장음표시 사용
421쪽
io DE MATRIMONIO. possint, an velint eo privilegio gaudere, adeo Meintra illud tempus possint petenti negare debitum citra injustitiam. Si vero intra illud tempus opPrimatur coniux , matrimonium quidem erit consummatum & insolubile , poterit tamen vi oppressa religionem ingredi , cum per iniuriam alterius non
debeat privari suo iure, quod habet ad ingredieridum, alter autem sibi imputet, quod alteri non
sed quid si bimestri illo dilapsis necdum consummaverit matrimonium, an postea possit religionem ingressis Resp. sine consensu alterius conjugis non quidem potest licite, si tamen ingrediatur, potest valide. Quod non licite, constat ex eo, quod ela Pisso bimestri teneatur reddere debitum coniugi Pe tenti, quod omnino est incompossibile cum ingressa religionis et ad quem proinde requiritur conjugis consensus. Quod autem valide patet ex Coric. Trid. quod absolute statuit, matrimonium nota consummatum dissolvi per professionem religiosam: cum ergo consummatum non sit, per proses sonem illam poterit semper dissolvi. Quod enim Concilium hoc statuat, ideo est, ut interim pota sint se deliberare, neque ultra illud tempus debiis
sit Dicendum a. Non potest extra hunc casum di- aio s.f. spensare Ponti se in matrimonio rato, etsi causa inis tri- alia adsit: unde causa 32. q 8. can. Hi qui Matrim. 3uoetiora- Nicolaus I. dicit, quod non possit dissolvi matri- ak-- . monium a sanis contractum, licet alteri superve. niat amentia , castratio, &c. posset autem justissime hoe casu, si posset alias hic dispensare. Opponunt quidem communiter, factum Grego is ii XI M. qui una die cum XI. dispensasse hie dicitur, ad quod Resp. eum larte secutum esse opinionem contrariam, neque eius factum hic pro certa regula esse habendum e maxime, cum teste Pontio reis ferente Panormitanum , eum aliquis similem di-
422쪽
DA MATRIMONIO. 4mspensationem quaereret ab Innocentio VIII. eam negarit Pontifex e eui re alleganti glossam dicentem hoe esse licitum , responderit Innocentius: Maledictus, qui ιe docuit. Deinde Domin. Soto in o. dist.27. q. i. a. 4. narrat de Adriano VI. quod cum ab
eo peteretur similis dispensatio . allegata aut horitate Caietani , miratus sit Pontifex Theologum hoc sibi posse persuadere , & tandem succumbens imis Probis precibus respondit, se dare quantum posint, credere tamen , quod nihil omnino posset. Quinimo Paulum IV. in simili conjugio dispe sare rogatum, Sc hac formula interlocutum: F ires silii mei, ego sanὸ vos congregare volui, ut ex vobis id eognoscam, quod exigui non est momenti ac ponderis: num videlicet matrimonitim per verba de praesenti contractsm possis noctra aut boritate disssolvi. Intelligo eum carnalis nulla intercessit conjunctio e Subjunxisse narrat Ioannes Haya Doctor
Parisinus, testis auritus de oculatus: Ne, quin se , vos teneant Decessorum meoνam facta ein exempla , qua eatenus sequi volo, quatenus Seripι arae auistboritas er TheoIogorum rationes vos ad indagendum
adducent: Sed dc sententiam negativam gratam OH atque aeceptam esse, indiciis pluribus ostendit. Quin de Antoniello Episcopo pro assirmativa peroranti respondit: Se pro tanta sibi attribuιa potestate nudus
graιias agere t Cumque idem Antistes D. Thomam in subsidium advocaret, subiunxit: B. Thomam pu tuisse, eum esset iunior, multa dicere, quae factus aetate
doctior, revoeaverat. Contrariae tamen sententiae, ob
facta Pontificum,suam relinquimus probabilitatem. Dicendum 3. Falsum est & contra fidem, di L st- solvi vinculum matrimoniale propter adulterium V r m
compartis; ut volunt Haeretici, multo minus quo- tiescumque mulier sese viro non accommodat e de ritim alte- quo vide Conc. Trid. ses et . can. 7. unde quando Πv
Christus dicit, quicumque uxorem dimiserit, nisi
fornicationis causa, non innuit aut dicit, quod in propter
423쪽
432 DE MATRIMONIO. Propter sornicationem vinculum matrimonii dissol
vi possit, sed solum quod eo casu dimissio possit
Permitti . non intendens docere, id esse licitum, ut ante diximus. Si vero aliqui Canones aut SS. PP. videantur docere contrarium, solum intelligendi sunt de dissolutione vinculi quoad thorum Meoliabit a tionem.
