장음표시 사용
51쪽
adscriptus ante ciuitatem socijs4 Latinis datam Nec desunt alia eiusdem generis testimonia . Extra Italia, coloniis exceptis, quarum prima Carthago fuit, si ij
omnes dicebantur sed parum proprie non nulli nam socii reuera sunt, pari libertate qui fruuntur at provinciales, cum Romanis parerent, socii tamen blandi. tiae caussa uocabantur. Prouincialium autem haec
propria fuere, ut Romanis regerentur magistratibus, Romanis legibus pareret, annuum uectigal penderent 3 Reliqui socii tribus egeneribus constabant ex ijs, qui numquam hostes; ut Iudaei, qui,populorum orientaliuprimi, Romanam amicitiam appetieriit; Ptolemaeus, Aegypti rex; qui sisti immunes, omniumq.eXpertes
onerum,fuere tum ex ijs, qui hostes aliquando,postea, depositis armis, amicitiam cum populo Romano coiere postremo loco , qui non sua sponte sese dediderunt, sed, armis uicti,cum euerti,ac deleri, belli iure, possent, clementia tamen, benignitate, populi Romani,foedere percu , inter socios relati sunt. Atque his omnibus
commune sociorum, aut foederatorum, nomen,uaria tamen condicio, fuit cum altissipendiarii, aut immunes, essent. Sed redeo ad tribus a quibus ad rusticam plebem,&inde huc, oratio diuertit Dictum est denomini bus earum, de temporibus reliqua persequamur: primum de locis . Fuere omnes uel in urbes, uel extra si in urbe, uel in agro Romano, uel extra i si extra , vel in Latio, uel in Campania, uel in Sabinis , uel in Etruria . ulterius enim non extendebantur in Latio duae , Pomptina , Scapti , ab opidis
Iina praeterea Maecia, a quodam castro, ut ait Festus quae cum Scapti sit ut addita in Campania, Oufentina , ab Oufente fluuio , Falerina , a Falerno agro, non a Falerijs, Etruriae opido. simul enim adiunctae sunt eodem anno regione propinquae, Oufenti
52쪽
eum Etruriae populis in Sabinis quattuor fuere, ruis flumini, Aniensis, Velina, Quirina. prima , ab opido;
secunda, numinet, tertia, a lacu Velino quarta, ab opido Curibus. Terentina cur adiungenda uideatur, infra dicemus. In Etruria quattuor,Stellatina , a Stellatibus populis, non a Stellate campo,qui est in Campania et Tromentina, a campo Tromento, ut ait Festus Sabatina, a Sabate lacu Arniensis,ab Arno x umine, circa quem, qui recepti sunt in ciuitatem, habitabant nam Capenatibus, Faliscis, Veientibus, qui Etrusco bello transfugerunt ad Romanos ciuitate data, agroq. assignato,
tribus quattuor, quas nominauimus, ex nouis ciuibuspiactae sunt. Tres reliquae sunt, e sedecim illis post liberam ciuitatem adiectis, Popillia, Publilia, Terentinat quarum dilucilis explicatio est.. obscurus enim Popilliae locus, nec satis apertum nomen Publilia sui qui . dem ipsa nominis originem indicat, ut aliae familijs
deduc ae; locum tamen quem habuerit, quam q. regionem, plane latet Terentinae neque locus, neque satis nomen, constat Popilliae Midetur etymologiam Festus exponerem nec tamen affert, in quo acquiescas dictam
ait a progenitrice: qua Θ familia, muliere, urbe, aliquo eius nominis loco Θ non licen conijcere ipse enim nihil addit nec in antiquis lapidibus integra legitur
sed contracta, sic, Pop. quibus ipsis litteris in eo S. c. scripta est,quod M. Coelius ad Cicerone misit,lib. I X. epist tam .accedit illud ,quod,cum non nominetur a Liuio inter ultimas quattuordecim , necessario sequitur, ut ante facta sita quod si ante, aut statim post eiectos reges, aut ab ipso rege Seruio utrum accipiamus, constabit, familia non posse derivari nam neque Seruius a plebeia familia tribum nominasset: neque pulsis regibus,consules ad honorem plebis potius, quam patriciorum, iiisse propen loS ueri imile uidetur;cum eo tempo-Le iaceret om Iuno plcbs,quae non modo consules de sua gentea
