장음표시 사용
151쪽
atque extensioni inepta ; facile fit, ut partibus 4
tumore plus solito dissentis, Parenchyma rimis dehiscat. Quemadmodum enim diruptio aliqua foris adveniens, partes ab invicem diveIlit ; ita pariter distentio a causa interna modo partes, ultra quam extendi aptae natae fiant, vehementer distrahat) idem effecerit. Facta autem semel in paren chymate hepatis Vel minima rimula, materiae novae affluxus eandem facile in ampliorem hiatum dilataverit. Quod si obstructioni quoque inflammatio accesserit, idem malum multo potentida ingruet; siquidem materia cum impetu majore affluit. Hoc pacto aposthetriata ab initio fiunt, augentur, ac denique rumpuntur. obstructio nimbrum humori affuenti remoram facit, qui propterea in tumorem excrescit 3 & hic tandem, factaeircumquaque distentione, cavitatem aut rupi ram essicit; quae, accedente nova materia, perPe tuo augetur, donec aperto abscessu pus effluat.
Subita quoque obstructio clicet tumorem alias forte haud ita magnum excitaverit 3 solutionem continuitatis in hoc parenchymate effecerit. Nam si rem quampiam pedetentim extenderis, acce dente praesintim interea fotu aliquo)ulterilis multo dilatabitur, qu Da si vim ei subito intuleris. Quoniam igitur repentina obstructio, subito tu morem essicit; parsque confestim distenditur, si subitaneus tumor incesserit 3 rapida hujusmodi distentio, vel eo nomine continuitatis solutionem induxerit; quam distentio maior, sed M tardior, non queat. Etenim si distentio lenta fuerit, Scunctanter invaserit ; sanguis inibi impactus, sexu suo partem reddit dilatabilem, ut citra ruptus
152쪽
periculum eadem fusius extendi possit. Quae sorte causa fuerit, cur hepar saepe, ab que insigni aliqua
eontinuitatis solutione, in immensam molem excrescat. Atque haec quidem de Parenchymatis h patis continuitate dicta sunto. Cauta autem illius continuitatis,haud incommode, Plus minusve, ad reliquas quoque hePatis partes referri possint ;si modo variarum ejus partium varias quoque qua-lificationes animo recolueris. Diximus modo, Parenetiymatis hepatis, quam Solutis -- eius tunicae, continuitatem majoris momenti esse: qnvitatis
hic addimus, vasorum eius continuitatem, illam musim parenchymatis, dignitate superare. Neque enim praedicta solum pericula nimirum aliquale impedimentum recursus sanguinis, D segregationis bilis a sanguine laesiun valorum continuitatem consequuntur 3 sed ia unio eorundem dissicii ias multo perficitur: fibrosa enim cum sint, dissecta huc illuc resiliunt, adeo ut dissiculter denuo coniungi possint. Attamen, quemadmodum continuitatis vasorum hepatis solutio dissicilius sanatur rita quoque potentioribus causis opus est, ut eadem contingat: ideoque licet omnes solutionis continuitatis causiar, quae parenchymati evenire possimi, vasorum quoque continuitati aliquatenus conveniant 3 quoniam tamen horum robur, reliquas omnes injurias , praeter vulnera, ut Plu
rimum repellit ν de his solum paucis agendum
Vulnera hepatis, si vasa maiora dissecuerint, osor mmortifera habentur. Idque mihi vel eo magis veri- simile videtur, quod sanguinis illa vasa rapide 'Percurrat: quapropter praeterquam quod fibrae transversim sectae redintegrationi ineptae sunt
153쪽
tria magna mala necesssiario eveniunt. II Fit totius corporis debilitas, ob jacturam sanguinis.