Dicendum 4. Matrimonium etiam consumma tum dissolvitur, quando alter infidelium convertitur ad fidem , & alter non vult cum eo habitare sine contumelia creatoris. Docet hoc Apostolus r.
Cor. 7. ubi ait ' Siansidelis discedit id est nolit eum fideli habitare, aut non sine contumelia creatoris discedat: non enim ferviιuii subjectus est stater aut soror in hujusmodi. Si vero velit infidelis pacifice cohabitare , sed non converti C equidem fideli discedere licet, ex praescripto Apostoli, imo in aliquibus Regnis, inhibetur ne cum tali infideli fidelis
cohabitet. Non potest tamen conversus transire ad secundas nuptias , nisi moraliter sibi certo constet, quod infidelis maneat obstinatus, nec velit con verit: unde infideli roganti certum tempus ad deliberandum, debet illud ei concedi. Solvitur vero prius matrimonium eo ipso, quo initur secundum et an vero tale matrimonium quoque dissolvatur per professionem aut susceptionem S. ordinis, non ita convenit inter Doctores di docent aliqui quod sic, eo quod professo sit sortius vinculum , quam Vin. culum matrimonii. Verum ci sententia haec, nullo iure sit fundata, non valet hic argumentatio a fortiori. Datur enim illud dictum privilegium converso , ne deberet semper manere coelebs . adeoque converso fieret illi onerosa , quae ratio cessat, quando profitetur , aut ordinem S. suscipit , dc solui iomatrimonii serviret solis pertinacibus. In casu vero die solutionis, liberi eum infideli procreati, si habeant rationis usum, relinquendi sunt suo arbitrio, si vero eo careant , assignandi sume converso. Ita Conc. Tolet. . SE-
424쪽
DIcεNou M primo, eum Concilio Trid. ses et .
Can. g. Si quis dixerit Ecclesiam errare , eum ob multas causas separationem in1er eouetes, quoad ιbstinram seu quoad cohabitationem ad certkm incertumve tenuispm fieri posse deeerniι, anathema sit. Est contra hae reticos nullum divortium agnoscentes, nisi quoad vinculum. Causae vero ob quas possit fieri divortium, prima est fornicatio, qui enim ιenet adulteram quoad habitationem & thorum) statim est, γ' issipiens, Potorsi ait Sapiens Prov. ig. ratio huius est , quod coniuges rid νον- iure naturae quoad corpora mutua sint aequalis tu q=.ris, quod jus, si alter violet, etiam alter non tene.' tur illud amplius servare alteri ue Frangenti fidem,sides si angatur eidem. Hoc tamen notandum nomine fornicationis hie non intelligi procurationem aboristus , interfectionem foetus, cum illa proprie ad homici dum spectent, nullo modo ad fornicationem. Deinde, si adulterium sit quidem notum parti inno centi, quod tamen probare non posset, satis quidem est, ad negandum debitum, non tamen ad faciendum divortium, non enim licet peccatorem ocis. cultum infamare, nec nisi judex potest publicam poenam irrogare, idque pro crimine iuridice probato , nisi foret notorium. Secunda causa divortii est continentia perpetua Sc Item ab
crimen, V. E. si uterque coniux continentiam vo- νη p t mveat , aut religionem ingrediatur 3 crimen vero, ultra fornicationem comprehendit hic apostasiam. crimen.