53쪽
sente, quod ei multis post annis datum est, uerum nec
tribunos pl. aut aediles, aut sacerdotes, aut omnino magistratum ullum,uel dignitatem, haberet. Publilia manifestum habet plebeiae familiae nomen.quod ferri potest iam enim creari consules de plebe coepti erat nam additam ostendit Livius Fabio Ambusto, patriciae gentis,Plautio Proculo, plebeiae,cos. qui fuit annus, si lapides Capitolinos sequamur,post urbe conditam cccXcv. et ante nouem annos de altero plebeio consule perlata rogatio erat itaque iam in summam di natione plebs, non potius plebeiae familiae cosulari, ut Sextiae,Genuciae, Liciniae,Poeteliae, Popilliae, ipsi Plautiae, e qua ortus erat consul eius anni M. Plautius na Publilius ad eam diem consul nemo fuerat quare scrupuli omnino, in huius tribus nomine, quidda remanet. De loco, nihil affirmare licet potuit iuxta Pontina esse si quidem additae simul eodem anno sunt. P5tina uero sine dubio, ubi opidum Pomoelia fuerat opinor autem, quae simul adiimctae sunt,proxime constitutas; quia uideo, ut affetam exempla minime dubia &,quae additae antea quattuor eran Stellatinam, Tromentinam,Sabatinam, AGniensem,&, quae adiectae possea sunt,Oufentinam, Faleri nam,propinquis in regionibus fuisse. Terentina uideri potest Terento,campi Martirloco, nomen trahere: qua tamen e caussa, non occurrit: ierobscurus locus est, ab uno Festo nominatusci qui tamen, ubi de eo
meminit,de tribunihil addit. quod,nili fallor,haudquaquam omisisset,ut qui tribuum etymologiam aliis in lo-scurum eis non longe tame ab urbe,licet suspicari; quia uidetur prope A niensem fuisse, cum qua est eodem anno adiuncta Aniensis autem ab Aniene, agri Tiburtini
Bumine,procul ab urbe sedecim omnino millibus pas
54쪽
suum quod si prope Aniensem Terentina certe non in agro Romano, a ueteribus illis quindecim rusticis tribubus,quas Seruius rex secerat,multo aute occupato, maxime q. frequenti, sed in Sabino, qui continens, adiunctusque Romanosuit, locum plane uidetur habuisse. Agrum autem Romanum ne quis erret eum uoco,qui, Seruio regnante,ad Romanam ditionem pertinuit,quindecimq. rusticis tribubus dispertitus est cuius nosse terminos, haud facillimum uidetum angustos tamen fuisse, satis constat. cum Romulus quidem regnare coepit,non ultra quinctum,& sextum lapidem,ut ait Strabo, extendebatur;ab Etrusca parte nec integrum miliarium finis enim agri erat Tiberis quia Palatij radicibus, id est a primae urbis pomerio, passibus abest fortasse n. ne-
hue,quidquid postea de finitimis hostibus captum, occupatum est, agrum Romanum uideo nominatum .in
Varro,cum de linibus, qui aetate ipsius obseruabantur, sermonem habet, quinque ponit agrorum genera, RO- manum,Gabinum,ab opido Gabijs peregrinum, a pergendo, id est progrediendo eo enim ex agro Romano primum progrediebatur. na in Gabino, Romano, etsi disiuncti essent, finibusq. internoscerentur, uno tamen modo serebantur auspicia. adiungit hosticum agrum,&incertum, illum ab hostibus dictum, hunc,quia, de his quattuor qui esset,ignoraretur.mansit igitur, eversis iaGabijs agrorum dictinctio. Gabij autem ab urbe distabant circiter decem millibus passitum quorum a mimagro Romano adunctum fuisse, Varro docet. Nec me mouet, quod ait Liuius libro xxv II. Patre extra Romanum agrum eum autem in Italia terminari negabat dictatorem dici posse. Nam omnino,si large accipias, ager est Romanus tota Italia: quo modo non ab agris distinguitur,sed a prouincijs quod si uelis eum ab alijs agris distinguere, alia ratio est.tunc enim agrum Romanum Sabino, Capano,Hirpino, distinguimus 'uodq.
