장음표시 사용
321쪽
278 AcM ILL Is ARDUCCII per possint,verum nimis diu in hac materia imis morati sumus,quae tame consideratu dignissima est,unde fundamentu praecipuu nostriquaestionis, quam decidendam sumpsimus,dependet. Ad desertionem& desolationem prouinciarum,quae ex nimia rusticorum, subditoru extorsione,& miseria prouenit, aliud accessit sub Selimo II.incommodum non minus graue, qua praecedens Classe enim Turcica post expugnatam Cypri insulam profligata atque destructa,&maximo rerum maritimarum apparatu amicso adeo imperator animum a belli maritimi studio subduxit, ut a nauigatione,& mare protinus abstinere secum statuerit, secus ac fecerunt m .iores ipsius, qui incrementivi authotitatis spem
non minimam in re maritima posuerant, cum Graeci ut sumptibus parcerent, eius imperium spreuissent,&neglexissent.Remedium hulem
to afferri quiuisset, siquis Solimannus regnum adeptus euet: sed Amurathes III successit,qui mollis ipse aulam delitiis Mocio perdita habuit,
nec Turcicam militiam eneruatam, atque corruptam Efundamentis restaurare ad priorem ordinem reuocare, nec pacem cum vicinis co
seruare nouit, qui Solimanni sortitudine perterriti, ab armis hactenus quieti abstinuerant, Imperator delitiis Seraghi vel aulae vacabat, res quae imperii statum concernebant, consiliariis tractandas relinquebat, neque proprias nec hostium vires atque potentiam explorare, pe scrutari curabat. - Sinani Bassae consiliis qui primi Visieri officio tingebatur, irretitus, bellum quod nunc in Ungaria durat, in eius fauorem
322쪽
rae obsecundaret, cuius tame fructus nimis amaros,praeuentu morte,gustare non potuit. In imperio ipsi Mahometes lII omnium cum applausu,&laetitia successit, quod ad bellum magis patre Amurathe, inclinare, idque a iuuentute fouisse videretur. Attamen mulierum illecebris corruptus , non solum mature in bellum non est profectiis , ut tot malis, hoc in bello indictis, succurreret,in remedium asterret, verum etiam duces militia praecipuos vita temere priuauit, cladium causas non corrupto exercitui,
sed ipsis ducibus imputans. Primum Ferathum Bassam virum bello praestantissimum ad Sin ni querelas de accusationes laqueo suffocauit, Sinanus ipse non absque suspicione veneni periit, quod a Transylvaniae Duce anno proxime elapsis caesus fugatusque fuisset. In tanto Du cum praestantium defectu classis curam eiusmodi homini commisit, qui rei maritimae studium nec didicit unquam neque tractauit. Ipse vero cum Clgala in Ungaria coparuit, forsitan
quod exercitus nisi ipsius sub auspiciis in bellum proficisci nollet, Agriam exigua sua cum laude
cepit, quod neq; situ, neque manu esset munita, praesidiarioru culpa in eius occupatione haud leuis interuenisset, exercitu Christianorum culpa nostrorum fugauit, cum prius milites ipsius, turpi fuga, multoties salutem quaesivissent, quo rum numerus infinitus periit, quod si fortuna : qtre ac virtus , bellicumque robur eos destituisset, hoc anno fundamentum suae ii 'bertatis ungaria primum ac firmum iecisset.
323쪽
Magno sane constabit labore Turcicum Imper torem ut rursus confirmet tot cladibus fractum suorum militum animum, unde ab exiguis no stris coniis saepius immensa ipsius multitudo caesa atque deleta fuit. Hinc caussa patent, ob quas prouinciae quaedam integrae eius iugum excusse. runt,malachia scilicet atqueTransylvania, quibus militiae Tu cicae plurimae quondam commoditates proueniebant,quod scilicet a potentia, &viribus earum prouinciarum, nihil eis periculi
metuendum euet,quas semper antea horruerat, atque formidarant apparent quoque occasiones,cur tam inuite militiae nomina dent subditi,
qui sponte quondam sua, Multro in bellum procurrebant.Notae sunt aemulationes atque dilcordiae, quae inter praecipuos duces vigent, inter Si- nanum quidem &Ferathum no ita pridem H
die inter Hibraimum. cui Sullanae fauent, quod paci studeatvi bellum detestetur, atque igala, qui ossicio primi Visieri,quod virtute militari--
meritus fuerat,priuatus ad alios regni limites r legatus fuit. Ciaster Bassa suffocatus periit. Nasi haec tyrannis in reliquorum aulicorum notitia perueniret,non mirum foret, si communis quaedam rebellio sequeretur,cum cuilibet extremum
hericulum vitaque discrimen iure timendum sic quod ad libitum mulieris,etsi nihil grauius sit co-
meritus,incurrere possit.Et haec de Turcico exedicitudicta sufficiant.
