장음표시 사용
141쪽
bant usque ad suburbia ville uncii Aiadomari, et de
nocte niaxima lux resplendebat in exercitu eoruniusque ad Sanctum udomarum faciebant etiam multos asSultus in quodam parvo caStro nomine Bliholiti, quod est comitis Arthesii : Sed nunquam potuerunt ipsum lucrari. Porro Robertus de Arthesio sciens quod rex Fran-cie dimitteret Tornacum et veniret contra eum, feStinavit negocium suum die quadam mercurii', mandavit omne capitaneos exercitus sui et dixit eis quod
audierat nova quod iret ante villam Sancti Audo mariet quod ipsa redderetur sibi oui Statim ad arma pro-
PeranteS, Ordinaverunt acie sua et a tentoriis suis discedentes, venerunt Per magnum iter per medium Archas versus Sanctum Atidomarum, Roberto de Aetlie-
Sio precedente cum duobus vexillis et Anglicis 3 et cum Brugensibus et sagittariis. Nec moram fecerunt ille acies, donec venirent ad leproSoriam ubi in itinere steterunt habebantque
fossata ab utraque parte, ut nullus valeret ad eo accedere, necnon ante Se poSuerant breteSque gallice, quibus veruta ferrea infixa erant, que quidem velata erant
l. Ur Ce Om V. Suprct, note . e Cretrices Chroniquesst V, p. 3b2 et certain manuscrit de Ineiennes chroniquesce tetri reri store et Cronique ce luri res t. I, p. 88 diSent que cechatea appartenuit a duc de Bourgoguen 'autro donnent lamem VerSion que Dotro chronique Cela revient d 'aidour aum emo, car te duc de Bourgogue avait cotto torre en aiso dela possession comte d'Artois. 2. 26 uillet 8 o. est a ce combat de Salut-Omor Ue Serapportentales notos quo M. Luce a in Soreos au tome II, p. XXXI, de Son edition de Frois sart. 3. Les eu chronique que e viens de citer disent ici quo Roborti'Artois avait axe lui e deux anteres d'Angleterre.
142쪽
telis, ne perciperentur'. In Subsequenti vero acie orant illi de Franco et in alio alere, VEPSUS ON-tem juxta Sanctum Bertinum', erant illi de Ippra, ac inter dictas duas acies erant illi de Furnis, de Berghes et earum castellaniis Ad custodienda vero tentoria remanserant illi de Pauperinglia, de castellantis CaS-
Erat enim quodam sic fossatum ex Pan SVePSO, durans ab acie Ippriencium qui supra montem erant, usque ad aciem Roberti de Arthesio. Cum enim milicia que erat in Sancto Audomaro vidit Flamingos sic ordinatos in buto suburbium, omne exierunt habentes vexilla, per turmas, sine ordinatione, eclusis duce Burgundi et comite Armaniaci, quoniam rex emandaverat duci Burgundi ne sine ipso bellum committeret contra FlamingoS.
