장음표시 사용
411쪽
oo DE MATRIMONIO Notandum quoque quod saepe damnetur a varIIsmatrimonium, sed in iis, qui matrimonii sunt i
capaces, ut in Sacerdotibus , Diaeonis, &c. Matrimο- Dicendum a. Initio mundi , quando genus hu-no manum ad iustam multitudinem nondum erat per ductum , omnes tenebantur lege matrimonii. Siis cut enim quisque tenetur sese conservare in indiviis duo , ita dc humanam speciem, quod non licebat extra matrimonium : tale autem praeceptum non continebant ea verba , crescite, muli lieamini, cum solum contineant benedictionem , dc eadem
best sis dicta sint , praecepti incapacibus. Perducto autem genere humano ad iustam multitudinem, cessavit dicta lex matrimonii quoad omnes , adeo ut in U. L. iuxta D. Aug. laudata fuerit castitas ne cia thori conjugalis , prout ostendit in Elia , Elisaeo , Jeremia , dce. Unde etiam apud gentiles in honore habitae sunt virgines vestales. Falsa vero Scinsulsa est hae e Calvini doctrina , qua ait, incomment. c. I9. Matth. Eos omnes divino prae ιo con
jugium inire debere, nisi impii esse velint, quibus non est divinitus revelatsim , quod donum eοηιinentia ha
Frivola quoque & Inutilis est haec cuiusdam quaeis stio, an si omnes viri morerentur Religios s exceptis, an Religiosi tenerentur lege matrimonii cui responis dendum, quod non, eo quod obligatio mii prae-
existens sit certa, obligatio autem contrahendi i , certat sed certa obligatio non tollitur per incenam supervenientem, dcc. Adde veros militer tunc I sta re finem saeculi , quo casu cessaret hoc praece pium , unde S. August. l. de bono conjugali, c. I . IBinam omnes velint ab omni eoncabitu eontinere i muι- to euius Dei civitas complereικν , cir acceleraretur raditanus saecηli. . .
412쪽
I OLYGAMI A est triplex , prima qua vir unus Pol)gam a simul habet pIures uxores: a. qua uxor ea derri habet simul plures viros i 3. qua alter illorum successive habet plures viros , vel plures uxores. Polygamia prima aliquando fuit permissa v. g. Abia ha de aliis post diluvium dispensatione divina , pro apter propagationem generis humani. Eo tempore autem non soliim una erat vera luxor, di aliae concubinae, ut quidam volunt, sed una in regimine familiae erat prima , fit ejus filii erant haeredest re liquae erant secundariae , earumque filii debebant aliquo munere esse contenti. Ab initio tamen non fuit se, sed erant duo in carne una , uti instituit naturae author. Quamquam enim similis polygamia non sit contra finem primarium matrimonii, qui est procreatio prolist est tamen contra fines secunda. Tios , puta contra pacem dc societatem conjugalem , contra remedium concupiscentiae , dcc. prout patet exemplo Agar & Sarae: Liae dc Rachelis. dce. Ex quo patet , quod sit quodammodo contra jusnathrae haec polygamia, adeo ut etiam Turcae 4 si ἀmul ducentes & caeteras quot possunt alere , revera peccent, ei si lex divina de monogamia illis non innotescat: unde factum Lamech primi bigami damnant f S. PP. & Nicolaus Papa eum vocat adκιιe
Diees ergo dari poterit dispensatio in iure naturae, dum Deus dispensat in polygamia , quae est
Contra ius naturae. Resp. eo casu Deus proprie non dispensavit in lege naturae , quia cum sit omnium Dominus, poterat corpus mariti tradere pluribus Tem. In C c uli a
413쪽
