ad valorem solvere otii burgenses, habito Super hoc consilio, coegerunt capitulum cathedralis ecclesie beate Marte, ut cuilibet soldario regis Franci traderent unam raseriam bladi, atque reSponderunt eis pro soldariis. oui vero rex Franci tardabat venire ad removen-
. vivant de chronique de Tournay, suri 'autorite dosquellos s 'appulo te baron eruyn de Lottentio veri FroisSarthi III, p. sit , te bourgeois talent de oritabies attres do a villo, et a gar-nison leur obeissait: e iis n'ouvraientales portes quo tors iu 'iis loe jugonion convenabi et ne laisserent a meme passer es choc vallers qui ou latent combattre u barriores Godoma du Fay 'en montra fori irrite, mais iis tui repondirent qu'ilsu 'avalent a bessin 'etranger pota defendro eur ille. Tous cos dotalis sonition conforme a ce quo ditanotre chronique.2. est an dout a ce ait 'armos que les rances Chro
164쪽
dam obsidionem ornacenSem Sicut promiSerat, Tornacenses elegerunt duo burgenSe quibus injunxerunt ire ad regem Franci et eidem exprimere Statum suum atque defectum et miseriam principum et baronum Suorum oui venientes et a SSiStente coram rege, dixerunt ei qualiter principes et barone Sui, unacum
omnibus de civitate, fame in brevi perirent et civitas
caperetur nisi festinum Subsidium ei conferret. In Super dixerunt ei quod comes axi Sie voluerat exire de civitate, malens occidi quam fame periclitari et quod milicia nobilis existens in civitate mirabatur quare tantum tardabat ei Succurrere.
Quibus rex iratus respondit quod cito liberaret eos, quia magnum honorem fecerant ibi, atque redderet eis leges quas abstulerat ei et tolleret gubernatorem quem poSuerat. Idcirco rex in Staticia burgensium misit
proprios nuncios ornaeum unacum eis, ut diceret Tornacensibus quod in brevi succurreret eis et quod tribuerent soldariis suis victualia et bene Solverentur ab eo oui ita fecerunt. Cum etiam hec scirentur ab Anglicis, rex Anglie dixit quod hoc non fieret, sed prius civitatem destrueret. Dum ergo in tentorio Suo de hac materia loqueretur duci Brabancie Jacobus de Arthevella ibidem assistens, dixit ei quod preter eum ceteri principes multo assultus fecerant contra civitatem et quod ipse minus omnibus fecerat ouidam vero miles ducis Bra- hancie hoc audiens, cum ira dixit ei quod cessaret a talibus et iret an lavum ad conficiendum inies et quod tali homini non pertineret tantum dominium. quem Statim Jacobus de hasta seu securi percuSSit et occidit.
165쪽
Dux autem Brabaricie, videns hec Sine mora exiit
de tentorio De rex Anglie arripiens frenum equi ejus, rogavit eum ut hoc parceret dicto Jacobo, qui licet tradito et malus esset, tamen erat sibi multum utilis
Pro guerra Sila et neceSSaritis. Postea dux Brabancies ei deferri corpus militis sui in rabunciam; et rex Anglie, parat magno convivio, fecit ducem et Jacobum simul prandere pro confirmatione paciS. In quo prandio Johannes de Forti assistens dixit quod volebat complere votum suum, quod scilicet quamcumque villam in Francia rex Anglie obsideret, contra quamlibet turrem quaretium de balista emitteret. Ille poSt prandium, armatus Super equum Venit ante portam Sancti Fontis et circuivit civitatem, singulas turres percusSiendo deum adhue restarent quinque turre ad percuSSiendum, quidam in una illarum existens, direxit quaretium contra eum qui infra corpus ejus remansit. Qui, licet cum dolore, perficiens quod inceperat, regreSSUS Si ad regem Anglie, qua-ressum habens infra corpus suum; quem rex DSPiciens multum indoluit, eoque confesso et ordinato, fecit quaretium extrahi et protinus mortuuS St. Itaque comes IIunonie, marchio Juliocensis et Rufus de Falcomonte cum iiij milibus i viris egressi de castris ut nocerent gentibus regis Franci qui erant ad BouigineS, venerunt versus Montem in abula et absconderunt Se in quodam nemore Eadem die recesserunt de exercitu regis Franci quasi mille quingentit La Chronique norinon e p. et parte dolos hominest 'armos,
et, u liou de considerer te divorse phases de cetio reucontre comm apparienant a meme evenement les attribue a deuxescarmouches differentes.