a' vasorum fines aperti servantur, impeditur que eorum coalescentia , ob jugem sanguinis es fluxum. 3' Sanguis in abdomen effusius putredi nem induit, ia gravia symptomata apportat: acceditque huic malo,quod sanguis ibidem stagnans
Fit saepe in vulneribus hepatis,ut sanguinis plurimum per alvum dejiciatur. Merito itaque quaerat aliquis, quonam ductu sanguis ille ad intestina pertingat Crediderim sane, in ejusmodi vulneribus, non soldin venarum, sed & pori b, Iarii ramulos discindi. Imo vero fieri vix potest, ut ramus aliquis venae portae abscindatur, quin simul etiam pori bilarii pars proportionalis amputetur ; siquidem in eadem communi capsula continentur,ut postea dicetur. Praeciso igitur pori b, Iarii ramulo siquo cui id officii a natura datum est, ut bilem in ductum communem, indeque in intestina deserato sanguis in eum decumbens, facile eodem curriculo in ieiunum penetraverit. Natura profecto lacessita, nova saepe ac mira conatur: ut visisimile omnino sit, eandem in hoc cassi, per oscula pori hiIarii a vulnere hiantia, extra vasatum fanguinem efferre. Ante annos aliquot, generofi Juvenes, post
enata jurgia, ob vindictae scit. gloriam ) singu
lari certamine decertabant; factumque est, ut alter alterum sab imam sterni sedem, trium digitorum latitudine a cartilagine ensiformi versds dextrum latus,gladio perfoderet. Nempe cum ille, inclinat Paulum antrorsum pectore , dextrum latus ali quantulum obverteret; mucro pectus ipsum haud
154쪽
alte penetrans mox deorsum in abdomen, ia sini-frum versus ad spinam usq; adactus est. Idem ictus duas. sterni cartilagines, in dextro latere disicidit;& deorsum vergens, diaphragmatis ambitum perBravit 3 indeque, recta tendens, gibbum c vumque hepatis, ia ventriculum juxta Pylorum,
iterum atque iterum periaravit 3 tandemque e
sis mucro spinae dorsi, paulo subter diaphragma, illisus est. Iuvenis quidem primim animo defectus, mox quae in ventriculo erant, sed cruenia nihil, evomuit: ti quod mireris magis, licet
diebus septem superviveret, L interea quotidie vomeret, nihil tamen sanguinis, toto eo tempore, Per os ejecit: per ledem vero noctu atque interdiu ingentem coagulati sanguinis copiam , una cum alvi faecibus profudit. Quinetiam enem ea, quae in eum finem crebro indita erant, eodem semper plurimlim tingebantur. Mirati itaque vehementer stimus, undEnam sanguis iste proflueret e disiecto autem post obitum eorpore, Omnia, ut jam dictum est, invenimus; nihil vero
sanguinis in ventrieulo eius repertum est. Huius igitur rei hanc causam misse nunc arbitror, quod vulnera ventriculo inflicta, sanguinem omnem in abdomen deponerent, nullum autem in ventriculi cavitatem infunderent. Idque equidem credo libentius, qubd aliter causa sontica afferri nequeat, cur nihil sanguinis in ventriculo repertum, aut per vomitionem ejectum sit; tum etiam, quod ventriculi venae inter externas, non autem inter nas iIlius tunicas prorepant; unde saltem constat, fieri posse, ut vasa illa oras, non autem in vitatem ventriculi sanguinem suum effundant ἔ
nique, quod in hoc cadavere, seri sanguinis
155쪽
que plurimae librae in abdomine repertae suerint, quorum Pars aliqua e vulneribus Ventriculi foras, non intro stillantibus ) promanare Potuit. Qili lautem de intestinis dicendum est, quae sanguia grumosus impleverat ue praesertim clim de aditu nullo constaret, Per quem illuc pertingeret Ε-go certe si quis nunc meam sententiam requirat) singuinem illum e vulnere hepatis, Per va se pori bilarii transversim scissa profluxisse arbutror : eo nempe modo, quo jam diximus.