haeresim, impietatem, latrocinium, sacrilegium, ob quae crimina jure defensionis licet innocenti abdicare noce Mem conjugem, ne sibi aut prolibu&dam
425쪽
t 4 DE MATRIMOu Io. lna e veniant: quae si non timeantur, supportandi est compars cum patientia. Unde si ob illa crimina dimissus, constiterit eum esse emendatum, debet absolute recipi, uti praecepit Urbanus III. extrav. de divortiis. Ratio est, quod cessante crimine , cesset contagionis periculum, cui per divortium jure dein sensionis obviatur. Huic annecti potest periculum grave, tum cor pori, tum animae impendens, quod sub hoc crimine comprehenditur , v. g. si foveat compars assiduas rixas, si lepra aut morbo gallico laboret, si inducat suam compartem ad gravia scelera, v. g. si fit leno suae uxoris, &c. Si tamen alter coniux quoque adulteretur, si ula mulierem prostituerit, si alter alterius criminis sit conscius, vel etiam si alter diu negaverit debitum
suae comparti, ex qua negatione compars adulteraata est, si vi uxor oppressa sit; his inquam casibus ne quidem ob adulterium poterit coniux dimitti , tum quod iuxta regulam juris paria crimina P pari compensatione deleantur e tum quod aliis casibus pars altera instigando, & alia via fuerit causa criminis admissi, unde poena principaliter in illam redundat. Notandum quoque quod ob fornicationem non debeat necessario pars innocens nocentem dimitteis re , sed hoc ei liberum erit: imo si aliqua poenitenotiae signa det pars noxia, charitati consulet, si eam dem retineat, maxime cum ex divortio periculum gravioris mali soleat merito timeri , puta despera-Vonis, adulterii, &c. si tamen eoin partis adulteis rium aut crimen esset notorium , teneretur pars inis nocens eam dimittere, ne ejus turpitudini videretur consentire t unde ante dictum est, qui tenet adulteram, quum est, Ρrov. II. Dicendum et . ad faciendum divortium , non exὼgitur sententia iudicis, neque quoad thorum, neoque quoad cohabitationem in soro conscientiae. Ratio
426쪽
D R M A T R I M o N I O. 41,tIo est, quod facultas illa detur in Evangelio, ob adulterum praesertim notorium. Talis enim facultas Involvitur in contractu matrimonii, scilicet si fides servetur, de sit pacificae cohabitationis. In soro tamen externo requiritur omnino sententia judicis, ad obviandum scandalis, sive per se , sive occasionaliter ex ea separatione sequi natis. Dicendum 3. facto divortio, pars Innocens potest vovere castitatem vel religionem Ingredi , ut satuunt iura , eo quod pars innocens sit libera a cohabitatione, votum vero vel religio, matrimo nil vinculum non solvit , sed solum cohabitationem, a qua libera est pars innocens. Pars vero nocens non potest ita statum mutare, nisi consuli a prius 8c annuente parte innocenti, nisi pars innocens statum immutabilem iam suscepisset: divortium enim solum est in favorem innocentis. I inc professio facta a nocente, contra Voluntatem innocentis nulla est , ordinatio talis illicita, Ecc. Dicendum 4. facto divortio potest fieri reconciliatio , sicut enim non debet quis partem nocentem re pellere , ita poterit eamdem recipere , unde in senistentia divortii addi solet i Dοκee Spiriths sancti gratiadi dentes reconciliet. Si vero pars innocens reconciliari velit, tenetur pars nocens, curn divortium factum sit in gratiam innocentis.
De debiιο conjugati. DEBITu Μ coniugale , est concublius maestalis Nelare alteri ab altero debitus ex iustitia, quod debi. tum comparti petenti, tam expressE, quam Impli. cite, reddi debet ex iustitia , & sub mortali, nisi iusta causaeacuset. Unde Apust. I. Cor. 7. Uxori vir
427쪽
. is DE MATRIMONIO debitum reddat, similiter autem uxor viro. Et paualo post : Nolite staudare inoicem. Nee solum hic accusandae sunt feminae dc viri omnino negantes deis bitum, sed damnosa moro litate illud differentes.