166쪽
homines, inter quo erant epiScopu Leodiensis, Larolus de Montinopensi et Guille baudus, dominus de Triai ad querendum Provi SioneS. Quo audito per unum insidiatorem, come IIanonie, collecti Suis exierunt Super campo nec diu equitaverunt quod episcopus Leodiensis et alii miserunt buillivummoti ad eos, ad sciendum qui SSent ouem Rusus de Falcomonte videns venire cum lancea, CUCUrrit contra eum et prostravit in terram; qui Surgens
dixit illi quod non venerat ad hastiludiandum, Sed episcopus Leodiensi et multi nobile de Francia miserant eum ad videndum Si essent de parte Anglicorum. Cui alter dixit quod iret ad socios suos atque diceret eis quod comes IIunonie pugnaret contra eos: qui ita fecit.
Porro comes IIunoni venit contra eos et commissum est atrox pretium in quo Gallici victi sunt et ex eis non remanserunt nisi septingenti Episcopus autem videns suos deficere, fugam aggreSSUS ES VEPSUS EXCI citum regis Franci cum quingentis hominibus det eos pei Sequebatur come Ilanonie.
l. Froissari ne mentionust dans et episode que Charios do Mon morenc et e siro de Salut-Saullieu M. Luce estimo queFroissari a dia satre erreur en designant te secon de cos person unge comme u grant baron de France Cit II, p. 33, et ilpropoS de substituor a ce uom celui de Rogue, si re delangest Ibid. p. XXIX, uoto 6j I parat plus raisemblabiere adoptor laversioni ustro chronique La Chronaque normande ait allusiona uncirere di siro de Monimo roncy, qui aurai et sat prisonuiorave tui p. si j. 'ignoro si te sat est urat e tota cas, Charies de Montmoreue avait doux heres iaean, qui de vini evequo d'Or-loans, et Mathieli, tigo des seigneur de Gou sfain villo A. Duchesne, uisloiro sterieulostique de la mulsori de Mont morenes et de LuDul, p.ras et bii. 2. IIuy, Belgique province de Liege.
167쪽
Interim dominus de Montemorensi et Guillebaudus de Tria cum ducentis viri pugnabant contra a quisum uliocensem in quodam valcello, omneSque occisi sunt preter XXV. Vidente ergo Suorum Stragem, traxerunt se bellando juxta iiij ' arbores que ibi erant, ita ut non poSSent gravari, nisi per ante. Ibi diu resistentes multo oeciderunt, quouSque non fuerunt nisi quinque; et marchio JuliocenSis, parcens illis jussit suo ab eorum cede ceSSare atque rogavit eos benigniter quatinus Se redderent et non se ibi permitterent occidi. Quo ita facto, mox duxit eos ad castra regis Anglie . Interim comesianoni insecutus fuerat episcopum Leodiensem usque ad Semileucam prope caStra regi SFrancie. Episcopus autem fugien repperit comitem de Tanquarisivilla et Johannem, ducem Britannie, cum quinque milibus viris et subsidium ab eis proclamavit
contra comitem Isanonie oui mox ordinatis aciebus suis, IIanonienses similiter durum inter Se commiserunt pretium in quo comes Isarioni cum multa Suorum nece victus, celerite fugam aggressu est ad caStra regi Anglie . Eo tunc exierant filii burgensium et soldarii de
Tornaco usque ad decem : qui tendente versu Ilanoniam, intraverunt quodam parvum nemuS. Interim transivit circa eo currus oneratus armis nobilibusque mittebantur regi Anglie a Ludovico de avariade quo Supradicium est, qui conducebatur ex hominibus armorum et vehebatur quatuor magni equiS. Exierunt ergo qui erant in nemore et irruerunt in
168쪽
eos Almani quoque S OPPI ESSOS Senciente statim fugerunt versu caStra Anglicorum. Aliis vero currum vehentibus ornaciam, mox exierunt multi de civitate et eos ita properaverunt, ut exercitus jam hac de causa commotu non POSSet eo attingere quin prius ducerent currum et equos in civitatem. Ilujus cauSo rex
Anglie hiis amissis tristatus est valde fornacenSeS vero leticiam ex hoc deduxerunt. Postea comes unoni ad faciendam vindictam de sui fuga vituperabili, assumptis secum domino de Moubrau marescallo Londonie olano de Sirohondo et pluribus aliis, egreSsus de castris Anglicorum per
viam que ducit Insulis Sio supra fluvium Lisie, quasi