oa DE MATRI NON Iozuxoribus: deinde aderat hie justissima causa , ob quam habere censeretur hic sese mere permissi vequoad rixas & alia inde obventura. Deinde, polygamia non repugnat juri naturae tamquam principio vel conclusioni proxime ex eo deductae, sed solum quod sit minus decens rerum naturam, ob inis commoda inde sequi nata. Dicendum a. Dispensatio haee sive proprie peramissio dicta , per Christum est sublata, quando conjugium reduxit ad statum pristinum Mati. I9. dum dixit, Deum ab initio creasse hominem manculum & seminam, quod erunt duo in carne una ,
. Dicendum 3. Polygamia secundi generis , qua
eadem uxor simul habeat plures viros, est contra ius naturae, neque umquam permissa. Tale enim matrimonium repugnat primario fini matrimonii, ut patet in meretricibus. Repugnat itidem secunda. xiis finibus, societati & paci domesticae, quae subinsistere nequeunt, dum sunt plura familiae capita , aliis quando contraria imperantia, nee unum alteri vult
Dicendum 4. Polygamia tertii generis absoluthest licita. Si dormierit vi eius, liberata est, eui vult nubaι, ait Apostolus I. Cor. 7. Verum quidem est . quod quidam Canones minus laudabiliter de secunis dis nuptiis loquantur et quod non benedicantur a quod bigami sint irregulares , Ece. non , quod ideo malae essent eae nuptiae: sed quod essent signum incontinentiae, a quo volebat primitiva Ecclesia etiam abstineri, dum adhuc rigidior vigebat disci-πisde Ti- plina. Deinde benedictiones negat Ecclesia , quia gam sint ante fuit benedicta talis compars, item ne benedi g cti ciues Ecclesiae fila numerositate vilescerent. Denique non omnis irregularitas est peccati poena, sed hare bigamis ab Ecclesia est instituta, eo quod in talibus non habeatur φersecta significatio matrimo
nii, id est conjun tionis Cluisti cum Ecclesia , tam-
414쪽
mam unica sua sponsa. Adde , saepe damnari secundas nuptias, quas inibant, necdum ruptis primis, vel de quarum extinctione non erant satis se curi & certi. Peccant enim qui sine sufficienti notitia de morte conjugum ineunt secundas nuptias, quae non habetur ex solis conjecturis aut probabilitatibus, sed fundata ratione, quae certificat ope arantem. De quo mox.
Bigamiam etiam plurIum successive uxorum olim ἰn oriente prohibitam fuisse, narrat Baron. ad annum so I. adeo ut in ea cum Leone Imp. debuerit a Rom. Pontifice dispensari. Hanc tamen prohibitionem postea auferre coacta est Ecclesia. Hinc etiam est , quod secundae nuptiae aliquando notentur a SS. Patribus, uti ante notatum est in S. Hieronymo sect. 6. Imo ex Spondano ad annum 389. con. stat, in multis Italiae aliarumque Provinciarum locis in usu fuisse, ut viduarum ad vota secunda transis euntium matrimonia tintinabulorum sonitu deride
Quaeres , quanta requiratur haec eertitudo de morte viri v. g. ut possit eum alio contrahere, Sanis chez. lib. 2. disp. 46. num. s. asserit hie lassicere probabilitatem, nee requiri certitudinem: ratio ipsius est, quod cap. cum per Belliea quaest. a. dicatur sufficere existimationem de morte coniugis t& cap. Quoniam 3. Porris , Uers. Si autem , diiscitur sussicere, ut verosi militet mors conjugis judicetur, quae omnia solummodo important notitiam
probabilem. Et ratio illius generalis est illa, quod in rebus moralibus sola probabilitas sussiciat ad prudenter operandum.