Nostrum exercitum quod attinet, iure diciamus,continuo belli usu longe meliorem eum e. istere.Namque ciuiles dilcordiae authoritate atq; prudentia Imperatoris Rodolphisublata ,&heu
324쪽
lorum occasiones extinctae fuerunt, ille quidem diu prς meditans,atque secum animo bellium voluens, ad id pacis tempore sese instruxit, interim
Germanorum animos pacavit remotis dissensionibus,quibus irretiti non considerabant periculum, quod ab instanto hoste potentissimo imminebat, hinc factum, ut maiora auxilia, quam unquam antea Germani contra Turcam miserint:
iidem edocti, quanta facilitate suis viribus Tur- cicam potentiam infringere possint, relicto piistino belligerandi modo, non solum quae adhuc possident defendunt, sed hosti quoque offensi-uum inferre bellum,atque eius propugnacula,&urbes tentare, obsidereri expugnare audent. imperator noster Ancum Romanorum regem imitatus, non minus ad bellum, quam ad pacem, aptum sese declarans,subito bellum acceptauit,cuTurcarum perfidia,occupata Biccia Croatiae propugnaculo,& violatis legatis,pax rupta fuit. Quantum valeat Hungarorum virtus, contra
Turcas ex eo patet,quod ipsi soli perhoo. fere annos fortissime hosti restiterunt ut nunquam vel minimam partem huius Regni sub iugum mittere potuisset nisi ciuiles discordi et aditum praebui sent,&fere ianuam in id aperuissent. Notae sunt clades,quas a nostris accepit,tum etiam victoriae, ob qua plurimi sane Duces,qui in Hungaria co-tra Turcas militarunt,triumphos adhuc hodie a gunt. Idem probant tot factiones, quae adhuc vigent. Cum cnim plurinu durissimum eius iugum amplius perferre nequeant animo confirmato, secessionem fecerunt, qui nunc dissicillima quaeque tentant,& maxima cum laude ad tinc pur-
325쪽
ducunt, inprimis vero cum sua natione nacta sint Principem Christianum, bello strenuun . qui memoriam Stephani& Matthiae regis reno
Quae sint Germani militis laudes, bellica vi tutepartae,non opus est,ex historiarum serie lo gius repetere Natura videtur Germanos com- belli oneri perferendo aptos procreasse nec aliud ipsis deest praeter exercitium, quo ob diturnam pacem caruerunt, eoque destituti timidiores in proximis expeditionibus exstiterunt: siquidem nemo ea fortitudine natura dotatus est,ut primo hostium impetu nisiira sit commotus animum no dimittat, verum ubi aliquoties ad manus cum eo fuit deuentum iugnandi modum didicit, abiecto omni timore, ipse prompte in aciem de
scendit. Eius rei exemplum in Italis vidimus,quiis ad Hydruntem licet bello assueti,ne aspectu quum se dem hostium ferre potuerunn,perciti noui hostis
fama& timore,tum quod nouam pugnandi formam prius non fuerant experti, adeo fuerut perinterriti,ut non dubitarint ex Ungaria copias quasidam extrahere dc euocare , qui Turcis resistere scirent Saue usus atque necelsitas plurimum ad instruendos milites in bellis disciplina condu- eunt vidimus in his ipsis regionibus veteres e manorum legiones fortissime sese in bello ger te, exiguo sane militum numero, non mod hostem non fugere, vel detrectare praelium,sed ipsum quoque ad pugnam quaerere,pra uocare a que iniectari. Bohemorum equitatus male apud quosdam audit,quorum rationes ego non intelligo.