cum decem milibus viris venit usque ad Tresin. Interim, cum essent ibi episcopus Leodiensis, cauSasumendi aerem matutinum, eodem itinere pergebat: quem in Spiciens comesianonie, exiliendo exclamavit ad mortem. Tunc episcopus pavefactus dixit militibus suis quod traditus erat atque rogavit eos ut eum observarent ne caperetur; necnon subito misit quemdam Suum armigerum ad castra Francorum ad habendum auxilium. Commisso itaque Pelio epiScopuS multos occidit et lesit, suique homines resisterunt fortiter et eum observaverunt quamdiu potuerunt. Tandem vero victi sunt Leodienses et epiSCOPUS CaptuS. Eodem bello durante, comes Sabatidie eo sciens per dictum scutiferum, fere cum decem milibu armatis jam bello sinito, supervenit. Quem viden comeStianonie, monuit Suos multitudinem Francorum elon-
s. a Chronique normande, qui resume en douge lignes out te ait 'armes vivant, nouam ce personnage te senechal de
169쪽
gare, considerata fatigatione, contra Leodienses Porro comite Subaudie cum suis ad eos pervenientibu S, marescallus Londonie, alteriis de Magniaco et alii Anglici bellaverunt contra EOS. Interim Gerardus de herchino, Senescallus IIanonie, cepit frenum equi comitis, domini sui et fugiendo
quantocius, ipsum duxit verSus castra Anglicorum, dicens ei quod prevaleret fugere quam male EXPCCtare.
Ea quidem die Gallici eripuerunt episcopum et alios captos de manibus hostium, victique sunt Anglici et
ex eis occisi super campos usque ad quadringentoS homines' ceteri vero qui potuerunt fugere, regreSSi Sunt ad castra sua, preter unum militem nomine au-flari de Cruce, cuius equus vulneratus fuerat cum
persequeretur a Gallicis hic descendit de equo suo ac fugit in quodam sic nemus, cumque quadam in erraret, tendens redire ad castra Anglicorum et videret castellum de ossemer soldarii ejusdem castellii quibus visus est ceperunt eum et a castellano miSSus est ad regem Franci apud Boliueines e et rex qui de ipso multas querelas audierat, gavisus est valde. Tuncque duo urgenses de Insulis, scilicet Lothai dus Fremaudi et Alardus Probi assistentes coram rege, Supplicaverunt ei ut concederet ipsum Insulensibus quibus multa nocumenta fecerat quibus rex ipsum tradidit', ut ducerent eum in villam Suam inhibens
l. est te chigro quo donno a C ironique normetri e p. 8 . 2. Philippo VI livra en esset massar do a Croicalix Lillois, qui te mirent a mort cf. Froissari, ed Luce, t. II, p. 6 et 2 .Froissari raconto quo astari de la Croice 'estoit outes tu stpia entre mares et rosiaus et se cuidsit lario uir jusque a leerauit, o quan il ut aperet par de gens duraeigneu do aint-
170쪽
eis ne occiderent eum donec PariSius rediret. Sic ergo, eo Insulis adducto ab Insulensibus, gaudente receptus est et arto carceri mancipatus. Preterea cum rex Anglie, ut dictum est, urbem Tornacensem multis assultibus infestaret et similiter ornacenses sibi fortiter repugnarent, rex Franci per nuncios conquisitus est Summo Pontifici Benedicto XII de inobediencia Flamingorumi, qualiter sibi guerram faciebant et comitem suum proprium expulserant de patria sua. Et tunc fulminata Si sentencia Super eos a Papa, nisi rursus obedirent domino suo que in obsidione ornaci allata est. Denique comitissa tiaraonie , mater comiti supradicti, audito quod rex Franci sine mora pontem transiturus esset ad debellandum Anglicos, venit ad ipsum regem, fratrem suum, apud Bouueines et dixit ei quod
aliqui de principibus suis ipsum traderent regi Anglie
tunc multum iratus est, quare noluit eo nominare.
Nichilominus eadem domina sibi lacrimabiliter supplicavit, ut criminosa facta quibus filius suus ei nocuerat et nocere nitebatur, benigniter indulgeret et quod non transiret predictum pontem de ovilines donec locula fuerit regi Anglie et ad eum egrederetur. Cui rex respondit quod si teneret filium ejus, ac ret ibi caput ampulari. Ipsa vero cum magna dim- cultate obtinuit, mediante comite lectionensi, patre
SUO, quod rex Promisit non movere castra sua duobus
diebus, aliquomodo formidans traditionem. Deinde comitissa abiens ad regem Anglie, qui silium