장음표시 사용
71쪽
realem usum in Medicina obtinet. Usus tamen notionalis, sive illustrationis, ii ud denegandua est duabus illis distinctiorubus a Recentioribus traditis ; praesertim,quoniam absque harum chm-
paratione, divisio illa Veterum haud dilucide distincteque satis intelligi potest. Atque hic quidem finem huic negotio imponerem, nisi superesset scrupulus prinatim amoven-d . Nimirum, nervi, Venae, & arteriae, a Galeno interdum partibus similaribus, interdum vero organicis annumerantur. It factum ; nec secus, quam oportuit. Id autem ut clarius constet, expedienda primum est vocabuli hujus similaris ambiguitas et pars enim aliqua similaris dicitur, vel simpliciter, vel secundkm quid. siluitaris simpliciter,& per se, est ejusmodi, quae semper talis manet, quocunque demum modo disiectionem ejus institueris : similaris autem secundum quid, licet uno dissectionis modo in partes similares dividatur, alio tamen distribuitur in dissimiles. EX. gr. funiculus ex aureis argenteisque filis contortus, si denuo in illa resolvatur, vere dissimilaris dici debetiat vero si eandem transverfim disiecueris, quaeli bet ejus, etiam minima, segmenta,ejusdem naturaeia definitionis erunt cum toto; atq; adeo secundum hunc divisionis modum, erit corpus similare. Idem pariter de venis, arteriis, la nervis judican dum est : licet enim revera per sint dissimilare , talεsque propterea a Galeno habeantur; si tamen tacta transversim sectione, easdem consideraveris ἀquanibet earulis particula, idem nomen, eandem que naturam, ac definitionem cum toto obtinet iade que una Rique eadem definitio omnibus tot, us corpori nervis, alia arteriis, atque item ali veni.
72쪽
venis omnibu8 conVenit. Ae Propterea secundum transversiam hanc sectionem, vere similares
aestimantur. Atque hoc teso sensu a Galeno pro similaribus haberi, vel inde liquet ; quod, ubi de
harum partium compositione di teXtura agit, eas. dem perpetuo dissimilari is annumeret ; similaribus autem accenseat, quoties eas tanquam materiam communem, sive aliorum organorum eIementa considerat. Namque hoc pacto sectione transversa dividuntur, fiuntque ut diximus revera similares. Praeterea,clina sit communis nervi definitio. quae cuilibet nervo in quacunque corPoris Parte conveniat, idεmque de venis ia arteriis dixeris D stra, imo non citra tautologiam fuerit, in si gularum partium dissectionibus repetere, qua
nam sit nervi, venae, aut arteriae natura communiS.
Demonstrata enim s mel ear3nde teκtura ac desinitione, hepostea,citra errorem ηPum eliquis quoq, corporis par tibin convenerint. Ideoque, ne inanis contingat ejusdem rei iteratio, singularum Partium nervi, venae, & arteriae, ad generalem similarium contemplationem referendae sunt; siquidem quaelibet earum in quovis organo, eandem genericam de finitionem obtinet : ac propterea' quatenus sunt materia partium communis merito fimilares φppellantur ; licet ratione essentiae& compositionis peculiaris, sint vere dissimilares. biicies forsitan, nervos, venas. ia arterias in obitat idiVersis corporis partibus, distributionem quo I. y-ς μ' que diversam sortii l. Nec posse propterea simul Scsemel definiri. Ego autem respondeo, easdem hac VRtione esse organicas, non autem similaribus aut
dissimilaribus aecensendas. Et ut universim dicam3 possi iux
73쪽
possunt hae partes triplici ratione considerari. Primbemmin essentis sive naturae earum propriae ratio habeatur; quoad materiam, sitnt dissimila xes ; quoad sormam autem, organicae. 2 h Quatenus sunt materia communis aliarum partium, eatenus pariter sub natura ac definitione communi comprehendi debent; ac Propterea etiam
tanquam similares habendae simi. Id ipsum ab Argenterio clicet obseuro dictum est; u a Lamrentio qui neutiquam intellexit) male resuta
3' Si considerentur secunddm earum in peculuares quasique partes distributionem, eo certe modo, tanquam organicae soldm reputandae sunt; earundεmque descriptio, ipsarum in peculiari hac vel illa parte formationem duntaxat respicit. Atque ita hactenu, nisi fallor) autoritatem Veterum ab objectionum scrupulis liberavi :idemque clypeus aliis quoque similibus telis propulsandis suffecerit. Reliquum igitur est, ut
partium similarium M organicarum naturam rea Iem eXPediam.
