Chronographia regum Francorum

221쪽

et positus in carcere ejus qui dicitur gallice ubliette,

ubi mortuuS St'. Anno sequenti, scilicet, CCC XLV, modicum post decollationem dictorum traditorum rex Anglie misit ad Papam Clementem Sextum, supplican ei ut man

daret Philippo, regi Francie, quatinus redderet sibi

comitatum Ponti vi et terram quam salsierat in Vasconia, alioquin recuperaret eam vi armorum tanquam

propriam hereditatem. Ilujus causa misit Papa ad regem Franci unum patriarcham qui significaret ei requestam regis Anglie . Et rex Francie, audita hujusmodi requesta respondit eidem patriarche quod bene et fideliter informaverat

pares regni sui de hoc quod postulabat pro rege Anglie

l. Ηenrita Malostroit, hero de Geosyroi de Malostroit, en fermed 'abori ala Templo de Paris, ut ensuit condamno a a prison perpetuelle, precaVoir et promone parta ville et expose aupitori Volci te proces-verbal de executio de la sentenco HI 'ati, CCC XLIIII, te ardi xii Iouri'ottobre fi condempe ne maisti erueni is de Malestrait, reton, hapelain dia Pape u et maistro des requestes de roste teloy partevesque de Paris, comis Satre dia Pape, potardos traison et malavaistie qu'il con- fassa avoi faites au Roy, Sedition dii uepplo, doni luseursu homicides, sacrilaiges, avis semens da fames et utro male estolent avenia en Protaigne machiner en a mortiuio Phi- lippe, tui potiri commo leutonant dureo d'Angleterre et dec Johan, conte de Mont fori, comme duc de retaigne, et donne

lettres, Sola Son Seel, comm lieu te aut, et plUSieurs uires maUvaiStieZ. Si fu condempno par sentenco distinitive dudite ovesque a courre a ville de Paris par te rues et quarrem ursu Sus I iamret, te en a te Ste uno coronne de archemin en lae cause de a condempnacion Stoit escripte de rosses letti esu roiges, et pui eStre mi en eschol ou parvis Nostro-Damo et puis a Stre perpetuelmen et mori e charire perpetuet au patu do douleur et a I age Sic de triStPCP, etc... o Areli. Uat.,

222쪽

et quod dictu terra sibi adjudicata fuerat a dictis pari

bus regni Sui, quodque hujus causa juxta POSSCSuum tanquam Ju proprium dessenderet eam contra omnes sibi nocentes. Et patriarcha videns quod nichil expediret, valefacto rege remeavit ad Papam. Rex ergo Philippus misit ad omnes portus marinoS regni sui homines armorum, ad faciendum eSi Stenciam contra hostes suos. Si autem sciendum quod Gallici prius conquisierunt in Vasconia Super regem Anglie plura castra , videlicet Riolam, laviam, Burgum, PenneS, umero lum Berge Pacum, Montem Securum', Sanctam Fidem', castellum Aguillonis et plura alia. Rex autem Anglie, cita per Papam voluntate regis Francie, misit ad conquerendam terram Vasconie' comites Ilerbicensem, Suffoci et Arondelli, Galterum de Magni aco, Renuidiam de Cobelium cum xxx milibus hominum armorum; qui mare intrante applicue

223쪽

runt in Bayoniam, ubi fere decem milia BayonenSeScollegerunt SECU m.

Interim cum Vasconiam dicti Anglici applicuissent, rex Anglie cum principibus regni sui, scilicet allie, Cornubie, et soldariis extraneis, intravit mare et appulit in insulam de aganti indeque mandavit Jacob de Arthevella quod tantum erga Flamingos

procuraret quod donardus, filius Suia primogenituS, quem Secum duxerat, tanquam dominus in Flandria reciperetur et quod eos protegeret contra omnes inimico eorum, necnon Permitteret affluenter merchimonias adduci in Flandriam de Anglia et aliis partibus,

juxta eorum beneplacitum'. Jacobus ergo veniens Gandaviam', congregata communitate, expressit eis equestam regi Anglie et Suasit eis ejusdem equeste consentire. Cui homines de Communia conSen Serunt, sed urgenses penitus dissuaserunt; nam Gerardus Dionisii, decanus extorum , dixit palam omnibus quod pessime agerent i, Pro obediendo extraneo domino, proprium relinquerent. Ilujus enim consilio, major pars communie junxit Secum burgen Sibu S. Jacobus autem videns eorum constanciam, dixit eis

224쪽

quod concor eSSet cum eis et quod iret ad regem Anglie ad referendum responsionem eorum; qui Pan S- means ad regem Anglie, narravit ei responsionem

oti facto, petivit ab eo quingentos homines ut secrete posSet interficere Gerardum Dionisii et ceteros burgenses sibi contrarios cui consensilens rex Anglie, tradidit ei quingentos alenses armatos Et JacobuS fecit eos abscondi in certo loco atque intrans villam, abiit in domum suam, ubi multos de amicis Sui congregavit, Sque ad centum quadraginta viros. Interim relatum est Gerardo Dionisii quod vis fuerant insidiatores extra villam in magno numero' qui dubitans de traditione, fecit armari burgense et magnam Partem communie, misitque homines ad custodiendum portas et cum reliquis abiit ante domum Jacobi de Aethevella et aggressus est eam. Jacobu Saliquandiu fortiter resistit sed finaliter victus et occisia est cum omnibu qui Secum erant.