ex quo saepe in altera comparte periculum incontinentiae, pollutionis, rixarum, &c. Dicendum a. Varia tamen a redditione debiti exincusant, scilicet generaliter iusta causa , qualis subesse potest, si illud sine notabili damno salutis cor poralis reddi non possi, v. g. si petens laboraret
lepra, Vel alio morbo contagioso , unde proveniret periculum contagii. An autem tale periculum subsit, medicorum est judicare. Aliud esset, si ante matrimonium initum , scivisset compartem tali morisbo laborare, quo casu censeretur alter se obligasse ad reddendum debitum eo quoque casu. Excusat quoque negantem , si petatur debitum In amentia, ebrietate , aut alias extra rationis usum, debet enim debitum peti modo humano ut tali, ad hoc ut obliget. Excipe tamen, nisi sit periculum incontinentiae ex tali negatione.
Excusantur insuper ex dictis coniuges a redditiciis ne debiti, intra primum bimestre, quod conjugiis bus datur ad deliberandum. Dicendum 3. nimia multiplicatio prolium non videtur per se excusare a redditione debiti , cum conjuges censeantur se obligare, ad tot proles pro crgandas , quot natura & lex matrimoni, permittit. Si tamen ex tali numerositate graVe damnum conjuis gibus immineret, docent plurimi eam eo.casu exiscusare a redditione debiti e aliud est de eommuniis bus pauperibus, paupertati iam assuetis, quibus ex copiosiore prole paupertas non ita intenditur. , Dicendum 4. excusantur quoque coniuges a redinditione debiti, si ex redditione timeatur malum pro. Ii iam conceptae , vel ne posset concipi, ex qua pa te quoque saepe peccant debitum reddentes, maxu
me uxores gravidae. Aliud esset, si ea negatione im-
428쪽
DE MATRIMONIO. IImIneret. periculum incontinentiae in comparte petente. De tempore purgationis post partum . docent plurimi, intemperantiam sapere eo tempore copulari. Idem aliqui docent de tempore lactationis , eo quod ex copula sit periculum proli educandae. Vearum huic periculo abunde obviatur . si proles detur alteri educanda, neque etiam tantum illic timetur Periculum ex copula moderata , de quo Physici disceptent.
Dicendum s. redditur concubitus illicitus ex parte loci, in quo committitur , v. g. si in publico, ob periculum scandali : si in facto, ob irreverentiam. Redditur quoque illicitus ex parte modi, si talis sit concumbentium situs , ut sit periculum effusionis seminis, ex quo execranda illa Mahometi reis gula et Uxores veRrae sunt aratura vobis r indite araturam vectram ad libitum. Haec autem ad sodom iam pertinent. Varia tamen naturalem concubitus situm invariare possunt justa de causa, V. g. ne scelus ocincidatur , ob viri pinguedinem, &c. Saepe quoque redditur illicitus concubitus ex par in te finis, unde sit.
SECTIO XVII. stuo sine debeat fieri copula. DICEN Duri primo, cum S. August Ino Enchrldii
78. Concubit m necessartin causst generandi, inculis
pabiI--μlus ipse nuptialis est; iste autem qui ultra illam necet ratem progreditur , jam non rationi , sed libidini Obsequiιαν. Huic adde finem illum, ut alteridebitum petenti satisfiat. Ex hac data doctrina se. quitur primo, copulam habitam fatiandae propriae
concupiscentiae causa esse peccatum, saltem veniale di aperte id docet idem Doctor l. s. de bono con . Tom. IV. D d jug.