De artium similarium natura reali. Notis ratis partium similarium ia organicarum
consideratio ex Praedictis innotuit e nunc Porro de reali M phsica earum consideratioΠοsgendum est. Atque hac ratione pars similaris; 'finiri potest, Corptu mixtum uniforme, e que
74쪽
mentorum proportione, ct qualisicatione contemperatum, quibus organo illi idoneum redditur, cujus constitutioni a natura destinatur. Est, inquam, corpus mixtum: licet enim pro elemento simplici habeatur idque tum ratione organorum, quae inde extruuntur; tum disiectionis anatomicae, quae divisionem ejus ulteriorem non admittit:) in physica tamen ipsius consideratione revera miXtum quid est, partεsque diversi generis in se eomplectitur. Enimvero nulla pars 'corporis animalis est, quae arte chymica, atque aliis etiam physicis dissolutionibus, ulterilis in corpora simpliciora dividi nequeat. Verum his relictis, de elementis ipsiis agendum est. Elementum est, quod rei alicujus compositionem atque et apium est lxgredi. Ita et . literae, verborum ele- me mi. menta sunt; ia in medicaminum compositione, simplicia quae eam constituunt, totius compositi elementa dicuntur. Est tamen haec nominis significatio nimis laxa r strictior itaque definitio haec fuerit: Elementum est pars substintialis, apta
nata quae cum aliis elementis uniatur, misiκmqlie nam turale consti tμat.
Horum duo simi genera, intermedia nempe, & σqμehπultima. Atque ad illa quod attinet, differentias eorum solum attingam, mox de ultimis actu .ces uliῖ
Elementa intermedia sunt varii generis; possunt intermediaque, citra mutuam repugnantiam, diversimode elementa Proponi. Oritur enim haec diversitas, a vario θ' ςOrporum mistorum dividendi modo; uti clare rq 'constabit, ubi praecipua varietatum harum genera
Pilio, modus separandi res mistas maxime usitatus,
75쪽
usitatus, facilisque, est Per colaturam, quorunque
demum modo ea instituatur 3 sive Per manicam, aut lacinias, aut chartam emporeticam, aut alutam, aut ligna, &c. Atque huc etiam sipectant clarificationes cum albuminibus Ovorum, lacte, &c. item expressiones nempe succorum, ex herbis ; vini, ex uvis; olei, ex amygdalis, &c. at Mixta corpora separantur ab invicem vel per sub entiam sive descensium, vel per innatationem. Ita facula discedunt a succis tenuioribus, & cremora lacte secernitur.3' Partes commixtae seiunguntur per magisterium: nimirum, clim aliud quid iis affunditur, quod uni eorum magis quam alteri sit familiare ;unde fit, ut partes, unitae antea, ab invicem secedant, novum hunc hospitem amplexurae: quemadmodum in fasiendo magisterio eorallorum &periarum, in praecipitati consectione, atque etiam in lactis coagulatione usu venit. Fit quoque interdum separatio hujusmodi per solam qualitatum alterationem ; sicut in urinarum turbatione, M salium crystallietatione, dic. contingit. Et in his omnibus, primae statim separationi magisteri'um attribuo: perficitur enim postea segregatio illai vel per subsidentiam, potεstque ad superiorem Ordinem referri; vel per unionem magneticam, septi maeque classi accenseri debet. ς' Elementa ab invicem sejunguntur per di I nutionem; quo etiam referri potest sublimatio ; fuliginia etiam, sum1que e rebus combustis eaebala
5 Fiunt corporum mixtorum separationς Per extractionem veluti in tincti uris, in salium Pr0
Iectione, in decoctis, jusculis, dic. ι' Sepe
76쪽
Cap. s. Anatamica.6' Separatio fit per fermentationemr quemadmodum in vino & cervina recentibus evenit, ubi flos, sive spuma utpote fermenti pars levior summum petit; tartarus autem, sive faeces pars scit. gravior in imum siubfidunt; interea dum liquor limpidus medium vasis occupat. Atque huic separationis modo, putrefactio aliquatenus