Anglici vero fugerunt ad lentoria sua et reversi sunt ad regem Anglie; cui mortem Jacobi de Arthe-vella et modum quo interierat reseraverunt oui de hoc tristis et dolens, mox egressus de insula de Cai-

s. Ce delati est manifestement auX. 2. Saus out Gerari Donys ut latre parti dia comptot, utS- qu 'it succeda a Arte vel de dans le ouuernement de la ville mais te baronioruyn de Lottentio vera dit pas dans soniisloire de

225쪽

EO tempore comes Ilanoni congregavit multos de Ilanonia, Brabancia, ollandia, elandia et aliis partibuS, atque cum maximo navigio transfretavit in Bas- Samarisiam, unde volebat coronari in regem, quoniam heredem illius regni se esse asserebat. Postquam applicuit, statim occi Sus est in mense septembris

anno Prenotato. Remanserunt autem cum eo domini

de Anthoing, de Ligne, de Walain curia, de Magniaco, dominus Daniel de Dourdreco et multi alii demoliandis.

Dominus autem Johannes de anonia et cum eo magna milicia qui adhuc non descenderant super terram, remeavit in terram Suam.

Successit quoque eidem Guillelmo, comiti IIanonie, in comitatibus suis, scilicet anonie, ollandie et Zelandie imperatrix uxor Ludovici de Bavaria, soror ejus antiquior'. Ileo de prefato viro suo plures liberos

l. Les Grandes Chroniques t. V, p. o fixon aiax uvirons dura octobre te departadu comto eruat naut Co enseignementest aux, et notro chronique a raiso de placer a mort de corioi-gneta uia moi de septembre, puisqu'il perit lori ou eri soptembre. O De retrotiva son corps quo tu Sieur joUr apros laroncontre Pierro de Verberie, clere et secretaire u roi, ut charge de representer Philippe de Valois avx obsequos dia comte de ainaut, qui furent celebreos a Valencienne au mois de

226쪽

habuita videlicet Guillelmum, Albertum et quosdam alios, qui omnes vocari se fecerunt duces Porro dux Guillelmus qui primogenitus erat , poSt mortem matri sue, eidem inruationia, IIollandia, elandia et ceteris terris ejus successit, aliis filiis in avaria una- cum eo de paterna hereditate portiones suas habentibuS. Eo tunc Anglici erant in Vasconia, ubi multos de gentibus suis illius patri congregaverunt obsederunt autem laviam et eam Septem Septimanarum Spatio impugnaverunt'. Erat in illa quidam castellanus, nomine Milo de Altupuppe, urgensis Tholose', vir probus et Strenuus, qui villam fideliter custodivit,

pluriesque exivit contra Anglico semel enim egreSSUS ES Super eos, e quibus quingenti occi Si cum trecentis captivis regressus est in villum Tamdem vero enricus de Lenclastria, comesierbicensis, requisivit castellano tres menses induciarum, quas obtinuit.

Et inde recedens abiit ante Burgum et obsedit illud

cujus castellanus vendidit castrum Anglicis atque cum magnis te Sauris recessit. Quod cum audisset castellanus lavi e confestim insecutus est eum cum ducenti hominibus, eoque arrepto, thesaurum ejus distri-

227쪽

buit soldariis suis capud autem ejus in foro Blavie amputari jussit. Comes itaque ephicensis, relictis ducentis viris pro custodia ville et castelli de Burgo, abiit et obsedit Brigeracum . Premisit tamen ducentos homines armorum Um reda maxima prope villam illi autem de villa, predicta concupiscentes, exierunt quasi mille et sexcenti viri, statimque Anglici uno impetu irruerunt super eos et occiderunt omnes Pelei castellanum qui captus est vivus ouo facto, Anglici ceperunt villam et castellum. Deinde comesierbicensis misit comitem Arondellicum vinginti milibus viris ante Sanctum Fidem Porro Raymondus Foulcaudi cum soldariis et illis de villa exierunt et pugnaverunt contra illos ei occiderunt ex eis fere trecentos viros reliqui vero fugerunt ante Aguillonem, quod est castrum fortissimum. Qui vero erant in castro, vidente Anglicos venientes, de nocte occiderunt castellanum et quingentos soldarios regis Franci ac reddiderunt se Anglicis. POS ea comes Arundelli, destinatis ibi hominibus armorum, abiit ad comitem Ilerbi censem et narravit

captionem de Aguillone atque deperditionem suorum ab illis de Sancta Fide. Mox igitur comes IIerbicensis, congregati Anglicis

et Vasconibus in magna copia ivit ante Sanctam Fidem set obsedit eam. Dominus autem Raymondus jam perrexerat ad regem Franci ad habendum auxilium con-