CAP. X. De Figura Hepatis : se primo generatim de
FIgura hepatis dividitur in externam & inter
Vasa hepati annexa, nempe vesicula fellea, pinrus bilarius, meatus cysticus, & ductus comminnis, aIiquo modo ad externam hepatis figuram referri possent ue quatenus nempe foris consipicua sunt Quoniam tamen radices eorum primaeque origines quarum ope corpus unum continuum constituunt intus in hepate reperiuntur descriptionem eorundem latitisper differemus,d nec de interna figura agendum erit. Figura externa, vel universim, vel particulatim considerari potest 3 ia utroque modo quae dam animadversione haud indigna occurrunt quae tamen, si cum interna figura comparenturi
156쪽
in qua primarium hepatis artificium consistit
minoris sane momenti aPPareant. . DUniversa hepatis figura externa Vbi pere ab Nta hepa- aliis omnibus corporibus naturaIibus aiscrepat, iis figura ut vix quicquam reperiri possit, quod commode e*tem illius imaginem repraesentet. Nos tamen, ut memoriae aliorum & praesertim novitiorum, qui forte hum myrri Upar nunquam vid rint) consulamus ;- fmihi tussirio eius aliquas, licet imperfectas, exhibere Eonabimur. Primo, rhombus Piscis, 'vel potius bini, alii quibusham aliis impositi,fixutae hepatis partes aliquas quam comparari vis obscure) referunt: nimirum illius planitiem, pisti substantiae continuitatem, ia longitudinem latitudine majorem , figura quoque ejus ovali proximam e marginε'; sive extremitates ipQ medio
tenuiores: denique, partes rhombi, caudae vicianiores, hepatis tenuitatem illam exprimunt, quae ventriculo incumbit; capiti autem Proximae,crassam eam hepatis partem referunt, quae in dextro hypodhondrio reperitur. a Chymici totum hepar massae croci metallorum peculiariter Praeparatae conserunt, eoque
nomine hepar antimonii appellant. Quippe idem fere illi, qui & hepati, color I pars etiam
altera convexa, altera concava conspicitur: est
quoque in medio sui crassior, juxta oras vero depressior; adeo ut totius hepatis figurae imaginem . quandam prae se ferat.' 3'. Tota hepatis figura haud inepte comparatur segmento obliquo albuminis ovi coctione indurati ; quemadmodum in ovo A B videre est,
157쪽
mento tota hepatis figura haud male adumbratur. primo enim corpus continuum
si me refert. 2' Sinus D fissuram illam
,--χ ... a '' exhibet, per quam Vena umbilicatis in hepar ingreditur. 3' Laevor eius, superfieiei hepatis aequalitatem exprimit. Convexum A, gibbam hepatis partem ; linea C D E, eius cavam imitatur: medium hujus segmenti, gibbi hepa, tis crassitiem; extima vero illius ora, crepidinis huius tenuitatem, simuIque ovalem superficiem prae se fert. Denique gracilis ia angusta eius evtremitas AED, parti illi hepatis respondet,quae
ventriculum obtegit A quae altera angustior ac tenuior multo est, Min acutam crepidinem cunea
tur 3 pars vero segmenti latior ia crassor, partem illam hepatis depingit, quae superne in dextro lytere situm obtinet, εitque altera parte crassor, a 'plior, ia obtula magi8. Postremo, hepar bovillum humani hepatis ima' ginem quandam gerit, ia noviter in arte Ana tomica institutis quibus hominis dissecti memii Vidare necdum contigit exemplaris vice esse posset Est enim cut ait Arist.) in bove je ycontinuum, ia humano persimile. Exposita jam universia hepatis figura, rationς proximo loco adducendae essent, ob quas hep/yJ figuram
158쪽
figuram huiusmodi nactum sit. Quoniam vero diversis animalibus variae jecinorum figurae obtigerunt, di fortassis causae omnium communes eae
dem esse possunt 3 haud incongruum fuerit, priamo rationes quasdam generales figuris iecinorum omnium communes Proponere , ac deinde east dem humani hepatis figurae particulatim appli
I. Prima ac Praecipua ratis,figuras omnium iecinorum determinans, haec est 5 nempe, ut eas for- Liamas induant, quae ipsorum facultatibus,pactio 'minetis. nibus, atque usibus singillatim optime conveniant. Neque enim figura partis cujuspiam approbanda est, nisi scopis primariis,iquorum gratia pars instituta erat, respondeat: ejusmodi autem sunt actiones M usus: ideoque necesse est, ut fi- ura iisdem subserviat, aut saltem non adversetur. Fatemur quidem, regulam hanc praeci ue atque immediate figuram hepatis internam determinare, externam vero haud immediate definire, sed indiscriminatam relinquere e quoniam tamen eXte
