장음표시 사용
131쪽
rum, nutriendo hepati conducere. Dico 3' ubrorum ac mulierum cinguinem, lubricitatis ratione, haud multum a se invicem discrepare ; licet ea qualitate mulierum sanguis aliquantullim praepolleat. Quamvis enim sanguis mulierum, virorum sanguine sit frigidior, humidior, mitior, atque lenior, quae omnia nutritioni plurimum
conferunt) potest idem tamen cum modiea asperitate conjungi ; uti revera in mulieribus, Puertiaque integra valetudine utentibus contingit 3 quemadmodum ex sanguinis eorum ad nutriendum
promptitudine facile liquet: unde, habita magnitudinis ratione, habitiores sunt, & carne quam viri) copiosiore gaudent. Ideoque, licet fatear, sanguinem mulierum quam virorum) lubricum magis esse; non est tamen ea qualitas adeo eXuberans, ut eundem hepati nutriendo reddat
inidoneum: neque enim tanta est, ut enervet aut reIaxet facultatem retentricem, veluti in eunuchisia castratis animalibus evenit. Denique, ad pisces quod attinet, tertia ratio eaque finalis) assignari Potest, a prima consormatione desiampta: cum enim illi in elemento frigido humidoque aetatem transigere debuerint, inatura praevidit, haud tanto iis cad humorem biliosum a sanguine separandum) hepate opus esse, quanto terrestria anima
lia indigent ; ideoque prima hepatis rudimenta comparatione cum reliquis partibus instituta minora in illis, quam in istis posuit. tertia. Objiciat adhuc forte quispiam, hepar in Ro chiride Iaborantibus praegrande esse, & tamen
fanguinem eorum Iubricitate plurima donari
Ille vero simul intelligat, differentiam illam ad inaequalem sanguinis distributionem reserendam esse;
132쪽
Cap.7. Hepatis. esse; sicuti in libro de Rachitide nuper edito, disputatum est. Magnitudo hepatis raro ob morbos imminuitur, Hetatis di- sed saepe grandeicit magis; quippe, aliorum Pa- minutio. renchymatum more, quasi congestione quadam nutritur 3 & materia nutricatus eidem continuo stippeditatur; facillimεque obstructionibus obnoxium redditur. De prima harum rationum, actum est in libro de Rachitide, pag. 129. posteriores autem, eX magna sanguinis ejusique haud adeo puri hepar pertranseuntis quantitate, cori firmari possunt. Sanguis enim omnis a tribus magnis arteriis: nempe a caeliaca, a mesenterica superiore atque item inferiore) pro trusias ad ventriculum, intestina, lienem, pancreas,ia mensenterium ; reducitur, mediante vena POP-tae, in hepar, & per istud in venam cavam diditur. Adeo, ut nutrimento destitui vix possit; sed ub- structionibus potius obnoxium sit, quae partem aliquam nunquam imminuunt, sed eandem potius majorem ac pleniorem reddunt. Valeant itaque stolidi illi Uromantes, qui, ex sola urinarum in spectione, de abditis morbis nescio quae garrirint, heparque tape ad fabae parvitatem absumptum
praedicant. Tumores hepatis qualescunque, sunt morbi eiusdem conformationis in magnitudine aucta; commu- t uiorra λnεsque eorum caulae, sunt agminio materiae, M tis huj.bstructis 3 quae pariter & aliorum omnium totius eat corporis tumorum communes causae sunt. lnxionis causae communes , sunt i ' Nimia si uis, materiae mobilitas. a partis mittentis validior
inpulsio. 3' recipientys expulsio tardior. De quibus impraesentiarum haud plura addam.