amnis est. ' Separationes quaedam fiunt per congregationem, vel attractionem magneticam, sive semilarem. Ita nempe scobs ferri ab admistis sordibus, magnetis ope, liberatur; licet hujusinodi mistura non nisi improprie talis dicatur.) Ita quoque consimilis naturae partes facile inter se congregantur, relictis aliis, quibuscum illis minus convenit, uti videre est, in salium granulatione; in crystalliratione sacchari ; in generatione mineralium, dum materia metallica per certa quaedam intervenia mineras adit, terramque Proximam, ceu sibi alienam, deserit; in materiae lapidifieae a cessu ad rupes, dum succus Iapidescens casu aliquo liquatus , lapidibus illis, . quibus maxime affinis est, denuo assigitur. Unde etiam verisimile fit, Iapides pretiosos, puta adamantem, crystallum, &α quandiu in mineris suis fuerint, non minias crescere . quam Iapides alios vulgares. utrum autem incrementum hujusmodi, vera Rugmentatio appellari debeat, an miniis ; non est huius loci statuere. Peculiaris ista attractio, & per consequens separatio, oh singularem ejus stabtilitatem, qua litati magneticae occultat vulgo adscribitur: etii fortassis haud amplius hic contingat, quam quod
'ςtςri adagio fertur, Simile simili gaudet. Id certe
77쪽
conflat, qualitatem hanc in animalibus maximθconspicuam esse, eadεmque etiam habere organa huic usui destinata ; quod occultae actionis naiaturae maxime convenit. Quicquid sit, nolim
adhuc quicquam de hac re definite dicere. Variae plantae in eadem area consitae, sibi quaeq; diversum ac peculiarem succum eligunt ; .idque radicum ope, quibus in hunc finem donantur. Animalium quoque pars quaelibet alimentum sibi
congruum attrahit, retinetque; eXcrementa vero, sive partes inutiles rejicit. Hoc pacto chylus separatur ab excrementis; bilis, a sanguine ;&, ut vulgo creditur, ab eodem sanguine clest, culorum opera) semen; & lac quoque, uberum interventu. vitellus ovi pariter ac albumen, e sanguine a quo tamen plurimum discrepant9 orbuntur ; saltem si sanguis commune omnium parti iam alimentum dicendus est. Similiter in plantis ut puta arboribus) succus quidam peculiaris cortici accedit, alius trunco, foliis alius, fructui
item, semini, ossibus, & glumae, singulis alius contingit. ita quoque in tumoribus frigidis, hu'
mores siepe congeruntur, inter quos, caeter6squς eorPoris humores, mirum quantum interiit; quemadmodum in meliceride, atheromate,& stea tomate, congestiones melli, cerae. & sevo persimi
les, interdum reperiuntur. Qui, singula huju)generis enumeret Paucula haec duntaxat 'eum finem recensui, ut inde constet, quam varii rerum divisiones fieri queant, nisi distributio e 'rum reducatur iis ultima elementa. Ideoq; haud ex istimandum est, Valenum reliquas sanguinis ditis rentias Praeclusisse, cum massam ejus in quatrio humoreε qui certe non sunt ultima ejus element' disi1ngueret a
78쪽
Cap. 8. Mammica. idistingueret; sed credidisse potius, distributionem hujusinodi , Praxi medicae exercendae maxime ex usu esse et uti revera purgationum, aliarumque evacuationum indicationibus optime inservit 3 ac propterea ab omnibus medici nam dogmatice facientibus retinetur. Quippe in sanguinis depuratione, haud nobis animus est, eundem in ultima ipsius elementa resolvere, ut ita redundantium elementoru partem superfluam a reliquis separemus,totamque adeo massam ad
justum misturae pondus reducamus ; id enim fieri nullo modo potest :) sed id agimus, ut elementa ea investigemus, sussiciiqne, si intermedia solum fuerint9 quae tuto, commodεque a reliquo sanguine separari queant; quo hic delacatior, vitaeque utilior evadat. Eiusinodi sunt quatuor isti humores, feliciter quidem & proficile admodum a Galano excogitati, licet Chymici quidam ei inepte obstrepant, quod eosdem, quinque suis
principiis repugnantes arbitrentur; cum tamςn re vera iis nequaquam adversentur; uti neq; Arissotelis
quatuor elementia : quoniam Cut diximus haud elementa ultima,sed intermedia sollina reputantur. Posset nihilominus sorsitan haud incommode qua mox Galeni humoribus quintus inmper annumera riuenempe humor sive succus venenosus &malignus, eiq;contrarius alexiter iusia benignus; quibus praeterea si cui succum nutritium accensere placuerit, Perme licebit:) quos impraesentiarum duntaXat nomino, uberius sorte alibi de iisdem acturus. Id nunc solum dixisse suffecerit, posse scit. corpo rum in elementa intermedia divisiones varias institui ; idque citra ullam ad se invicem repugnan tiam, aut contradictionem.