Vetum melius Basillus Pontius lib. 7. cap. s 3. num. a. censet hic requiri certitudinem saltem moralem. Certa enim ι ait, & aperta est in hac re decisio Clementis III. cap. In praesentia , de Sponsalibus t eonsultationi tuae taliter respondemm, quod
quantocumque annorum numera ita remaneant viveηtibus C c a viris
415쪽
- D A MATRIMONIO viris suis , non possunt ad aliorum eonfortiam eaημnich eonvolare, nee authoritate Ecclesiae permiιιas conis trabere, donec eerιum nuntium recipiam de morte vi- rerum. Ubi Panormitanus , pondera , ait, verbum CERTUM , eum fama procedat ex auctore inceras,
ct ' Dρὸ fastaei. Addit Ponitus num. 3. non sufficere hic famam communem de morte viri, ut possit mulier cum alio contrahere ; cuius rationem mox dedit Panormitanus. Aliud esset, si talis fama haberet adiuncta alia adminicula, conserentia ad probati nem: puta , si vir fuisset Valde senex, aeger , suerit in conflictu , &e. Imo neque etiam hic sum cit dictum unius testis .Quale non sussicit etiam in aliis rebus minoris ponderis, adeoque mullo minus in re adeo gravi ; nisi sorte tali unico testi alia adminiacula probationis advenirent , vel etiam aliquando alii testes haberi non possent. Et ratio illorum omisnium est haec , quod in rebus gravioris momenti
quale est etiam in dicto casu ) non potest quis
prudenter absque necessitate procedere iuxta opinionem solummodo probabilem, sed oportet habere moralem certitudinem , de qua re vide plura in prima parte , ubi egimus de opinione probabili. Idem etiam ex eodem fundamento habes apud Fagnanum in cap . Ne inniιaris, num. S. Ex dicta doctrina deducit Basilius Pontius num. s. quod quamvis revera coniux obiisset, di uxor solii fama permota contraxisset matrimonium cum alio, nullum esset matrimonium, eo quod Clemens III. in alleg. cap. ad validitatem secundi matrimonii requirat nuntium certum: secundo, si falso existimans maritum vivere uxor contraheret matrimo
nium cum alio , etiam esset nullum ι & si post conditione si non esset superstes, consentiret, idque
propter eamdem rationem. Tertio, quod non valide contrahatur cum dubio de morte prioris viri. Quarto, si certo credens allato nuntio aliud matrimonium inierit, ac postea noverit maritum vivere s
416쪽
DE MATRIMONIO. AD Vere, non possit petere, nec reddere debitum seiscundor nec separari debeat. & ad priorem reverti. Quod si prior vir abesse velit , secundi thorum deserat, & vitam caelibem agat. Cap. Si Virgo. 3 . q.
Quod tamen ad primum consequens attinet , VI detur, quod si revera conjux obiisset , & sub ea conditione contraxisset uxor cum alio , adeoque intendisset uxor tali casu facere totum , quod potest , valide contraxerit matrimonium. Dictum enim Capitulum Clementis i II. solummodo inhabitat illos ad matrimonium, qui aliquo modo credentes compartem etiamnum vivere, eo non ob stante volunt contrahere, adeoque ad contrahenis
dum inhabiles sunt ex parte consensus ad matrimo nium , qualem consensum eo casu habere non pos. sunt. Idem dieendum est de consequente tertio, sistante tali dubio maxime speculativo ) tantum contraxisset eum alio, si intendisset facere, quantum posset, si postea deprehenderetur virum suum
vere fuisse mortuum. Circa quartum notandum est ex cap. Dominus , de secundis nuptiis, quod comis parente tali casu viro, qui moraliter certo credebatur mortuus , teneatur uxor alteri nupta ad illum rediret dicitur enim ibidem: Si post boe de priον is conjugis vita eon literit relictis adulterinis amplexib ad priorem eoniugem revertatur. Unde statim , ac constat de vita prioris conjugis , non potest petere , aut alteri reddere debitum et si vero dubitaverit. non potest petere, cum se exponat periculo Danagendi fidem priori marito: poterit tamen reddere petenti ex eo , quod stante dubio de validitate matrimonii ; alter habeat ius eκigendi , nec credere debeat coniugi dubitanti , nisi ita probet , ut teisneatur credere, vel saltem etiam cum ea dubitare. Notandum hie, quod filii ex secundo matrimonio nati, quamdiu duravit bona fides, habeantur
legitimi , si vero ex parte alicujus bona fides de-C c 3 suerit,
417쪽
4o6 DE MATRIMONIO. fuerit, vel dum contraxerint, vel dum proles eo cepta fuerit, adhuc proles censeatur legitima , resipectu utriusque parentis , quantum est ex parte sua. , adeo ut succedere debeat in haereditatem illo. rum. Vide Pontium cap. 8
SECTIO XIII. De Indissolubilitate Maιrimonii.