Milites qui erant in campis ubi erant Flamingi ordi
nati, muliociens cucurrerunt contra PSOS, nec unquam
potuerunt eos disjungere et Sic fuerunt a meredie sie)usque ad complectorium. Porro dux videns inimicosita prope, vocavit ad se comitem Armaniae et consilium suum et dixit eis me ut michi laudatis Nonc video modum quin incidam in magnum dedecuS,
l. e Et avolent fossos devant eux ..., et avolent pardevant UX mis retesches, o vivant les Crondes Chroniques t. V, p. 822 ;les Inoiennes Aronique de non re istore et eronique de Flandres, t. I, p. 88 adoptout a contraire a meme teston que notre claro
143쪽
e aut iam regi inobediens , Cui respondit comes Armaniachi me Domine, auxilio Dei et amicorum noS- trorum cito pervenietis ad pacem regis Eamus ade arma ex parte Dei et Sancti Georgii. Cumque armatu eSSet exiit de villa solum cum quinquaginta hominum Sic armorum ceteri enim Prius exierant, nec arreStavit donec venit ad lepro- Soriam, ubi reperit aciem Roberti de Artesio sibi obviantem Postea sequebatur comes Armaniaci, Secum habens octingento homines armorum, de quibus fere trecenti erant operti de haubergeria et de Panchieriis. ec acies abiit ad dextram partem, verSu aciem illorum de IPPra. Et Burgundi videntes dominum suum in campiS, abierunt secum Arthisiani vero et Flamingi regi faventes steterunt in campum. Et magna acies illorum de Berghes, de Furnis et de Franco venit per medium Campum, ad irruendum Super Arthisianos Moxque Arthisiani et Flamingi fideles venerunt contra EOS; cumque Venirent ad fossatum intermedium nec illuc POSSent transire, diverterunt vexilla sua ad revertendum. Multi nobiles fugiebant, dominum suum relinquente in campis inter manus hostium, niSi gracia Dei evasi SSet. Flamingi quoque, ut viderunt vexilla Petrocedere, turmatim cucurrerunt post eos, credentes ipSos devicto ESse Artisiani namque videntes quod Flamingi
transi Ssent fossatum, verterunt signa sua et ferociter irruerunt Super eos Bellum ergo letale commissum
est, in quo Flamingi tandem devicti sunt. Comes itaque Armaniaci properavit contra illos de Yppra illi
Vero vidente eum, fugam agressi Sunt, nec PoS Comm
144쪽
paruerunt. Conae autem traxit se cum hostes fugan-llibus. Ibi nempe maxima occi Si facta est et magnum
Interim vero, dum comes Armaniaci, cum Pthisianis et Flamingis qui ex parte regi erant Insequebatur Flamingos cedendo versus Archas, Robertus de Arthesio cum sua acie videns coram leprosoria ducem
Burgundie, jussit ingenia deponi et cum maxima
cohorte venit versus villam. Quod cernentes qui cum duce erant, regressi Sunt de itinere in campum. Robertus itaque de Arthesio credidit eos quasi comprehensos in medio vici Suburbium, quia homines armorum non possent illic reSiStere contra pedites sed non pervenit ad suam intentionem. Et veniens versus villam, credidit eam subripere; sed Dei beneplacito, qui portam obServabant, recognoverunt vexillarius, Statimque agitaverunt et acerunt contra eoS. Tanta namque hominum pressura ville ingreSSum occu-Pabat, ne unus quidem ingredi valeret aut egredi defugientibus verSu villam. Videns autem Robertus de Arthesio cum suis quod defecerat, arripuerunt quosdam milites fugientes versus villam et occiderunt eos ante portam. Ibi enim
occisi sunt dominus delamelinicuria, dominus FroS- sardus de Bellos orti, quidam miles Campanus' dominus Sancti Verani, quidam alter de Burgundia qui dice-
l. Les ruri es Chroniques t. V, p. si et les Inciennes chronique de Flun re istore et eronique de Flun res t. I, p. bo negligent de citer a cet endroit os lamaud qui tenaient loparti ducto de France. 2. Les Grandes Chroniques t. V, p. 3b5 et les Ancierines chroniques e Flandre litore et ei otiiqites de Flandres. t. I, p. soldisent a tortiti it tali originaire 'Espagno.
145쪽
batur dominus de Branges, unus alter de Anglia, Portans vexillum et arma Stacata argento et rubeo, qui Sagita penetratus est per medium cerebri. Deinde, ordinatis aciebus, retraxerunt e versus Archas Et cum exirent Suburbia, dux Burgundie qui suos congregabat, volebat Subito irruere super eos; sed quicum eo erant, hoe facere renuerunt eo quod jam dilu
Posteaque dominus Robertus de pthesio cum suo exercitu ordinato, pertransierant magno itinere, voce sonora personando Sunctum Georctium. Interim autem, comes Armaniae et Arthisiani qui fugaverant devictoS ignorante que geSta fuerant, ante villam obviaverunt domino Roberto de pthesio cum suo exercitu, minime eum cognoscentes propter noctis tenebras
de quibus aliqui capti et necati sunt. Ibi captus est unus miles de Burgundia, qui vocabatur dominus de Iulleii. Eodem die levavit vexillum comes de Monbrisone qui erat cum comite Armaniaci et novus miles est effectus et similiter dominus Sancte Crucis levavit vexillum illa die et quidam miles Aethisianus, qui dicebatur dominus de Reliaco, necnon multi alii novi milites effecti sunt'.