oenia habita ob suam de lectatro
429쪽
43 g D R MATRIMONIO. ivg. c. 6. ubi ait et conjugalis concubitin generivdi odisria , ποπ habet culpam , eouenpiscerata verὸ μιιandae cause, sed tamen cum couete, propter fidem Gori svenialem habet eu am. Et bane copulam, quae sit oblue tinentiam, secundum veniam eoneeῶι Uo- ὸ dum autem comedit veniam, evidenιer denotat ealpam Ratio hujus est, quod, qui solius concupiscentiae sedandae caus1 suae comparti conjungitur, is solius
delectationis fine conjungitur, quod nihil est aliud. quam libidini obsequi, & annuere, quod illa flagitat. Sequitur secundo, malam esse copulam habitam Ob solam delectationem carnalem. Notum est totumundo, quantis cunatibus semper obstiterit hucusisque pars nobis adversa in hoc puncto, docens nequidem veniale esse, commisceri conjugi ob solam delectationem, id esse in praxi tutum, contrarium ex Iansenlsimo ortum esse, & id genus alia, quae quia satis manifesta, brevitatis causa praetereo. Juvat tamen dominam cujusdam reeentioris proserredi: rejicere. Ait ille, de quo agendo de poenitentia et mihi sol. 28 a. Sed quaeres porro, an usur conjugii pro pter solam delectationem stu necessario peeeatum saItem veniale t sunt qui volunt hae indubii atum haberi, ipsam S. Augustini doctrinam esse contendant. Rest. Tarimen ex variorum sementia N. B. usum illum ste posse adhiberi ad solam delectationem, ut sit ab omni pece ro immanis . si nempe absit immoderatus M dor em affectus in delectationem ae moduε indebitus, nee excludam ταμ positietis alii sines honem, ad quos actu/ illa ordinaatur. Delectaιio enim sensibilis moderata . non est pisse mala, alias m quam posset aneιi. Et allegatis Pon tio, Sanchez , Bonaeis spei, Herinx , dic ita concludit e aeuae eum ita stat , Diihs videtur Muribus, hane doctrinam sic limiιaιam, ut probabilem . tutam radere. quam eam supprimendo occasionem praebere , ut a dias ste exereitus cum formali femper peccato conjunga
rar et Hucusque author ille. Ad quae resp. vetissime
430쪽
D a MAYRIMONIoa 4 I9 resubitato secundum S. Augustinum illud esse veniale. En loca ejusdem clarissima r primo enim L de
Pecc. Orig. c. 33. ita ait: coneapiscentia non noeebit bapti satis nisi eam ea inalὸ κικηιur et non solum inomvibus illicitis corruptelis, verum etiam in ipsis conjκ- gibus , quando non propagandi voluntate, veram cream dis siliis impeuiani, sed lasciviendi voluptate exfatuis ranaeae evidini inferviunt. Quod propter visandra for-mcationes maritis Gre uxoribus , ne staudeus invicem. Uex eo ensa ad tempus, ut orationibus vaeenι, seis cunilhm veniam, non secundum imperiam eoncedis Apostolus r evidenter enim dum tribuit veniam , denotas culpam. Et l. i. e. 4. de nuptiis: isto bono, ait, scit. copula con iugali maIὸ αιitur ut sit ejus intentio iu- voluptate libidinis , non in voluntate propaginis r &cap. I S. Aliud es non eoocumbere, nisi sola volanιate generandi, quod non habet culpam e Aliud caruis eoniscumbendo appetere voluptatem, sed non praeteν ωου--gem, quod venialem habet eulpam. Item de bono coh-iug. c. o. conjustalis eoumbinis generandi gratia non ba-δeι culpam, eoncupiscentiae oero satiandae, sed tameucum conjute propter sidem thori, venialem habet culpam. Eadem est sententia Anselmi In i. r. 7. Fulgentilin Epist. de debito coniugalit Clementis Rom Gregorii, Magistri, Alberti Magni in 4. dist. 3 i. a. a I. Alensis a. p. summae q. I 7. memb. 2. D. Thomae dist. 3I. q. a. a. 3. Bonaventurae eadem dist. q. 3. Neque hic aliquid excusat , quod ardor concupiscentiae sit moderatus di quomodo enim moderatus , si malum sit, quod ob illum sit sorte moderatus, quod copula ob eumdem finem exercita. limites venialis peceati , non excedat. Deinde quomodo moderatus erit ardor ille copulae . in brutati illo negotio , in quo mens humana pen E absorbetur, quo pacto a Philosopho vocatur venus meatiae pνaefecta φ recole illud Bernardi a carnis
nere ualis , ut metu seire dimite , isa servatu iis-ρ sibile.