133쪽
obflauctio, obstructionum causae admodum variae sunt, easque etiam ad tria genera reduximus: I '' est, ineptior partis Permeabilitas. 2 ' materiae ad permeandum
ineptitudo. 3'' est partis a plenitudine oppressio. lInepta Partis alicujus Permeabilitas, oritur ifrigore, a rebus adstringentibus, a nervorum vigore M tensitate aliquo modo nimiis , a compressione, a ligatura, a contufione denique, vel luxatione. Materia ad penetrandum inepta red- lditur ob eius duritiem, copiam, aut figuram; a frigore etiam , M stupore, sive qualitate narcot, ca, denique, a crassitie, di visciditate. Oppressio ob Plenitudinem, evenit a victu pleniore, ab intermissis exercitiis, diis evacuationum quarundam suppressione, sive istae natura , sivea consuetudine oriantur, sive aliter etiam promcuae fuerint. Nempe causae tumorum evidentes,
ad horum generum aliquod referri possunt, antequam effectui alicui producendo idoneae fue
rumores ea..Calidi hepatis tumores , inflammationes dictae, ii i, oriuntur ab impetuosa praeservidae materiae affluxione, una cum aIiquali partis obstructione. Tumor hujusmodi facile in abscessum desinit; qui si in hepate contigerit, certam mortem Praenun tiat : ideoque Medicis quam maxime curae est, uxne ad hoc malum morbus deveniat. Quoniam tamen istiusmodi inflammationes, in duros saepe,& curatu dissiciIes tumores abeunt 3 non minii illis cauto opus est , ne nimiopere infrigidanti
bus utantur; ne, dum suppurationem arceresia inflammationem amoliri conantur, materi3 in tumorem contumacem indurescat , qui
facile in confirmatum atque incurabiIem scirrhum transeat. Frigidi
134쪽
Frigidi tumores hepatis, simi vel in ejus paren- fruidi,
chymate, vel in Vasis, vel in tunicis, vel in eoiarum duobus , pluribusve. Universales quidem tumores forte ad Omnes simul hepatis partes exteniadi queant 1, quemadmodum in tumore illo hep tis cedematoso evenit, qui aliquando causia , in-
aerdum effectus, ia nonnunquam concomitans
hydropis, pravique corporis habitus existit. In hoc affectu, totum hepatis parenchyma, spongiae instar, aequaliter intumescit, serososque humores undiquaque imbibit: quinetiam vasa ia tunicae ejus laxantur valde, atque humectantur, crassioresque multo evadunt, quam naturae earum conveniat. Hoc malo affectum hepar , inte dum in immensam molem excrescit, saepeqtre usitatum pondus triplo, atque etiam amplius edi cedit. Possunt etiam tumores particulares ad praedicta omnia Partium genera extendi , licet totis illis nunquam communicentur.- Plerunque tamen uni eorum generi, prae caeteris, aPPro-Priantur: atque hac ratione a nobis jam perpendendi veniunt. Tumores hepatis parenchymati peculiares, tri- parrachy-bus modis contingere possunt: nimirum , vel mqti
b impedito ianguinis transitu e finibus capillari p μ-ςΦ'um venae Portae, in ultima venae cavae capillamenta , per ipsius hepatis substantiam: vel ab humoris biliosi restagnatione, quod is e Portae finibus, in pori biliarii oscula miniis expedite pertranseat: vel ob utriusq; hujus transitus eoinmune aliquod impedimentum. Horum tumorum primus, minatur atrophiam , vel saltem nutritionem diminutam e alter ,
isterum flavum, aut nigrum, sanguinis immun ditiem
135쪽
dilitem regre curabilem , variasique inde oriundas aegritudines praesagit: tertius autem utrunque jam dictum malum affert. Non quidem , quasi a quocunque levi tumore , morbi omnes sam dicti necessario ingruant, sed quod atalibus initiis lad eos pronum iter sit. Sunt certe jam dicti tumores hepati maxime usitati & familiares; & quoties minlis solito assibgunt, generali obstructionis nomine appellantur. Suntque praeterea alii quidam tumores, qui ubdentur ad hepatis Parenchyma referendi; via. struma, steatoma, meliceris, & atheroma. Quoniam autem non Iam hepar adaugent, quate nus est corpus continuum , quam diversi corporis additamento ; eosdem potilis ad numerum partium cad quem pertinent θ retulimus. Est tumor quidam paxticularis, qui ovium Iue serosa affectarum jecinoribus crebro contim igit; videturque ad hepatis parenchyma spectare, 'ia ad tertiam modo d-classem pertinere. In
medio hoc .inmore , cavitas quaedam aqua Hena treperitur , in qua vermiculi lati hospitantur , is lgura quidem rhombi Piscis, lied minores multb, scilio ix pollicaris longitudinis.