Postea dux Burgundie, suis adunatiS, Cum magna leticia regressus est in villam et ei obviam venerunt illi de vilia et eum duxerunt infra, cum togis Sic)accensis et intraverunticium milites cum tanto tumultu, ut vix auderetur tonitruum Deinde allati sunt milites qui jacebant mortui extra villam, et in crastinum sepulti cum magnis lamentalionibus Istud bellum acci-
146쪽
dit dio Sancti Jacobi, in ullo inno Domini vi coc'xL'. Cum igitur Robertus de Arthesio veniret ad tetitoria sua jam lumen accen Sum nullum quidem invenit :omne enim fugerant, CurrUS, quadriga et quecumque habebant relinquentes, nunquam credente venire ad tempus ad CasSellum; nam ex eis quam plurimi remanserunt in via mortui qui prius vialiterati fuerant Exercitus autem Flamingorum qui erat Sub diversis capi-ianet S numerabatur Sque ad quinquaginta quinque milia hominum, aurigis exceptis mortuorum vero numerus erat iiij ' milium'.
Porro Robertus de Arthesio videns quod sui fugis-SOnt, sine mora properavit ad eos in montem Casselli, ubi occidii gentibus suis multum dubitavit et, quota Sque venit apud p pram, semper heSibundus permansit. Interim cum dux Burgundi et homines sui in villa Sancti Aiadomari corpora quieti darent, eadem inquam
nocte, magni dextrarii currebant per campo S, nec homines sciebant quo Pergere. Duo namque milites episcopi Morinensis, vicem cuStodie pro tunc agentes, nec scientes aliquid de bello, Cucurrerunt versu lentoria et neminem invenerunt: in aurora quoque videntes quod omnes fugissent, intraverunt in tentoriis et de rebus melioribus Se oneraverunt. In craStinum vero, cum hoc sciretur in villa, multi
pedites et equites ad predum cucurrerunt tota die, ducentes in villa cum curribus et quadrigis tentoria et
147쪽
papilliones et multa alia, in quibus villa magnum lucrum acquisivit rabi enim combusti sunt fere bis
sexcenti equi mortui propter fetorem, cum multis hominibus occiSi S. Et Robertus de Arthesi non plus auSu est remanere apud Ippram; Sed quam citiu potuit, ad exercitum regis Anglie remeavit qui erat ante ornaciam. Patria namque Flandri Sic erat debilitata, ut illo homines armorum totam patriam Sque ad Brugias devastare potui SSent. Rex autem Anglie, audien que facta sunt ad Sanctum Audomarum multum stupefactus est et omneS suos fecit transire fluvium caldi ut obsideret orna-
cum circumquaque Porro rex Francie, congregato
exercitu majore quam umquam Sio in Francia visum fuerat, caStra metatus fuerat die prima post bellum' in prioratu Sancti Andree'. scituato sie inter Arrium et Taruennam, ubi audivit nova de bello ibique allato sunt littere ex parte regi Anglie, custa tenor SubSequitur.