228쪽

tra Anglicos castellanus qui pro eo reman Sit, pluries exiit per quamdam viam ignotam Subterraneam, queducebat de castello ad quodam (εio nemus propinquum castris Anglicorum et multum dampnificavit eos'. Tandem vero Anglici sine lucro iterum abierunt ante Bergeracum, patriam deva Stando. Eo tempore Raymondus oui caudi, ut dictum est, profectus est Papisius ad regem Philippum et narravit ei qualiter Anglici conquirebant Vasconiam Rex ergo sine mora misit in Vasconiam filium suum, ducem

Normannie, donem, ducem Burgundie, Sororium Suum ducem orbonie, nepotem Suum, Pi SCOPUID

Bel vacensem, Philippum, comitem Bolonie, filium dicti ducis Burgundie, comitem Armaniaci, mariti sitim Montisferrati'. comites Montisbliardi et de Insula, vicocomites Narbonensis et de Thoarco, cum pluribus aliis baronibus in maxima multitudine'.

Dum autem Franci equitabant in Vasconiam, comeSΗerbicensis et qui cum eo erant. Pecesserunt de Berge-Piaco et abierunt obsessum castellum de Riolla, quod

l. Co dotali, relati au passage solaterrai de Salute-Foy-la-Grande est ignore ora Chronique norinctiide p. 6 j, qui eurevan clipeatiout a notre recitd'entre duraeigneu de Castelli ac, accouru aia secour de assi eges Ibi . et p. 26 , noteri).2. a Chronique normaride p. 68, note , et p. lj appelle a tortale uicti quis de Morial errant. Cf. Inciennes chronique de tundi e Isiore et oroniques de Floridi es t. II, p. 6j. 3. Certa in manuscrit de la Chronique normctnde, qui ne citent pa totas te nouas mentiorines ici, en donnent aut res C soniceu de daeque de Bourbon, de eveque de Tournay du comte do Foicet dia comi de MonteZian. . e ait que lateolo ne sit aucta ne resistance FroiSSari, d. Luce et III, p. XXI, noterii est et abii par M. Bertrandy, Elude Sur les chroniques de Uroissari, p. 62 a 68. Quant aureliat eau ilresista peut-etronus sum lain de decembro 3si 5.

229쪽

erat valde forte Castellanus vendidit castellum comiti;

qui positis ibidem hominibus abiit et obsedit Mon

tempensatum Nui vero erant in villa occiderunt castellanum et quingentos soldarios qui erant ibi ex parte regis Franci ac reddiderunt se comiti. ovibus receptis, comes abiens ad castrum de Mon

tepayo' posuit insidias non longe a villa atque misit predas ante villam; cumque illi de villa et de castello exivissent ad cupiendum redam, qui insidiabantur

protinus circumdederunt eos undique et occiderunt, ceperuntque villam et castellum, ubi etiam multos

Deinde reddiderunt se Anglicis Villas Parica', castella de Tondis et de Damega si atque tota patria usque ad civitatem Angolisinensem que etiam reddita est eis i. Et intravit comes orbicensis in civitatem ac inde misit unam partem sui exercitus ad custodienda caS-

230쪽

tra contra Franco qui in multitudine maxima veniebanti. Porro dux Normannie quasi cum octoginta milibus hominum armorum venit ante civitatem Angolismensem et obsedit eam' pluries autem exierunt Anglici contra Francos; sed multum perdiderunt. Nam quondam Semel, in quodam eorum exitu, comes de Insula fugavit eos in civitatem cum ipsorum magno detrimento Tantum vero Persecutus St eo quod captus est et ductus in civitatem; tamen poStmodum pro uno

alio prisonorio liberatus St. Comes itaque Ilerbicensis videns potestatem ducis Normannie, requisivit ab eo inducia trium dierum ad faciendum unum partamentum quod ei conceSSit dux . Deinde durantibus Pelagis, comes cum suis Anglicis exiit de civitate que statim post eorum exitum reddita est duci Normannie' qui intrans civitatem die Purificationis beate Virginis anni supradicti, curiam nobilem ibidem tenuit Postquam autem moram trium