D Icε Nou M primo, Indissolubilitas matrimois
nil verius oritur ex naturae iure, eo quod pri' marius matrimonii finis sit procreatio & educatio prolis, quam parentes eadem naturae lege tenentur educare, quod praestare commode non possunt, nisi una commorantes. Si vero aliunde proli sit provisum, hoc fit mere per accidens , quod non me reis tur hic notari, quod in lege naturae observari deo
bet, in qua solum attenditur, quid per se cuiquo
conveniat, nec attendi solet ad ea , quae per accidens hie sunt conjuncta. Unde & Romani dictante naturae lege, boo. annis ab urbe condita, non admiserunt repudia. His accedit lex divina, quae dicit: Adhaerebit uxori suae, Matth. I9.& l. Cor. 7. Iis , qμi matrimonio juncti sunt , praecipio non ego ait Apostolus) sed Dominus, a viro non discederer Et rursum dicit viro alligatam esse uxorem , quanto tempore vir ejus vivit. Eamdem inditatu bilitatem confirmarunt Concilia Florent. &Trid. se T. 24. Dicendum a. Probabilius apparet, quod Deus non dispensaverit cum Iudaeis in hae indissolubilitate per libellum repudii, sed quod eorum repudium ad evitandum majus malum , & ob duritiam cordis eorum, ut ait Salvator, permiserit, prout alibi permittuntur meretricia , quae permissio . etsi
excusaret e poena, non tamen excusabat a culpa.
Praecipuum hujus opinionis fundamentum est. quod
418쪽
DE MATRIMONIO. 4O quod Iudaeis Matth. is. rogantibus a Christo, an quacumque de causa liceret dimittere uxorem , rein
sponderit Christus, quod non, probans id ex prima matrimonii institutione. Deinde objicientibus illis, quid ergo Moyses mandaret libellum repudii, di dimittere 3 Respondit Salvator et Maoniam Morifes ad dariιiam eordis vestri, PERMIsIT non mandavit ) oobis dimittoe uxores vestria , ab initio σκιem non fuiι sie. Et licet Marci io. Christus dicat, Ad duritiam eordis vestri, ferint vobis praeceptum istud. to praeceptum non refertur ad sepudiandum, sed ad libelli scriptionem , praecipiesantur enim scribere libellum, si vellent dimittere, non Vcto iubebantur eas repudiare. Unde recte S. Hieronymus in diis Elum locum i Moses libellum repudii dari jussiι, non dissidium eoneedens, sed auferens bomieidium. Et idem in cap. I9. praefati Evangelistae. No es, inquit, cum videret propteν desiderium secundarum coniugum quae vel ditioνes, vel juniores, vel pulchriores essent,
primas uxores insesei, auι malam vitam dueere, ma
severare. Et S. Augustinus lib. 39. contra Faustum Manichaeum cap. 26. Utique NOLEBAT Dominus dimiιii uxorem a viro; qui hane intevosuit moram, uein dissidium animus praeus, libelrι eo beνφιione retratinam absisteret. quid MALI esset uxorem dimittere, cogiιaret. Et ibid. cap. 29. Iudai, inquit, Ex LIBRIS
TENDAM , qui seeundum volotatem legis Most arbi-ιrabantur se faeere, eum dimitιeνent. Unde de lib. de bono conjugali cap. g. agens de libello repudii, quod videtur Moyses permisisse e ExpROBATIODIvORTII magis apparet RIAM APPROBATIO. Et eo dem lib. e. i8. viro vivo in alterius transire connubium, NEC TuNC LICuIT , uec nunc licet, nee Masuquam Iiectit. Divus autem Thomas i cet in . dist. 33. q. a. art. a. problematice hane rem disputet .ec utrimque rationes solvat, tamen alibi magis in
419쪽
4og DE MATRIMONIO. sententiam negantem licitum fuisse repudium pr pendisse videtur. Nam Lectione i. in p. 7. I. ad Cor. ita loquitur: Est duplex permissior una DE M NORI MALO sicut diciιαν Matib. 19. Mo es permisit Iudaeis dare libellum repudii propter duritiam cordis eois rum , scilicet ad vitandum uxorieidium, ad quod erans proni, E c. Et lib. s. contra Cent cap. i 23. Excludi 3μr, inquit a conbuetudo dimitιentium uxores: quod tamen in veteri lege pe issum fuit JAdaeis propter eorum duritiam, quia1 cilicet proni erant ad occisionem ux rumis PERΜIssuri ergis fui iri Nus MuuM ad exeludendum
maius malum. Et I. a. q. Ios .ari. ad 8. Lex, inquit , permis repudium uxoris, Noti inti A simplιei- er JusTu M esset, sed propιer duritiam Judaeoram.