l. Le continuatour de Guillatam do Nangis t. II, p. t o dit
148쪽
Per Edowardum regem Anglie et Francie, domi- . num Iliberni et ducem Aequitante Domine Philippo
e de Valesio, tempore diu tu Pno vos prosecuti sumus nunciis et aliis pluribus modis, ut nobis redderetis nostram hereditatem regni Francie, quam magno temporis paci injuste occupaStis; et quoniam per cipimus quod intenditis in vestra intentione injuriosa PerSPVerare, absque Pacionabili exauditione nostre suste petitionis, terram Flandri ingressi sumus, tanquam ejusdem dominus Superio et per illam transivimus vobisque significamus quod implorato Dei subsidio hominumque prestate terre Flandri cum gentibus nostris adjunctis juvamen, considerantes jus nobis dicte hereditatis recte pertinens quam irratio nobilite detinetis, ad vos properabimus ad ponen dum finem in nostra rationabili petitionem ideoque vobis apropinquabimus. Et quoniam tanta armato rum multitudo quam habetis non posset se invicem e diu tenere sine populi dampno permaximo, quod a cunctis fidelibus Christianis evitandum est et maxime principibus et aliis populorum regimen habentibus. quamplurimum peroptamus quod in brevi hec fie- rent ad evitandam populi mortalitatem juxta quere iam demandantem nobis et vobis et quod destructio e vel finis nostre calumpnie seu petitionis fieret intere no duos, quod quidem vobis osserimus pro predictae quomquam ut Ponamus magnam corporis veStri et e senSus ac ad visamenii nobilitatem. In casu veroe quod o lacere Penueritis, tunc ponatu nOStrae demanda ad confirmandum certamine vestrimet cum e centum Personis de stillaeientioribus vestre parti et u similiter aciemus. Si autem neutram viam accepta-
149쪽
e veritis, significetis nobis diem qua pugnemu unu Se contra alterum ante orna cum uterque Cum POSSU
suo infra quindecim dies datam presensitum proxime e Sequentes. Supradicia quoque volumus fieri per orbem universum notificata et quod in hiis nostrum desiderium figitur non superbie aut presumptionis molivo, sed ut Dominus Deus inter Christianose apponat quietis incrementum necnon ad plicandam contra Christiane fidei hostiles impugnatores cone ruam resistenciam Christianitatis exultationem et e gloriam. Viam igitur quam ex predictis eligere volueritis, per latorem presensitum nobi rescripbactis sio), ipsum breviter expediendo. Datum sub magno Sigillo nostro apud Eschin super Scaldum ie ei prope ornaciam, anno Domini, CCC XL , XXVII e die mensis ulti. Rex autem Francie, visis litteris cum consilio suo, dedit respontionem sub tali formam e Philippus, Dei gracia Francorum rex, Edouardo regi Anglie VPS- tras litteras ad nostrum curiam allata vidimus Pan S- missas Philippo de Valesio, in quibus continebanture quedam equeste et non erant nobis acte, sicute constat per easdem Et quia dicte littere ad nos none diriguntur, ut tenore ipsarum lucullenter apparet, nullam vobis responsionem facimus. Nichilominus tamen, quoniam intelleximus per dictas litteras et aliter, quod intrastis regnum nostrum Franci in dampnum noStrum et regni, voluntate et non ratione
150쪽
e respicientes, quod homo legiis debet a Spicere versus dominum Suum Supremum quoniam vos intrastis nostrum homogium et promisistis obedienciam quam subditus debet domino suo legio, sicut patet per lite teras magno Sigillo vestro Sigillatas, quas apud nos habemus, et tales de nobis debetis habere penes vos et noStra intericio est quando nobis bonum vide bitur vos expellere de regno nostro ad honorem nostre regi majestatis et profectum populi nostri,
ad quod faciendum firmam spem habemus in Christoc a quo cuncta nobis bona procedunt. Nam per hoc quod egistis voluntarie et irrationabiliter precisume est via gium tran Smarinum et magna quantitas Chris- tianorum occisa et servicium divinum impeditum ac Sancte Matris Ecclesie minorata est revereneia De hoc autem quod Speratis in Flamingis, nos credimus quod probi homines et communitates de Flandriae servabunt idem suam erga dominum suum; et quod male usque hue fecerunt, hoc fuit propter malum e conSilium eorum qui non respiciebant profectum c communem Sed proprium. Datum in prioratu Sancti
Andre juxta Arriam sub sigillo nostro secreto ine abscencia nostri magni sigilli, tricesima die mensis Iulii, anno Domini, CCC XL'i. Igitur Edowardus rex Anglie cum maximo exercitu quasi quadragintorum milium lominum', anno et