55쪽
singulis urbibus territori adiacet, id earum urbium
agrum vocamuS. qua ratione dixit Cicero, in agro Volaterrano;Salliistius, in agrum Pistariensem; Liuius, in agro Reatino exemplorum pIena omnia. Hos maxime terminos augures spectabant , in auspicijs 4 ex eorum scientia Varro, quod ipsemet fatetur, quinque secit agrorum genera,quae proxime nominauimus. Tenenis dum igitur illud primum, ad orientem solem, Latium uersus,agrum Romanum patuisse, qua Gabino terminabatur,paullo Iongius, miliariis, itemq. qua Tusculanum agrum contingebat Tusculum autem ipsium quo
que in Latio fuit, sed aliquanto magis, quam Gabij, ad
mare declinabat, meridiem uersus.&in Latio prima suit, ratione loci, Maecia, quia iuxta Lanuuium fuit,acas fro nucupato: secii da,Scaptia: tertia,PGptina .Finitimas praeterea,qua continentem spectabat, tuas Roma nationes habuit, Sabinam a septemtrione, Etruscam occide-tem uersus. In Sabina regione tribum primam Aniensem pono &quod Liuio prima nominatum,&quia nullum in Sabinis opidum propius urbem erat, quam Tibur Anio autem, unde tribus nomen tulit, per Tiburtinum fluebat agrum. ex quo sequitur, ut ager Romanus terminaretur agro Tiburtino. inde patet Ogitudo nam, cum Tibur ad sextum decimum ab urbe lapidem fuissecosten, Maliquid praeterea spatii quoquoversus ager occupauerit. aperte cognoscitur, angustos admodum agri Romani fines fuisse, qui nec ad sexdecim miliaria pro-renderetur. Ab Etruria finitimus erat Veientinus ager: cuius partem Seruius rex, bello ereptam, intra fines in cluserat agri Romani: iinde nominatam tribum Veientinam dixi iratis . reliqua pars, uictis, ac dirutis,Veijs a Camillo,uectigalis quidem populi Romani facta, minime tamen ad Romanum agriim pertinuit ergo terminos ibi statuemus, ubi Veientium ager incipiebat, qui noab urbe longius distabat, o millibus passuit ira, ut a Plinio
56쪽
Ilmio lib. a. traditum est . in Etrusca regione pri-inam ti bum Liuius nominat Stellatinam, ultimam Ar i ic: , scin qua nullam fuisse ab urbe remotiorem, uidetur Cicero significare orationes t. in Rullum his uerbis: A Suburana usque ad Arnie sena nomina uestra proponat . adest, prima urbana ad ultimam rusticam ultimam autem non tempore, nam multas post eam tribus esse additas Liuius demonstrat;postremam autem omnium Quirinam, epitome Liuiana sed ordine, cum ad serendum suffragium tribus citarentur.una enim sorte ducebatur: cui praerogatiuae, quia prima rogaretur, nomen fuit reliquae dicebantur iure uocatae ue quod in his, sequc te populo,ut saepe contigit,praerogatiuarum
uoluntatem, iure omnia complerentur uocabantur autem, ut opinor, propinquiores quaeque, usque ad ultimam ut prima rustica uocaretur Romilia, quia sub R ina, ut ait Varro ultima Arniensis, quia longissime o- innium distabat atque hunc ordinem scrvabat Rullus in diuisione agri Campani sunt enim haec in .ra a graria. Quaesiui ex eo Kalendis Ian. quibus hominibus, quemadmodum illum agrum esset distributurus. respondit,a Romilia tribu se initium esse facturum. Arniensem porro suisse ultimam in obeundo munere, ipse Ciceroostedit,cum subiungit in eo loco, A Subulana usque ad Arniensent Et,quemadmodum hac de caussa inter rusticas Arniensis postremo statuitur loco itidern, ut arbitror,Suburanam Varro,&, fortasse eum secuti, Festus,&Plinius,uibanarum tribuum primam nominant nec enim a Seruio rege praelatam caminordine Palatinae
tribui, credibile est cum Palatium sedes antiquissima
trium primatum tribuum fuit, in quas Romulus, ante initam cum Sabina gente societatem,urbem diuisit;eoq. in monte Romulus ipse domicilium habuerit. nec tamen ne temere uideamur a Varrone, alijs,dissentire: quaquam non est hoc dissentire, sed interpretari nullo ue
57쪽