mundi es quoque tumores in poro bilario reperiuntur ; quibus fit, ut tunica ejus sextuplo major solito consipiciatur, substantia illius flaccescat, minusque tenax evadat , & disiecta mol iis casei speciem prae se ferat. Hujusmodi tumo res in excarnando hepate praesertim bovino saepe reperi. PIerunque in ramuli parte aliqu*cishul; ἡ, Oscurrit lapidea quaedam substantia perforata; rore bitia 1dque Vel in ipse tumoris sede , vel saltem in ejus ris. dem confinio. Substantia lapidea, interio
136쪽
ra vasis in quo moratur) fistulae instar offercit. Tempore circiter quadragesimae, aut Paschatis, imo antea in jecinoribus bovinis saepe mihi visi hujusimodi tubuli, tantae longitudinis,ut si modo integri eximi potuissent) Plurimas pori bilarii ramificationes continuata lapidea serie coralli
instar) retulerint: vasis autem tam firmiter agglutinantur, ut, citra ruPturam eorum, aut
lapidis sunt enim ambo friabiles admodum separari inde aegre queant. Sunt hi lapides iis , qui in vesicula fellea reperiuntur, plane congeneres , & figura sollim discrepant. Novi complures, qui lapidum huiusmodi fragmina ingenti quantitate per alvum eluerint: quorum locum genitalem haud alium fuisse existimem, quam vasa bilaria, in quibus tubulus ejuGmodi lapideus forte natus, & frustillatim comminutus, per porum bilarium in intestina delabi, indεque per alvum excerni potuerit. In quam sententiam accedo libentilis, quod videam boves hyberno temporem quando sceno aut stramine pascuntur ) lapideae hujusmodi materiae plurimum congerere, adeo ut hepar eadem plane Consertum reperiatur ; verna autem tempestate quamprimum novo gramine vescuntur 9 eandem rarius inveniri. Solvuntur nempe, & eM
turbantur hi Iapides a recentis graminis su co 3 quod, nisi per alvum, fieri nullo modo potest. Contingunt etiam aliquando in hepatis tunic3 soniHEt tumores particulares, μασπες dictae 3 suntque in tuni Pussulae aqueae, vesiculis illis non absimiles , hepatio quae ab emplastris epispasticis excitari solent, sedriatiores Paulo; utrobique nempe siumina pellicum lae
137쪽
Iae tenuitas , M aquae copia. Sunt hi tumores in ascitide familiares: & forte eveniunt in membranofis nervosisque partibus; quod vasia lympharum recursui destinata munere suo segniter fungantur: indεque fit,ut pars aquae illius in transitu haerens, exudet in cavitatem ab initio Pe Xiguam, efformatam in membranosa Partis siubstantia; ea.dεmque in novo materiae assiuxu Paulatim aucta, celluIa quaedam in hepatis tunica oboritur, tan-dεmque tumor ille, quem diximus. Atque haec quidem de magnitudine hepatis dicta tuffece
De partium in alis Numero. TItulus iste ad hepatis quoque quantitatem albquatenus spectat, quanquam diversa plane ratione a superiore et quippe magnitudo est quam litatis continuae, numerus vero distretae: illa partium molem atque Proportionem inter se, Pomdere M mensura aestimat; hic autem partium integralitatem, redundantiam aut desectus earundem enumeratione perpendit. De numero partium,quatuor modis quaestio insti tui potest. II Utrum sit pars simplex, an duplex, triplεκ've, iac. a.' Utrum natura sua fit continuum,an in iobo
divisum 3 Uimm materies, sive elemenra, e quibu
138쪽
eomponitur, omnia quidem, nec tamen pIura, adsint λ ' Utinm partes eius integrantes justo numero constent; an vero aliquid vel desit, vel superfluat γI. Considerandum venit,nlim hepar sit simplex, an duplex, an etiam triplex t iac. fatendum quidem, plurimas corPoris nostri partes esse geminas: quasi homo constitueretur e partibus duabus paribus cdextr scit. & sinistra sibi mutuo responden tibus, lineaque alba, A spina dorsi, ad invicem conjunctis. Hepar tamen in homine est unicum ; M Mileum nec in eo λllim, sed ia in aliis omnibus animali- mpar. hus, quibus haec pars distincte formata contigit.