79쪽
Quod ad mistorum corporum in elementa ultima divisionem attinet ; existimem, sententiam Chymicorum esse verissimam;nempe quinque principia ab iis dicta, puta spiritum, Oleum, salem, aquam sive phlegma,& caput mortuum,sive terram ut vocant damnatam, esse partes ultimas in quas res ullae vel ingenio vel industria humana dissolViqueant. Nihilominus forte abstractione mentaliquis ulteriorem divisionem comminisci possit, saltem credat, divisionem illam haud esse ultimam,
quoniam ipsis quoque Chymicis fatentibus sis
Ilum, oleorum, ac spirituum varia reperiuntur genera, quae in elementis rerum simpliciter ultimis nemo unquam admiserit.
Illud vero in excusationem regeri possit; principia Chymicyrum convenire in natura gene rati, licet coamunibus quibusdam qualitatibus quod & ipsis quoque elementis diversimode con tingit 3 discrepare ab invicem videantur. Sunt enim communes quaedam qualitates, quarum vel absentia, vel praesentia, speciem necessario haud variat: ipsaque Chymicorum elementa Plus minii sive hujusmodi qualitatibus obnoxia fiant; qua' Ies siunt fixatio, fluiditas, volatilitas, &c. quibu
sit, ut virtute pariter ac uomine mutationem subeant, manente forte interea natura communi,
qua prius fruebantur. Atque hoc pacto forsitan spiritus naturalis, sit vitalis hic demum, ani malis; superadditis nimirum insignitis quibus dam impressionibus. Ad eundem modum, quα libet planta proprio spiritu gaudet : nam licet
omnes in natura communi conveniant, fieri tamen ut diversiarum Plantarum spiritus, non
nihil salis aut sulphuris subtilioris admistum ha
80쪽
heant, eoque nomine varie ab invicem distinguantur. Ideoque, quamvis spiritus ilIi, arte Chymica educti, maximam Partem vere tales dicendi sint; possint nihilominus misturam albquam heterogeneam sortiri, ob quam puri & puti spiritus dici nequeant. Utcunqne, malim dicti et hisce principiis, quae ad oculum liquent, Praxiq; vere respondent, acquiestere; quam ulterilis inquirendo, notionibus quibusdam mentalibus inniti, quae forte mera commenta suerint; saltem res sint theoriae solum, non autem praXi ullo modo insedi
Commodissimum itaque mihi videtur, elementa Elementa Aristotelica , Chymicorum principiis conciliare, clami Inque gratiam mutuo reducere. Sic nempe Aristote- ri telis. Iis elementum ignis, Proportione respondet micorum spiritui; aer , oleo 3 aqua, Phlegmati terra, salin mul& capiti mortuo: quippe Aristotelici, eonflagratis rebus ut quatuor sua elementa elucidarent 'terram, a sale, in eadem nidulante, neutiquam separabant f sed utrumq; habebant pro
uno eodemque elemento: ac propterea quaru
eorum elementa ad quinque Chymicorum principia commode extendi queunt, si mod6 cineres utpote heterogeneos insalem, terramque divisseris.
Agendum nunc esset de dispositonibis sive quasi N '
cationibis corporum similarium: numerus autem rarum major est, & conlideratio fusior , quam ut Proposito nostro impraesentiarum conveniat. Me rentur sane tractatum aliquem peculiarem; eumqὸλrte aliquando cum bono Deci expediam. Est quidem res ardui moliminis, & quaiscruposiorem aliam haud facile invenias ; eadem tamen magΠi D momenti