quit , quod circa judicialia praeemia dupliciire Seribam Pharisaei ERRARANT. Primis quidem, quia quα iam , quae in lege Moysi erant tradita tanquam PERMISSIONEs , a Lyimabant esse per se iusta, scilicet repudium uxoris 1 ω usAras aecipere ab extraneis. γ ideis Dominus ρνobibaiι uxoris repudium Maιιb. S. usuraram aecep ιionem Luc. I 6. vicens: Da e mutuum , nihil inde sperantes.
12 ι, his, Porro libellus hic scribi debebat, teste Josepho,
is Δι p ucissimis verbis , scilicet quod vir nollet de caetero cum ea convenire, idque ne dissicilius cum alio viro possit copulari, si eius infamia innotes
Sequitur ergo ex dictis, matrimonium, quod uxor cum secundo , vivente etiamnum primo inibat, fuisse penitus nullum , quod Scriptura innuit, vocans eam abominabilem & poliatam coram Domino; unde Christus dixit, qui dimissam duxerit moechatur. Aliud erat , quoad virum, cui cum competebat ius polygamiae , poterat aliam ducere , sicuti poterat eam superducere retenta prima. Unde, quando Christus rursum Matth. 19. dicite stateumque
dimiseris uxorem saam, ν aliam duxeriι maecbaιur, tollit
420쪽
An matrimonium non consummatum dissolvatar per ingressum Religionιs. DICEN Duri primo, cum Concilio Trid. seca . can. 6. Si quis dixerit, matrimonium ratκm non consumma ιum, peν solemnem Religionis profestonem alterius conjugam non dirimi auathema sit. Ratio huius concessionis est haec , quod liceat de statu minus persecto migrare ad persectiorem . quando id sine alterius damno fieri potest , quod non inter-Venit matrimonio nondum consummato. Deinde Duplax duplex est vinculum matrimonii: spirituale unum πιης i η ortum ex contractu, & carnale aliud ortum ex co- mi. puta : unde sicut carnale solvitur per mortem carinnalem: ita spirituale per mortem spiritualem ει civilem alterius, id est per professionem, quae est mors civilis Facit hoc autem professio, non quatenus est solemnis & ab Ecclesia introducta, sed quatenus statuit hominem civiliter mortuum , unde aliqui id admittunt de votis Societatis Jhsu, cum iura solum loquantur de professione , non faciendo vim quoad vota solemnia. Deinde soli professioni, non vero ordini aut castitatis voto in saeculo , hoc tribuitur, uti jura ordinant, chim per illa non habeatur mors civilis. Ratio vero praedictorum est, quod Christus indissolubilitatem matrimonii refundat in illud, quod sint duo in carne una, quod de copula intelligunt, uti etiam quando dicitur quod qui meretrici iungitur , unum cum ea corpus essicitur.