326쪽
peries , homines molles&effoeminatos producere solet. Exstiterunt tamen plurimi eius regionis incohes, qui Mamulti chorum exercitui sese iunxerunt, diuturno belli exercitio tam strenui euaserunt, ut cum ipsis Ianigaris congredi,&manus conserere ausi fuerint. Rex Matthias in Morauiam quondam delegauerat equitum quasdam turmas, ut hyeme atque aestate ibidem mili Non britarent, quae propter faciei nigreclinem atrae te V siones erui vocatae,harum virtus adeo claruit, ut si quado una earum in exercitu numeroso militabat, omnibus formidabilis existeret,&reliquis copiis authoritatem conferebat. Quid obstat, quin hoc idem nostro tempore eodem euetutentetur,& in effectu ponatu Concludimus ergo militiam nostram diuturnitate belli meliorem factam elle apud Turcas vero contrarium euenisse, siquidem tam subito copias in occisoru locu Epter prouinciarum defeetiones restaurare nequeant, tum quod in praeliis plerumque fortissimi quique cadunt, quorum in hoc bello ad minimum Io O millia occiibuerunt, illi inprimis,qui
in hisce Regionibus magis erat versati,& cogniti. Quod ad reliqua faece exercitus collecta ex vilissimis quibusvis, attinet, occisoru numerus comemorarino potest. Turca quide inta vastuoso impio facile immesam multitudine hominu scribere pol, sed pauci in ea milites strenui reporictur nisi iustis praesidiis p pugnacula limitanea denudare priuare velit. Obiiciunt quidam et a nostris tyrones nouitios in militum numerum referri, e
nunqua antea hostis conspectu viderui, fateor id
327쪽
AcΗ ILLI TARDUCII quidem sed Turcarum diuersam esse rationem dico, siquidem noster exercitus hominibus con-
'at liberis,qui etsi cuncti in rebus bellicis no sint
exercitati,ingcnia tamen ad militiam applicant,&vsum tractandorum armorum,gladii in primis& bombardae norunt. Contra Turcarum exercitus praetor Timariatos δ milites qui priuilegiis auden constat hominibus abi estissimis. 8c vissimis mancipiis,quae nulla specie libertatis se uisuntur, reliquorum militum insolentiis exposita. Rustici in primis, quibus ne arma quidem relinquuntur, quos Iudaeorum faeci abiectissimae, qui
inter Christianos vivunt, vere comparare suber. Huc accedit, quod in regionibus septentrionalibus,homines nascuntur sanguine completi:vnde etiam cordatiores existunt,pericula spernunt,nec vulneribus terrentur, ut Physici dicunt, facilius quoque aeris intemperiem perferunt. Haec de militibus,nunc de armis.
derationem veniunt:Quantitasse.&Qu litas.Ea aut in omni exercitu armoru qualitas habenda est vino semel inde milites armari possint, sed cum ob varios casus ea pereant, vel vsse consumantur, velabiiciantur infiga, alia semp asserua-da sunt,q militiban perditorum locum tradan .r. Nec eade ad cunctos bellius conducunt:s pius ubi stratagemate hostis vincendus est,expedit, tibus vel similibus armis militem induere,ut hostem decipiamus Qualitas armorum in usu,&4- rogatiua consistit. Alia enim offensiva sunt, alia
328쪽
ΤvRec, IN CIBI Lis. 18s defensiua,illis aggeres diruimus,quibus tormenta bellica, omne genus machinarum comprehendimus, hostem cominus Hemirius petimus Cominus ut est hasta, lancea, gladii&similia.Eminus vero,ut arcus,bombardae,& omne gen missile.Defensu arma sunt,clypeus,scutu, terre thoraces, loricae, & quicquid denique tutu corpus ab ictu hostili conseruat,quib. dubio procul nostriTurcas longe superant. Armorum praerogatiua non omnibus nota est, siquidem e subtili hominis ingenio proficiscitur,cum nimirum diligenter perpendimus quae arma hoc loco, hoc tempore, dii histe actionibus utiliter adhibenda sint,quod qui non obseruarit diligetius, contrarium forte suo conatu euentum experietur. De hac materia inferius , ubi de aciebus ordinandis explicandum erit,fusius dicemus.