Quod aliqui existimarunt, lienem esse veluti Depart.an. exiguum hepar, vel rut Ariss. ait) ουν νοθον T. haud alio fundamento innixum est, quam quod in sinistro latere situs, ceu antagonista, hepati in disere, 'dextro latere Iocato respondeat. Caetera vero plurimi,m a se invicem discrepant: Nama' Numerosiae & praegrandes arteriae lienem adeunt, multo hepatis arteriis majores; licet ii par lienem sextuplo magnitudine excedat. Nulli rami venae cavae in lienem distribuuntur: in hepar vero plurimi, & insignes ingre
3 h Lien, nec vesiculam felleam sibi annexam, nec porum bilarium quoquoversum in se distributum habet. - Ramus splenicus e vena Portae in lienem pertingens,nihil illorsum defert ; sed fluxio omnis a liene horium instituitur; sicut ex ligaturis, in vivorum disiectionibus ; si in defunctis, iniectionibus factis, liquido apparet. Rami autem, qui e Porta in hepar tendunt, humores, quos con
139쪽
tinent, illuc deducunt: quemadmodum similiter
experientibus palam est. Concludendum igitur. hepar esse unicum ; & lienem alterius hepatis vicem neutiquam supplere, aut ejusdem cum eo speciei esse, ut nonnulli opinati sunt. cur non Dixerit aliquis: Unde igitur factum, ut pul-ge mones , renes, testiculi &c. geminentur 3 hepar factumst non item Respondeo, I' Debuit arteria magna esse unica; ut sanguis, quem complectitur, unitus magis lavigore plenior evaderet; vis enim unita fortior. Debuit similiter ia vena cava esse fingulariis, ut indeXtro corporis latere, arteriae magnae in sinistrositae fieret αντἰρροπω ; quemadmodum jam antea, de situ hepatis, a nobis dictum est. Et per consequens, hepar etiam, quod cum vena cava in eodem latere locandum erat, Perinde atque illa, unicum fieri oportuit. Si duo jecinora essent, deberent necessarioc renum instar) sibi invicem opponi; alterum
nempe in dextro, alterum in finistro hypochon-drio : adeoque nullus lieni locus idoneus relinqueretur, cuius ossicium est, ventriculi alteram Partem amplecti. 3' Debuit vena Portae esse unica; nisi eadem opera duo item mesenteria, & consequenter duos intestinorum ordines, cum multis aliis parergis, incommodis, atque obstaculis, admiseris; quae a naturae prudentia aliena sent. Concludo igitur, sapienter ia necessariis de causis hepar unicum, non autem dupleX, in animali fabricatum esse: Asiquando geminum in ullo reperiatur, id inter
monstrosa, naturaeque legi contraria opera repu tandum esse.
140쪽
II. Altera partium hepatis consideratio est, uitlim id natura sua sit indivisum, an vero in Io- hos discissum Habet quidem manus quinque digitos, suntque cur Abis
pulmonibus diversi Iobi; quinetiam animaliumςarean quadrupedum, aviumque jecinora fere omnia in fibras distinguuntur: hepar autem humanum uno quasi & continuato ductu conspicitur. Fissura enim, Per quam vena umbilicatis egreditur, minor est, quam ut inde partes vicinae fibrarum appellationem mereantur: multoque minlis dire illae exiguae eminentiae in cava hepatis parte sitae, quae -λου sive portae a Veteribus dicebantur, & parum admodum a reliquo ejus corpore discernuntur, Ioborum nomine dignandae sunt. Protuberantiam autem illam quod attinet , qua mediante hepar omento annectitur, quamque Duelius Iobum appetitavit ; etiamsi hoc nomen illi concedatur, nulla tamen ratio est, cur a tantilla parte totum hepar
in Iobos findi dicendum sit.'Quamobrem autem hepar humanum, haud perinde, atque aliorum animalium, in iobos divisum fuerit; postea, ubi de figura hepatis agetur, causas assignabimus... III. Tertia numeri partium hepatis confidera- Partes he-tio est, utrum elementa, partεsve similares ad com- patis mi- positionem ejus necessariae, omnes adsint, nec ta- men aliqua superfluat. Cui rei commodius erapediendae, partes ilIas de quibus tamen, qua similares sunt, exquisite agere non est animus) hoc
loco enumerabimus. Sunt autem vel externae, vel internae. Externae censentur, I. Μembrana, a Peritonaeo. a. Ligamenta.