lerum testimonio nostra nititur coniectura . nam Dionysius Halicarnasseus, qui urbis Romae primordia, omnem Romuli, tum in urbe condenda, tum in ciuitate instituenda, rationem accuratissimo, ac uerissimo, ordine persequitur, primo loco Palatinam, deinde Subura-nam,tertiam Collinam, quartam Esquilinam, statuit, ex partium scilicet uetustate cum Varro primam faciat Suburanam, secundam Esquilinam, tertiam Collinam, Palatinam quartam sed ita res commode temperabitur, ut Dionysius ordinem eum,quo factae sunt, Varro eum, quo ad lationem suffragisvocabantur , spectauerit Verum, cur ille Serui regis ordo neglectus in suifragio popinor, quia, sicuti tribus urbanae rusticis,ita inter ipsas urbanas aliae essent alijs ignobiliores, prout uel infrequentes erant tribules, uel egestate perditi, uel ignomima notati quibus malis, duobus saltem postremis,puto laborasse Palatinam tribum ideo in ultimum locum eust reiectam neque uero, quasi somniantes,ita putamus: sed monemur exemplis operas enim illas Clodianas ultimae sortis homines, paratos ad omne facinus, quas Cicero saepe exagitat suifragium in Palatina uideo tu lisse, de quσsic in oratione pro domo Amici illi tui, te uno amico tecti, heati, qui se populo commiserant,
ita repellebantur, ut etiam Palatinam tuam perderent.
Tuam, dicit, non quod in ea suffragium Clodius ferre, natus enim patricia familia consulari, opibus etiam abundans, censeri potius in rustica,cu Leliquis rura pos. sidentibus, quam in urbana, tribu debuit sed quod in ea tribulis haberet multos suae libidini, audaciaeq. su D fragantes qua ipse de caussa in oratione pro Sextio, ubi Vatinium ii cxat, Tribum, ait, suam non tulita Palatinam denique per quam omnes illae pestes vexare populum Romanum diceban&:r, perdidit. Est etiam illa de rusticis tribubus non ignobilis consideratio censi ne
sint in us tribubus, quae ipsorum in agro essent, populi finiti-
58쪽
finitimi puta Latini,in Pomptina, aut Scaptia, Sabini, in Velina, aut Quirina;Etrusci, in Stellatina,Tromenti-na,an potius in qua quisque tribu uoluerit cum de censu loquor, sustragium simul intelligo nec enim dubitatur, quin qua quisque in tribu census esset, in ea suffragium qitoque tulerit Consentaneum omnino uidetur, ut in agri sui tribubus ccnserentur: sedcxcpla interdum secus ostendunt id tamen obseruatum, ut nec in tribubus ijs cesserentur, quae in aliena ercgionis agro essenta,
puta, ne Latini in Sabina tribu, aut Etrusca ne Sabinitia Etrusca, aut Latina ne Etrusci in Latina , aut Sabina in quibus igitur in js, quac cssent in agro Romano, quas Seruius ex quindecim secerat nec tamen in
his omnibus, sed in habentibus nomen patruciae gentis: quas octo omnino fuisse, iam diximus Proseramus. exempla. Quis nescit, Formias, Fundos, Arpinum, in Latio filisse nec tamen Latinis in tribubus haec municipi accialebantur, sed in Acmilia Formiani, &Fundani, in Cornelia Arpinates id ex Liuio constat apud quom lib. xxx Ox f ripta sunt haec me Formianis,
Fundanisque municipibus, arpinatibus, Valerius Tappo tribunus pl. promulgauit, ut ijs sui fragij latio osset huic rogationi quattuor tribuni pl. quia non
ex auctoritate senatus scrretur, cum intercederent,edocti, populi cise non senatus, ius suffragium, quibuSuClit, impertiri destiterunt incepto rogatio perlata est, ut in Aemilia tribu Formiani, Iundani, in Cornelia Arpinates terrent atque in his tribubus tum primum
ex Valerij plebi scito censi sunt. Gabini ipsi, qui quattuordecim erant populi, cum in eorum agro tribus es.sent quattuor, ut ostendimus, Velina, Qtiirina, Anien-siis, Terentina, tamen in harum nulla, sed in Sergia,una de quindecim Servianis rusticis suifragium serebant. testem habeo Ciceronem, qui contra Vatinium haec Ob hasce omnes res, scias, te seuerissimoruata hominu , Sabin