2 E COMMEAT MINτε reliquas dissicultates, quibus nonnulli
moti,domi nostem expectandum statuerunt, praecipua fuit, commeatus rerum ad victum pertinentium defectus atque penuria, siquidem enim offensuum bellum sit gerendum, longius in hosticum,per desertas scilicet prouincias,proficiscendum, commeatus, qui lato exercitui sufficiet, maximo cuni labore& sumptu portandus foret, cum milites nostri qui bonis cibis,in vini potu assueti,etusi nodi nutrina ento sanivi incoli mes conseruandi sint, Germani in primis maxima copia indigent, tum pedites propter tot m retrices,lixasvi calones,intuite genus hominum,
329쪽
propter armorum grauitatem.& ne equos perdat
tapius quiestere solent: Minori apparatu Hung
ri utuntur,minimo vero Turcae,atque Tartari,e-
quos ut plurimum solostramine foeno alunt. Milites destituti pane, carnes vino iapius pulmento vel oryza contenti vivunt, laute se vixisse putant si frustum panis biscocti nanciscuntur,vel carne salsa ob durata in puluerem redacta,&aqua calida macerata,vescuntur. Tam austerum vitae genus quondam apud Turcas in usu fuisse potius credo,quam ut hodie eo viantur.Qui in hac opinione sunt, sententiam suam ladisiai exemplqI E , confirmant,quod defectu commeatus potissi. cum ad Hemu usque processisset, copias reduis credatur,eandem victus penuriam caussim titisse, quod ad Varnam pugna cum maxima incommoditate fuerit commissa:Tum etiam quoa in Croatia nihil laude dignum essici queat, ob caritatem annonae potius, quam propter mili tum paucitatem&defectum. Vt ad hanc obi chionem respondeam, equidem satis mirari hon Osthim sapientes quosdam viros hisce dissicuhatibus irretitos consulitisse, tam insignestis ei rem, ut hostem scilicet domi expectemus, higione florentissimavi fertilissima, ubi coidissime sese possit sustinere ne cogatur longius adferre commearum.Non igitur sterilitas sed disificultas commeatum deducendi, quae inde cutae sunt confusiones, nostros perierruerunt quod nullum huic malo remedium adhibere sic uerint: Quod si recte fertilitatem regionis, coinmoditatevi tot fluminum nauigabilium, tantam copiam
330쪽
Tvaca VIN cIBILI s. at 7 Copiam armentorum,& vehiculorum perpendio seni,cer te ulterius penetrassent,quod in hunc, . que diem nostra inprimis culpa, incolaru disia cordiis interuenientibus, nondum tentare ausi sumus. Viadinaum quod attinet, nunquam ille sibi persuasit fore ut Turca pugna fugiat, vel quod
trasitum ipsum impedire posset Minus vero credere potuit, ut ex Asia tam cito Amurathes contra instructissimum Christianorum exercitum reuertatur in Europam,ut ipsum praeverteret antequam in Thraciam prouinciam fertilissimam perueniret quod si tale infortunium suspicatus tuisset,iacilime rebus suis aliter consulere quiuisset Croatiae defectibus, quo minus consulatur&prospiciatur,nostra potius confusione tu quod ordines Regni a bello abhorreant, quam ex ignorantia vel impossibilitate quadam euenit:cum videamus hostes Constantinopoli usque,tumento
rum dorsis suos adferre commeatus, &ob eam Laonis. caussam immensum impedimentorum numeru
aceruum secum in bellum extrahere. Primum sciendum Christianum exercitum ad trium prouinciarum limites emittendum: Loo oo. in Croatiam 3OOo O. ad Transylvaniae,& malachiae co-
finia. Mooo. ad Danubii ripas subsistet: Necessitate tamen urgente bina castra coniungi possitnt. Suppono alteram quoque necessariam bellici tionem, quod nunquam locus hostilis, proficisceti exercitui a tergo relinquedus est, in primis vero Spe flumina, ne qui commeatum adportat, impediantur, qui non modo ab hostili insidiis defendedi sunt, verum etiam ab incolaru latrociniis