na internae ibservit, ia utraque scopis jam dictis
obsequitur; oportet regula haec caeteris omni
hus regulis sive rationibus imperet , quaecunque vel externam vel internam figuram particuIatim definiunt: ia quamvis figuram externam, eiusque varia discrimina haud immediate respicit; positis tamen aliquado diversis allia cuiuscunque animalis conditionibus, earundem opera regula quoque haec figuris omnibus quascunque in diversis eorum ieci noribus reperire est efformandis limites praescribit. II. Regula altera est, ut figura sussicientem materiae quantitatem in se complectatur, adeo ut
159쪽
nihil defit, nihil superfluat. Absque enim debita hujusmodi materiae proportione, actionibus Usibusque, secundum regulam Priorem requisitis, perficiendis haud adsequate suffecerit. Objiciat aliquis, hanc materiae Proportionem, hepatis magnitudinem poessis,quam figuram spectare.Ego vero respondeo, rem ita sese habere: desumitur quippe regula haec a justa hepatis magnitudine, quatenus ipsius figuram respicit. Puta enim cem tam cuique parti magnitudinem deberi; oportet sane figura eandem alicubi totam amplegatur iac propterea, si figurae pars aliqua eXiguam materiae quantitatem in se continuerit 3 necesse est, assie ejusdem partes majorem comprehendant. EX.
e. si in hepate sex lini fuerint, & quatuor eorum inatusculi extiterint; oportet profecto duo reliqui minores sint; quoniam materia haud fatis copiosa superest , quae horum magnitudinem
cum illorum amplitudine exaequet: quemadmodum in hepate cuniculi sive porcelli Indici videre est. Nam si necessitas postulaverit, ut loborum unus aliquis praegrandis sit 3'similiter necessari-rim fuerit, ut reliqui Iobi Pari proportione minuaritur- Si hepar in longitudinem produmam fuerit oportet aliquid de illius latitudine aut crase sitie, aut utraque praecidatur: sicut in jecinoribus anguis atque viperae contingit. Sin vero tum
Iongitudine, tum latitudine pusillum fuerit; necesse est profunditas sive crassities ejus, ilIarum desectum coimpenset quale hepar bovillum cer
nimus. 'Quippe, secundum hanc tegulam, male ria omnis conformationi hepatis conveniens, ali
cui figurae elu, parti attribui debet. Est enim re gula baec, ti6n miniis quam superior, certa & irre fragabilis,
160쪽
fragabilis 1 neutraque earum eXternam figuram immediate definit; sed ambae rationes alias intermedias requirunt, quarum interventu eandem deter
III. Tertia regula aeimitur ab usitata naturae consuetudine, qua solet unione & eontinuitate rerum delectari. Ob hanc nempe causam, hepar semper continuum, atque indivisum in Iobos cernitur 3 nisi aliae quaedam peculiares conditiones, in nonnullis animalibus divisionem ejus postulaverint. Adeo ut, quotiescunque animalis cujuspiam hepar in Iobos dissecatur, ratio aliqua hujusce divisionis requiri possit; u quidem ejusmodi, quae aliis animalibus quibus hepar indivisium obtigio non conveniat. Fatendum enim continuitatis appetentiam, quae regulae hujus fundamentum est9 haud adeo esse immutabilem, quin figuris quibuscunque in particularibus animalibus locum cedat, modo istae totius utilitati magis fuerint consentaneae. Ideoque plurimis animalibus non obstante hac regula) hepar in iobos finditur; quod divisio ejusmodi, quam continuitas, eorum naturae sit magis idonea. Divisionis autem hepatis, variarumque illius formarum ratione8, regu lis proxime sequentibus demonstrantur. IV. Quarta reguIa figura hepatis determinans, est, ut ea partibus omnibus circumvicinis, & totius corporis trunco, actionibusque eorundem conveniat. Caeteroquin enim nec tam commode, at que opus erat, in trunco corporis hospitaretur;
nec partibus vicinis operam debitam Praestaret. Rm si pars contenta, continenti parti miniis ac ςd te adaptatur; necesse est, altera alteri molesta