59쪽
Sabinorum, sertissimorum uirorum, Marsorum,& Pelignorum, tribulium tuorum, iudicio notatum nec, post Romam conditam, praeter te, tribulem quemquam tribum Sergiam perdidisse . Nec uero, mutatam esse tribit cuiusque arbitrio, sed, hoc censorum potius in manu
tum fuisse, existimauerim. Porro, sicuti non omnes pΟ-puli in tribubus agri siti , lic non omnes ciues in tribubus sui nominis exempli gratia, non omnes Claudi in
Claudia, neque omnes Cornelij in Cornelia cens cbantur id ex Liuio cognoscitur: qui, C. Claudium Neronem, non in Claudia tribu, quae fuit in agro Romano, sed in Arniensi, Etrulcarum ultima , censeri solitum, lib. xi . scriptum reliquit quo in loco uulgati omnes libri macula deformati circumscriantur legitur enim , t ibum Narniensem , pro Arniensem cum Narniensis mentio neque in lapidibus, neque in libris, ulla reperia tur , Arniensem uero idem Liuius lib. vi, Cicero in
agraria I i minent quodq. firmius est, ipsi lapidem
uidimus ulli nij intempli par ictibus , quo in lapide
integru, ex preiliimque, tribus Arniensis nomen ex ita trut alios lapides omittam. Tribuum autem XXX v. nomi
na a nobis dei cripta sit ad epitiola Coelij, Fam. lib. ix.
Ad quas xxv. Trabus, quarum numeriis C. Lutatio, Iti,itumio cos anno ab v. c. x I. absolutus est, aliae pollea sunt adiecta es nec tamen umquam in pii blicis monumentis, aut in libris, qui nostram ad aetatem cruenerunt, cum simul omnes nominantur, plures XXXV.
sunt additas tante re p. decem esse, ex Italicis populis lege Iulia ciuitate donatis, declarat historia, qui uitannus CL xv. scd,cum sic nullam sere vim, pro tribu si paucitate, in comit ijs habere, Oniniaq. ueteriana ciuium in manu essc Itali sciat irent etentatu quidem a L. Cinna consule, ut in omnes xxxv tribus distribucrentur: uerum, exorto Ob eam caussam ciuili bello, quo Cinna, Octauio collega interfecto, summam rem p. cum C. Ma; a Dolia. orale
60쪽
rio iniustis imperiis oppressit. Nullam deinde in rep.
factam tribuum accessionem legimus nomina tamen aliarum reperiuntur , quas constat csse additas imperatorum aetate omittamus uero iam nomina rem agamus. Ferebant suffragium in xxxv tribubus quicumque censebantur . hi constabant e diuersis generibus . nam censebantur ciues Romani, id est, qui Romanis magistratibus, legibus, sacris, utebantur. qtsorum erant duo generis qui domicilium intra pomerij terminos habeban , qui populus Romanus diccbatur ἔ qui in agro Romano, ac cinceps in omnibus
xxxv liibubus , quousque protendcbantur, habitabant: qui cum cssent ciues Romanii, tamen popul IR mani nomine cxcludebantur itaque Augustus in suo testamento distinxit populum Romanum x xxx triis
bubus.Sic enim Suetonius in eius uiti Legauit populo Romano quadringenties tribubus tricies quinquies HS. Censebaiarur tu municipes qui neque partes tribuum, neque proprie ciues Romani erant, sed in tribuisbus suffragium serebant,S ciuitatis ius habebant erant autem aliscitra,alij extra terminos, qui tribus definiebant: omnes q. suis,no Romanis, magistratibusaegibus,
sacris, utcbantur censebantur coloniae ciuium Romanoruna: quibus eaedem, quae populo Romano leges,eadem sacra,erant, diuersi iamcn magistratus nam ex ipsa colonia, ex ordine decurionum, II uiri creabantur.
Hos ego omnes Romae a censoribus ante legem Iuliam esse censos,facile crediderim post lege Iuliam , ciuitate uniuersae Italiae impertita,mirum uideri posset,lantam multitudinem,ut censeretur, in urbem confluxisse nec desunt, qui opinentur,omnes,in suis opidis atque urbibus a suis magistratibus esse centos,deinde ccsorum numerum Romam ad censores missum.inc Ciceronis,& Pediani, testimonium adducit, ut omnino Romae censeti existimem . ait enim Cicero in Verrem a Cum haec ire